De gevolgen van een niet-conform geheugenkaartje

geheugenkaart.jpgEen lezer vroeg me:

Vorige week kwam ik er na het maken van honderden foto’s bij een bijeenkomst ineens achter dat de geheugenkaart uit de camera niet meer te lezen was. Paniek dus, want dit was een betaalde opdracht bij een unieke gelegenheid. Maar nee, de kaart was nergens meer te lezen. De computer kon andere kaarten nog prima lezen, dus die kaart is defect. En hij is nog geen zes maanden oud! Kan ik de fabrikant nu aansprakelijk stellen voor de gemiste omzet? Want ik krijg geen cent als ik geen foto’s aanlever aan mijn klant.

Voor een geheugenkaart geldt dezelfde regel omtrent kwaliteit en garantie als elk ander product. Het moet voldoen aan de redelijkerwijs gewekte verwachtingen, oftewel er moeten gewoon foto’s op opgeslagen worden die ook weer uitgelezen moeten kunnen worden. Blijkt dat niet zo te zijn, dan moet de winkel (niet de fabrikant) zorgen voor reparatie of vervanging.

Mogelijk dat de fabriek een vrijwillige toezegging doet over herstel of vervanging, maar daar zijn ze niet toe verplicht. En als ze het doen, dan mag de winkel niet daarheen verwijzen en weigeren zelf het op te lossen.

In dit geval zal omruilen van het kaartje vast geen probleem zijn, maar de vraagsteller wil natuurlijk zijn foto’s gerecoverd hebben van het kaartje en niet een leeg nieuw kaartje. En dát is even iets lastiger. De kosten van het terugwinnen van de foto’s vormen schade. Dergelijke schade is veroorzaakt door het kaartje, dus in principe kun je daar de winkel voor aansprakelijk stellen (art. 7:24 BW).

In principe, want dit is recht en dus zit er op alles voorbehouden en uitzonderingen. Het gaat hier om gevolgschade, oftewel schade die niet direct aan het defecte product zelf zit maar die een meer indirect gevolg daarvan is. Dergelijke schade is te claimen, mits deze in redelijk verband staat tot de gebeurtenis. En dat is dus de plek waar juristen lekker kunnen debatteren over redelijkheid en voorzienbaarheid. Want kun je de winst van zo’n opdracht wel redelijkerwijs opeisen bij de winkel die dat kaartje van een paar euro verkocht?

Ik vind het moeilijk. Enerzijds, je kunt als professional best een backupkaartje gebruiken, of tussentijds even snel je foto’s kopiëren naar een laptop of portable harddisk. Dan beperk je het risico op gebeurtenissen als deze. Maar anderzijds, je mag toch gewoon verwachten dat een kaartje van nog geen half jaar oud gewoon werkt?

Arnoud

22 reacties

  1. Nogmaals, volgens mij is mijn reactie van zojuist verdwenen, anders excuses voor de dubbele post:

    Arnoud, pas je niet heel gemakkelijk het consumentenrecht toe in deze situatie? Het lijkt me dat hier een professional in uitoefening van zijn beroep (fotograaf) handelt. Daarbij kunnen bij de koop wellicht andere leveringsvoorwaarden en ook andere wetgeving van toepassing zijn. Ik ben geen expert hierin, maar wellicht zou je die verschillen nog nader kunnen toelichten.

    Geldt dezelfde situatie bijvoorbeeld bij het verlies van familiefoto’s na een vakantie? Mag je dan de kosten van het recoveren van je geheugenkaart door een specialist claimen bij de winkelier?

  2. Je reactie zat in de spam, sorry.

    De regels over conformiteit gelden ook bij business-to-business verkoop, maar daar zijn ze inderdaad regelend recht. Wie dus een kaartje koopt als bedrijf en in de AV heeft zien staan “geen garantie, kapot = de brokken houden” die heeft pech.

    Het is inderdaad dubbel: als professional heb je reële schade maar die is dan via de AV in te perken bij de winkelier. En als consument mag die schade niet (zomaar) ingeperkt maar héb je zelden schade. Want wat is de financiële waarde van een vakantiefoto?

  3. Ik kan mij voorstellen dat een professionele fotograaf op deze wijze een behoorlijke schadepost kan hebben, zeker indien er ook een model ingehuurd moet worden plus een speciale ruimte om in te fotograferen. (En natuurlijk extra personeel voor make-up, props, catering en wat nog meer nodig is.) Je kunt je dan ook afvragen of een fotograaf met dergelijke hoge kosten niet ook extra maatregelen dient te nemen tegen potentieel dataverlies. Een goede maatregel is gewoon heel vaak de kaartjes wisselen en de foto’s met een laptop synchroniseren zonder dat het kaartje wordt gewist! Dat laatste natuurlijk voor als de laptop defect raakt. Dit kopieren kan een assistent doen. Iedere ICT’er weet gewoon dat je vaak en regelmatig backups moet maken van je belangrijke data. Wie dat niet doet neemt een groot risico. Dit geldt ook voor fotografen voor wie iedere foto veel geld waard kan zijn. Regelmatig veilig stellen, dus! Dit is immers een bedrijfsrisico want als het kaartje niet defect ging maar gewoon was verloren had de fotograaf even grote schade gehad zonder dat dit ergens verhaald kan worden. (Misschien dat fotografen per fotosessie een verzekering kunnen afsluiten tegen dataverlies? Zijn er verzekeraars die een dergelijke verzekering aanbieden?)

    Maar ik ben van mening dat je bij aanschaf van een geheugenkaart er sowieso vanuit moet gaan dat deze de volgende dag al defect kan zijn. Natuurlijk heb je dan gewoon recht op vervanging van de kaart maar de data erop ben je kwijt. Dit is gewoon een bekend risico: dit soort electronica kan soms snel kapot gaan, ook binnen de garantietermijn! Meestal gaat het goed maar Murphy heeft enkele wetten uitgevonden en sindsdien gaat alles mis wat mis kan gaan.

    De schade is wat mij betreft dus voor rekening van de fotograaf, die gewoon beter had moeten weten.

  4. Volgens mij gaat de vraagsteller er aan voorbij dat de schade niet per se door het kaartje veroorzaakt hoeft te zijn. Het kan ook zijn dat de camera defect is of door een samenloop van omstandigheden er voor heeft gezorgd dat het kaartje corrupt is geraakt. De fabrikant van het kaartje kan er weinig aan doen als de camera corrupte data wegschrijft.

    Voordat de vraagsteller juridische wegen gaat bewandelen lijkt het me interessanter om eens te kijken hoe ver je (of desnoods een voor een uur betaalde professional) kan komen met datarecovery tools als TestDisk of PhotoRec. Gratis te gebruiken met voor mij al meermaals positief resultaat waarbij op 1 foto na (het daadwerkelijke probleem) nog alle content van het kaartje is te vissen.

    Tenzij de controller van het kaartje kapot is (als het CF betreft, SD en andere varianten hebben geen onboard controller) is er een redelijke kans dat je nog het een en ander kan redden 🙂

  5. @5: Goede suggestie. Ook magicrescue en dd_rescue zijn het proberen waard. Als het bestandsysteem nog wel leesbaar is maar gewoon leeg (b)lijkt te zijn dan heb je meestal goede kans om met een undelete tool je bestanden terug te halen. Zeker aangezien dit soort kaartjes meestal een FAT bestandssysteem gebruiken (wissen betekent entry uit de tabel halen, maar verder geen data weg).

    Dat je backups moet maken leren de meeste mensen pas als je tegen de keiharde werkelijkheid aanloopt (ik ook). Maar ik ben nu dus wel expert in het terughalen van gewiste files 🙂

  6. Tja, dat je als ICT’er altijd backups moet maken leerde ik al 25 jaar geleden toen mijn harde schijf van 20 megabytes keihard crashte, twee weken voor het einde van de garantie. Dus de reparatie was gratis maar de data was allemaal weg. (Gelukkig had ik de floppies nog…) De meeste ICT opleidingen wijzen volgens mij er wel op dat je regelmatig backups moet maken, maar veel mensen zijn gewoon lui of hebben geen zin om de backup te automatiseren. En ja, dan kan die vervloekte Murphy om de hoek komen kijken… 🙂

    Opvallend is ook dat veel hobbyist-fotografen ook vergeten om backups van hun foto’s bij te houden. Ja, ze uploaden ze wel naar Flickr, Facebook of Twitpic maar de originele bestanden met originele resoluties worden lang niet altijd veilig op een backup gezet. En ja, dan crasht de PC en de reparateur herstelt de boel, minus de verloren data. En dan maar hopen dat je nog wat van je foto’s online kunt terugvinden…

    Maar zoals gezegd, de gemiddelde ezel stoot zichzelf niet twee keer tegen dezelfde steen. De gemiddelde zeekomkommer stoot zich daarentegen regelmatig tegen dezelfde steen…

  7. De meeste professionele fotografen zorgen voor volledige redundantie tijdens shoots. En zoals “Ikke” zegt, professionele camera’s hebben dubbele kaartopeningen die expliciet bedoeld zijn om elke gemaakte foto naar twee kaarten te schrijven.

    Dat de vraagsteller dus (veel) omzet zou zijn misgelopen, lijkt me sterk: hij/zij is geen professional, gedraagt zich althans niet zo. Meer dan een paar tientjes en wat koffiebonnen had hij/zij sowieso niet kunnen vragen.

  8. Niet iedere professionele camera heeft dubbele kaartopeningen!! Het tussendoor ‘even’ op een laptop zetten gaat niet altijd even makkelijk, want niet iedere fotograaf heeft een assistent bij zich. Zelf kijk ik idd. regelmatig terug en dan weet ik zeker dat de foto’s op het kaartje staan. Tot twee keer toe heb ik een crash gehad, maar omdat ik wist dat de er materiaal op het kaartje stond, kon ik met succes de recover software gebruiken. In de studio schiet ik ‘dubbel’, dus én op de kaart én op de laptop of computer. Op locatie wissel ik regelmatig van camera en kaartjes…. Belangrijkste is te blijven controleren. Overigens, voor hen die dat nog niet weten, recoveren kan alleen als de kaart na het per ongeluk wissen (wat bij mij al eens is gebeurd) niet meer is gebruikt. Kan je bij een crash wel recoveren, gooi dan daarna je kaart meteen weg…..

  9. @13: in dat geval heb je als professional niet geinvesteerd in de juiste apparatuur. Als het absoluut van belang is dat een shoot in 1 keer moet lukken dan moet je een camera hebben met de hoogste garantie dat dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren. Een receptie/bruiloft is wezenlijk anders dan een studioshoot, omdat alles niet even over kan. Imo moet je daar je apparatuur op aanpassen. Als je dat niet doet, dan moet je imo niet miepen als er een technische fout optreedt.

    Naast het hebben van een camera met 2 kaartslots kun je overigens ook nog denken aan wifi in de camera of ingebouwd in de geheugenkaart. Op die manier wordt de informatie tijdens de shoot naar een laptop verzonden. Ook dat is een mogelijkheid om meer zekerheid omtrent je shoot te hebben.

  10. @Sander, daar heb je deels gelijk in. Een professional moet nu eenmaal voor goed materiaal zorgen. Maar de kosten die een starter dan moet maken is behoorlijk hoog. Daarnaast is de waarde van de apparatuur meestal ook in verhouding van de rapportages die je ermee gaat maken.

  11. De waarde van de apparatuur is ook in verhouding tot de waarde van de apparatuur van je concurrenten. Als je concurrent een beter product kan leveren door een hogere investering, krijg je een segmentering van de markt. Het kan dan best zijn dat alle klanten voor het wat duurdere product kiezen, want je opent bijvoorbeeld dat nieuwe bedrijfspand maar een keer.

    Ik ken freelancers die per jaar twee ton omzetten, en 90% daarvan is kosten. De drempel tot dat soort markten is inderdaad hoog. Maar je kunt er geld verdienen, dus zijn er mensen die die drempel slechten.

  12. @Sander Een vrij botte en zeker geen terechte opmerking. Ik werk altijd met twee camera’s en een probleem is dan heel snel ondervangen. Ik heb geen idee of je zelf professioneel fotograaf bent, ik wel en dat al sedert 1991, dus ik denk inmiddels wel dat ik weet waar ik mee bezig ben. Als je, zoals ik, nog uit het analoge tijdperk komt, leer je heel snel als het gaat om technische problemen die zich te pas en te onpas kunnen voordoen. En dan mag ik een vrouw zijn, ik weet heel goed mijn mannetje te staan, of het nu gaat om reportages op locatie of in de studio. Ik kan nog steeds heel goed vooruit met mijn, in jouw ogen niet professionele camera de EOS 5D Mark II.

  13. Neemt niet weg dat het niet professioneel is om geheel geen rekening te houden met het feit dat een geheugenkaartje kapot gaat. Als je een camera hebt die op twee tegelijk schrijft, fantastisch, maar dat is niet de enige acceptabele oplossing. Als je regelmatig wisselt van kaartje (nog voor ze vol zitten), dan heeft elk kaartje een deel van je fotos en heb je in elk geval over de hele dag heen fotos als er een kaartje faalt. Welliswaar minder fotos, en misschien niet precies elk moment, maar het is al een stuk minder desastreus dan wanneer je gewoon de hele ochtendsessie mist.

    Deze aanpak brengt geen extra kosten met zich mee, vereist geen assistent of laptoptijd. Iedere fotograaf die iets in opdracht schiet kan dit zo doen. Als je nog iets beters kunt regelen: fantastisch, maar als je nog niet eens dit doet, dan vind ik het lastig om medelijden met je te hebben.

  14. Wat mensen vergeten is dat een camera misschien wel op 2 kaartjes tegelijkertijd kan fotograferen, maar een defect in de camera kan er nog steeds voor zorgen dat de foto’s mislukt op de kaart staan. En ja, dan heb je iedere mislukking dubbel… Het kan nooit kwaad om met de camera ook een laptop of desnoods een tablet mee te nemen. Ik heb zelf een kleine Asus tablet met Android erop en een geheugenslot voor SD kaartje. Dat betekent dat ik vrijwel iedere foto direct kan bekijken. Maar een professionele fotograaf heeft meestal geen tijd om te fotograferen en de foto’s te controleren. Daarom zou een assistent ook een goede uitkomst bieden, zodat de assistent de kwaliteit kan beoordelen en op tijd een waarschuwing kan geven als er iets mis is. En nee, voor eenvoudige fotorapportages is dat misschien een beetje lastig, maar als het om een belangrijke rapportage gaat (Bijvoorbeeld trouwfoto’s of van bijzondere gebeurtenissen) dan wil je natuurlijk wel zeker zijn van je zaak.

    Feit is: apparatuur gaat stuk. En het gaat altijd stuk op het meest vervelende moment. Daar dient iedereen gewoon rekening mee te houden. Hoe belangrijker het werk is dat je doet, des te meer zekerheden je moet zien te verkrijgen.

  15. Woow, wacht even! Ik voel me een beetje aangesproken. Ik ben niet de ‘lezer’ waar Arnoud het over heeft. Bovendien heb ik in een eerdere post aangegeven dat ik regelmatig van kaartjes wissel. Ja, ik heb een keer een ‘crash’ gehad, maar dankzij de juiste recovery software was dat snel opgelost. Overigens had ik die sessie zo over kunnen doen, omdat het om productfotografie ging in m’n studio. Bij bruidsreportages heb ik sowieso een heel stel kaarten bij me en idd. een laptop. Er is altijd wel een moment dat ik de foto’s van de kaart snel op de laptop kan zetten. Dus Marten, ik denk dat ik, na 21 jaar vak- en beroepsfotograaf, professioneel genoeg ben.

  16. @20: Zoals ik het lees is de intentie van @18 juist om de nadruk nog meer om de oorsponkelijke ‘lezer’ te leggen (en daarmee minder op jou). @19: Op de camera zelf kun je de foto toch ook terugzien? Als de camera het kaartje kan lezen dan kan een ander apparaat het ook. Op het moment dat je ziet dat de foto’s niet op de camera staan dan moet je natuurlijk niet doorgaan en hopen dat ze er toch op staan, dat lijkt me logisch.

    Zoals ik het scenario lees, was alles koek en ei (foto’s terug te zien op de camera). Tussen het uit de camera halen van het kaartje en het in de PC dauwen is hij stuk gegaan. Ik vrees dat daar gewoon niets aan te doen is, en dat de fabrikant of de winkel niet aansprakelijk is voor de verloren data. Tevens kan ik me heel goed voorstellen dat je bij een trouwpartij een goede kennis die redelijk professionele foto’s maakt, en daar ook wat mee bijverdiend, vraagt om je bruiloft te fotograferen tegen betaling. En ja, shit happens. Voor de fotograaf vervelend, maar voor het bruidspaar misschien nog wel vervelender! Hoeveel schade lijden zij omdat ze geen foto’s hebben van hun unieke evenement? Zou je op een professionele fotograaf (een echte dus) schade kunnen verhalen? Van fysieke schade is geen sprake natuurlijk. Overigens kun je de minder leuke ‘shoot in een park met je bruidsjurk aan’ natuurlijk wel over doen, al is dat wat lafjes natuurlijk 🙂

    Ik heb bij meerdere bruiloften trouwens ook gezien dat er een x-tal wegwerpcamera’s verspreid over het terrein neergelegd waren. Dat is volgens mij heen heel goede manier dat je in ieder geval een aantal leuke foto’s hebt (en een hele hoop mislukte, maar dat terzijde).

  17. @Matthijs, ja. Je kan op een camera de foto terugkijken maar dat is nog geen garantie dat de foto erna niet het gehele kaartje de vernieling in helpt. Daarnaast, het scherm van een camera is maar een klein aantal pixels en het is maar de vraag of rare beschadigingen, zoals strepen door de foto of her ontbreken van de 100 onderste pixels snel zal opvallen op een dergelijk scherm. Maar goed, ook een vlek op de lens zels zal waarschijnlijk niet snel opvallen op dat kleine schermpje terwijl even kijken op de tabler al meteen een waarschuwing kan afgeven dat er iets aan de hand is. Zo maak ik vanuit mijn hobbykamer af en toe foto’s van vogeltjes bij een voederhuisje dat zo’n 3 meter van mijn raam af staat. En ja, dat gaat dwars door dubbel glas heen dus als het glas niet schoon is, kan dat zichtbaar zijn op het uiteindelijke resultaat maar op mijn camera-scherm is dat eigenlijk niet zichtbaar.

    Bedenk wel dat je tijdens het fotograferen zelf nooit zeker weet of de foto’s wel of niet goed lukken. Het mooiste is natuurlijk als je tijdens de fotoreportage al controles kunt (laten) uitvoeren maar ja, tijdens de controle kun je niet zelf fotograferen. Wie getrouwd is of samenwoont kan eventueel overwegen om de partner mee te nemen om deze controle uit te voeren, terwijl je een grote verzameling kaartjes meeneemt. Moet je wel met zijn tweeen reizen…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.