Wie is er aansprakelijk voor het “Facebook feest” in Haren?

project-x-haren.jpgHet dorp Haren is veranderd in een ravage na het “Facebook feest” van afgelopen zaterdag, las ik bij Nu.nl. Naast de nodige materiële schade zijn er ook twintig gewonden gevallen. De gemeente spreekt van “ongekend geweld” met “vernielingen, plunderingen, brandstichtingen en gewonden”. Ik blijf het een bizar verhaal vinden. Ondertussen zijn er meer dan 200 tips binnen over mogelijke daders, dus dat riep bij mij de vraag op: op wie is deze schade te verhalen?

De politie is natuurlijk bezig met opsporing, onder meer dankzij camerabeelden en de vele beelden die mensen op social media hebben gezet. Een logische route, en de herkende daders kunnen met die beelden als bewijs worden veroordeeld tot boetes of schadevergoeding. Een probleem daarbij is alleen dat je dan moet bewijzen dat juist die persoon die schade heeft aangericht. Zie je een groepje mensen op een winkelpui aflopen en is vervolgens die pui beschadigd, dan is dat bewijs erg lastig.

Nu is dat geen nieuw probleem, dus het verbaast niet dat het strafrecht hier een regeling voor heeft. Naast de pleger zelf kent het strafrecht ook het begrip van de “medepleger”, en ook de “medeplichtige” en de “uitlokker” die iets verder er vanaf staan.

Van medeplegen is sprake wanneer twee partijen een “nauwe en bewuste samenwerking” aangaan om het feit samen te plegen. Gooi je met z’n drieën een auto op de kant, dan ben je alle drie even hard te vervolgen en te beboeten. Een medeplichtige werkt ook wel mee, maar minder nauw. Een medeplichtige kan bijvoorbeeld de auto besturen waarmee men naar de rellen gaat, of de steen aanreiken waarmee de ruit ingegooid wordt. Wel moet de medeplichtige dan weten dat dat het plan was; de NS-machinisten zijn natuurlijk niet medeplichtig.

Van uitlokken is sprake wanneer iemand een ander wordt overgehaald om het feit te begaan, bijvoorbeeld door hem een beloning voor te houden of hem gelegenheid of middelen te geven om het feit te begaan. Iemand die op Facebook opriep om te rellen, zou als medeplichtige van de gevolgen daarvan kunnen worden gezien. Wel moet dan worden bewezen dat de werkelijke pleger zich heeft laten aanzetten door die oproep van die specifieke persoon, en dat zal niet meevallen.

Naast het strafrecht kunnen gedupeerde bewoners en winkeliers van Haren ook zelf civielrechtelijk de daders aansprakelijk stellen. Daarbij geldt hetzelfde bewijsprobleem: wie gooide de ruit in en wie stak die auto in de brand? Maar in het civiele recht is er een iets andere regeling wanneer groepen mensen schade aanrichten. Op grond van de regels over groepsaansprakelijkheid is ieder lid van de groep volledig aansprakelijk te stellen voor handelingen vanuit de groep (art. 6:166 BW). Dus ook als je niet de baksteen aangaf maar er wel naast bleef staan. Het is genoeg dat je op een of andere manier direct of indirect bijdroeg aan de schade, bijvoorbeeld door aanmoedigen of eenvoudigweg door niet in te grijpen terwijl dat eenvoudig had gekund.

Een winkelier kan dus langs deze weg eenvoudiger zijn schade verhalen door iemand uit de groep te identificeren en de rekening te sturen. En die persoon mag dan afrekenen met de medeleden van de groep.

De discussie of “het internet” aansprakelijk is, gaat alleen denk ik meer aandacht krijgen. Want dat er ook op de radio is opgeroepen om te gaan, is niet zo belangrijk – het was een uitnodiging op Facebook dus heeft het internet het gedaan. Juridisch gezien onzin maar veel leuker om over te praten natuurlijk. (Update: zie ook de scriptie van Sander Vols over wat burgemeester of officier kunnen doen bij Facebookrellen.)

Arnoud

50 reacties

  1. Wordt het niet eens tijd dat ook het strafrecht hier op aangepast wordt en dat een medepleger ook volledig aangepakt kan worden. Ik kan me nog een incident van een paar jaar geleden herinneren dat iemand dood geschopt is (letterlijk!) maar dat niet kon worden bezwezen wie van de drie de dodelijke schop heeft gegeven. Als juridische leek, onbegrijpbaar.

    Totaal offtopic: Ik snap ook al niet waarom dit soort gasten niet al op de avond zelf worden opgepakt. Omsingel het centrum (desnoods met hulp van militairen) en pak iedereen op. Daarna mag de omgekeerde bewijslast gelden, bewijs maar dat je niets hebt gedaan en je bent vrij. Anders mag je een deel van de schade direct betalen…

  2. Er is ook nog een bestuurlijke weg: Ik lees op trouw dat in Duitsland een man die via Facebook zonder vergunning had opgeroepen tot een uit de hand gelopen feest een flinke boete moet betalen.

    Een duitste (deelstaat) minister vindt dat Facebook aansprakelijk moet worden gesteld, desnoods via een wetswijziging. Een soort voetbalwet voor Facebook?

  3. Snapt de Duitse (deelstaat)minister het motto “don’t shoot the messenger” niet? Ik snap werkelijk niet waarom we het op technologieblogs steeds over dit soort onterecht aan technlogie gekoppelde fenomenen hebben (Haren, de “Facebook”-moord).

    En het wordt steeds erger: de koeien geven ook al geen melk meer door die verdomde treinen.

  4. @ Richard

    Wat Facebook simpel zou kunnen doen is een event standaard prive maken, tenzij de gebruiker aangeeft dat het niet prive is. Dat zou het soort vergissingen als in Haren kunnen voorkomen. Dus ik ben het wel met die minister eens dat door het Facebook beleid, publiek tenzij de gebruiker wat anders kiest, dit soort vergissingen in de hand gewerkt worden. Ze zouden het beter om kunnen draaien.

    Wat niet de verwantwoordelijkheid van de relschoppers voor hun eigen handelen wegneemt natuurlijk. Overigens snap ik dat iemand (zoals dat geval in Duitsland) die opzettelijk tot een publiek feest oproept zonder daarvoor een vergunning te hebben een boete krijgt. Als ik op openbaar terrein een feest organiseer waar een hoop mensen op af komen zou ik in NL ook een boete krijgen denk ik.

  5. Naar mijn mening ligt het grotendeels bij de enorme media-aandacht die erna volgde, en al helemaal door een Burgemeester die expliciet meldt dat er geen feest in Haren is. Ja, er waren al duizenden reacties op de uitnodiging maar indien de media er geen aandacht aan had geschonken en men via Facebook iedereen die zichzelf had uitgenodigd had gemeld dat ze niet moesten komen was het volgens mij veel minder heftig geweest. Ja, een jong meisje maakt een foutje op Facebook maar dat is snel gecorrigeerd. Vervolgens duikt de gehele locale politiek er bovenop, de media volgt al snel en het feest krijgt zelfs bekendheid in omringende landen en dan vraag je er gewoon om dat de boel uit handen loopt. Fouten met dergelijke uitnodigingen vinden wel vaker plaats maar krijgen meestal niet zoveel media-aandacht en lopen dan ook niet zo uit de hand.

    Want wat denk je dat er gebeurt indien vanaf morgen alle media gaan melden dat er aanstaande zaterdag geen feest zal zijn bij het Paleis op de Dam in Amsterdam? En dan een Burgemeester erbij die iedereen daar ook nadrukkelijk op wijst? Ik denk dat er dan een enorme chaos zal ontstaan in Amsterdam en de Bijenkorf en andere winkels alvast nieuwe ramen mogen gaan bestellen…

    Het is een politieke fout geweest, doordat de media er zo enorm uitgebreid bij is ingeschakeld.

  6. Dat de pers het een “Facebook feest” noemt is nog te begrijpen. Van kranten zijn we namelijk pakkende koppen gewend. Dat de commisaris van de politie deze term gebruikte en sprak van “de mobiliserende werking van het internet” is op zijn minst kortzichtig, en hem misschien zelfs wel kwalijk te nemen.

    Punt is namelijk, de uitnodiging was al bijna twee weken eerder verstuurd (het kwaad was allang geschied) en de burgemeester van Haaren had al een week eerder via alle kanalen laten weten dat er GEEN feest zou plaatsvinden in Haren en dat men vooral niet naar Haren moest afreizen.

    De echte ellende is pas daarna ontstaan. Het geheel is pas in de laatste vijf dagen voor het feest volledig geescaleerd. Mede via “Facebook” maar ook “De Media” en natuurlijk de “Mond-op-Mond” is er een sfeer gecreërd waardoor: Een grote groep mensen opgehitst werd > Een deel daarvan afreisde naar Haren > Een kleinder deel daarvan Haren vernield.

    Dat was een heel duidelijk verloop van de vrijdag en de paar dagen ervoor. De Politie en burgemeester hebben aangegeven dat het hen “overkwam”, dat ze zaken “niet verwacht hadden” en dat ze niet “gedacht hadden dat het zo uit de hand kon lopen”. Ik denk dat we dus in ieder geval de burgemeester en politie een gebrek aan inzicht en bestuurlijke kwaliteiten kunnen aanrekenen. Daarnaast heeft de gekozen strategie van hen niet of averechts gewerkt. Want in plaats van orde ontstond er juist chaos, ondanks het optreden van bijvoorbeeld de ME.

    Dat juist zij het publiekelijk afwentelen op Facebook is ze behoorlijk aan te rekenen.

    Ter ondersteuning, in de Graafsewijk in Den Bosch waren er ooit ook rellen de politie gaf toen onder andere “de schuld” aan de opkomst van SMS. Jammer dat daar niet veel van geleerd is, of in ieder geval, niet toegepast in Haren.

  7. @MartijnV: ach kom op. Als iemand zo’n feestje prive zet en iemand in haar vriendenkring had een nieuw event aangemaakt en dat wel publiek had gezet, dan was hetzelfde gebeurd. Het escaleren van ‘vergissing’ naar ‘grootschalig publiek event’ komt niet door zo’n vinkje alleen, noch had dit vinkje dat kunnen voorkomen. Het beste bewijs daarvoor is dat dit publieke event technisch gezien al wekenlang gecanceled was.

    De burgemeester van Haren moet eens een NLP cursusje volgen, zoals Wim al opmerkt: laten we gaan roepen dat er “geen feest en geen happening” is.

  8. Dat de politiek en politie fouten heeft gemaakt en de situatie ernstig onderschat heeft is waar en daar moeten lessen uit geleerd worden. Maar uiteindelijk zijn de enige verantwoordelijke de relschoppers. Niet facebook, niet het meisje, niet de politie of de burgemeester maar de relschoppers.

    Doordat de discussie zich, m.i., richt op de verantwoordelijkheid van de overheid of facebook en niet die van de relschoppers komt er nooit een goede oplossing voor deze zaken. Als van een paar duizend man er 20 worden gearresteerd is het duidelijk dat de pakkans te klein is. Als daarna ook de straffen te laag zijn (20 uur werkstraf ipv vergoeden van duizenden euro’s schade) is het duidelijk dat je dit soort incidenten niet gaat voorkomen.

  9. N.P. De oplossingen die jij voorstelt komen voor in een samenleving die we niet willen. dat station is allang gepasseerd. Hardere straffen, meer politie etc. Allemaal al bewezen dat dat helemaal niet werkt. Het heeft dus ook absoluut geen zin om hier volledig de aandacht op te leggen.

    Dit “soort incidenten” is van alle tijden maar komt nu juist minder voor. Omdat we hebben geleerd dat we zelf verantwoordelijkheid moeten nemen in geval van zulke crises en niet alle aandacht met veel geweld bij de reslchoppers moeten leggen.

  10. @Casper: Ik wil persoonlijk geen samenleving waar een kleine groep relschoppers ongestoord hun gang kunnen gaan. Let wel, ik ben tegen minimum straffen, preventief fouilleren, de vele communicatie taps, de videocamera’s bij onze grenzen, de bewaarplicht van telecom/internet, enz.

    Maar zodra je je als groep volledig te buiten gaat mag je hard aangepakt worden. Als overheid kán je dit niet goed doen zonder dat er bevoegdheden komen om een groep aan te pakken ipv een individu.

    Overigens pleit ik voornamelijk voor het verhalen van de schade en niet zo zeer voor hogere straffen. Of dit deze incidenten gaat voorkomen is minder belangrijk dan dat de vervuiler betaalt.

  11. @N.P. Ben het niet met je eens. Eerst en vooral kun je een kale kip niet plukken dus je kunt die relschoppers wel de tienduizenden Euro’s aan schade willen laten betalen, maar grote kans dat ze helemaal geen cent tot hun beschikking hebben. En wat dan? Opsluiten en dwangarbeid laten uitvoeren tot de schade is vergoed? De huisvesting van gedetineerden is al duur genoeg, waardoor een taakstraf in het algemeen een veel goedkoper alternatief biedt. Eventueel loonbeslag of korten op de uitkering, maar dat zal nooit genoeg opleveren om alle schade te vergoeden.

    Veel van de jongeren die betrokken waren bij deze rellen zijn sowieso kansarmen die eigenlijk weinig te verliezen hebben. Het gehele handelen van de locale politiek, vooral de nieuwsgeving richting de media, lokt gewoon dit soort gasten aan. Voor hen is het gewoon een uitnodiging geweest om te verzamelen en rellen te gaan schoppen. Het enige wat ze hiervoor nodig hadden was een excuus. En ziedaar! Een Burgemeester daagt hen uit! Excuus gevonden!

    De overheid moet beseffen dat de berichten die ze richting de media sturen onder bepaalde groepen van de bevolking altijd de nodige onrust zal veroorzaken. Kondig rekeningrijden aan en de automobilisten staan te protesteren. Verbied de hoofddoek en de meeste Moslims protesteren. Verbied een voetbalwedstrijd en de fans klagen. Haal de rolstoel uit het basispakket en de gehandicapten staan te rellen. En kondig aan dat er geen feest is en een stel ongure types zal ervoor zorgen dat er toch een “feestje” komt. Zo werkt de maatschappij nu eenmaal. En de overheid moet dat gewoon inzien en dus oppassen met berichtgeving richting de Media. Want wie staat er morgen te mopperen als de regering een accijns van 20% op het Internet gaat heffen om de papieren krantenwereld in leven te kunnen houden?

  12. Wim: Het beeld dat de relschoppers voornamelijk werkloze zijn is compleet achterhaald. Ze hebben vaak gewoon een baan (wel in de lagere salarisgroepen). Kale kippen zijn het dus niet en er kan best van geplukt worden. Ik denk dat een echt grote schadevergoeding beter werkt dan celstraffen of taakstraffen en zeker dan geen straf.

    Ik zie wel een groot verschil tussen het mopperen van de gehandicapten en automobilisten en het feestje van deze mensen.

    En natuurlijk moet de overheid leren van dit soort dingen en hebben ze fouten gemaakt maar het zwarte pieten gaat wat mij betreft echt over de verkeerde groep.

  13. @N.P. Ik heb het niet over werkloos gehad. Alleen kans-arm. Natuurlijk hebben veel van die jongeren een baan omdat ze allang niet meer zo snel een uitkering kunnen krijgen. Daarnaast kunnen ze niet onder een bepaald minimum worden geplukt omdat ze huur, verzekeringen en andere vaste lasten moeten kunnen blijven betalen. Misschien dat je daarna 50 tot 100 Euro per maand bij hen kunt ophalen maar als de schade 50.000 Euro is dan zijn ze nog wel eventjes bezig.

    Daarnaast, er is hier vanuit de locale overheid gewoon een provocatie geweest. Als iemand een Mohammed-cartoon op het Internet plaatst en deze krijgt vervolgens nationale media-aandacht dan staan er ook al meteen een zooi haatzaaiers klaar om te gaan jihaderen of zo. Dit soort rellen ontstaan niet zo snel. Er moet gewoon een bepaalde provocatie zijn geweest en in dit geval was er een duidelijke provocatie: een gemeente die een feest “tegenhield”…

  14. Leuke link Marco. Bijna precies zoals ik het voor me zie (behalve dan dat ze direct opgepakt worden en wat mij betreft ook de politie inzet mogen betalen). Blijkbaar kan het dus al wel maar wordt het nauwelijks toegepast?

    @Wim: Als de schade 50k is en er zijn 20 relschoppers dan betaald iedereen 2500, dus 2 jaar lang 100,- per maand. Lijkt me prima te doen. Als de schade 50k p.p. is wordt het natuurlijk lastig maar dat mag geen reden zijn om het dan maar helemaal niet meer te doen. Hierbij is de schade meer dan 1 miljoen maar waren er honderden relschoppers.

    Provocatie is als er een vredige demonstratie is en de ME met honden en paarden de groep omsingelt. Provocatie door te zeggen er is geen feest is echt te kort door de bocht. Let op iedereen met het kleinste beetje verstand had nog een paar dagen de tijd om te bedenken wat ze gingen doen. Als je dan willens en wetens daar naar toe gaat, kan je echt niet zeggen dat je geprovoceerd bent….

  15. Om ook even ter discussie te stellen: Een 15-jarige jongen heeft op Twitter een oproep geplaatst om een vergelijkbaar feest te houden in Uden, met bij voorkeur ook flink wat rellen. En dit geeft nog een ander beeld op deze gebeurtenissen want hoeveel van die jongeren in Haren zouden er ouder dan 20 zijn geweest? Hoeveel waren er waarschijnlijk tussen de 12 en 17 jaar? Ik denk dat er eens gekeken moet worden naar de leeftijden van de relschoppers om vervolgens eens uit te zoeken waarom het vooral tieners lijken te zijn die zich hiermee bezig houden.

    En daar is nog een ander probleem met harde straffen: was indien de meeste daders minderjarig blijken te zijn? Hoe kun je dan de schade op hen verhalen, want technisch gezien zijn hun ouders dan niet meer verantwoordelijk te stellen voor de schade, maar hebben die jongeren misschien 30 Euro zakgeld per week plus eventueel een krantenwijkje als inkomsten. Dat schiet al helemaal niet op…

  16. @N.P. Is het met dergelijke groepsschades niet zo dat de rijkste groepsleden gewoon de schade moeten betalen en dit dan maar moeten zien te verrekenen met de andere leden? Als er eentje tussenzit met een bankrekening van 10.000 dan is die rekening dus leeg en moet de groep nog 40.000 Euro betalen. Wie het betaalt maakt verder niets uit, maar iedereen kan hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden voor het totale bedrag, als ik mij niet vergis.

    Overigens, de schade in Haren loopt al in de miljoenen. Zeg dat er 250 relschoppers uiteindelijk opgepakt kunnen worden dan heeft ieder van hen een miljoenenclaim tegen zich totdat de groep het bedrag volledig heeft betaald. We praten dan wel over duizenden euro’s per groepslid maar zoals gezegd kan het zijn dat de een een paar ton mag betalen en de ander zijn wekelijkse zakgeld van 25 Euro per week moet inleveren.

    En wat nou provocerend kan zijn is maar betrekkelijk. Een spotprent over Jezus Christus zal hier nauwelijks aandacht opleveren. Een spotprent over Mohammed kan al resulteren in extreem geweld op diverse locaties op deze wereld. De manier waarop de Burgemeester en overheid het aankondigde was: “Kom niet naar Haren, of anders…” met berichten over het afsluiten van de stad, het aanpassen van het spoorverkeer, wegblokkades en wat nog meer. Er waren diverse maatregelen in de media aangekondigd alsof men daarmee al de relschoppers wilde uitdagen. En wat krijg je dan? Jongeren die uit nieuwsgierigheid gaan kijken wat er aan de hand is, want op vrijdagmiddag hebben ze toch niets beters te doen. En als het dan misgaat dan worden dat dus rellen…

  17. Wim: Met 2.000-3.000 euro schade per persoon kom je echt al een heel eind. Hoeveel 12-17 jarigen er waren weet ik niet maar als je 12 jarige zoon hier aan mee doet mag je als ouder echt wel aansprakelijk gesteld worden. En ook met 30,- per week plus een bijbaantje kan je 100,- per maand ophoesten de komende 2 jaar. Dat maakt echt meer indruk als een werkstraf….

    Dan maar de schade verhalen op de burgemeester die heeft gezegd dat er geen feestje was? Of moet ik het als burger maar betalen?

    Er mag best een onderzoek komen waarom deze jongeren dan doen maar puur uit wetenschappelijk oogpunt.

  18. Ja, iedereen kan hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden. Of dat in een rechtszaak stand houdt is wel twijfelachtig (en terecht), in het linkje van Marco is daar ook uitdrukkelijk niet voor gekozen en heeft iedereen een zelfde voorstel (750,-) gekregen. Alleen de weigeraars zijn harder aangepakt (ook terecht!).

    Of je alle schade kan verhalen en of de relschoppers dit kunnen betalen is, m.i., compleet irrelevant. Altijd proberen om zo veel mogelijk schade te verhalen. Kijken hoe stoer je nog bent in de groep als je twee jaar lang geen cent te makken hebt….

    De uiteindelijke relschopper is het niet overkomen maar hebben hier doelbewust voor gekozen enkele dagen/uren voor de rellen. Dit hebben ze met het volle verstand gedaan en zijn daar dus ook 100% verantwoordelijk voor. Het is ze niet overkomen zoals jij een beetje suggereert.

  19. @Wim

    Het feit dat de media en overheid zo uitgebreid aandacht hebben gegeven aan het feestje heeft in mijn optiek zeker meegespeeld in het uiteindelijke resultaat. Maar, vrijwaart dit stenengooiers van hun aansprakelijkheid van de schade? Dat lijkt me toch de omgekeerde wereld.

    Niemand heeft de relschoppers gevraagd of opgedragen te gaan rellen, en zelfs als dit wel was gebeurd hebben de relschoppers zelf hun eigen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Waar mogelijk moet er wat mij betreft dus verhaald worden zonder enig medelijden met het banksaldo en inkomensniveau van de daders.

    Als de hoofdelijke aansprakelijkheid erin resulteert dat er toevallig een rijke relschopper tussen zit die het meeste schade moet betalen is dat dan jammer voor hem; hij had er ook voor kunnen kiezen om niet te gaan rellen. Ik heb liever dat een rijke relschopper onevenredig veel betaalt dan dat een compleet onschuldige winkelier, zijn verzekeringsmaatschappij of de maatschappij als geheel met de schade blijft zitten.

  20. De politie heeft het over een totaal van “maar” 36 aangehouden relschoppers, waarvan twee zich vrijwillig hebben gemeld. (Een ervan onder begeleiding van zijn ouders.) Dit betekent dat ze straks die miljoenen schade onder hun 36 mogen gaan verdelen. Toch al weer snel 30.000 Euro per persoon. Daar zijn ze ieder vast 5 jaar of langer mee bezig om af te betalen… Maar goed, laat ieder 750 Euro betalen en je krijgt een totale vergoeding van 27.000 Euro. Blijven er nog steeds miljoenen aan schade over. Die zijn voor de slachtoffers en hun verzekeraars…

    Ik zou dan niet blij zijn als inwoner met zo’n burgemeester en locale overheid. Maar goed, terwijl Nederland dit heeft overleeft zijn jongeren nu weer aan het proberen om elders relfeesten te organiseren. Jammer voor hen lukt het hen meestal niet om tesamen te beslissen waar dat dan moet gebeuren en blijft het dan ook meestal bij kleine opstootjes. Maar deze gebeurtenis was dagenlang behoorlijk fors in de media en dus voor die relschoppers de plek om te verzamelen. Die relschoppers waren er 10 jaar geleden ook. En 20 jaar geleden. En 30 jaar geleden. Die zijn er gewoon altijd. Denk aan de Slag bij Beverwijk waar relschoppers elkaar met wapens gingen bevechten en er uiteindelijk zelfs een dode viel. Doodgeslagen met een klauwhamer. Georganiseerd in een tijd dat Internet nog weinig sociaal was. Dit soort dingen gebeuren nu eenmaal en aan de overheid de taak om te voorkomen dat ze slagvelden voor dergelijke rellen gaan aanwijzen.

    Want zoals ik al eerder zei, als de Burgemeester van Amsterdam straks aankondigt dat er zaterdag dus absoluut geen feest is op de Dam, dan staat het a.s. zaterdag zwart met relschoppers. Waarom? Omdat deze plek is “aangewezen”. Een beetje “Hoezo, geen feest? Dan maken wij wel feest!” mentaliteit onder de relschoppers…

  21. @Wim

    Zoals ik zei, de overheid heeft hier m.i. onhandig gehandeld, maar dat vrijwaart de daders niet van hun aansprakelijkheid. Of B&W, de media en/of facebook daarnaast mede-aansprakelijk zijn voor de schade, daar kun je wellicht over twisten. Ik vind het echter een behoorlijke stretch om dat aan te nemen.

    Stel je eens voor, B&W had in plaats van gehandeld gewoon niets gedaan, er waren op een of andere manier toch 1000 relschoppers gekomen en de stad was even erg (of erger) toegetakeld als nu. De commentaren op B&W zouden niet van de lucht geweest zijn! Nalatigheid etc! Nu doen ze er alles aan – handig of niet, met de bril van Captain Hindsight – om schade te voorkomen en is het weer niet goed. In zo’n situatie zou ik geen bestuurder willen zijn.

    Facebook medeaansprakelijkheid in de schoenen schuiven zou kunnen, maar ook dat lijkt me pushing it. Moet facebook pro-actief monitoren of dit soort ongewenste feestjes op handen zijn? En dan nog, wat is het effect als die uitnodiging opeens van facebook verdwijnt, da’s ongeveer hetzelfde als aankondigen dat er beslist geen feest is. Daarnaast, wie bepaalt er of een event ongewenst is? Is het wenselijk dat Facebook willekeurig een evenement van niet-regeringsgezinde actievelingen laat verdwijnen? Van een Nazi-partij? Van een bepaalde religieuze groep? En wie bepaalt of dat mag of zelfs moet? Wat mij betreft liever niets verwijderen.

    TV en radio aansprakelijk stellen lijkt me ook onzinnig. Inperken van wat er rechtmatig gepubliceerd mag worden op radio en tv moet slechts met de grootste terughoudendheid gebeuren. Een evenement als dit leent zich daar m.i. niet voor.

  22. @Rien, inderdaad dienen we de relschoppers verantwoordelijk te houden. Daar gaat het uiteindelijk ook niet om. Maar de schade is nauwelijks te verhalen op de daders die er uiteindelijk voor veroordeeld zullen worden, die deze gewoon niet kunnen vergoeden. De rest van de schade is eigenlijk voor rekening van de slachtoffers en hun verzekeraars en dus is belangrijk of de gemeente en/of overheid ook op moet draaien voor een deel van de schade omdat het optreden van de overheid deze rellen in de hand heeft gewerkt. Dat is waar het uiteindelijk om gaat!

    Facebook treft geen schuld omdat er zovaak evenementen op Facebook staan en deze meestal niet zoveel belangstelling krijgen. De rol van de media is een beetje dubieus omdat ze meer hebben gedaan dan alleen de meldingen van de Burgemeester en overheden doorgeven. Zo hebben ze de vader van het feestvarken aan het woord gelatel, plus een aantal andere passanten en ge-interesseerden. Er werd wel een beetje een feeststemming gemaakt in de media want het, “Merthe is vrijdag jarig!” En dan de rol van de overheid, die het gehele gebeuren ook had kunnen stilzwijgen, zodat de media er minder aandacht aan had gegeven. En minder aandacht had zeker geresulteerd in minder relschoppers. In plaats daarvan staat een Burgemeester luidkeels te verkondigen dat er geen feest is. Maar als er geen feest is, waarom dan aankondigen? Het had gewoon in stilte aangepakt kunnen worden, lijkt mij. Gewoon de ouders van het meisje verzoeken om niet met de media te praten en zelf ook zwijgzaam zijn, plus zorgen dat de event van Facebook verdwijnt en dat had het een stuk minder aantrekkelijk gemaakt.

    Wat er nu gebeurde is dat men aankondigde dat er rellen zouden komen, en dus kwamen er rellen…

  23. Wie kan mij vertellen waarom deze vlieger niet zou opgaan: “De gemeente is meest verantwoordelijk omdat het ruchtbaarheid gaf aan de abusievelijke uitnodiging tot een illegaal feest”. Want hoewel het spreken over een illegaal feest in beginsel niet verboden is, heeft de gemeente mooi wel een nieuw publiek aangeboord. Er is dan ook met enige zekerheid te stellen dat als de gemeente haar handelen had nagelaten, het aantal bezoekers véél lager zou zijn.

  24. Ik ben geneigd de vraag of de overheid mede-aansprakelijk zou moeten zijn negatief te beantwoorden. Aan de meest ruimte voorwaarde daarvoor – was het handelen van b&w voorwaarde voor het ontstaan van de schade – is denk ik al niet voldaan.

    Daarnaast, zelfs met kennis van de afloop vraag ik me af of b&w anders had gehandeld of anders had moeten handelen. De-escaleren door minder aandacht had misschien wat geholpen. Schieten met scherp op de eerste tien relschoppers had de schade wellicht ook wat beperkt. Zeker weten doen we dat niet, en daarom kun je volgens mij al helemaal geen verwijt neerleggen bij het bestuur dat de maatregelen moest treffen zonder kennis over de afloop.

    Dus, zoveel mogelijk verhalen bij de daders en voor zover van toepassing degene die voor hen aansprakelijk zijn (ouders). Als daarnaast de overheid bijdraagt aan dat gedeelte van de schade dat niet door de daders vergoed kan worden, moet dat zijn op grond van solidariteit, en niet op grond van aansprakelijkheid.

  25. @nl-x

    Het enkele feit dat een handeling invloed heeft gehad op de uitkomst wil niet zeggen dat de volledige aansprakelijkheid bij die handeling moet komen te liggen. Volgens jouw redenering is ook de NS aansprakelijk op grond van het feit dat zonder treinverkeer naar Haren het aantal bezoekers veel lager was geweest (…en de fabrikant van rails omdat zonder die rails er ook verdomd weinig mensen in Haren terecht gekomen waren, etc)

  26. @31: Tegen die tijd hadden al 24.000 mensen de uitnodiging en gaven 2400 mensen aan te komen. Ook was er al volop media aandacht van kranten en TV. Ze hebben toen een noodverordening afgekondigd, gezegd dat er geen feest is en iedereen uitdrukkelijk opgeroepen om niet naar Haren te komen.

    Dat is echt wat anders dan wijzen op de foto’s van blote Britt.

  27. @30. Hier heb je een punt. Wat zou de correcte respons zijn geweest van de burgemeester van Haren? Mijn idee (so crazy it just might work): “Beste belangstellenden van de happening in Haren. Met vreugde stellen wij het Hendrik de Vries-plantsoen open voor het vieren van de jaarlijkse Hippe-Haren-Happening. Een arrangement van lokale feestbands zal te beluisteren zijn onder het genot van een hapje en een verfrissend drankje.”

    Relschoppers: “Meh” De 25 feestband-liefhebbers: “Yes!”

    Deflect, not reflect. Of zoiets.

  28. @ Richard

    Natuurlijk komt het niet door dat vinkje alleen. Maar als een event standaard op prive staat en zoals jij zegt een van haar vrienden het event opnieuw maakt maar dan publiek, dan is dat een bewuste handeling van die vriend(in) geweest en geen vergissing meer. En die zou daar dan voor aansprakelijk gesteld kunnen worden. Net zoals dat in Duitsland gebeurd is met degene die opriep voor een feest ergens op een strand (boete van ruim 2 ton).

    Dus de kans op dit soort voorvallen bestaat dan nog steeds, maar de kans dat een vergissing de aanleiding is wordt er wel een stuk kleiner door. Als ik in de afgelopen week lees dat het al meer dan eens voorgekomen is dat er zoiets gebeurd door een event die per vergissing als publiek gemeld is, zou dat zeker uit moeten kunnen maken.

  29. Wie kan mij vertellen waarom deze vlieger niet zou opgaan: “De gemeente is meest verantwoordelijk omdat het ruchtbaarheid gaf aan de abusievelijke uitnodiging tot een illegaal feest”.
    Ik ben niet diegene die dat zal beweren. Wel ben ik van mening dat de gemeente medeverantwoordelijk is aan de schade door verkeerd optreden richting de media en dus het publiek. De opmerking “Er is geen feest in Haren” kan provocerend worden beschouwd. Voor relschoppers juist een reden om dus wel een “feest” te organiseren en voor veel jongeren een uitnodiging om eens te kijken wat er dan wel is… Want waarom is het zo belangrijk om te zeggen dat er geen feest in Haren is? Er is ook geen feest in Haarlem, of in IJmuiden of Lutjebroek. Is niet nieuwswaardig dus als dat wel als een nieuwsfeit naar buiten wordt gebracht dan trekt dat de aandacht. Maar in hoeverre de gemeente verantwoordelijk is? Dat is voor de rechtbank en de schade-experts om uit te zoeken. Er liggen ondertussen wel miljoenen aan schadeclaims klaar om ingediend te worden bij de juiste verantwoordelijken. Iemand moet die schade uiteindelijk vergoeden.

    Maar je kán als gemeente toch niet blijven zwijgen en blijven negeren? Je zal toch een reactie moeten geven naar de media en volgens mij is alles wat je zegt dan verkeerd.
    En waarom niet? Uiteindelijk is het een prive-feest en diegenen die zich via Facebook hebben aangemeld kunnen gewoon bericht krijgen dat hun uitnodigingen zijn ingetrokken. Gewoon via Facebook melden dat de event niet doorgaat en verder niets richting de media verspreiden. Het onderwerp moet juist saai worden want dan verliezen de relschoppers interesse. Nu werd het door de enorme aandacht juist enorm bekend en zijn er genoeg feestgangers op het feest afgekomen die er alleen in de media over hadden gehoord.

    Maar goed, als de Gemeente haar mond had gehouden zouden de media misschien alsnog door zijn gegaan met het naar buiten brengen van feitjes over het feest. En je zou misschien ook de NS mede-verantwoordelijk kunnen maken omdat de NS met plannen aankwamen dat ze hun dienstregeling voor die dag wilden gaan aanpassen wegens het feest.

    De grootste verantwoordelijken zijn natuurlijk de relschoppers zelf. Maar ook verantwoordelijk is dus de gemeente, de NS en de media omdat ze er zoveel extra aandacht aan hadden gegeven. Waten er eerst misschien 24.000 mensen die de uitnodiging hadden gezien, door deze acties wisten opeens 16 miljoen mensen in Nederland over dit feest. Plus nog honderduizenden mensen in het buitenland. Tja, dan laat je de boel ook escaleren…

    Ben uiteindelijk benieuwd wie er allemaal een rekening krijgen betreffende de schade. En bedenk, hoofdelijke aansprakelijkheid kan betekenen dat de gemeente een groot deel mag gaan vergoeden indien ze daadwerkelijk mede-schuldig worden geacht! Waarom? Omdat de schade niet evenredig op alle verantwoordelijken wordt verhaald maar omdat de grootste geldbuidels het meeste mogen betalen, en het teveel betaalde maar moeten verhalen op de andere verantwoordelijken.

  30. De vraag zal altijd wel blijven hoeveel van de relschoppers van het ‘feest’ gehoord hadden via facebook. Ik vermoed een minderheid. Ik ben het wel met Wim eens, de gemeente Haren heeft laten zien dat ze geen verstand van internet hebben en geen mensenkennis.

    De media kan je weinig verwijten, als de gemeente zelfs persconferenties gaat beleggen. Maar ik vraag me af of die zich stilhouden als de overheid eens een keer wel effectief er mee om zou gaan (In het geheim voorbereid zijn op, maar verder hun kop houden en de plaatser trekt zoals wim suggereert de uitnodiging in met mededeling, sorry was voor prive bedoeld.)

    Zo niet dan zijn ze net zo hard verantwoordelijk als het escaleert. Of ze dat juridisch ook zijn is punt twee, recht en rechtvaardig is niet altijd hetzelfde 😉

  31. Tja, die advocaat redeneert dat de privacy-checkbox standaard aan hoort te staan terwijl Facebook deze standaard uit heeft staan. Kun je dat Facebook verwijten? Dat wordt nu ook in Engeland onderzocht. En Duitsland en enkele andere landen. Maar goed, Facebook is dan misschien verantwoordelijk voor de fout, maar nog steeds niet voor de schade. Ze zullen alleen de manier van events aanmaken moeten aanpassen. Maar goed, met die redenatie zou het meisje zelf ook verantwoordelijk gehouden kunnen worden. Zij had immers beter moeten opletten bij het aanmaken van deze event. Maar niemand lijkt echt gemotiveerd om bij haar en haar ouders een (forse) schadeclaim in te dienen. Maar de grooste verantwoording ligt nu eenmaal bij de relschoppers. Die zullen dan ook moeten vergoeden. Dan kunnen we kijken in hoeverre de gemeente verkeerd heeft gehandeld door juist extra publiciteit te genereren. Daarna de media, dan Facebook en ten slotte het meisje…

  32. Als je de gemeente er zo bijsleept, vind ik dat je de diverse radio-DJ’s niet moet vergeten die hebben opgeroepen om toch vooral naar het feest in Haren te gaan. En wat dacht je van die achterlijke gladiool die die hoge reclameborden heeft geregeld? Of die zogenaamde festivalkaartjes? Ik vind dat de gemeente haar best gedaan heeft. We hebben het hier tenslotte wel over het gemeentebestuur van een kleine gemeente, waar normaal gesproken nooit wat gebeurt. We hebben het hier over Haren of all places, niet over Amsterdam. Moeten we hen dan echt beginnersfoutjes gaan verwijten, terwijl het uiteindelijk toch gewoon zo is, dat eenieder gedaan heeft wat hij gedaan heeft en niet iets anders.

    Wat mij betreft, stellen we gewoon de daders verantwoordelijk. Ze wilden toch zo graag de grote kerel, de volwassen vent uithangen? Dan moeten ze ook leren dat met volwassen zijn, verantwoordelijk zijn voor je daden komt. Punt.

    Edit: typo

  33. @Wim

    Volgens mij stel je echt te makkelijk dat de gemeente (mede)aansprakelijk is omdat ze de publiciteit gezocht hebben. We weten alleen dat ze de aandacht gezocht hebben en dat er rellen kwamen, niet dat daartussen enig significant verband bestaat. Als er niemand naar haren was gekomen de betreffende avond had iedereen de gemeente gecomplimenteerd met een voortvarende aanpak. Nu het anders uitpakt is diezelfde voortvarende aanpak opeens aanleiding tot aansprakelijkheid voor de schade? Lijkt me vreemd.

    Vervolgens, als je dan al aansprakelijkheid bij meer partijen dan alleen de relschoppers wilt neerleggen, lijkt me toch echt dat Facebook en het meisje eerder aan de beurt zijn dan de gemeente: in hun geval is een oorzakelijk verband immers zonneklaar!

    Tenslotte, het lijkt alsof je scapegoats zoekt. “Iemand moet de schade toch vergoeden?” Het zou natuurlijk fijn zijn als de slachtoffers schadeloos worden gesteld, maar is het terecht dat die schadeloosstelling moet komen van partijen die geen noemenswaardig aandeel in het veroorzaken van de schade hadden? Het is niet nieuw dat bij het zoeken naar een aansprakelijke voor schade in eerste instantie beoordeeld wordt op de diepte van de buidel, om daarna de reden van de aansprakelijkheid te construeren, maar ik vind dat wel een verkeerde volgorde

    Rien

  34. @Rien Miljoenen Euro schade zal toch door iemand betaald moeten worden. Dat begint natuurlijk bij de slachtoffers zelf, die vervolgens hun verzekeraars en rechtsbijstand zullen inschakelen om de schade elders vergoed te krijgen. Dat zullen dan de daders worden van dit alles. Maar er zijn maar 35 verdachten en ieder van hen zal waarschijnlijk alleen verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor de schade die aantoonbaar door hen is veroorzaakt. Dus b.v. niet voor de schade die drie straten verderop is ontstaan. Omdat er letterlijk honderden relschoppers waren die schade aan hebben gericht zal veel van de schade niet op deze verdachten te verhalen vallen. (En ze zijn ook nog niet veroordeeld!) Dus zal men verder moeten zoeken naar wie de relschoppers heeft aangemoedigd. Dat zullen ook weer relschoppers zijn die de andere relschoppers hebben opgestookt en oproepen hebben gedaan om van alles en nog wat te vernielen. Daarvoor kunnen ze wel voor meer van de schade opdraaien maar hebben we die oproer-leiders wel te pakken of lopen ze nog vrij rond? En nogmaals, er zal bewijs nodig zijn, gevolgd door een veroordeling voor schade op hen te verhalen valt. Goed, doorzoeken dan maar naar wie verder verantwoordelijk gehouden kunnen worden. En dan kom je al snel uit bij de gemeente, de mobiele eenheid, de NS wegens hun aankondiging over de aangepaste dienstregeling, de media voor hun berichtgeving en uiteindelijk ook het meisje zelf die de oproep deed. En men zal ook zeker proberen om bij Facebook een deel van de rekening neer te leggen.

    Slachtoffers zullen hun vergoeding willen en de verzekeraars houden er niet van om uit te moeten keren dus zullen ze zeker op zoek gaan naar diegenen die mogelijk verantwoordelijk zijn en die een goede geldbuidel tot hun beschikking hebben. Die relschoppers, daar valt waarschijnlijk niet veel bij te halen. Zeker niet op korte termijn.

    Uiteindelijk zal dit in de rechtbanken uitgevochten moeten worden. Maar om eerlijk te zijn, je kunt een 15-jarig meisje moeilijk plukken van haar geld, want dan gaat zeker ook de publieke opinie zich tegen je keren. En of Facebook verantwoordelijk gehouden kan worden voor dit alles is ook maar de vraag. Dergelijke Project X feesten zijn ook op andere media met enige regelmaat terug te vinden. Dat juist dit feest opeens extra aandacht kreeg in de media en daardoor veel meer bezoekers aantrok is Facebook eigenlijk nauwelijks te verwijten. Dus dan blijft de gemeente eigenlijk over. En de media. En de NS. En de ME.

  35. Facebook faciliteerd de rellen. Dat vonden veel mensen prachtig bij de Arabische lente, dat vinden we maar vervelend als het dichter bij huis is.

    De burgemeester oefent op het Streisand Effect. Ofwel: Hoe krijg ik de media en massa’s zo gek dat ze er geen aandacht aan besteden? Ik creeër aandacht in de media en bij de massa’s!

    De media maakte van rellen een zichzelf waarmakende voorspelling. Op een echt feest als bv. Lowlands vallen camera mensen niet eens op.

    De politie stond niet op de stations, maar liet het dorp vollopen, alvorens tot charges uit te gaan in die smalle straatjes.

    Lokale winkeliers lieten jongeren vertrekken met wagentjes vol kratten bier.

    De film Project X. Glorificatie van jeugdelijk geweld en alcohol- drugsgebruik.

    En ja, dronken relschoppers gaan de confrontatie aan met ME’ers en winkelpuien.

    Eindverantwoordelijke? Ik vind dat de burgemeester in ieder geval op kan stappen. Plemp wat festival tenten in naburige weilanden of vraag Groningen om hulp, wat bro bono muzikanten, en Project X Haren had er heel anders uitgezien (met minder aandacht voor de onvermijdelijke relletjes die ontstaan, dat gebeurd ook tijdens bevrijdingsdag). Of geen feest betekend ook geen feest: Noodverordening en politie bij stations en toevoerwegen.

  36. @wim

    Er hoeft niet bewezen te worden welke schade welke relschopper precies heeft veroorzaakt, alleen dat hij deel uitmaakt van de groep die de schade heeft veroorzaakt (6:166bw). Het aansprakelijk stellen van de relschoppers voor een heel groot deel van de schade hoeft geen groot probleem te zijn denk ik. Probleem 2 is dat ze de schade vervolgens niet /kunnen/ betalen.

    Vanaf daar is de discussie wie er bij wie gaan claimen niet zo interessant. Mensen die denken recht op geld of schadevergoeding te hebben gaan dat overal claimen waar het los en vast zit. Maar vinden we nou daadwerkelijk dat de gemeente aansprakelijk moet zijn voor de schade? en Facebook? en het meisje? En waarom wel, of niet? Het argument “de relschoppers zijn te arm, dus moet de gemeente maar aansprakelijk zijn want die heeft wel genoeg geld” snijdt wmb geen hout.

  37. Ik ben het er mee eens dat de gemeente het anders (beter) had moeten/kunnen aanpakken. En de burgemeester mag opstappen (zonder wachtgeld :)) Maar worden ze daarmee medeverantwoordelijk en zouden ze daarom de schade moeten vergoeden? Dat gaat me toch echt te ver.

  38. @matthijs

    Ja maar is dat geen wijsheid achteraf? Is het genoeg dat ze het ‘handiger aan hadden kunnen pakken’ om aansprakelijk te zijn? Is er door hun “niet de meest handige aanpak” eigenlijk wel schade veroorzaakt?

  39. @48: Absoluut. Wijsheid achteraf is de beste wijsheid 🙂 De burgemeester heeft speciale bevoegdheden mbt de openbare orde. De vraag is natuurlijk of hij onjuist gehandeld heeft, of dat het bij juist handelen ook nog steeds fout kan gaan. Ik ben van mening dat zijn handelen actief bijgedragen heeft (niet doelbewust natuurlijk).

  40. Er hoeft niet bewezen te worden welke schade welke relschopper precies heeft veroorzaakt, alleen dat hij deel uitmaakt van de groep die de schade heeft veroorzaakt (6:166bw).
    Mee eens. Alleen, het gaat om de schade per groep en er waren diverse groepen relschoppers aanwezig. De groep waarvan is gezien dat ze b.v. de locale AH hebben beroofd kun je weer niet verantwoordelijk houden voor de schade 3 straten verderop aan de diverse geparkeerde auto’s en ingeslagen ramen 5 straten verderop. Er is geen relschopper aan te wijzen die voor de totale schade mag opdraaien, lijkt mij.

    Het argument “de relschoppers zijn te arm, dus moet de gemeente maar aansprakelijk zijn want die heeft wel genoeg geld” snijdt wmb geen hout.
    Nee, maar de juristen die nu in actie komen zullen wel gaan proberen om de schade overal te verhalen, hopende dat er schikkingen komen of dat de rechter ook daadwerkelijk een claim toewijst. Probleem voor de gemeente zal zijn dat als ze blijven volhouden in hun onschuld, ze mogelijk allerlei juridische onkosten zullen moeten maken om uiteindelijk hun gelijk te behalen bij de rechter, waarna de gemeente mag proberen de onkosten te verhalen op de eisers. En dat is weer slechte PR, dus een schikking zou een goede kans hebben in deze kwestie, ook al zou de gemeente geen schuld hebben. Het probleem van de gemeente is vooral ook dat ze geen zekerheid hebben dat ze een dergelijke zaak zullen winnen, mede omdat er veel mensen al aangeven dat er fouten zijn gemaakt. En de gemeente is een leuke geldbuidel om een schikking mee te treffen. Beter dan de daders zelf. Het kan dus vervelend worden zodra advocaten de gemeente verantwoordelijk proberen te houden… (Zeker ook gezien de publieke opinie.) Idem voor Facebook, overigens. Facebook treft nauwelijks blaam maar als juristen gaan proberen de schade op Facebook te verhalen zal ook Facebook moeten overwegen of de kosten van de procedure opwegen tegen de kosten indien ze de boel gewoon gaan schikken…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.