Nee, ik had geen zin erover te schrijven, die Pirate Bay vonnissen van vorige week. Juridisch was er weinig eer aan te behalen, en ik werd vooral heel erg cynisch van opschrijven waar we nu staan. Maar ik kreeg na mijn ps-je van vorige week zó veel mails en reacties dat ik toch maar een blogje ben gaan schrijven. En ja, deze is buitengewoon cynisch.
Goed. In kort geding bepaalde de rechtbank Den Haag dat ook UPC, KPN, T-Mobile en Tele2 de piratenbaai moeten blokkeren. De motivatie is uitgebreid maar komt neer op “dit hadden we in het vonnis tegen Ziggo allemaal al gezegd”. En dat is eigenlijk niet zo heel gek: in de Ziggo-zaak is uitgebreid van alles besproken, en waarom zou de rechter in kort geding dat nog eens dunnetjes over moeten doen?
Het enige echte nieuwe argument was dat onderzoek van de UvA dat concludeerde dat het percentage filesharende abonnees van Ziggo en XS4ALL sinds de Pirate Bay-blokkade niet is gedaald. Dat schuift men snel terzijde: het aantal bezoekers uit Nederland naar de Pirate bay is wél gedaald na het vonnis, dus het vonnis had wel degelijk effect. Nee, ik weet ook niet waar die cijfers vandaan komen maar heel gek lijkt het me niet. Het duurde vast eventjes voordat mensen de proxies hadden gevonden. En er zijn ongetwijfeld massa’s geweest die dachten “oh, mag niet, nou ja dan niet” en een Usenet-abonnement namen.
Dat het ex parte verbod tegen de Piratenpartij vrijwel compleet in stand blijft, verbaasde me wel. Ok, een héél klein beetje maar. De piratenjongens stonden namelijk wel héél hard hun best te doen een boze reactie uit te lokken en dan onschuldig te reageren dat ze toch alleen maar een proxy naar het internet aanbieden. En rechters hebben misschien niet veel verstand van internet, maar ze hebben wél vierhonderd jaar ervaring met bijdehante figuren.
Wat me vervolgens búitengewoon stoorde, is dat zo ongeveer iedereen weer ging roepen dat die rechters geen verstand hadden van internet, dat dit tegen netneutraliteit was en dat torrentsites geen auteursrechten schenden dus belachelijk dat rechters dit toewijzen. Ehm. Nee.
En mensen die roepen dat hier sprake is van corruptie, zijn écht knettergek. Ja jij, Rick Falkvinge, mafkees die je bent. Ik moet me inhouden om niet “ga eens deaud” te zeggen. En niet alleen omdat er geen schijn van bewijs is (nee, een cursus uit 2010 is geen bewijs van corruptie), maar ook omdat je jezelf daarmee volstrekt diskwalificeert bij de partijen bij wie je wél moet zijn – de politiek. En niet alleen jezelf: iederéén die probeert iets te zeggen ter verdediging van TPB of die tegen filteren is.
Het is ondertussen wel duidelijk waar het probleem zit, namelijk in de wet. Eind jaren negentig is er internetwetgeving in elkaar gedraaid die soort-van bescherming introduceerde voor tussenpersonen. Wie alleen maar gegevens doorgaf, was niet aansprakelijk. Goed, soms met notice/takedown wel verplicht dingen weg te halen maar dat was het wel zo’n beetje. De aanname daarachter was dat auteursrechtschending soms per ongeluk kon gebeuren, en dan was notice/takedown wel de nette manier.
Dit werd door de internetondernemers opgevat als “hee, dus als ik iedereen alles zelf laat uploaden en niet screen dan ben ik niet aansprakelijk”. Het resultaat is bekend: bergen sites vol met (links naar) illegale meuk, en iedereen deed braaf of zijn neus bloedde want ze waren toch niet aansprakelijk? Dat zette kwaad bloed bij rechthebbenden.
Wat natuurlijk ook bepaald niet meehielp, was het feit dat de partijen díe eens netjes om een licentie gingen vragen, werden weggelachen bij de contentindustrie. Dat internet werd misschien over twintig jaar eens wat, maar we gaan eerst DVD en daarna Blu-Ray als distributiemedium inzetten en daarna bellen we wel. En als je liet zien dat je systeem gewoon populair was, dan was je een piraat en dan moest je kapot.
Internet besloot daarom dat de contentindustrie dom was, en zoals dat gaat bij techneuten worden domme mensen gewoon gepasseerd. Vervolgens ontstond een jarenlange wedloop tussen contentindustrielobbyisten die met rechtszaken probeerden die diensten uit de lucht te krijgen, en internetslimmeriken die in die vonnissen net zo snel weer gaten schoten. Oh, dus je mag geen centrale server hebben waar je content op zet. Ok, dan doe ik het decentraal met alleen een coördinatieserver. Mag dat ook niet? Dan decentraliseer ik ook de coördinatie en dan zet iemand anders wel een site op met de toegangscodes. Enzovoorts.
En in al die tijd heeft de politiek nooit gezegd “hee dit is wel een beetje gek, al dat geprocedeer, laten wij eens een nieuwe wet maken want dat gaat niet goed met dat auteursrecht versus internet”. Of nou ja, er zijn natuurlijk wel nieuwe wetten gemaakt op dit punt maar eigenlijk altijd alleen ter versterking van de handhaving van auteursrechten. Inclusief dus die Handhavingsrichtlijn waar we het wetsartikel aan te danken hebben dat bepaalt dat tussenpersonen (zoals providers) verplicht kunnen worden inbreuken door hun klanten te beëindigen.
Je vraagt je af waarom niemand toen bedacht heeft dat dat kon betekenen dat internetproviders sites als The Pirate bay moeten blokkeren. Want toen dat gebeurde, schoot Den Haag meteen in de verontwaardigde Twitter maar het was toch écht het gevolg van die wet die jullie zelf hebben aangenomen.
Toegegeven, de rechtbank nam wel een heel creatieve omweg: blokkeren van de Pirate Bay is minder erg voor de gebruiker dan aangeklaagd worden voor illegaal uploaden. Maar dat was weer om dat Brein zo slim was om niet te eisen dat zij de NAW-gegevens van al die auteursrechtschendende gebruikers zou krijgen. Brein is niet gek: het massaal aanklagen van eindgebruikers zou de politiek wél wakker maken, en misschien zelfs wel wetjes ter bescherming van de kiezergebruiker gaan aannemen. Maar zolang er een PirateBay is die haar uiterste best doet over te komen als hét centrale punt voor al uw auteursrechtschendingen, en daarbij geen gelegenheid laat liggen om te laten zien hoe stout ze zijn, is dat een veel makkelijker object om op te schieten natuurlijk.
Omdat de politiek de bal dus zó hard heeft laten liggen, heeft de contentindustrie kans gezien om bij de rechter de vonnissen te krijgen die zij nodig had om alles aan te pakken dat haar niet beviel. Dat daarbij rechtsregels zijn verzonnen die compleet niet in de auteurswet stonden, is een beetje gek maar past in het wettelijk systeem. Corruptie heb je niet nodig om dat te verklaren: rechters zijn van nature conservatief en geneigd om inbreuken op rechten niet goed te vinden, tenzij je met een goed verhaal komt.
Dat goede verhaal is er eigenlijk nooit geweest (afgezien van in Scientology/XS4All en hier en daar een parodie- of citaatzaak) bij het gebruik van die content op internet. Iedereen roept wel informatievrijheid, privacy en grondrechten, maar dat is een holle frase die in zo veel evident-niet-de-bedoeling situaties gebruikt dat je nu uitgelachen wordt als je je erop beroept.
Te vaak zie ik daarbij dat mensen graag wíllen dat iets legaal is en dus de wet gaan oprekken en zoeken naar argumenten waarom het legaal ís. Maar er is nogal een verschil tussen iets dat zou moeten (het kunnen krijgen van licenties, tegen vergoeding) en iets dat is (een absoluut verbodsrecht dat de industrie het recht geeft internet kapodt te maken). Die twee door elkaar halen is iets waar rechters niets mee kunnen, en conservatieve pro-auteursrechtrechters als Hensen al helemaal niet.
Maar goed, het gaat allang niet meer over de inhoud. Bij elke nieuwe actie van Brein wordt alleen nog geschuimbekt over puberproxies en doe-toch-normaal-je-moet-filteren-en-wat-zeik-je-nou. En omgekeerd is de reactie van internet minstens zo voorspelbaar en op de man: Fuck Tim Kuik (punt org), de rechter zal wel corrupt zijn, TPB schendt geen auteursrechten en we hebben netneutraliteit. Of nog lekker ouderwets, de auteurswet geldt niet op internet.
Als je het dus (zoals ik) over de inhoud wil hebben, dan wordt je binnen drie minuten geconfronteerd met dat soort gekkies, en dan ben je eigenlijk wel uitgepraat. Want er is gewoon geen rechtvaardiging voor TPB. Ze hebben hun uiterste best gedaan om ieder redelijk argument waarom linken/torrenten legaal zou zijn onder het recht, omver te schoppen. <aluhoedje>Misschien waren zij wel een deep undercover actie van de contentindustrie, om zo filters en blokkades erdoor te krijgen.</aluhoedje>. En ja dat mag ik zeggen want ik ben er óók van beschuldigd een deep undercover te zijn toen ik de FTD zaak niet glorieus won. Echt. Argh.
Buitengewoon storend vind ik bij die inhoudelijke discussie dat auteursrecht geframed wordt als een stukje eigendom, waar je net als je tuin zelf over beslist en hoezo mogen andere mensen daarin kamperen. Dat is niet waarom we auteursrechten hebben en dat weten ze heus wel, maar vanuit dat frame is het veel makkelijker betogen dat inbreuk gestaakt moet worden.
We hébben auteursrecht om te stimuleren dat werk voor de maatschappij beschikbaar komt, en als het auteursrecht tot precies het tegenovergestelde leidt, dan is er dus iets mis. Het is simpelweg niet de bedoeling dat de industrie bovenop haar content gaat zitten en weigert te accepteren dat mensen die via internet willen afnemen. Helemaal niet als je bedenkt dat de enige reden dat dat gebeurt, is omdat men eerst de andere kanalen maximaal wil uitmelken.
Het is dus volstrekt begrijpelijk dat mensen er boos om worden als elk illegaal kanaal met veel misbaar wordt aangepakt, zij daarbij als crimineel worden weggezet en er ondertussen maar niets aan legaal aanbod komt. Of als dat komt, het vol zit met DRM en bij lange na niet het gebruiksgemak biedt van de illegale concurrent.
En nee Tim, dat is niet omdat ze alles maar gratis willen. Uit elk onderzoek blijkt elke keer weer dat mensen wíllen betalen. Maar dat kán gewoon niet. “Nee, koop maar de DVD-box of neem betaaltelevisie. Da’s toch ook via IP tegenwoordig? Nou dan.” En het mantra nu is “eerst de illegale meuk offline, daarna zullen duizend legale filmdiensten bloeien”. Het zou me verbazen eerlijk gezegd. Al sinds de pianola is er geen enkele innovatie in contentdistributie geweest die uit vrije wil enthousiast omarmd is door de industrie. Ja, DRM.
Maar juridisch is er weinig tegenin te brengen. Het is immers een probleem met de wet, en daarom moet je bij de wetgever zijn die Brein z’n gang laat gaan en de afgelopen tien jaar nooit bedacht heeft dat ook internet wel eens bescherming of stimulans nodig heeft. En nog steeds denkt dat als je de industrie z’n gang laat gaan, die vanzelf een mooi internetplatform lanceert met laagdrempelige en brede toegang tot content. Laat me niet lachen.
En vergis je niet: dit soort uitspraken maakt internet gewoon stuk. Nu is het één site die apart onrechtmatig gevonnist is, de volgende keer is het een site die “gewoon evident onrechtmatig bezig is”, en binnen de kortste keren is dat vertaald naar “providers moeten alles blokkeren dat riekt naar rechtenschending”. En dan gaan ook andere partijen aanspraak maken op die filtermogelijkheid, want hoezo films wel en privacyschendingen of smaad niet?
Internet wordt dus langzaam maar zeker gesloopt, en binnen het huidig recht is dat legaal. Daar kun je over razen en tieren wat je wilt, maar het is zo. Die wet moet anders. Ik zie dat alleen niet gebeuren, want het serieuze verhaal over internetdistributie en nieuwe businessmodellen is compleet ondergesneeuwd door knettergekke piraten en schuimbekkende antipiraten. We zullen nu dus eerst door een periode van heftig filteren heen moeten, en ik voorzie wel dat daar echt dingen stuk gaan die compleet legaal en nuttig zijn.
En daarom ben ik dus zo ontzettend cynisch sinds dit vonnis.
Desondanks ben ik benieuwd naar jullie reacties!
Arnoud
@192: We hebben het hier over audio/video. Als men wil dat deze gekocht wordt, dan zal men toch uiteindelijk de decryptiesleutel mee moeten leveren, hetzij bij het produkt, hetzij in de speler. Een koper heeft tenslotte niets aan een werk wat hij/zij niet af kan spelen.
Het vinden van persoonlijke (identificeerbare) informatie in niet ge-encrypte werken is vrij eenvoudig. 1 methode is om diverse exemplaren gekocht door verschillende klanten (en dus met verschillende persoonlijke informatie) met elkaar te vergelijken. Zie ook de resultaten van Professor Felten in soortgelijk onderzoek.
En zo ook met auteursrechten. In sommige landen is nu eenmaal meer respect voor auteursrechten dan in andere landen. In China wordt bijna alles nagemaakt en op de zwarte markt verkocht voor veel lagere prijzen dan normaal. En wie geen echte Rolex kan betalen kan altijd nog een nep-Rolex op de zwarte markt kopen die bijna niet van echt verschilt. We zijn in deze discussie dan redelijk beperkt aan het kijken naar films en muziek, maar er zijn veel meer spullen waar auteursrechten (en vergelijkbare rechten) van worden geschonden.
Ik koos voor een vergelijking met kinderporno omdat dit de meest extreme reacties zal uitlokken. Als ik het had gehad over namaak-goederen zoals nepsigaretten, net-telefoons en ga zo maar door dan zijn reacties toch wat minder heftig omdat er altijd wel mensen zijn die daar geen kwaad achter zien. Maar kinderporno is iets dat in Nederland eigenlijk niet goed te praten is. Gelukkig maar, want in andere landen blijft het nog steeds een lastige kwestie…
@ 192 Dus niet anders dan in het normale leven: je kunt diefstal niet voorkomen, maar het dieven wel moeilijk maken? Is het bijvoorbeeld toegestaan om heel veel neptorrents en nep bestanden op filestorage sites te plaatsen en het de dieven (ongeschoren mannen in streepjespakken) moeilijk te maken? Hiermee kun je downloaders frustreren. Ik denk dat het enige is wat je kunt doen, is actief het kat en muis spel meespelen en telkens weer blokkades op te werpen.
Overigens ben ik bang dat Harld wel gelijk zou kunnen hebben, dat in de toekomst aan iets dat digitaal is niet meer verdient kan worden omdat het wereldwijde web een graaibak is geworden. De bekende synthesizerbouwer Dave Smith, die ooit verantwoordelijk was voor baanbrekende synth’s (begin jaren ’80), is later softsynth’s gaan maken en keerde hierna terug naar het produceren van hardware. Vond het verdienmodel van software niet goed, plus dat software telkens weer geupdate moet worden en over zoveel jaar niet meer te draaien is vanwege nieuwe besturingssystemen.
Ik ga mijn muziek weer op vinyl uitbrengen. Bedankt voor al uw inzichten.
@ Wim Ook dit klopt helemaal, heb ik ook altijd gevonden. Industrie heeft het gedeeltelijk over zichzelf afgeroepen.
@196 Johanz Westerman
Maar ‘wij’ eisen van jou dat je jouw cultureel erfgoed als .aac, .mp3, .wav, op YouTube, Spotify, etc. beschikbaar stelt, anders kun je geen aanspraak maken op auteursrecht! 🙂
@197: Dat is dus de misvatting: je kunt het inbreukmakers niet moeilijk maken door het gebruik van TPMs. Die zit namelijk helemaal niet op de werken die je via de illegale uploads kunt binnenhalen.
@200: No need to tell me; ik ken de auteurswet vrij aardig. 🙂 Dat deel van mijn reactie was voornamelijk gericht op het woord “stelen”.
@201: Op de blu-ray TPM hebben een hoop slimme mensen lopen broeden. Toch was het binnen een maand gekraakt en kun je praktisch elke blu-ray film gewoon op de diverse downloadplaatsen vinden. Ik denk overigens dat de reden waarom het nog niet zo’n storm loopt voornamelijk de schandelijk hoge prijzen hier in Nederland zijn. Tevens vindt men waarschijnlijk het prijsverschil ten opzichte van het kwaliteitsverschil m.b.t. dvds te groot. Ik bestel mijn blu-rays voornamelijk bij Amazon UK; dat scheelt vaak 50-70% t.o.v. de Nederlandse winkels.
HEY, HO! WACHT! STOP DE PERS!!! Hoe zit het eigenlijk met deze kwestie?
Grappig. De ene rechter zegt dat het niet hoeft, de ander zegt dat het wel moet. 🙂
Het zal wel kloppen maar ik vind dat die eerste uitspraak niet vergeten dient te worden.
Dat was een kort geding, waarin het volgens de rechter toen allemaal iets te snel ging. Ga maar een bodemprocedure doen, was het advies. Dat deed Brein, en toen kregen ze gelijk in die diepgravende procedure waarin iedereen rustig z’n zegje kon doen.
@Pieter Hulshoff 194: De versleutelde informatie in mijn voorbeeld is niet de inhoud die de klant gekocht heeft zelf, maar de persoonlijke informatie die verstopt wordt in die inhoud, en paar bytes, die aan de hand van de steganografische sleutel verspreidt wordt over de gehele beschikbare “drager” — je kan daar nog behoorlijk wat ruis bijmengen, zonder dat het wezenlijk ten koste gaat van de kwaliteit van foto’s of videomateriaal.
Met het vergelijken van materiaal van verschillende klanten kun je inderdaad een heel eind komen: je kunt aantonen dat ze anders zijn, en je kunt gewoon de werken van een X-aantal klanten “uitmiddelen” zodat de persoonlijk informatie verloren gaat; dat vereist dan wel een gecoördineerde benadering van het materiaal en de beschikbaarheid van meerdere kopieën. Dat uitmiddelen zou eventueel nog enigszins kunnen frustreren door steeds net iets andere kleine vervormingen op het materiaal los te laten, waardoor het eindresultaat wazig wordt als je te weinig kopieën voor reconstructie beschikbaar hebt.
Je ziet het, ook hierin is een wapenwedloop onontkoombaar, dus beter dat pad niet in te gaan.
@205: Met die encryptie kun je hooguit voorkomen dat iemand de informatie vervalst (mits men niet achter de encryptie weet te komen en als je de check in de spelers bouwt kan dat nooit lang duren), maar het verwijderen zal weinig problemen opleveren. Worst-case re-encode je de audio/video stream, waarbij er van je ge-encrypte persoonlijke informatie niets overblijft.
M.b.t. het uitmiddelen: dat probleem speelt niet. Het doel van de hacker is te achterhalen waar en hoe de extra informatie wordt opgeslagen. Hiervoor kan hij/zij zoveel exemplaren gebruiken als hij/zij nodig heeft. Zodra de methode gevonden is heeft men slechts een enkel exemplaar nodig om een versie te maken zonder de persoonlijke informatie erin. Niet wezelijk anders dan het kraken van de blu-ray bescherming dus.
Het lastige blijft dat mensen niet elke keer een nieuw apparaat gaan aanschaffen om nieuwe films te kunnen kijken, noch gaat men alle apparaten aan het internet hangen om voordurend updates te kunnen ophalen. Het fixen van gekraakte codes is dus zwaar aan banden gelegd door de wil van de consument. Het kraken gaat een stuk sneller, dus die wedloop verlies je altijd. Wat dat betreft zijn we het eens: die weg kun je beter niet inslaan. Nu de leden van de MPAA daar nog van overtuigen…
@Pieter Hulshoff Zelfs al kun je aantonen dat de kopie van een DVD van mij afkomstig is, dan kun je nog steeds niet bewijzen dat ik deze als eerste online heb gezet. Als het een DVD/CD betreft dan kan deze al in de winkel gekopieerd zijn door een medewerker voordat deze naar een klant is verstuurd. Indien het een digitaal bestand is op mijn computer dan kan iedereen met toegang tot mijn computer deze hebben gekopieerd, inclusief eventuele hackers maar ook de reparateur indien mijn PC even ter reparatie terug ging naar de winkel. Ook kan het zijn dat het distributiecentrum die de films uitgeeft er stiekem een kopie van heeft gemaakt om zo zwart extra inkomsten te krijgen via allerlei kanalen. Een watermerk is gewoon niet genoeg als bewijslast in een strafrechtelijke kwestie omdat er teveel manieren zijn waardoor deze b.v. vervalst of gedupliceerd kan zijn. In een civielrechtelijke procedure heeft het meer kans maar als ik het stelselmatig ontken is het nog steeds niet genoeg. Daarom werkt watermerken gewoon niet. Het hoeft helemaal niet gekraakt of gemaskeerd te worden want het is niet goed genoeg als bewijs. Tja, je kunt wel bepalen waar de bron van de illegale kopieen waarschijnlijk is ontstaan maar er is geen zekerheid.
Het andere probleem is de bijbehorende boekhouding. Je moet dan immers bijhouden bij wie een bepaald watermerk behoort. Je bent dan persoonsgegevens aan het bijhouden en dat mag niet zomaar. Hoe zie je dit eigenlijk voor je? Een complete server als watermerk-archief met zware beveiliging erop zodat onbevoegden er geen toegang toe hebben? En daar ontstaat weer een ander probleem want wat indien dit systeem niet helemaal foutloos werkt en dus watermerken aan de verkeerde persoon toekent?
Het gehele beheer en verwerking van die watermerk-gegevens is gewoon veel te duur. Zelfs met software hebben geregistreerde licentiecodes maar weinig waarde omdat een dergelijke licentie vervalst kan zijn, of gestolen kan zijn. Of ergens tussen distributeur en klant gedupliceerd kan zijn door een frauduleuze medewerker. Het idee is interessant maar werkt gewoon niet.
Ja, wat je wel kunt doen is op basis van het watermerk het afspelen van een DVD blokkeren maar dan moet de mediaspeler weten welke watermerken geblokkeerd zijn en zal dus regelmatig updates moeten ontvangen. En dus functionaliteit bevatten waar de gebruiker niet op zit te wachten. Ook dat heeft geen kans op slagen.
@Wim: Waarom probeer je mij hiervan te overtuigen? 🙂
@Pieter Hulshoff, 205. Ook voor steganografie ga ik uit van het principe van Kirchhoff, de andere partij weet dus al welke methode ik gebruik om informatie te verstoppen. Hij kent alleen de sleutel niet, en die sleutel bepaald waar de verstopte gegevens zitten (denk aan een pseudo-willekeurige route door de drager-data). Natuurlijk is die sleutel voor ieder exemplaar een ander. Het proces dat ik daarnet voorstelde is als volgt: Stap 1: Transformeer de bron data op een random manier (vervorm dingen een minuscuul klein beetje, versnel en vertraag de videostroom op een hele kleine manier. Dit frustreert uitmiddelen. Stap 2: Voeg de te verstoppen data toe aan de zo bewerkte datastroom. Doe dit desnoods een X-aantal keer met verschillende sleutels (en maak de te verstoppen data-stroom enigszins robuust tegen fouten.)
Ik stel helemaal niet voor om de checks in de spelers, e.d. te bouwen. Sterker, ik stel voor om de sleutels periodiek vrij te geven, zodat na een X-aantal maanden iedereen de informatie in de bestanden kan lezen, waarmee dus ook de privé-informatie van de desbetreffende persoon op straat komt te liggen als die het bestand verspreidt heeft. Het onderliggende idee is “Ik wil niet dat jij mijn gegevens verspreidt, dus ik vraag van jouw een geheim waarvan ik weet dat jij dat niet wil verspreiden, en verstop dat in mijn gegevens die ik daarna aan jouw geef. Daarna kondig ik aan met tussenpozen een sleutel tot die gegevens vrij te geven. Met die sleutel kun je natuurlijk de verstopte gegevens verwijderen, maar je weet nooit of ik alle sleutels al heb vrijgegeven.
Natuurlijk kun je gebruik maken van het analoge gat om de boel opnieuw te comprimeren, maar daarmee gaat de kwaliteit wel achteruit, en heb ik al een deel van mijn doel bereikt.
@Pieter: je hoeft mij niet te overtuigen dat ik zelf niet veel zie in het door mij voorgestelde watermerkschema; er zijn waarschijnlijk anderen die het wel een goed idee vinden, en er een bedrijfsmodel op proberen te bouwen (bv. het bedrijf http://www.booxtream.com/).
@Wim: de enige gegevens die ik hoef te bewaren in mijn schema zijn de sleutels die ik gebruik. Ik kan elke dag een andere gebruiken, en ze na 6 maanden of zo vrijgeven, en database van niks, en zeker geen persoonsgegeven. De verstopte informatie bevat alle persoonsgegevens, en zijn alleen verspreid als het werk verder is verspreidt dan naar de koper. Zoals je al aangeeft is dat echter geen enkel bewijs dat de koper iets laakbaars heeft gedaan.
@209:
@210: Ik wens ze veel succes, maar ik kan me niet voorstellen dat het aan zal slaan. 🙂
@211:
Online verspreiding heeft volgens mij de toekomst
Mee eens.
Omdat dat de enige zijn die je aanbiedt en het schema je verder helemaal niet in de weg zit.
De makke zit hem natuurlijk hierin: je bereikt er ook heel weinig mee. De “schade” van een gelekt exemplaar is vele malen groter dan wat een klant op het spel zou willen zetten bij een aankoop, en bovendien, waarom zou ik je gegevens geven die ik geheim wil houden omdat jij mij niet vertrouwd. Vertrouwen is toch iets wederzijds…
@213:
Bedoelde eigenlijk Jeroen, niet Pieter. 🙂
Ook voor de verwerking van de persoonsgegevens van 1 persoon kun je al in problemen komen. Als jij namelijk die persoonsgegevens verwerkt via stenografie in een film of wat dan ook, en anderen kunnen het dan weer op een of andere manier uitlezen, dan heb je toegang verleend tot persoonsgegevens aan personen die niet bevoegd zijn om die gegevens te weten. Is tevens het meest irritante voor stichtingen zoals BREIN: persoonsgegevens zijn beter beschermd dan auteursrechten.In ieder geval, die sleutels zul je nooit vrij mogen geven omdat dan iedereen bij de persoonsgegevens kan komen. En hoe dan ook, je distributiesysteem zal persoonsgegevens moeten verwerken en indien dat net iets te onveilig gebeurt kom je in problemen.
Maar volgens mij is DRM en welke andere oplossing die je ook kiest prijzig vergeleken met de verliezen die je krijgt als je piraterij gewoon toelaat. Je zult namelijk aan een goede beveiliging moeten werken, fabrikanten overtuigen om jouw systeem te ondersteunen, distributeurs vinden die eerlijk handelen en niet meewerken aan de piraterij en vooral veel investeren in vernieuwingen van het systeem. En als het al zou werken, dan wordt je publiek alleen maar kleiner omdat veel personen gewoon niet eens bereid zijn om de hoge vraagprijzen te betalen. Geldt voor mij ook met mijn 40 meter aan DVD’s op planken. Het merendeel ervan is gekocht voor 8 Euro of minder, want dat vind ik een redelijke prijs. Zo kijk ik momenteel “Guns Of Diablo” met Charles Bronson en Kurt Russell, die ik onlangs voor 7.99 heb gekocht. Een enkele keer ben ik wel bereid geweest meer te betalen maar vaak heb ik daar ook weer spijt van gehad. Zo overweeg ik of de complete Harry Potter reeks wel de 99 Euro waard is die bol.com er op dit moment voor vraagt. Als ik nog enkele maanden wacht is die prijs misschien wel weer een stukje gedaald. Als ik nog 2 jaar wacht is het misschien nog maar 25 Euro. Het hangt er dus van af wanneer ik die serie uiteindelijk wil zien.
@214: Mijn huis staat volgepropt met boeken, DVDs, en andere media. Ik zou het prachtig vinden het gros daarvan digitaal te hebben, en zo ettelijke kubieke meters leefruimte terug te winnen. Op wat antiquarische boeken na mag het meeste weg zodra ik goed werkbare en houdbare digitale versies heb. Ik probeer geen boeken meer te kopen, en als ik een keer een boek leen, geef ik het boek zo snel mogelijk terug nadat ik het heb gescanned. Nee, ik wil geen papieren boeken meer cadeau. (En heb een hele berg digitale boeken voor Project Gutenberg geproduceerd)
@215: De hele Harry Potter box-set staat op de piratenbaai in 1080p, als een torrent van 104489006446 bytes groot. Zoek op dat getal, en je komt diezelfde torrent op nog 8 andere sites tegen. Ik zal hier verder geen link geven, maar het laat een beetje zien hoe makkelijk populaire films te bemachtigen zijn. Ik heb wel eens films gedownload waarvan ik weet dat ik de DVD in de kast heb staan, alleen omdat het makkelijker was de film te downloaden dan hem in de kast op te zoeken. Indie films die vrijwel niemand wil zien zijn vaak veel lastiger te vinden…
Ik heb een hekel aan digitale uitgiftes omdat dit altijd betekent dat ik zelf backups moet maken. Heb vandaag naast wat DVD’s ook twee extra harde schijven van 1 TB aangeschaft puur als backup van de enorme hoeveelheid data die ik gewoon heb. Ik heb mijn muziek, films en software dan ook liever op zilveren schijfjes en mijn boeken lekker analoog op papier dus. Kan sowieso niet wennen aan het lezen van boeken op een computerscherm. Heb het wel geprobeerd, overigens. Ik heb een aantal ICT boeken van O’Reilly ooit digitaal aangekocht als ebooks voor op mijn tablet. Die zijn dan ook spotgoedkoop met de papieren versies. Maar ben daarna alsnog een aantal van die boeken op dode bomen gaan kopen domweg omdat dit toch lekkerder leest voor mij. Tja, 45 jaar aan gewenning aan het papieren medium maak je niet in 5 jaar ongedaan… 🙂
En oh, die iPhone. En iPad. Heb vandaag tijdens het zoeken naar een mooie externe schijf bij Dynabyte ook lekker even bij de tablets gekeken. Leuke Samsung tablets met Android, mooie Sony tablet met Android, nog wat minder bekende merken met Android of BlackBerry. En uiteindelijk ook de iPad. Maar ja, lees ik op de aanbieding dat je dus 2 jaar garantie kunt kopen voor 79 Euro terwijl het bij wet geregeld is dat je deze sowieso erbij hoort te krijgen en ik weet meteen weer waarom ik geen Apple producten meer koop. 🙂 En uiteindelijk de winkel alleen met twee schijfjes verlaten en niet met een extra tablet. Kost wat wilskracht, overigens. Vakantiegeld is onderweg en dat levert toch extra kriebels op. 🙂 Maar gelukkig heeft de iPhone in Android een behoorlijk waardige concurrent. Anders had Apple het helemaal voor het zeggen gehad.
@215/217: Ik ben zelf zeer tevreden over http://www.amazon.co.uk/Harry-Potter-Complete-Collection-Blu-ray/dp/B00543RC0Y/ref=sr11?s=dvd&ie=UTF8&qid=1337204705&sr=1-1
@216: Mijn huis staat ook vol met dvds, blu-rays en boeken. Een e-book zal voor mij nooit dezelfde charme krijgen als een hardcover; ik ben dan ook aan het sparen voor een huis met ruimte voor een bibliotheek. 🙂
@Jeroen Hellingman, zoals ik al zei, heb gewoon een hekel aan digitale distributies. 🙂 Een groot deel van mijn collectie is vast wel ergens als download terug te vinden. Heb ook de complete Stargate serie, complete Married with Children serie, de eerste 6 series van House, de eerste twee van the Big Bang theory en 7 seizoenen van 2.5 men. En nog heel veel meer, terwijl ik die ook gewoon van TV kon opnemen, digitaal kon downloaden of wat dan ook. De film “Punisher War Zone” staat vast ook ergens online en die ga ik straks nog kijken. Of morgen. Heb gisteren nog “Lake Placid 3” gezien, die eigenlijk nog slechter is dan “Lake Placid 2” maar dat is weer net iets wat ik waardeer in films. Ik ben dol op dergelijke slechte films wegens de vele fouten die je erin tegenkomt. (Zo is in Lake Placid 3 een van de slachtoffers eerst aan de rechterarm gewond, daarna in de linkerarm en vervolgens weer in de rechterarm. Niet dat het veel uitmaakt want later wordt ze compleet opgegeten maar het is gewoon leuk om te zien hoe dergelijke films gewoon flink de mist in gaan met dergelijke effecten.
Het gaat mij ook meer om de charme van het bedrukte schijfje en bijbehorende DVD hoes. Ik neem niet eens de moeite om die schijfjes als ISO’s op mijn harde schijven op te slaan.
En wat ik ook leuk vind is dat ik films gewoon aan vrienden en familie kan uitlenen zodat ook zij gewoon lekker filmpjes kunnen kijken. Leuk ook om iedere keer weer te zoeken tussen de vele hoesjes naar de film die ik dit keer weer opnieuw wil zien, en er zijn films die ik al best vaak heb gezien. (De film “From Dusk till Dawn” heb ik nadat ik hem voor het eerst had gezien meteen opnieuw bekeken omdat ik dat een behoorlijk goede film vond. Delen twee en drie waren wel weer wat minder. 🙂
“We hébben auteursrecht om te stimuleren dat werk voor de maatschappij beschikbaar komt.” Nee, dat is het uitgangspunt van het Amerikaanse copyright. In Europa hebben we een “droit d’auteur” traditie die allereerst de zeggenschap van de kunstenaar regelt. Bijvoorbeeld om niet te publiceren. Dat in de amusementsindustrie die BREIN vertegenwoordigt de artiesten meer last dan voordeel van het auteursrecht hebben is iets anders.
Auteursrecht is een 19-de eeuwse uitvinding. Toen “eigendom” in de Franse revolutie tot “droit inviolable et sacré” (onaantastbaar en heilig recht) werd bestempeld, verzonnen handige jongens dat auteurs en uitvinders een soortgelijk “heilig” recht toekwam door de misleidende term “intellectuele eigendom” te verzinnen. Dit is een taal-truc: het adjectief geeft hier niet aan dat het om een sóórt van eigendom gaat, maar helemaal geen eigendom. Een glazen oog is helemaal geen oog, en een valse Picasso is helemaal geen Picasso. De beroemde Duitse rechtsgeleerde Josef Kohler (1849-1910) verwierp de term “intellectuele eigendom” reeds. Niet bepaald een Piraat.
Economisch gezien is informatie een publiek goed. Dat is een verwarrend begrip, denk aan de bekende vuurtorenparadox. Maar de juiste definitie van een publiek goed is: een goed waarvan de toe-eigening meer kost dan zij opbrengt. Met 19-de eeuwse technologie werkte de fictie van eigendom nog wel, maar niet meer in de 21-ste eeuw nu kopiëren en distribueren zo simpel is geworden. Daarom proberen de BREIN-achtigen ook om het strafrecht te gebruiken (in Europa goeddeels vergeefs), omdat de kosten van toeëigening dan door de gemeenschap worden gedragen.
Rechters zijn In Nederland gelukkig zelden corrupt, maar ze zijn wel geïndoctrineerd. Het lastige van “intellectuele eigendom” is dat de wetgever allerlei afwegingen heeft gemaakt, en de rechter dus maar weinig te vertellen heeft, in tegenstelling tot bijv. het aansprakelijkheidsrecht. En de totstandkoming van wetgeving voor “intellectuele eigendom” wordt sterk beïnvloed door lobbyisten van de industrie die handig het “democratisch tekort” van de EU exploiteren (met dank aan de Eurosceptische SP die ongewild de knecht van het kapitalisme is, de sukkels). Wie wel corrupt zijn, zijn de meeste hoogleraren die “intellectuele eigendom” doceren aan universiteiten, want zij hebben doorgaans hun hoofdbetrekking bij advocatenkantoren. Een raadsheer bij de Hoge Raad verzuchtte ooit tegen mij dat in de wereld van de “intellectuele eigendom” zowat alle “geleerden” persoonlijke belangen hebben, zodat je niet meer weet wie je serieus kan nemen. Naarmate universiteiten verder worden bezuinigd zullen ze steeds meer “commercieel-wetenschappelijk” werk moeten doen. Wie betaalt, bepaalt. Marktwerking i nde wetenschap.
Ik heb ooit op een verkoopkantoor voor software gewerkt. Verkoop van software is moeilijk, want een ingewikkeld beslissingsproces bij klanten. Maar als mijn baas zijn omzet-targets niet dreigde te halen ging je gewoon kijken of iemand misschien geen geldige licentie had, en dat leverde altijd wel wat op. Het business-model van BREIN is eenvoudig: wat kost het en wat brengt het op om extra auteursrecht-geld op te halen. Op wereldschaal doet de Amerikaanse overheid hetzelfde: landen die soeverein beslissen dat zij andere opvattingen over auteursrecht hebben krijgen een standje van de VS. Want auteursrecht is een schitterend middel om de Amerikaanse oorlogseconomie te versterken zonder dat er ook maar iets extra voor behoeft te worden geleverd (behalve juridische dreigementen).
Een van de problemen met het huidige auteursrecht is dat je voor je het weet onrechtmatig handelt. Dat komt dicht in de buurt van wat foute regimes o.a. bij onze Oosterburen deden: zorgen dat de burger altijd strafbaar is, zodat te allen tijd kan worden ingegrepen als de overheid dat behaagt. Mensenrechtenverdragen verbieden dit soort recht, maar het is de wereld niet uit.
Er is verbeelding voor nodig, zeker voor mensen die geïndoctrineerd zijn met de gedachte van “intellectuele eigendom”. Maar een wereld zonder auteursrecht is zeker denkbaar. Bach en Mozart deden het ook zonder auteursrecht. En het Romeinse recht – nog steeds een voorbeeld voor ons privaatrecht – kende ook geen auteursrecht. Tel daarbij op dat het auteursrecht inde praktijk niet de auteurs, maar de amusementsindustrie dient. Die langzamerhand steeds meer de betekenis krijgt van een wisselkantoor in de eurozone: achterhaald doordat distributie tegenwoordig zo makkelijk via internet gaat, en studio’s door de ontwikkeling van de techniek tegenwoordig zo goedkoop zijn dat artiesten makkelijk opnamen in eigen beheer kunnen maken.
Net als de vaste boekenprijs wordt het auteursrecht ook wel gezien als waarborg voor culturele diversiteit: met de winst op kaskrakers kunnen kasplantjes worden gesubsidieerd. Wat veel mensen niet weten is dat de platenbusiness tegenwoordig gedomineerd wordt door slechts een handvol mega-bedrijven – die hun risico’s uitstekend kunnen spreiden.
Eigenlijk zouden al de leveranciers van “user driven content” (incl. schrijver dzes) zich moeten organiseren en óók hun auteursrecht moeten exploiteren. Dan zal snel het besef doordringen dat dit economische kolder is.
@221: ???droit d???auteur??? kan best zijn. Maar die redenatie voor auteursrecht vindt ik persoonlijk verwerpelijk. Als dat de enige onderbouwing zou zijn, dan kunnen we het wat mij betreft helemaal afschaffen. (Heilige rechten heb ik niets mee.) En het is al helemaal slecht dat dit soort iedeen van eeuwen terug zo in de wet worden verweven dat je er nauwelijks nog af komt. Mores veranderen en de wet zou dat dus ook moeten. Mores veranderen per land, dus zo min mogelijk in internationale verdragen vastleggen. Of internationale verdragen zoveel mogelijk beperken in breedte en gewoon meerdere verdragen. Dan hebben toekomstige generaties tenminste de mogelijkheid om de fouten van hun voorouders te herstelen, zonder meteen de hele economie om zeep te helpen.
Precies, de enige rechtvaardiging voor auteursrecht kan zijn dat het voordeel voor de maatschappij oplevert. Zo nee, kunnen we het beter afschaffen.
Precies, de enige rechtvaardiging voor auteursrecht kan zijn dat het voordeel voor de maatschappij oplevert. Zo nee, kunnen we het beter afschaffen.
Auteursrechten afschaffen, haha. Dus als iemand een boek schrijft dat ook digitaal wordt verkocht en dus makkelijk gekopieerd kan worden, is het morgen van iedereen, want tja, het is te digitaliseren. Het is enkel mentaliteit van de fiets die niet op slot staat mag je jatten. De lengte van het auteursrecht mag wel ter discussie en misbruik hiervan ook (bv Walt Disney met haar sprookjes), maar je snapt toch wel dat als niemand meer betaald krijgt voor zijn prestaties als die ook digitaal te verspreiden zijn, dat die prestaties op den duur ook niet meer geleverd gaan worden? Zeker talentvolle mensen kijken wel uit. We leven niet in een hobbysamenleving, mensen behoren betaald te krijgen voor hun verdiensten. Lijkt me zeker geen voordeel voor de maatschappij in het algemeen dus, hooguit voor de gretige gierige profiterende consumentjes.
Dan is het cirkeltje dus weer rond: Op het moment dat er geen boeken meer geschreven worden heeft de maatschappij een probleem en is er dus weer een argument om auteursrecht in te voeren. Op het moment dat het doel wordt de auteur in staat te stellen ons de boeken te onthouden heb je precies hetzelfde probleem als dat er geen boeken geschreven worden en is er een argument om het auteursrecht af te schaffen.
Een rechtvaardige auteurswet zoekt een balans tussen deze tegenstrijdige punten. Op het moment dat het naar één kant helt schaffen we het (als samenleving) af. Dat kan de jure zijn, maar het kan ook de facto zijn. En dat is feitelijk waar het met P2P naar toe gaat: Het de facto afschaffen van het auteursrecht. Voor ons informatieconsumenten bestaat het al niet meer, we kunnen immers alles downloaden wat we willen. Voor sommigen, zoals de internetaanbieders die hier veroordeeld zijn, bestaat het nog wel. Daar komen we op de Piratenpartijen, de grond van hun bestaansrecht is het wegnemen van deze obstabels.
Dan is het cirkeltje dus weer rond: Op het moment dat er geen boeken meer geschreven worden heeft de maatschappij een probleem en is er dus weer een argument om auteursrecht in te voeren. Op het moment dat het doel wordt de auteur in staat te stellen ons de boeken te onthouden heb je precies hetzelfde probleem als dat er geen boeken geschreven worden en is er een argument om het auteursrecht af te schaffen.
Een rechtvaardige auteurswet zoekt een balans tussen deze tegenstrijdige punten. Op het moment dat het naar één kant helt schaffen we het (als samenleving) af. Dat kan de jure zijn, maar het kan ook de facto zijn. En dat is feitelijk waar het met P2P naar toe gaat: Het de facto afschaffen van het auteursrecht. Voor ons informatieconsumenten bestaat het al niet meer, we kunnen immers alles downloaden wat we willen. Voor sommigen, zoals de internetaanbieders die hier veroordeeld zijn, bestaat het nog wel. Daar komen we op de Piratenpartijen, de grond van hun bestaansrecht is het wegnemen van deze obstabels.
En afgezien van dat het dus ook iets oplevert voor de maatschappij als prestaties beloond worden, wat te denken van dat het ook gewoon iets mag opleveren voor de auteur. Het hoeft dus dus niet alleen iets op te leveren voor de maatschappij, maar ook voor de auteur. Lijkt een open deur, maar klaarblijkelijk wordt dit verdrongen door ons selectieve rechtvaardigheidsgevoel, omdat het zo lekker is om alles gratis te downloaden.
@224: Als voor jou het maken van een kopie gelijk staat aan jatten, dan mag jij morgen een kopie maken van mijn auto in ruil voor het mogen stelen van de jouwe. Inbreuk op het auteursrecht is een serieuze zaak, illegaal en strafbaar (met een flinke strafmaat), maar door het gelijk te stellen aan stelen (wat het simpelweg niet is, juridisch noch moreel) verlies je voor mij automatisch de discussie.
Zonder meer afschaffen van auteursrecht is natuurlijk niet aan de orde (nog afgezien van alle internationale verdragen), maar het is hoog tijd om de discussie aan te gaan of de prijs van handhaving van het auteursrecht voor niet-commerciele inbreuk niet te hoog is en of we misschien een alternatieve methode moeten verzinnen om te zorgen dat artiesten een eerlijke beloning krijgen voor hun werk. Misschien is auteursrecht niet langer de beste methode hiervoor.
@226: Nee, onzin. Uiteraard is het geen kwalijke zaak dat de auteur wat verdient, maar dat mag geen enkel argument zijn om auteursrecht wel of niet te hebben. Als auteursrecht de maatschappij geen voordeel oplevert, dan zie ik niet waarom de auteur moet verdienen. Hij zoekt dan maar een ander baantje.
@226: Nee, onzin. Uiteraard is het geen kwalijke zaak dat de auteur wat verdient, maar dat mag geen enkel argument zijn om auteursrecht wel of niet te hebben. Als auteursrecht de maatschappij geen voordeel oplevert, dan zie ik niet waarom de auteur moet verdienen. Hij zoekt dan maar een ander baantje.
@226: Het gaat er niet om of het rechtvaardig of eerlijk is dat er massaal wordt gedownload. De vraag is puur of het auteursrecht te handhaven valt m.b.t. niet-commerciele inbreuk en wat de prijs is voor de pogingen daartoe. Als wij als maatschappij en politiek die prijs niet willen betalen, dan moeten we het legaliseren en zorgen voor een alternatieve wijze om artiesten te betalen voor hun werk.
@ 225 Ik dacht even te lezen dat je de samenleving wilde afschaffen 🙂 Op dit moment is het een feit dat talentvolle mensen liever andere dingen gaan doen omdat hun werk digitaal kan worden verspreidt en er zelfs partijen zijn die hier dik aan verdienen. Geen mooie ontwikkeling.
@230: Is dat werkelijk zo? Welke talentvolle mensen zijn dat dan?
Uit het rapport “The sky is rising” blijkt dat er nog elk jaar meer geld wordt besteed aan entertainment, al vindt er wel een verschuiving plaats van vastgelegde werken naar live entertainment. Voor talentvolle mensen blijft er dus voldoende geld te verdienen, zelfs met alle illegale verspreiding. Het vereist echter wel een frisse kijk op je businessmodel.
@ 227 hoe zou je het dan noemen? @ 228 de auteur zoekt maar een ander baantje… en dat noem jij maatschappelijk belang?
ik stap uit deze discussie, gaat nergens meer over.
@230: Het kan heel goed dat mensen liever andere dingen gaan doen. Voorlopig leidt dat nog niet tot aan schaarste aan nieuw materiaal; op sommige punten zelfs tot het omgekeerde. Linux, Firefox, OpenOffice, allemaal legaal gratis en het is vaak nog beter van kwaliteit dan de commerciële prut ook. Vandaar de maatschappelijke beweging naar minder auteursrecht.
Pas op het moment dat er daadwerkelijk te weinig gemaakt wordt zul je een maatschappelijke beweging zien naar meer auteursrecht.
@230: Het kan heel goed dat mensen liever andere dingen gaan doen. Voorlopig leidt dat nog niet tot aan schaarste aan nieuw materiaal; op sommige punten zelfs tot het omgekeerde. Linux, Firefox, OpenOffice, allemaal legaal gratis en het is vaak nog beter van kwaliteit dan de commerciële prut ook. Vandaar de maatschappelijke beweging naar minder auteursrecht.
Pas op het moment dat er daadwerkelijk te weinig gemaakt wordt zul je een maatschappelijke beweging zien naar meer auteursrecht.
Ja. Het feit dat je besluit auteur te zijn betekent nog niet volautomatisch dat je recht hebt op inkomen. Vergelijk het met een brandweerman die van onze belastingcenten wordt betaald: De reden dat hij een inkomen heeft is omdat we het als maatschappij nuttig vinden dat er branden geblust worden. Niet omdat het feit dat iemand besluit brandweerman te zijn betekent dat hij automatisch moet verdienen.
Ja. Het feit dat je besluit auteur te zijn betekent nog niet volautomatisch dat je recht hebt op inkomen. Vergelijk het met een brandweerman die van onze belastingcenten wordt betaald: De reden dat hij een inkomen heeft is omdat we het als maatschappij nuttig vinden dat er branden geblust worden. Niet omdat het feit dat iemand besluit brandweerman te zijn betekent dat hij automatisch moet verdienen.
@232: Hetzelfde als het wetboek: inbreuk op het auteursrecht. Of op z’n Engels: copyright infringement.
@233 Het grappige is wel dat de opensource-licenties van Linux, Apache en LibreOffice afdwingbaar zijn bij gratie van het auteursrecht. Het is dus niet zozeer mínder auteursrecht als wel een ander soort.
@ 234 raar gedraai hoor, ik zeg toch niet dat je volautomatisch recht moet hebben op inkomen? waar lees je dat?
ik vind dat de gebruiker moet betalen en dat daarvoor een systeem ontwikkeld zou moeten worden dat gebeurd natuurlijk al door bijvoorbeeld systemen als spotify, die ik hierom toejuich
mp3-tjes kun je toch ook gaan kopen? blijkbaar heb je geen enkel respect voor de artiesten die je leuk vindt
@235 juridisch gezien heb je gelijk, voor mijn gevoel blijft het stelen
dat horen we alleen liever niet, net als dat we liever niet willen weten van bio-industrie en jaren niets wilden weten van onze verdiensten dmv slavenhandel
tot zover mijn 2 cents, wil de juridische discussie verder niet verstoren
@237 Dus het artiesten “laten derven” van fictieve inkomsten staat voor jou gelijk aan slavernij, mensenhandel en het mishandelen van dieren door ze alleen als productiemiddel i.p.v. levend wezen te gebruiken. Nog even en je maakt de discussie af met een Godwin.
Wat het kopen van mp3’tjes betreft, dat wil ik best doen, als ik weet dat ik het de moeite waard vind. Dan moet ik het wel eerst kunnen luisteren. Gelukkig zijn er sites als bandcamp.com die dat al mogelijk maken. Als de grote maatschappijen dat model nu eens serieus zouden nemen…