Moet een forumbeheerder foto’s weggooien als een gebruiker daarom vraagt?

Een jaar geleden blogde ik over de vraag wat een forumbeheerder weg moet gooien als een (ex-)lid daarom vraagt. In de comments vroeg een lezer zich af wat dat nu specifiek voor foto’s betekent. Hij had een lid van zijn forum geband, en die eist nu dat al zijn foto’s van het forum verwijderd worden. Mag het forum dit laten staan, moeten ze de foto’s anonimiseren of is verwijdering nu geboden?

Op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens (de “privacywet”) heb je het recht om te verzoeken dat je naam en andere persoonsgegevens uit bestanden worden verwijderd, als deze niet meer “ter zake dienen” zoals de wet dat noemt. Forumberichten en foto’s die daaraan hangen zijn ook persoonsgegevens, omdat ze gekoppeld zijn aan je account. Ook als je echte naam er niet bij staat en ook als je een vaag Hotmailaccount hebt gebruikt en een proxy zodat niemand je IP-adres weet.

De algemene regel die ik vorig jaar blogde, geldt bij foto’s net zo goed als bij tekstuele bijdragen. Een bijdrage moet weg, tenzij er een aantoonbare noodzaak is die zwaarder weegt dan de privacy. Dat zal bij forums de vrijheid van meningsuiting zijn, meer specifiek het belang om een compleet en begrijpelijk archief te kunnen publiceren. Kort gezegd betekent dit dat je niet kunt zeggen “mijn privacy, weghalen”, maar trouwens ook niet dat de beheerder altijd mag zeggen “vrijheid van meningsuiting, het blijft staan”. Er moet een balans worden gevonden tussen de belangen van beide partijen.

Bij forumbijdragen betekent dat in de praktijk dat je berichten moet anonimiseren maar ze niet hoeft te verwijderen. Uitzondering zou een bericht zijn dat inhoudelijk van alles vertelt over de plaatser, bijvoorbeeld een voorstelbericht of een persoonlijke onthulling of berichten over iemands medische situatie bijvoorbeeld. Dergelijke berichten moeten weg op verzoek, behalve in héél uitzonderlijke gevallen waarin de nieuwswaarde zó groot is dat weghalen objectief gezien echt onacceptabel zou zijn. (Ik ben daar nog geen voorbeelden van tegengekomen.)

Anonimiseren van een foto is moeilijker. Moet je dan iemand onherkenbaar maken met een balkje of blurcirkel rond zijn gezicht? Moet je hem eraf knippen?

Bij foto’s roept iedereen natuurlijk ook “auteursrecht”. En ja, dat heeft de plaatser op zijn foto’s. Maar dat heeft hij óók op zijn tekstuele berichten. Door deze te plaatsen heeft hij een licentie (gebruiksrecht, toestemming) gegeven aan de forumbeheerder, en die licentie is niet zomaar in te trekken. Niet bij teksten en niet bij foto’s.

Als in de gebruiksvoorwaarden* komt te staan dat de licentie eeuwigdurend is, dan is die discussie eigenlijk meteen gepareerd. Eeuwigdurend is eeuwigdurend. Maar ook als het er niet staat, is niet gezegd dat de foto’s weg moeten bij beëindiging van de gebruiksovereenkomst. Volgens de Hoge Raad

Als wet en overeenkomst niet voorzien in een regeling voor opzegging, dan is een duurovereenkomst voor onbepaalde tijd in beginsel opzegbaar. De eisen van redelijkheid en billijkheid kunnen meebrengen dat opzegging slechts mogelijk is indien daarvoor een voldoende zwaarwegende grond bestaat.
En die zwaarwegende grond is dan de vrijheid van meningsuiting, waarbij je dan een zelfde soort afweging moet maken als bij de privacywet hierboven. Maar de afweging is dan tussen de auteursrechtelijke belangen van de fotograaf en het belang bij de licentie van het forum. En ik kan me eigenlijk geen auteursrechtelijke belangen voorstellen. Heel misschien als de fotograaf intussen de rechten verkocht heeft of een exclusieve licentie aan iemand heeft beloofd, maar zelfs dan zou ik zeggen, dat is dan zíjn probleem dat hij nu in de knoop komt.

Arnoud<br/> PS: ik durf geen advertentielink meer te zetten naar de generator want de vorige keer dat ik een ADV in de tekst opnam, wilde bijna niemand meer reageren. Was het zó vervelend om die link te zien? Of was het gewoon een saai onderwerp?

23 reacties

  1. Ben er nog even niet ingedoken hoe dit zich tot de NL wetgeving en/of de Hyves AV verhoudt, maar ik weet dat als je een Hyves account opheft, Hyves alle met dat account geassocieerde (profiel)foto’s in hun CDN laat staan. Als er iemand anders naar die foto in dat CDN linkt, blijft die foto dus online beschikbaar ook al is het account opgeheven.

    E.e.a. gedraagt zich in ieder geval niet zoals de gebruiker zou verwachten.

  2. Anonimiseren van een foto is moeilijker. Moet je dan iemand onherkenbaar maken met een balkje of blurcirkel rond zijn gezicht? Moet je hem eraf knippen? Komt je als forumbeheerder dan niet mogelijk in de problemen omdat je andersmens werk manipuleert op een wijze die negatief kan uitvallen voor de oorspronkelijke poster en personen / objecten die zijn afgebeeld?

    1. Dat zou kunnen. De fotograaf kan zich dan op zijn morele rechten (persoonlijkheidsrechten) beroepen. Maar omdat jij de privacy van de geportretteerde als rechtvaardiging hebt, heb je daar wel een discussie. Zeker omdat het moet gaan om ‘verminking’, dus het soort aanpassing waardoor mensen de fotograaf gaan uitlachen zeg maar. Gewoon een blur over iemands gezicht lijkt me geen verminking van die aard, zeker niet als eronder staat “Foto aangepast door beheer ivm privacy personen”.

  3. Thanks (edit: soms is het duidelijk dus niet veel te reageren), Wat betreft de link. Jouw blog jouw links 🙂 De schoorsteen in huize iusmentis moet ook roken dus geen bezwaar zoalng ik maar niet verplicht hoef te klikken 😀

    1. Sluit ik me bij aan. De reclames zijn heel degelijk en bescheiden weer gegeven (geen Flash banners en .gif’s) en zijn verder goed te begrijpen vanuit een schoorsteen-moet-roken standpunt.

      Wat betreft het recht om foto’s te verwijderen, zal het afhangen of het nog bestaande discussies zijn, of de foto’s een illustrerende of argumenterende waarde hebben en of de persoon(en/of andere privé info) er op zichtbaar is.

      Als iemand een paar coole foto’s maakt zonder persoonlijke info en die uit rancune weg wilt halen, heeft hij pech wat mij betreft.

    1. De user moet zelf aangeven wáár die persoonsgegevens staan. Je kunt niet zeggen “al mijn persoonsgegevens uit al mijn berichten, succes met zoeken”. Dat is niet redelijk. Zeker niet in een context waarin jij wél weet welke berichten PG bevatten en de beheerder niet.

  4. Was het zó vervelend om die link te zien? Of was het gewoon een saai onderwerp?
    Nee, en nee. Een van je reaguurders zit momenteel gewoon thuis met een gekneusde rib en andere ongemakken waardoor hij minder vaak online is en minder snel reageert. 🙂 Dat mijn afwezigheid zo snel opvalt? Wow. 🙂

    1. Die snap ik niet. Als je thuis zit – met wat dan ook – heb je toch juist de mogelijkheid hele epistels als reactie in te sturen, en om de andere dag Arnoud te voorzien van een dozein gastblogposts? 😀

      Semi-ot: Ik vind de linkjes niet storend. Ik heb nog wel een reactie geplaatst recentelijk waar geen reactie op kwam.

      Was het zó vervelend om die comment te zien? Of was het gewoon een saaie vraag?” 😀

      1. Heb jij wel eens geprobeerd om rustig achter je computer te zitten met een gekneusde rib? Half-versuft van pijnstillers? 🙂

        Ach, zo erg is het ook weer niet, maar het betekent wel dat ik op dit moment gewoon even erg weinig uitvoer. Beetje lezen, beetje TV kijken, veel slapen en af en toe achter de computer zitten. Probleem is vooral dat ik door de pijnstillers eigenlijk geen auto mag besturen, en dat dus ook niet doe.

        Wat mij wel opvalt is dat die ICT-er vacature nog steeds open is. Ben benieuwd of er wel reacties op komen. Temeer ook omdat sollicitaties tot 1 maart ingezonden kunnen worden, wat dus al in het verleden ligt. 🙂 Arnoud, je bent niet meer bij de tijd, en dat voor een “jong & dynamisch” bedrijf. 😛

  5. Erg duidelijk verhaal. Privacy vs. vrijheid van meningsuiting. Maar, wordt het verhaal niet anders nu het gaat om een gebande gebruiker en niet een gebruiker die vrijwillig is opgestapt? Doorgaans kan de gebande gebruiker namelijk niet meer op het forum terecht, hij is immers geband, en kan dan ook zelf geen berichten meer -editen-. Het verhaal van een leesbaar forum zonder gaten blijft ook hier natuurlijk van toepassing. Is de afweging van belangen dan hetzelfde als wanneer een gebruiker zelf opstapt? Hoe denken jullie hierover?

    1. Interessante. Eerste gedachte is nee, maakt niet uit want een forum hoeft je geen -edit-mogelijkheid te geven. Anderzijds, als je die optie wél biedt dan beroof je iemand inderdaad van een optie door hem te bannen. En dat kan dan tot een wanprestatie leiden, hoewel een ban als rechtvaardiging kan dienen om te zeggen dat je je rechten verspeeld hebt.

      1. Daar heeft u gelijk in (als er geen -edit- mogelijkheid is). “Geband worden is rechten verspelen”, vind ik ook wel een hele goede optie. Zou ook in de gebruiksvoorwaarden opgenomen kunnen worden natuurlijk.

        1. “Geband worden is rechten verspelen”, vind ik ook wel een hele goede optie.
          Dat zou een voorwaarde voor op de Zwarte Lijst worden. Geen enkele rechter die dat een bindende voorwaarde zou beschouwen omdat je niet “zomaar” afstand kunt doen van je rechten.

        2. Ik ben ooit actief geweest op een Internet BBS waar de beheerders een policy hadden van (vrij vertaald):

          Toegang tot dit BBS is geen recht, maar een gunst. Wees welkom om dit BBS voor iedereen leuker te maken. Als blijkt dat je de lol voor anderen verpest, kan het beheer je de toegang tot het BBS beperken of weigeren.
          Ik wil voor de helderheid van de discussie daarom onderscheid maken tussen rechten (wettelijk geregeld, zoals privacy) en “gunsten”, zaken die een websitebeheerder toestaat omdat hij/zij vindt dat hij daarmee een betere/leukere website maakt.

          1. Dat is een mooie constructie. Ik vraag me alleen wél af of dat ook echt standhoudt, zeker als je je registreert. Dan komt er volgens mij toch echt een overeenkomst tot stand tussen beheerder en bezoeker, en die mag niet zomaar worden opgezegd. Een gunst mag zomaar worden ingetrokken maar een contract niet.

            Gevolg is dat je mensen er alleen uit mag zetten als je huisregels daarover hebt. Dat juridiseert de boel wel heel erg, maar als je een contract sluit zie ik niet hoe het anders kan?

            1. Ja, er waren huisregels, ter verduidelijking van de richtlijn. En mensen werden gewaarschuwd bij overtreding. Maar “na waarschuwingen de sfeer blijven verzieken” was een reden om personen permanent de toegang te ontzeggen. (De regels zoals geciteerd moesten geaccepteerd worden bij registratie.) “Regels ter bevordering van de goede sfeer” zijn al minstens een maal door de rechter geaccepteerd. Ik erken dat er tussen “recht” en “gunst” nog iets ligt wat je “contractuele verwachting” kunt noemen; maar hoeveel je mag verwachten hangt ook af van hoeveel je betaalt. Wanneer het posten van commentaar gratis is, heeft de beheerder van de website veel meer redactievrijheid dan voor betaalde advertenties.

  6. Ik wil voor de helderheid van de discussie daarom onderscheid maken tussen rechten (wettelijk geregeld, zoals privacy) en “gunsten”, zaken die een websitebeheerder toestaat omdat hij/zij vindt dat hij daarmee een betere/leukere website maakt.

    Dit is gelijk het probleem voor ‘amateur’ beheerders van een forum of bbs, zij willen om het leuk/ gezellig/ overzichtelijk te houden regels opstellen, maar zitten daarmee gelijk vast aan een ‘juridisch systeem’. Mijn opmerking over het plaatsen in de gebruiksvoorwaarden was ook eigenlijk bedoeld om de gebruikers te waarschuwen (pas op als je zover gaat dat je geband wordt kun je zelf je posts niet meer -editen-), maar kan inderdaad niet op die manier.

    1. Er is een hele belangrijke observatie in de pedagogiek: het positief formuleren van verwachtingen werkt beter dan dreigen met straf. “Ik verwacht dat jullie allemaal je huiswerk gemaakt hebben” doet het beter dan “als je je huiswerk niet gemaakt hebt mag je nablijven”. Daarom is het goed om de regels van het forum positief te formuleren: “als je het niet eens bent met een bericht van iemand anders geef dan beleefd en met argumenten aan waarom je het niet eens bent.”

      Een laatste alinea van de huisregels kan zijn:

      Het beheer kan maatregelen treffen om een goede sfeer op het forum te handhaven, dit betreft onder andere: – het aanpassen of verwijderen van ongepaste berichten – het uitdelen van waarschuwingen aan gebruikers – gebruikers (tijdelijk of permanent) toegang ontnemen tot het forum of specifieke forumfunctionaliteit. Bij het uitdelen van straffen zal het beheer aard en frequentie van overtreding in overweging nemen.
      (Een en ander aan te passen aan specifieke forumfunctionaliteiten.) Goed beheer vereist actieve beheerders; mensen een duwtje de goede richting op geven is op de lange termijn effectiever dan direct straffen uitdelen.

  7. Ik begrijp dat je op het gebied van een leuk/gezellg forum creëren inderdaad beter op die wijze te werk kunt gaan. Het zal waarschijnlijk ook ‘leuker’ publiek trekken, maar toch vind ik bijvoorbeeld de volgende passage:

    het aanpassen of verwijderen van ongepaste berichten
    hoewel het (waarschijnlijk) helemaal niet zo bedoeld is nijpen met auteursrecht en vrijheid van meningsuiting.

    Uiteindelijk ging het bij dit blog over foto’s, privacy, vrijheid van meningsuiting en auteursrecht. Ik ben van mening dat wanneer je als beheerder een gebruiker geband hebt, je in ieder geval op verzoek de privacy gevoelige foto’s aan moet passen of verwijderen. Jammer dat daardoor bepaalde topics misschien minder goed leesbaar/volgbaar zijn, maar dat is dan de consequentie van het bannen van de gebruiker.

  8. @Debster, Helaas moet een forumbeheerder kunnen ingrijpen in de berichten die op zijn website geplaatst worden… al is het maar om aan de lokale wetgeving te voldoen. Een goede forumbeheerder zal ieder verwijderverzoek beoordelen en honoreren waar het redelijk is. Ik zie geen reden om blind alle berichten die een gebruiker geplaatst heeft te verwijderen.

    1. @MathFox, waarschijnlijk is mijn reactie verkeerd overgekomen. Ik bedoel zeker niet dat een forumbeheerder ‘blind’ alle berichten van een gebruiker moet of kan verwijderen. Wat ik bedoelde was, in het licht van het originele blog, dat de beheerder wel op verzoek van de (gebande) gebruiker privacy gevoelige berichten dan wel foto’s aan moet passen of verwijderen. Zeker op verzoek en niet omdat de beheerder daar zin in heeft.

      In het geval van een Notice and Takedown (of vergelijkbare) regeling zal het zeker voor komen dat een beheerder berichten /foto’s op verzoek aan moet passen of verwijderen (afhankelijk van de wetgeving en waarschijnlijk na een afweging van belangen, zoals privacy vs. vrijheid van meningsuiting).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.