De betekenis van al die tekentjes in een cirkel

Ok, noem eens juridische symbolen? Ja, © en ® kent iedereen, van TM aarzelt u misschien of dat telt als symbool maar er zijn er nog drie.

Het ©-symbool of ook wel (C) geeft aan dat men claimt dat een werk auteursrechtelijk beschermd is. Mooi voorbeeld van juridisch cargo culten weer: het was tot 1979 verplicht in de VS, maar iedereen doet het nog steeds, en alleen omdat iedereen het doet.

Net zo bekend is ® oftewel (R) om een geregistreerd merk aan te geven. Ook een Amerikaans symbool. Men kent daar ook TM om een merk aan te geven dat niet geregistreerd is. Dat kan onder hun wet; bij zo’n ongeregistreerd merk moet je bij de rechter maar bewijzen dat het écht een merk is. Een geregistreerd merk wordt vermoed rechtsgeldig te zijn, en de inbreukmaker moet maar bewijzen dat het onterecht geregistreerd is. Bij ons bestaan de ongeregistreerde merken niet, dus betekent TM eigenlijk niets.

Je hebt ook ℗ oftewel (P). Dit symbool geeft aan dat iemand naburige rechten (“phonogram copyright” in Amerikaans-Engels juridisch jargon) claimt op een plaat of compact disc met een geluidsopname. Naburige rechten gelden voor de uitvoerend artiest van muziek, los van de auteursrechten die de componist of tekstschrijver kan claimen.

Helemaal onbekend is (D), waarvan ik niet eens een Unicode-positie kan vinden. Met dit symbool kun je aangeven dat je modelrecht beschermd is. Doe je dat niet, dan heb je in ieder geval in de VS een lastige case om nog schadevergoeding te claimen. Het symbool is internationaal geregeld maar ik moet zeggen dat ik er nog nooit eentje in het wild heb gezien.

Minstens zo onbekend is “T”, dat niet eens een cirkel krijgt. Hiermee kun je aangeven dat een halfgeleidertopografie beschermd is.

Heeft het nou praktische consequenties als je die tekens niet gebruikt? Nou nee. Bij al die rechten is vastgelegd hoe je eraan komt, en in geen van die procedures komt de eis voor dat je op zeker moment een tekentje moet gaan noemen. Bij merken ligt dat iets subtieler: je kunt je merk verliezen als het publiek de term als soortnaam gaat gebruiken, en het voeren van ® bij de merknaam kán helpen dit te voorkomen. Zo zouden mensen moeten snappen dat dit een merknaam is en geen soortnaam. Maar een garantie is het niet; je kunt honderd keer ® bij de term Aspirine zetten maar het blijft een generieke term.

In een recente rechtszaak werd zelfs het gebruik van “TM” onrechtmatig geacht. Bij ons geldt dat iets alleen een merk is als het ingeschreven is, dus suggereer je met “TM” dat het een ingeschreven merk is. En als het merk niet geregistreerd is, dan is die suggestie een misleidende handelspraktijk.

Arnoud

20 reacties

  1. Bij ons geldt dat iets alleen een merk is als het ingeschreven is

    Misschien een domme vraag maar is er heel veel verschil tussen een merk en een handelsnaam? Want bij die laatste hoeft deze niet ingeschreven te staan maar alleen actief gebruikt te worden.

  2. Dat is geen domme vraag. Een handelsnaam hoeft niet ingeschreven te worden, daarvoor krijg je inderdaad bescherming door het gebruik. Er is geen tekentje om “ik claim deze handelsnaam” mee aan te duiden, daarom noemde ik hem niet.

    Verschil is met name dat een handelsnaam alléén in te zetten is tegen een concurrent die zijn bedrijf ook zo noemt. Mijn bedrijf heeft als handelsnaam ICTRecht, dus ik kan optreden tegen een andere jurist die zichzelf ITRecht gaat noemen bijvoorbeeld. Dat lijkt te veel. Maar ik kan een concurrent niet verbieden om te zeggen dat ie specialist is in ICT-recht, zolang hij maar een andere naam voert.

  3. Ik kom in het vonnis een werkwoord tegen wat ik niet ken en waarvan een Google search ook alleen maar dit vonnis lijkt op te leveren. Ik kan me prima voorstellen wat het betekent maar ben benieuwd hoe deze betekenis juridisch zit. Wellicht wat offtopic maar leuk voor een andere blogpost.

    Prescan stelt in conventie dat Privatescan op diverse manieren kielzogvaart en merkinbreuk en auteursrechtinbreuk maakt.
  4. Wat betreft merken: juridisch heb je waarschijnlijk gelijk en zijn er weinig tot geen rechtsgevolgen voor het teken “TM” – volgens het BOIP geldt echter: “Het symbool ™ (trademark) wordt soms gebruikt wanneer een merk wel is gedeponeerd (aangevraagd) maar nog niet is ingeschreven. Zodra het merk definitief is ingeschreven wordt het symbool ® gebruikt.” In de aangehaalde rechtspraak was het teken waarvan sprake niet gedeponeerd.

    Wat betreft (c) wordt vaak geargumenteerd (naar analogie met Amerikaans recht) dat als het copyright-teken vermeld is, degene die kopieert had moeten weten dat het werk beschermd was + (minstens naar Belgisch recht): de bij het (c)-teken vermelde naam wordt vermoed de auteur te zijn.

    Zie ook mijn blog: (D) en T en (p) (c) TM (r)

  5. Dank voor de aanvulling, Tijs. En ja, goed argument dat een ©-vermelding een aanduiding van de rechthebbende of auteur kan opleveren. In Nederland staat in art. 8 Auteurswet dat als een instelling, vereniging stichting of vennootschap iets publiceert met hun naam erop, zij geacht worden de rechten te hebben (tenzij dit onrechtmatig is jegens de werkelijke maker). Een copyrightnotice kan zo’n vermelding zijn.

  6. @ 5,7: Het wordt een beetje off-topic, maar er lijken wat interessante misverstanden te zitten in dat woord “kielzogvaart”. Het wordt heel negatief gebruikt: alsof je de maker van het kielzog benadeelt. Ik heb het eens opgezocht, en dat lijkt ook de betekenis van het spreekwoord te zijn:

    in iemands sog vaaren: iemand hinderlijk zijn ‘want hoe veel meer swaarte een schip naa sig sleepen moet, hoe het te minder vaart kan maaken’

    Maar voor zover ik kan nagaan, klopt dit natuurkundig gezien niet! Ik heb het niet op internet kunnnen terugvinden, maar ik denk dat het in iemands kielzog varen (of draften, wat aerodynamisch vergelijkbaar is) juist het vacuüm achter de voorste vermindert, waardoor die juist MINDER kracht hoeft te leveren. Alhoewel de voorste nog steeds meer kracht moet leveren dan de anderen, levert het toch voor iedereen voordeel op.

    Ik zie een interessante parallel met een misverstand in het intellectuele eigendom, dat het goed zou zijn om “intellectueel draften” te verbieden met auteursrechten, octrooien en dergelijke. Men neemt aan dat deze “kielzogvaart” schadelijk is voor de voorste persoon (uitvinder/auteur e.d.), terwijl het goed mogelijk is dat die er uiteindelijk ook zelf voordeel uit kan halen. Kijk bijvoorbeeld naar het succes van open source, en naar de innovativiteit in zaken die niet beschermd zijn, zoals mode, of de argumentatie van advocaten in rechtszaken.

  7. @14: Natuurkundig valt inderdaad te beredeneren dat in de slipstream van een schip (of auto) voor je ook voor de voorste in de ’trein’ voordeel heeft. Die voorste is dan sneller of met minder brandstof op bestemming. Maar het gaat er niet altijd om, wie ergens het eerste is.

    Stel dat het om een rally gaat, met minpunten voor hoog brandstofgebruik. Dan zie je al gauw, dat de volgers buitenproportioneel voordeel hebben. Of kijk naar de reglementen bij tijdrijden voor wielrenners of langebaanschaatsen, daar zijn duidelijke regels, die gebruik maken van slipstream verbieden, met goede reden.

    Met excuses aan degenen die het vervelend vinden, dat de discussie nu inderdaad wel zwaar off-topic gaat

  8. (Ik zie dat anderen het teken ook al gevonden hadden, maar ik gebruikte een andere zoekbron:)

    > Helemaal onbekend is (D), waarvan ik niet eens een Unicode-positie kan vinden.

    Ik wel, gevonden door in http://www.fileformat.info/info/unicode/char/search.htm?q=D&preview=entity te zoeken op D en alles door te kijken:

    http://www.fileformat.info/info/unicode/char/24b9/index.htm

    Er staat niet bij of het teken inderdaad bedoeld is voor deze betekenis, maar het ziet er wel zo uit.

  9. @Richard: Om mij nader te verklaren, op Wikipedia (mijn excuses) lees ik dat de handelsnaam een unieke identificatie is voor een onderneming. Daarom vroeg ik mij af hoe dit werkt voor subdivisies die ook een soort van handelsnaam voeren, maar geen losse onderneming zijn. Wellicht maak ik het in mijn hoofd echter moeilijker dan het is.

  10. @Stas: Een handelsnaam is een naam van een onderneming. Een onderneming mag meerdere namen hebben, bijvorbeeld om activiteiten van divisies mee te kunnen onderscheiden. Mijn bedrijf ICTRecht hanteert bijvoorbeeld ook de handelsnamen Webwinkelrecht, Hostingrecht en Cookierecht om zo de diensten over die onderwerpen expliciet te kunnen bundelen. Die namen zijn niet ingeschreven bij de KVK, dat hoeft niet. Maar het zijn wel handelsnamen van ons.

    Een handelsnaam moet in zoverre uniek zijn dat hij neit verwarringwekkend veel mag lijken op de naam van een oudere concurrent.

  11. Goede dag. Uw artikel gelezen, vanwege mijn zoektocht naar het f(ph)onografisch copyright teken, de P in een cirkel. In 99% van de gevallen te verkrijgen dmv het intoetsen van 2117 en vervolgens terwijl je de ALT toets ingedrukt houdt de X in typen. Loslaten en jawel. Belangrijk? Welnu, gewoon leuk.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.