Profiteren van andermans bedrijfsnaam

zoek-bedrijf-handelsnaam.pngHet profiteren van de naam van een concurrent is niet verboden, tenzij je handelsnaam- of merkinbreuk pleegt. Dat is kort gezegd wat het Hof Leeuwarden eerder deze maand bepaalde in een zaak over de term “scheidingsplanner”. Er is geen algemene regel in de wet dat je andermans bedrijfsnaam niet mag noemen. Daarmee wordt het vonnis uit 2011 ongedaan gemaakt.

Een scheidingsbemiddelingsbureau had advertenties (Adwords) gekocht bij Google voor het trefwoord “scheidingsplanner”. De concurrent De Scheidingsplanner had daar bezwaar tegen, omdat zij een beeldmerk en een handelsnaam had voor dat woord.

Nadat in eerste instantie de rechter had bepaald dat de advertenties te onduidelijk waren (wat merkinbreuk oplevert), vindt het gerechtshof de advertenties nu wél door de beugel kunnen.

Op zich is gebruik van iemands woordmerk in een advertentie inderdaad al snel merkinbreuk, wanneer je daarmee de indruk wekt dat je tot de merkhouder behoort. Maar dat ging hier niet op: het woordmerk was volgens het Hof eigenlijk gewoon beschrijvend voor de dienst, het plannen (uitwerken, begeleiden) van scheidingen. En beschrijvende termen mogen niet als merk worden gedeponeerd.

Een mooie grafische voorstelling van dat woord kan natuurlijk wél prima een merk zijn, maar dat wil niet zeggen dat dus het woord an sich via de achterdeur alsnog beschermd is. Een beschrijvende term mag je gebruiken, dus een beroep op het beeldmerk met die term erin gaat niet slagen (net zoals in de Cruisetravel/Cruise Factory-zaak).

Blijft over het handelsnaamrecht. Een beschrijvende term kan best een handelsnaam zijn, want de Handelsnaamwet eist geen “onderscheidend vermogen” of creativiteit. Maar je kunt je dan alleen verzetten tegen gebruik als handelsnaam door je concurrent. Het enkele opnemen van een naam in een advertentie of ergens op een site is géén handelsnaaminbreuk. Pas als je met die naam naar buiten treedt alsof je de handelsnaamhouder bent, kan sprake zijn van inbreuk.

Auteursrecht op (de formule van) de Scheidingsplanner wordt ook afgewezen want zelfs al is die formule beschermd, dan nog kun je daarmee niet het overnemen van twee woorden daaruit verhinderen.

Als laatste redmiddel had de Scheidingsplanner dan nog het gewone onrechtmatig handelen aangegrepen. Het is toch bepaald niet netjes, oftewel in strijd met de ongeschreven maatschappelijke zorgvuldigheid, dat je zomaar andermans naam gaat gebruiken voor welk doel dan ook?

Daar is het Hof snel klaar mee:

Voorop staat dat het profiteren van de naam van een concurrent, zonder dat dit in strijd is met een absoluut intellectueel eigendomsrecht, op zichzelf niet onrechtmatig is, ook niet als dit nadeel aan die ander toebrengt. Slechts op grond van bijkomende omstandigheden, kan tot onrechtmatigheid worden geconcludeerd.

Terecht, lijkt me. We hebben niet voor niet een systeem van registratie bij merken, en het is niet de bedoeling dat je zonder merk alsnog zou kunnen profiteren van bescherming die op hetzelfde neerkomt.

Welke bijkomstige omstandigheden zouden dan wel genoeg kunnen zijn? Daar gaat het Hof niet diep op in. Men merkt op dat zelfs als vast zou staan dat de concurrent opzettelijk die naam zo gekozen heeft en zo wilde aanleunen bij de bekendheid van De Scheidingsplanner, dat dan nog niet genoeg zou zijn.

Er moet echt meer zijn, bijvoorbeeld duidelijke verwarring bij klanten over met wie ze te maken hebben. Dat was in de Just-eat/Thuisbezorgd-zaak bijvoorbeeld genoeg om tot overdracht van domeinnamen met de handelsnaam van de concurrent erin over te gaan. En dáár heb ik dan weer moeite mee want dan creëer je toch weer een pseudo-merkbescherming. Maar goed.

Arnoud

16 reacties

  1. De opmerking over onrechtmatig handelen doet denken aan de zoek mp3 zaak (LJN AX7579). Daar was ook de situatie dat zoekmp3 ‘in beginsel vrij was’. Echter daar kwamen toen wel bijkomende zaken bij, nl een verdien model gebaseerd op inbreuken van anderen. Hieronder twee citaten uit die zaak:

    4.8 Techno Design is in beginsel vrij om haar eigen zoekmachine te exploiteren en daarmee winst te behalen, ook als dit een zoekmachine is gericht op mp3-muziekbestanden. Haar handelwijze is niet zonder meer onrechtmatig jegens al diegenen aan wie het auteursrecht dan wel de naburige rechten op de mp3-muziekbestanden toekomt, ook al is zij bekend met het feit dat degenen die de bestanden openbaar maken inbreuk plegen op de auteursrechten dan wel naburige rechten van derden. Onderzocht moet derhalve worden of die handelwijze in de bijzondere omstandigheden van dit geval desalniettemin als onrechtmatig moet worden gekwalificeerd.

    (…)

    4.13 Techno Design verwierf haar inkomsten dus overwegend althans voor een belangrijk deel door structureel gebruik te maken van de beschikbaarheid op het ‘World Wide Web’ van ongeautoriseerde mp3-muziekbestanden, klaarblijkelijk zonder rekening te houden met de belangen van de auteurs- en nabuurrechthebbenden. Dat nu is, in aanmerking genomen de fundamentele belangen van de rechthebbenden die hier in het geding zijn, in strijd met de zorgvuldigheid die Techno Design in het maatschappelijk verkeer betaamt en dus onrechtmatig jegens de rechthebbenden wier belang Stichting Brein zich heeft aangetrokken dan wel vertegenwoordigt.

  2. @Bram, Volgens mij kan nu juist net niet omdat er dan verwarring kan ontstaan bij de klanten. Je mag wel een advertentie maken: ICTRecht en andere juridische vragen kan je stellen bij Bram Verhagen…

    @Arnoud, waarom ben je tegen bescherming van handelsnamen? Zou dit niet juist hetzelfde beschermd moeten worden als merken om kleine bedrijven beter te beschermen. Wellicht met een kanttekening dat er dan wel sprake moet zijn van onderscheidend vermogen en/of creativiteit.

  3. @Bram: Nee, een bedrijf mag zich niet itrecht of ictrecht noemen, dat lijkt te veel op onze handelsnaam. Ze mogen wel zeggen “Bram Advocaten, uw specialist in ictrecht”.

    Op http://www.itrecht.nl vind je een nietcommercieel gebruik: de opleiding/master IT-recht in Utrecht (hoi Tina). Daar kan ik niets tegen doen. Komt daar een commerciële opleiding over IT-recht dan is een opeising te overwegen want mijn bedrijf doet óók commerciële opleidingen.

    De jongens bij http://www.ITenRecht.nl zitten met hun commerciële groepsblog denk ik net aan de goede kant van het handelsnaamrecht, vanwege de “en” er tussen.

  4. Hoe zit het met een handelsnaam die een verkeerd gespelde variant is van een algemeen woord? Zo is er de website zowiezo.nl en hoewel veel mensen denken dat je zo sowieso spelt, is dat natuurlijk een foutieve spelling. (Want je schrijft het met 2x een S in plaats van 2x een Z.) Sowieso spellen veel mensen het fout waardoor zowiezo al bijna is ingeburgerd, maar toch…

    Stel dus dat een ander marketing-bedrijf dus “zowiezo” gebruikt in hun Adsense en andere advertenties? Het woord is vrij algemeen, ondanks dat het verkeerd gespeld is. Handelsnaaminbreuk dus?

    En wat als een andere marketing-site zich sowieso.nl noemt? En dus de juiste spelling gebruikt, terwijl zowiezo als eerste was geregistreerd? 🙂

    Spelfouten in handelsnamen. Leuk! Meest bekende is “Google” dat eigenlijk “Googol” had moeten heten. (De aanduiding voor 10 tot de 100e macht.)

  5. Jawel, er was in elk geval een reactie van Bram waarbij hij stelde dat iemand dan ook een bedrijf ICTrecht mocht noemen. Zowel ik als Arnoud hebben daar op gereageerd. Daarnaast waren er nog een paar reacties.

    Maar ik denk niet dat de wereld een slechtere plek is als de reacties voorgoed verloren zijn gegaan…

    1. Dan is mijn reactie nog weg. Leuk, ik zal nog eens een reactie plaatsen…. 😉

      Die van mij was overigens om 12:13 dus raar dat je deze twee nog wel hebt gevonden. Ik meen me ook te herinneren dat er voor Bram nog een reactie was maar weet niet meer precies waar dat over ging.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.