Mag je details van oplichters publiceren?

scam-waarschuwen.jpgEen lezer vroeg me:

Ik ben opgelicht via internet. Nu blijk ik niet de enige, dus ik wil samen met mijn mede-gedupeerden een site beginnen om mensen te waarschuwen over deze persoon. Daar moeten natuurlijk dan zijn personalia en contactgegevens in, zodat mensen die daarop googelen het vinden. Maar nu zei iemand dat dat niet mag van de privacywet?

Het publiceren van iemands naam, adres of andere contactgegevens is inderdaad een probleem onder de privacywet, de Wet bescherming persoonsgegevens. Deze eist dat je toestemming hebt, behalve in beperkt een aantal uitzonderingssituaties (zoals een goede uitvoering van een contract).

De uitzondering hier zou zijn “de eigen dringende noodzaak die zwaarder weegt dan de privacy”, of iets anders geformuleerd “de vrijheid van meningsuiting”. Je mag namelijk dingen zeggen over mensen op grond van de vrije meningsuiting, dat is net als privacy een grondrecht.

Bepalen wat er wint -privacy of meningsuiting- is geen eenvoudige kwestie. Het is niet zo dat vrije meningsuiting absoluut is, of dat de privacy voorop staat. Je moet echt elke keer alle feiten en omstandigheden van het geval afwegen tegen elkaar om te zien wiens belang het grootste is in die specifieke situatie. En dat is niet eenvoudig.

Een groot probleem dat bij dit soort sites speelt, is dat er makkelijk misbruik van gemaakt kan worden. Mensen kunnen wraak willen nemen op een leverancier, en die dan als oplichter aanmelden. Of er is sprake van naamsverwarring: ik ken diverse mensen die hetzelfde heten als een oplichter, en dan staan hún adresgegevens steeds op dergelijke sites. In één geval zelfs omdat de oplichter opzettelijk die gegevens gebruikt, met dan erbij “ik heb tijdelijk een andere 06”.

Maar ook als je de juiste persoon te pakken hebt, kan het moeilijk zijn. Is er wel sprake van scamming of oplichting? Of is het “gewoon” een slordige leverancier? Of gebruiken boze gedupeerden hier gewoon sterk taalgebruik? Iemand in een boze forumpost “vuile oplichter” noemen, is wat anders dan een zakelijke analyse publiceren waarin je concludeert dat sprake is van oplichting.

Verder kun je er donder op zeggen dat je binnen de kortste keren van zo’n vermeende oplichter een blafbrief te pakken hebt waarin hij dreigt met maatregelen wegens smaad, laster, privacyschending en wat al niet meer. Of dat steek houdt, is dus maar de vraag, maar ondertussen moet je wél kosten maken om erop te reageren.

Ik zou dus altijd liever gebruik maken van een grote, gerespecteerde site (zoals OpgeletopInternet) om dit soort dingen aan te kaarten. Vaak zie je dat daar al procedures zijn om gegevens op een zorgvuldige manier te verzamelen, en dat moderatoren actief opletten of er geen al te rare dingen worden gezegd. Zelf daar iets voor gaan hobby’en lijkt me vragen om problemen.

Arnoud

22 reacties

  1. Maar gaat op een grote site zoals opgelichtopinternet niet snel de mededeling over oplichter X verloren tussen de duizenden andere berichten over oplichters? Mensen die een oplichter aan de schandpaal willen nagelen doen dat toch liever op plekken waar het beter opvalt. En liever ook dichter bij de plekken waar de oplichter zich op Internet ophoudt.

  2. Hoezo zou je op een blafbrief moeten reageren? Een blafbrief is m.i. alleen een dreigenment dat men stappen denkt te nemen. Zolang die daadwerkelijke juridische stappen nog niet zijn gezet MAG je reageren (olie op het vuur gooien ofzo 😉 )

  3. @Wim ten Brink,

    De mededeling over een oplichter gaat niet verloren. Je moet opgeletopinternet.nl niet zien als een schandpaal, het is eigenlijk een grote database met informatie over “verkopers” waar je beter geen zaken mee kan doen. Iedere gedupeerde vult een stappenplan in waarbij essentiele informatie wordt gevraagd zoals emailadres, ipadres, rekeningnummer. Deze informatie is dan googlebaar. De bedoeling van opgeletopinternet is dan ook dat potentiele kopers of verkopers google gebruiken zodat ze op tijd gewaarschuwd worden. Daarnaast is het een platform voor gedupeerden waarbij men mekaar kan ondersteunen, men kan er zijn of haar verhaal kwijt en zien dat ze niet alleen staan. Tevens kan men de omvang zien van een topic/onderwerp, het schadebedrag, aangiftebereidheid, hoeveelheid gedupeerden. Dit is voor de gedupeerden ook een sterk punt richting politie en justitie. In het verleden was er geen overzicht hoe groot een zaak was en kreeg men vaak een standaard brief waarin werd vermeld dat er geen aanknopingspunten waren of dat er slechts een enkeling gedupeerd was en men niet tot onderzoek overging. Wij merken dat gedupeerden nu eerder aan de bel durven te trekken en zich niet zomaar gewonnen geven. Ongeveer twee jaar geleden is http://www.mijnpolitie.nl in het leven geroepen waar men digitaal aangifte kan doen van oplichting, ook daar heb je een checkfunctie waar je kan kijken of een rekeningnummer misbruikt is voor oplichting. Men ziet dus de noodzaak om op een goede manier de omvang en problematiek omtrent internetoplichting onder de aandacht te brengen

  4. Een site als opgeletopinternet heeft een hoge google index waardoor oplichters snel vindbaar zijn via zoekmachines. Daarmee voorkom je hopelijk volgende gedupeerden. Daarnaast zijn er natuurlijk altijd dingen die je zelf kunt doen om oplichting te voorkomen zoals het controleren van de gegevens van de verkoper via Google of via mijnpolitie.nl.

  5. Is het juist niet een charmante weg? Maak een gerichte haatsite tegen een persoon. Wacht tot hij klaagt. Laat het voorkomen en zorg ervoor dat je hem op dezelfde dag met z’n allen ook voor de rechter krijgt. Hij is er immers toch al. (Ok, leest wat naief.)

  6. @Bas Ketelaars #3, Dat de site geen schandpaal is, is mij ook wel duidelijk. Maar hoe vind je gegevens terug over 1 oplichter als er duizenden op staan? Heb even op mijn naam gezocht maar kwam alleen een ctenbrink tegen, die gewoon een newbie lid is en dus geen oplichter. Maar ik kom namen tegen die lijken op namen van collega’s en vrienden. En ik zie diverse meldingen met alleen een voornaam. Er zijn nu ruim 20.000 berichten verdeeld over 1242 onderwerpen dus dat is nog een laag aantal. Dat maakt het zoeken nog redelijk eenvoudig. Uiteindelijk lijkt het mij dat deze site een betere zoek-index zou willen hebben waarbij de bezoeker details zou kunnen invoeren zoals een naam, rekeningnummer, KvK nummer, URL of bedrijfsnaam en waar dan een lijstje met resultaten uit komt. Bij voorkeur ook nog een zoek-methode die je vanuit andere web-applicaties zou kunnen aanroepen als een web service zodat… Hmmm… De web developer in mij is de discussie aan het overnemen… 🙂

    Goed. Met 1200 berichten ga ik er van uit dat er nog maar 1200 oplichters in staan. Dan vallen nieuwe oplichters nog wel een beetje op in de lijst. En die lijst zal beheerbaar gehouden moeten worden, wat nu nog redelijk te doen zal zijn.

    Maar zal het genoeg zijn voor iemand die is opgelicht? Mensen zijn dan vaak erg kwaad omdat ze (soms veel) geld kwijt zijn. En dan is de gedachte van het zelf oprichten van een schandpaal wel redelijk verleidelijk en worden mensen vooral tegengehouden door een gebrek aan kennis om een dergelijke schandpaal te maken. Daarom is opgelichtopinternet.nl best wel belangrijk, mits mensen deze site ook redelijk makkelijk kunnen vinden. Goed dus dat Arnoud er hier aandacht aan besteedt want ik hoor dus vandaag pas over het bestaan ervan. 🙂

    Ben alleen niet opgelicht. Ben nu wel lid. 🙂

  7. Een site als opgeletopinternet heeft een hoge google index waardoor oplichters snel vindbaar zijn via zoekmachines.
    Okay, even controleren. Ik neem de oplichter uit deze post als basis en ga even Googlen op bankrekeningnummer. POEF! Bovenaan in de index! Met vlag en wimpel geslaagd. 🙂 Deze dan. Dit keer naam en woonplaats Googlen. POEF! Weer bovenaan. Hey, derde item in de lijst: deze persoon lijkt tevens een stucadoors-bedrijf te hebben… Alleen de ‘i’ in de achternaam is dan een ‘ee’, dus mogelijk een ander persoon die door deze naamsgelijkenis dus verward kan worden met de oplichter. (Of wie de oplichter zelf is, maar bij het oplichten zijn achternaam iets heeft aangepast! Wie zal het zeggen?)

  8. @wimtenBrink Vanwege het feit dat onze ‘oude’ site http://www.opgelichtopinternet.nl uit z’ n jasje groeide hebben wij deze zomer moeten overstappern op nieuwe forumsoftware. Wat je dus ziet is de ‘oogst’ van een paar maanden! Kijk eens op onze ‘ oude’ site die nog steeds online staat maar waar geen berichten geplaatst kunnen worden. Wij zijn al sinds 2008 actief en weten goed hoe het spel gespeeld wordt en welke ontwikkelingen er gaande zijn op dit gebied. Mocht je meer willen weten neem dan contact met ons op via de Stichting Stop Internetoplichting of via het info adres van de site.

  9. De privacywet geldt voor personen. Maar wat als de oplichting bedrijfsmatig gebeurt? Kan een forum ruimte bieden aan bezoekers die melding maken van vermeende oplichting en scams, bijvoorbeeld acquisitiefraude? En wat als in dat verband de naam van de ondernemer wordt genoemd? Of de naam van het (dubieuze) incassobureau?

    Het forum Higherlevel heeft blafbrieven van zeer bekende advocaten die optreden namens advertentie-acquisiteurs waarover bij SAF menig klacht bekend is. Mag de naam van die advocaten genoemd worden in de topics op het forum waar de activiteiten van deze dubieuze advertentiewervers besproken worden?

  10. @TvdH, denk dat het mag maar is het verstandig om een advocaat extra boos te maken met dergelijke publicaties? Want zelfs al sta je in je recht, zo’n advocaat kan allerlei procedures starten waardoor je een tijdlang extra onkosten zult krijgen waarbij je maar moet hopen dat je die uiteindelijk weer op de tegenpartij kunt verhalen. Als het mag, zou je dan het risico willen nemen?

  11. Het probleem met acquisitiefraude is dat het terrein tussen legale werving en misleiding tamelijk grijs is. De ministeries van Justie en EZ draaien al decennia om die hete brei heen en ook het openbaar ministerie krijgt geen vat op de betrokken ondernemers. Iemand nog iets gehoord van die grote KvK-scam van een paar jaar geleden? Privaatrechterlijk is er wel wat aan gedaan, strafrechterlijk strandde de zaak.

    Ondertussen krijgen meldinstituten als SAF nog steeds honderden of zelfs duizenden meldingen die niet geopenbaard worden. Fora zoals Opgelichtopinternet en die van TROS en Vara werken wel mee aan openbaring (waardoor potentiële slachtoffers tijdig gewaarschuwd kunnen worden), maar die worden bestookt met blafbrieven. Daar verdwijnen dan ook topics. Blaffen wordt beloond! Ik zou graag de blaffers aanpakken. En dat is me wel wat risico waard. Waarom laat een advocaat met een goed reputatie zich inhuren door een uitgever die bekend staat om zijn dubieuze wervingspraktijken?

  12. Bij zaken waarbij je wel een foto hebt, maar niet de identiteit van die persoon kent is het makkelijk (bijv. camerabeelden bij inbraak). Die foto kan je natuurlijk gewoon publiceren. Heeft de persoon die op de foto staat daar een probleem mee mag ‘ie zich melden 😉

    Ik ben er van overtuigd dat dat melden zeer zelden plaats zal vinden…

  13. Wat ik mij afvraag: mag je wel melding maken op internet van oplichting door een bedrijf? Stel, je bent niet tevreden over de dienstverlening van een bepaald bedrijf en je voelt je opgelicht, mag je daar dan op internet melding van maken? Zo’n bedrijf kan daar namelijk schade door lijden doordat het misschien klanten verliest. Hoe zit dat juridisch?

  14. Je mag je ontevredenheid uiten en daarbij boze taal gebruiken. Je moet alleen wel voldoende basis in de feiten hebben om dat te zeggen. Dus stel ze zijn twee dagen te laat, ze dan “vuile oplichters” noemen kan niet. Leveren ze niets en krijg je ook geen gehoor per mail of telefoon, dan is zo’n term wel begrijpelijk.

    Er hoeft niet juridisch gezien sprake te zijn van het misdrijf “oplichting” om die term ook te mogen gebruiken in een publicatie op internet. Als je mocht dénken dat iemand oplichter was, dan mag je dat zeggen, ook als het achteraf onjuist bleek.

  15. Als ik de jurisprudentie hieromtrent goed begrijp, kan het uiten van je ontevredenheid op internet ook onrechtmatig zijn. Ook al is er voldoende basis in de feiten. Immers, de goede naam van het bedrijf kan zijn aangetast met schade door minder klanten als gevolg.

  16. Niet elke vorm van aantasten van een goede naam en/of veroorzaken van schade is onrechtmatig. Als ik goedkoper ben dan mijn concurrent, dan veroorzaak ik schade (gederfde winst) bij hem. Maar het is volstrekt legaal om goedkoper te zijn, zelfs op het punt van “elke dag de prijs checken en er 1 euro onder gaan zitten”.

    De criteria of een publicatie onrechtmatig is, zijn kort gezegd of je voldoende basis in de feiten had én of er voldoende belang was om het te zeggen.

  17. Dat klopt inderdaad. Maar stel, de leverancier levert het product niet, ondanks herhaalde sommatie. En hiervan maak je melding in verschillende fora op internet. Zoiets doe je misschien uit boosheid, maar je kunt op die manier ook anderen voor een onbetrouwbare leverancier waarschuwen. Toch kan hier volgens mij sprake zijn van onrechtmatigheid door aantasting van zijn goede naam.

  18. De melding (die gerechtvaardigd wordt door feiten) zal i.m.o. enkel niet onrechtmatig zijn als aannemelijk gemaakt kan worden dat de meldig slechts tot doel had om anderen te waarschuwen. En niet bijvoorbeeld uit wraak of om de leverancier onder druk te zetten. Het gaat hier dus inderdaad om het belang van de melding, zoals Arnoud eerder terecht zei.

  19. Ik ben zelf nogal tegen zulke sites en dat is niet omdat ik zelf lekker mensen oplicht.

    Je zit vaak al met probleem 1: wanneer is een sprake van oplichting? Juridisch moet iemand ook die intentie hebben. Daarnaast op welk moment kan je gaan spreken van oplichting? Ik heb met mensen te maken gehad die na 16 uur al gaan klagen dat ze geen reactie krijgen. Of 3x in korte tijd op 1 dag mailen. Als mensen op dat punt al niet redelijk zijn, dan mogen er wat mij betreft ook consequenties de andere kant op gelden.

    Een ander issue is je naam zuiveren. De genoemde site komt voor in google. Fijn als je naam daar staat en achteraf blijkt dat onterecht te zijn. Als je naast prive nog een zaak voert met soortgelijke naam kan dat weleens voor problemen gaan zorgen.

    Ik heb ook het idee dat mensen elkaar iets te snel voor oplichter uitmaken. (eigen belang boven fatsoen?) Nu vind ik fatsoen in het algemeen al een discussie opzich. Het is nogal niet niets om iemand voor uit te maken. Helemaal als dat zonodig publiek moet gebeuren.

    Dan is er nog de categorie die het als drukmiddel gebruikt (chantage).

    Mijn ervaring is dat mensen drammerig en ongeduldig zijn als ze even niets horen. Iemand kan het druk hebben, iemand kan iets overkomen zijn of wat dan ook. Geduld is ook een schone zaak.

    Ow en hoor en wederhoor, zoals genoemde site mee scheen te werken is op zich prima. Maar niet pas ná publicatie van gegevens. Niet alleen zou het sieren om mensen een laatste kans te geven, het kan ook als laatste waarschuwing dienen.

  20. @Paulus0013,

    Wanneer is er sprake van oplichting vraag je je af. Leden die op de site opgeletopinternet komen krijgen een aantal vragen die ze moeten invullen. Zo kunnen de moderatoren meekijken en beoordelen of iets in de haak is of niet. Malafide verkopers hanteren kunstgrepen om zo min mogelijk sporen achter te laten die naar hun leiden. (Art. 326) Kort gezegd, betaald maar niet geleverd en daarnaast nog slinkse kunstgrepen gebruiken. Een moderator ziet al in een heel vroeg stadium of het hier op een misverstand berust of dat hier opzet in het spel is. Daarnaast staat de vraag ook nogeens in de rubriek “betrouwbaar of niet?” Wordt er aan wederhoor gedaan en als het op een misverstand berust dan wordt het van het forum verwijderd en wordt google aangestuurd. Gaat het om een webshop, dan hanteren wij de wettelijke regels omtrent kopen op afstand. Zie ook: http://www.opgeletopinternet.nl/index.php/topic,10.0.html

    Dus al met al zal het zo’n vaart niet lopen dat een naam onterecht en te lang op de site en in google staat.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.