Gastpost: Mosterd na de maaltijd voor gamers

game-voucher.jpgOmdat ik met vakantie ben deze week nog enkele gastblogs. Vandaag een gastblog van Tim van Maarseveld over de gamingindustrie en hoe deze (in tegenstelling tot zekere andere contentindustrieën) wél snel omgaat met veranderingen in de markt.

Arnoud heeft er eerder over geschreven op zijn blog: de volgens ITenRecht baanbrekende uitspraak van het Hof van Justitie inzake tweedehands verkoop van software. Volgens het Hof is het toegestaan gedownloade software door te verkopen. Voor tweedehands softwareverkopers is dit ongetwijfeld fijn nieuws. Maar de software branche bestaat uit meer dan operating systems en office pakketten. Games zijn ook een groot onderdeel van de softwaremarkt. Kopers en verkoper van tweedehands games zullen in eerste instantie verheugd zijn, maar de praktijk is echter een stuk weerbarstiger.

Games worden nog steeds via fysieke gegevensdragers (dvd’s/blu-ray) aangeboden, maar er is ook een stijging in het aantal games dat via digitale distributieplatforms zoals Steam, Origin en Xbox Live wordt aangeboden. Naast de reguliere retail verkoop van games is er ook een levendig handel in tweedehands spellen. Ondanks dat de prijzen van eerstehands games na ongeveer een jaar met 50% afnemen, blijft dit voor veel jeugdige gamers (10 tot en met 25 jaar) toch nog een behoorlijk hoog bedrag. Daarom zoeken deze gamers hun heil op de tweedehands markt, waar de games, vaak met wat vertraging, een stuk goedkoper te verkrijgen zijn.

De gamesindustrie is groot en nog steeds groeiende. Men beweert zelfs dat de gamesindustrie groter is dan Hollywood. Met een omzet van 6 miljard dollar voor een van de bekendste game-franchises dit niet moeilijk te geloven. De gamesindustrie claimt al een aantal jaar dat het verlies ondervindt van deze tweedehands handel.

Nu er zoveel geld mee gemoeid is, heeft de industrie een paar jaar terug als reactie op de tweedehands markt vouchers bij haar spellen gevoegd. Deze voucher krijgt een koper bij zijn nieuw aangeschafte game. Zo’n voucher geeft recht op extra content of toegang tot online functionaliteit om gezamenlijk met andere gamers via internet te kunnen gamen). Deze vouchers zijn eenmalig bruikbaar en kopers krijgen er maar 1 van bij hun spel. Bij tweedehands doorverkoop van een spel is een gebruikte voucher nutteloos.

Naast de tendens tot het uitgeven van vouchers is er een andere tendens te zien in de gamemarkt. Games worden meer als dienst in de markt gezet dan als product. Tegenwoordig zijn er namelijk steeds meer spellen waar je voor een bepaalde speeltijd, extra content of bepaalde voorwerpen (micropayments) in het spel geld betaald. Het traditionele business model van eenmalig betalen en onbeperkt gebruiksgenot is langzaam aan het verdwijnen. Daarvoor in de plaats wordt ‘gaming’ meer als dienst in de markt gezet, dan als product.

Uit het bovenstaande valt te concluderen dat de industrie snel en adequaat reageert op veranderingen in haar omzet en de markt.

Juristen zullen op basis van de uitspraak van het Hof beargumenteren dat deze voucherconstructie tegen het wettelijke gebruiksrecht van de tweedehands koper ingaat, omdat de game in zijn totaliteit (voucher en game) gekocht is voor een vast eenmalig bedrag wat recht geeft op onbeperkt (qua tijd) gebruik.

Toch denk ik dat deze uitspraak weinig effect voor de tweedehandsmarkt voor games zal hebben. Ten eerste is het voor de consument penny wise, pound foolish om te procederen over het kunnen doorverkopen van een game. Ten tweede heeft de gamesindustrie al laten blijken snel en adequaat te kunnen reageren op veranderingen in de markt. En als laatste zijn al alternatieve modellen voor de voucherconstructie in de vorm van micropayments en het aanbieden van games als diensten.

Zetten deze tendensen voort dan zal, naar mijn mening, de vraag naar tweedehands spellen dalen en als resultaat de tweedehandsmarkt voor games krimpen tot een nichemarkt voor verzamelaars voor de koop en verkoop van oude spellen.

En om in de stijl van Arnoud af te sluiten met een vraag:

Hoe zien jullie de toekomst van de gamesindustrie en de rechten van de gamer?

Tim van Maarseveen is Consultant bij Thauris BV. Als jurist afgestudeerd in informatierecht, maar ook als IT’er en gamer volgt hij de gamesindustrie op de voet.

19 reacties

  1. Mooi verhaal! Kleine kritische note: micropayments zijn er niet zo zeer voor de games zelf, maar voor de multiplayer (vooral een aantal Aziatische games die gratis beschikbaar zijn en geheel op micropayments leunen). Of doel je met micropayments ook op mods/extra content, die soms tegen betaling beschikbaar zijn?

    Anyway, ik wilde nog even vragen: set een game heeft een single- èn multiplayer, en voor de multiplayer krijg je een account (en kan je bijvoorbeeld micropayments doen); de singleplayer staat in principe geheel los ervan. Kun je dan ook op basis van het genoemde arrest claimen dat de game een goed is? Met andere woorden, de dienst is de account en de game is een goed dat je toegang geeft tot de dienst?

  2. Ik denk dat je terecht stelt dat de game industrie goed door heeft hoe het werkt en hoe ze kunnen vernieuwen. De trend is diensten (abonnementen) en freemium. Wat dit betreft kan de entertainment industrie (zijn games geen entertainment?) hier nog een hoop van leren. Vernieuwen en zorgen dat de klant graag geld aan je product/dienst uitgeeft.

  3. Micropayments heb je net zo goed voor single player spellen, ik heb zovaak gezien dat je extra levels, wapens of game modussen kan kopen voor een paar euro.

    Ik snap wel waarom ze het doen, maar leuk is het niet. Zeker niet als je ziet dat een spel op de releasedag al extra levels heeft die je kan kopen. Die hadden ze dus gewoon in de game kunnen doen, maar kiezen puur voor extra inkomsten voor deze manier. Het is een beetje frustrerend als je 60 euro kostende spel maar driekwart van een spel blijkt te zijn, en je de rest mag bijkopen. Als de spellen zelf goedkoper zouden worden zou ik het nog wel een goede ontwikkeling vinden, maar dat is met de meeste spellen niet het geval.

    Ik denk niet dat de gamesbouwers tegengehouden kunnen worden. Zelfs als ze een rechtszaak zouden verliezen veranderen ze hun model gewoon naar een meer abbonomentsvorm en word het echt een dienst.

  4. Ik moet wel zeggen dat ik het eens ben met het concept van vouchers voor de online diensten. Voorheen liet je als gamer het spel voor wat het was als je het zat was/uitgespeeld had/een nieuw spel had gekocht. Nu bied je het gewoon te koop aan, waardoor er voor multiplayer games langer infrastructuur onderhouden moet worden. Ik vind het dan terecht dat de maker hiervoor gecompenseerd wordt.

    Wat betreft microtransacties in het spel: ik vind het prima als die mogelijkheid er is, zolang dit spelers die er gebruik van maken, maar niet extra voordeel biedt (zoals betere wapens, etc.) zonder dat hier zeer duidelijk over gecommuniceerd wordt.

  5. Het beste voorbeeld vandaag: Diablo 3. Een single player game (ok je hebt coop, maar de kern is singleplayer) met een verplichting om online te zijn en gekoppeld aan je battle.net account.

    Een zege voor Blizzard natuurlijk dat je het niet door kan verkopen, maar na niet kunnen spelen door problemen met een login server en een slechte speelervaring door lag ben ik er wel uit. Dit is voor het laatst dat ik voor zoiets heb betaald.

    Al mijn steam games hebben een offline modus, daar kan Blizzard nog wat van leren. Die kan ik ook gewoon spelen als ik even geen internet heb (en helaas laat de kabelaar in ALmere wel eens een steekje vallen en lig ik er zomaar uit).

  6. @Sander: de meeste games die multiplayer aanbieden hebben of een publiek beschikbare dedicated server (al dan niet bijgevoegd) of een geheel distributed systeem. Daarnaast is het zo dat de koper van het tweedehands product helemaal geen ‘recht’ heeft op de multiplayer infrastructuur, dus de producent moet helemaal niets. Ze kunnen op elk moment de servers eruit trekken, als ze daar zin in hebben (en EA deed dat ook vrij snel met oa. C&C generals, als ik me goed herinner).

    @Dennis: Ja, maar die micropayments hangen nog steeds aan een account, of ze zijn aparte files. In dat laatste geval is er juridisch een aparte transactie. In het eerste geval zou ik dus beweren dat de account een losse dienst is, en mijn vraag was of dat klopt.

    @Elroy/Dennis: De wenselijkheid van zulke systemen laat inderdaad vaak steken vallen. Ik speel al een tijdje niet echt veel (nieuwe) games meer, maar het lijkt er toch wel op dat het qua availability flink achteruit gaat. Ik snap ook niet waarom men niet “gewoon” wat cryptografie gebruikt om een one-time activation te doen. Goed, uiteraard kunnen groepen als razor1911 nog steeds gewoon de opcodes voor de activation eruit slopen.. net als eventuele hash-checks die je zou kunnen doen. Maar goed, dat gaat ook meer over DRM, en dat is gewoon een lastig probleem. Anyway, daaruitvoort komt de andere klassieke vraag: als het een dienst is, hoe lang heb je dan recht op die dienst? Een week? Een maand? Een jaar? Totdat je het spel uitgespeeld hebt? Totdat de producent failliet is?

  7. Wellicht lost de game-industrie met haar flexibele modellen het probleem zelf wel op. De 12-15 jarigen die weinig te besteden hebben, kunnen misschien geen €50,- neerleggen voor een nieuw spel, maar €5-€10 per maand voor een dienst, dat is wellicht wel mogelijk.

    Met zo’n flexibel model kun je een spel langer spelen (als je meer betaalt) of goedkoper uit zijn (door korter te spelen); ook kun je de spelervaring sturen (door met in-game-payments voordelen te kopen, of juist niet).

    Er bestaan bv ook al apps voor de iPad waar je extra mogelijkheden (layers of brushes in een tekenprogramma) gewoon los kunt aanschaffen – of niet, als je ze niet nodig hebt.

    Dit gaat dus heel sterk naar een pay-per-use model toe. De perfecte oplossing voor het vertrouwde alles-of-niets aanbod van software. Mensen zijn echt niet te beroerd om iets te betalen, maar ze willen wél de beste en modernste programma’s gebruiken. Maar wel afrekenen naar gebruik, en niet voor alles de hoofdprijs. Een prima alternatief voor piraterij.

  8. Mooie post! Inderdaad lijkt de gamesmarkt een stuk moderner te reageren dan de muziek- of filmmarkt.

    Er zijn veel producenten van (indie-)games die aangeven dat bijv. de Steam Summer Sale ze ontzettend veel nieuwe klanten opleveren. Die nieuwe klanten hopen ze dan weer terug te zien bij de sequel tegen de volle prijs.

    Ikzelf ben natuurlijk niet meer ‘jong’ en zweer bij Steam als leverancier van mijn gamesdiensten. Met de indie bundels heb ik ook nog eens tientallen games nooit gespeeld. Maar doorverkopen hoeft ook niet meer, nu de prijs van games bij goede aanbiedingen nog maar enkele euro’s is.

    Micropayments werken ook heerlijk; je komt gewoon veel dichter bij een prijs per uur, in plaats van een prijs vooraf.

  9. @Willem; Ik weet niet hoe het bij jou zit, maar als ik kijk naar de prijs per uur voor mijn “oudere” games (bijvoorbeeld Quake 2, Quake 3, Doom, C&C games, master of orion, unreal tournament 2004, guild wars) zit ik waarschijnlijk op een paar centen per uur. Guild wars is overgens een mooi tegenvoorbeeld; ~50€ voor het spel, (+50€ voor elke uitbreiding over de jaren), en men staat er bij NCSoft toch best goed voor. Ik heb in mijn lange game-periode toch wel een paar duizend uur besteed aan guild wars (tussen eind 2005 en begin dit jaar). Maargoed, persoonlijk heb ik dan ook een sterke voorkeur voor het ‘oude’ systeem :).

  10. Online spelen als dienstverlening klinkt een beetje als de oude arcade-spelen in een speelhal: je moet er regelmatig wat muntjes in stoppen om het te laten werken, je kunt het niet kopiëren, en als de speelhal sluit kan je niet verder spelen. Het is dus in feite een stap terug naar een heel oud business-model, maar het voordeel is dat voor de consument het internet een stuk laagdrempeliger is dan een speelhal.

    Ik vraag me wel af of het technisch wel helemaal waterdicht te krijgen is. Alles wat “client-side” staat is in principe te kopiëren, te reverse engineeren en uiteindelijk ook offline te gebruiken. Ik heb bijvoorbeeld al eens een Steam-spel gezien dat offline is te gebruiken d.m.v. een “Steam emulator”.

    Delen die alleen server-side staan zijn in principe beveiligd tegen kopiëren, maar om performance-redenen kan je niet alles in een spel server-side draaien. Je kunt misschien wel een zodanig groot deel van de logica server-side draaien dat het kraken van het spel neerkomt op het overnieuw doen van een groot deel van het programmeerwerk. En de echte winnaars zijn natuurlijk de MMORPGs, waarbij de echte waarde van het spel zit in de dynamische online wereld.

    Wellicht wordt het aanbod van nieuwe “offline te gebruiken” games wat minder, omdat die zo makkelijk gekopieerd kunnen worden. Helaas is open source gaming nooit echt van de grond gekomen; ik weet niet precies waarom. Voor echte “top-kwaliteit” gaat er veel werk zitten in textures, 3D modellen e.d., maar goede gameplay is daar in principe niet van afhankelijk.

  11. Sowieso ben ik van mening dat de tijd van “software kopen” zo langzaam maar zeker zijn einde nadert. Steeds meer bedrijven komen aanzetten met cloud-based producten en online extra’s simpelweg omdat het kan. Vooral ook omdat er nu langzaam weer meer variatie ontstaat in het aantal soorten besturings-systemen (Linux, Windows, Android, IOS, FreeBSD, de diverse game consoles en nog veel meer) zal de behoefte toenemen om applicaties in de Cloud te laten draaien. Voor software ontwikkelaars zoals ikzelf zijn het dan ook spannende tijden. Immers, als ontwikkelaar zit je vaak gefocust op een enkel platform en een enkele doelgroep. De huidige ontwikkelingen dwingen mij en andere ontwikkelaars om ook te kijken naar andere systemen en andere soorten gebruikers. Want het is aardig als ik een programma maak voor Windows, maar als mijn doelgroep voornamelijk tablets met Android erop gebruikt dan verdien ik nauwelijks meer iets. Een andere verschijnsel zijn de zogenaamde “Apps markets” waar je licenties koopt voor applicaties. Maar wat koop je daarmee eigenlijk? En hoe draag je dergelijke software over aan anderen? Je hebt immers geen installatie-media en de Apps markten staan het niet toe dat je een licentie aan een andere gebruiker overdraagt. Dus koop ik nu “Angry birds” als Chrome app voor onder Chrome OS dan kan ik deze niet doorverkopen aan iemand anders. (En als dat wel kon dan zijn er waarschijnlijk toch te weinig mensen die ook Chrome OS gebruiken.)

    Maar goed… Wat zie ik in de toekomst gebeuren in de Game markt? Wel, eerst en vooral de console-markt die steeds verder zal groeien en misschien ook volledig overstapt op een “Apps market” voor spellen, waarmee de tweedehands doorverkoop onmogelijk wordt. Voor gebruikers is dat wel positief omdat je dan in principe continu updates kuntt ontvangen en je spel aan je content binnen het spel wordt gekoppeld. Je licentie is dan gekoppeld aan je account en theoretisch gezien bestaat de mogelijkheid om je gehele account door te verkopen aan iemand anders. Met al je spellen en al je content dus. Enige nadeel is natuurlijk dat de Apps markt dit niet zal toestaan en dus zal de vraag opkomen of de apps markt dit ook daadwerkelijk mag verbieden of dat men zal moeten toestaan. Grote kans dat de wetgeving hierover wereldwijd overal net iets anders zal zijn. In China en India, bijvoorbeeld, zijn veel “spelers” aktief met allerlei online spellen bezig om zoveel mogelijk waardevolle content te verzamelen binnen bepaalde accounts met als doel die accounts door te verkopen aan spelers die het spel graag spelen maar niet zelf in staat zijn deze content te winnen in het spel. In deze landen is er dus een economisch belang om doorverkoop van accounts toe te laten!

    En dan de games voor de Apple/Android en binnenkort de Microsoft Apps markten? Ja, daar zeg ik het al… Dezelfde situatie als met de console markt maar in deze markten is vaak meer gekoppeld aan accounts dan alleen de spelletjes.

    Het kopen van spellen gaat dus ophouden. En uiteindelijk zal er wetgeving en rechtzaken aan te pas moeten komen om de consument weer wat extra rechten te geven die ze hierdoor verliezen. Aan de andere kant, zal het voor consumenten nog interessant worden om spellen tweedehands door te verkopen? Spellen die je in de winkel koopt hebben al gauw een prijskaartje van 40 Euro of meer. Spellen in de Apps markten zijn meestal een stuk goedkoper. Tweedehands zou je zo’n koopspelletje misschien nog voor een tientje kunnen doorverkopen maar een app die oorspronkelijk 2 Euro kostte? De veel lagere prijs voor dit soort online games zal de tweedehands markt niet winstgevend maken…

  12. @11: Ik zit zelf niet op de cloud te wachten. Je hebt garantie tot de deur en als een overheid je data wil dan krijgen ze die en je weet het zelf niet eens. Alle belangrijke data heb ik op een NAS staan en op mijn e-mail (via google apps) na is alle software klassiek. Buiten e-mail gebruik ik google alleen om te zoeken.

    Backups staan ecrypted op BD-R en liggen extern.

  13. @Elroy, denk ook dat de Cloud ook practischer is voor software fabrikanten dan voor gebruikers. Immers, voor Cloud-oplossingen heb je altijd een internet-verbinding nodig. De hedendaagse computers zijn in principe krachtig genoeg om de Cloud niet nodig te hebben. Maar toch merk ik dat dit langzaam wordt afgebouwd. Veel mensen hebben al veel toepassingen online. Jij hebt er sowieso eentje! Ja, jij Elroy! Dit blog namelijk, wat ook eigenlijk een soort Cloud-oplossing is. Zonder Internet zou je veel van Arnouds blogposts missen. 🙂

    En ja, ik zie liever ook geen Cloud toepassingen. Ik heb een extreem krachtige PC thuis staan en het is zonde om die te gebruiken voor zaken die ik ook met een goedkope Transformer Pad tablet kan doen. Is ook een factor 10 goedkoper dan mijn PC, maar goed… Was een dure PC. Maar de trent is dat mensen steeds vaker mobiel Internet gebruiken in combinatie met eenvoudige tablets. Er zijn niet zoveel mensen meer die thuis een krachtige PC nodig hebben en veel (kantoor)medewerkers hebben ook geen krachtige systemen meer nodig. Zelfs de postbode heeft al jaren een tablet bij zich waarop de ontvangers hun handtekening kunnen plaatsen en die direct communiceert met het hoofdkwartier van de postbode. Met track&trace functies zou ik binnen 5 minuten kunnen zien wanneer een pakketje dat ik heb verstuurt aankomt.

    Als 90% van de bevolking is overgestapt op Cloud-toepassingen dan zal de rest vroeg of later vanzelf mee moeten gaan of buiten de moderne ontwikkelingen vallen. Die mensen zijn er overigens al, in de vorm van gereformeerden die alleen content willen die door Kliksafe is goedgekeurd. Door dit filter stellen de abonnee’s van dit filter zich deels buiten de “normale” maatschappij, net zoals in de toekomst mensen die niet meedoen met de Cloud zich buiten de “normale” maatschappij zullen plaatsen.

    Je hoeft niet blij te zijn met al deze nieuwe ontwikkelingen. Toen het buskruit voor het eerst in Europa werd geintroduceerd vonden diverse personen het ook een veel te gruwelijk wapen. En in het stenen tijdperk zullen er ook mensen zijn geweest die de stenen vuistbijl een afschuwelijk wapen vonden dat verboden moest worden. Nu is er de Cloud en deze lijkt de toekomst te gaan bepalen. Sommige mensen zullen zich ertegen verzetten maar als het merendeel gewoon overgaat naar de Cloud dan wordt het voor de achterblijvers een stuk lastiger.

    Om eerlijk te zijn, ik vind het nu al lastig om een modern strategie-spel te vinden dat geen Internet nodig heeft en geen multi-player ondersteunt.

  14. Wat leuk om te zien dat mijn blog in goede aarde valt. Ik kon zelf niet reageren, omdat ik in het vliegtuig naar Japan zat. Ik ben zelf nu op vakantie :D.

    1 klein puntje. Aan het begin staat mijn naam verkeerd gespeld, maar verderop wel goed gespeld. Geeft niets 🙂 Kan gebeuren!

    De stappen van de gamesindustie zijn goed te begrijpen, immers wil geen enkele industrie verlies lijden en is er genoeg animo voor de alternatieven. Wat ik bijvoorbeeld wel zorgelijk vind, is dat er steeds meer afhankelijkheid komt van een internet verbinding om te spelen. Dit is al een tijd aan de gang, maar is recentelijk bij Diablo 3 weer aan de orde gekomen. Het verplicht de speler tot het hebben van een internetverbinding. Ondanks dat Nederland behoorlijk hoog scoort op breedbandpenetratie is het nog steeds mogelijk dat het internet uitvalt. Maar dit wijkt een beetje van het onderwerp af. Terugkomend op de reactie en houding van de gamesindustrie op de tweedehandsmarkt, vraag ik mij af of een dergelijke houding weer niet piraterij in de hand werkt. Zullen dan niet meer ‘armere’ gamers hun heil zoeken in piraterij? Aan de andere kant maakt dat voor een uitgever niet uit, hij ontvangt immers niets voor een gepirateerde versie, maar ook niets voor een tweedehands verkochte versie.

    Goed tijd om het gevecht met mijn jetlag aan te gaan 🙂

  15. Terugkomend op de reactie en houding van de gamesindustrie op de tweedehandsmarkt, vraag ik mij af of een dergelijke houding weer niet piraterij in de hand werkt. Zullen dan niet meer ‘armere’ gamers hun heil zoeken in piraterij? Aan de andere kant maakt dat voor een uitgever niet uit, hij ontvangt immers niets voor een gepirateerde versie, maar ook niets voor een tweedehands verkochte versie.

    Ik weet niet hoe het nu is, maar vroegâh toen ik klein was, werden veel spellen voor 5 a 10 gulden (!) verkocht bij de bart smit in de buurt speelgoedwinkel.

    Daarnaast zou ik zelf geen tweede hands games kopen, al is het maar omdat je het risico loopt dat er iets mist (boekje, cd key, pooster of wat dan ook), of dat het medium beschadigd is. Dat heb ik zelfs meegemaakt met een ‘nieuw’ gekochte game, die iemand teruggebracht had.

    Aan de andere kant is piraterij van games niet zonder risico, vergeleken met audio-visueel materiaal. Bijvoorbeeld: veel keygens worden (werden?) toch wel gevangen door een virusscanner. Soms wel als false-positive, maar toch. Om nog maar niet te spreken over de sites waar ik vroeger als tiener mijn cracks haalde. Die zou ik tegenwoordig op z’n minst in een VM laden.

    Veel succes met je jetlag :).

  16. Als je de tweakers.net website een beetje in de gaten houdt, en dan vooral de comments, zal het duidelijk zijn dat veel games gepirateerd worden juist vanwege de onmogelijkheid om ze offline te spelen. Laatst zag ik een verhaal van een gamer die een oude game weer eens wou spelen, dat niet kon omdat de producent de servers inmiddels uit de lucht heeft gehaald, en na een hoop gehannes de game maar van een torrent geplukt heeft, want dat werkte tenminste.

    Dat “je moet online zijn om te kunnen spelen” heeft hetzelfde effect als DRM op DVD’s: eerlijke klanten die het product netjes kopen, hebben er last van. Piraten hebben er geen last van, die hebben een game die het “gewoon doet”. De onmogelijkheid om je legaal gekochte game door te kunnen verkopen houdt steeds meer mensen tegen. Vijftig ofzo euro blijft tenslotte een hoge bult geld om uit te geven. Als ik zuinig ben, kan ik daar een maand van eten. Als ik mijn spullen dan niet tweedehands door kan verkopen, switch ik wel naar een game waarbij dat wel kan.

  17. Waarom ben ik niet verrast: http://arstechnica.com/gaming/2013/02/report-next-xbox-will-use-persistent-net-connection-to-block-used-games/

    Langzaam worden de consumenten rechten uitgehold en de consumenten organisaties doen niets. In duitsland proberen ze het nog, maar komt er ook een lobby als dat mislukt? Het grote lobbyen van de entertaqinment industrie heeft ze geen windeieren gelegd. Nog even en je kan helemaal niets meer kopen zonder dat de fabrikant een vinger in de pap houdt.

    Hoe lang voordat philips lampen een continue internet verbinding vereisen? Draadloos netwerk is al ingebouwd.

    En je koelkast: http://tweakers.net/nieuws/24095/lg-lanceert-koelkast-met-internetfunctionaliteit.html Hoe lang voordat die software always online vereist zodat je hem niet kan doorverkopen?

    1. Hoe lang dat nog duurt? Ik denk totdat ze 1.op het idee komen en 2.een manier vinden om dit de nietsvermoedende consument “door de strot te drukken” om het maar eens zo onomwonden te zeggen. De meeste mensen weten niet zoveel van tech, dus die zullen het hoogstens een coole add-on vinden. Totdat ze hun koelkast op marktplaats of ebay verkopen en de koper er achter komt dat het ding het niet doet. Dan gaat er wel een rel ontstaan, maar dan is het al te laat.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.