Maakt het voor smaad via Twitter uit hoe veel volgers je hebt?

twitter-scheld-dreig.pngMaakt het voor smaad via Twitter uit hoe veel volgers je hebt? In een Engelse rechtszaak koos de advocaat van de aangesproken persoon die insteek. Wie minder dan 500 volgers heeft, wordt gesommeerd excuses te maken en 25 pond te doneren aan een goed doel. Wie meer dan 500 volgers heeft, krijgt een proces aan de broek waarin 25 duizend pond wordt geëist. Dat las ik in de Volkskrant (€). Het is natuurlijk maar een eis, en geen rechter heeft ooit bepaald dat zo’n constructie juist is, maar toch. Er zit ergens wel wat in.

De Britse Lord McAlpine werd in het BBC-programma Newsnight ten onrechte beschuldigd van betrokkenheid bij kindermisbruik, en de omroep betaalde daar £185,000 voor aan schadevergoeding. McAlpine’s naam viel naar aanleiding van die uitzending ook vele malen op Twitter, en zijn advocaat wil nu ook dáár schadeclaims vorderen.

Je kunt je afvragen of je wel smaad pleegt als je iemands naam noemt als die in een gerespecteerd TV-programma zo gepresenteerd wordt. De meeste mensen zullen te goeder trouw aannemen dat de BBC de juiste persoon aanwees, lijkt me. Dat de BBC fout zit, is duidelijk – en daarom betaalden ze zelf ook een fors bedrag. Maar zitten daarmee de twitteraars ook fout? In dit geval denk ik het wel, omdat de BBC niet zelf de naam van McAlpine noemde. Maar wat nu als de BBC dat wél had gedaan? Dan ontbreekt volgens mij de bij smaad vereiste kwade opzet. Maar dat even terzijde.

In Nederland hebben we een paar rechtszaken gehad over de vraag hoe openbaar Hyves of MSN nu eigenlijk was. Smaad kan namelijk alleen in het openbaar gepleegd worden. Uit deze uitspraken kun je halen dat een LinkedIn-groep waar iedereen zomaar lid van kan worden, openbaar is maar een MSN-chatlijst waarbij een, eh, deurbeleid wordt gevoerd niet. Een Twitteraccount zonder slotje zou volgens deze criteria ook openbaar zijn.

De insteek van het aantal volgers om te bepalen hoe veel schade je doet, vind ik wel een creatieve. En er zit wel in: als jij 5 man een smadelijke mededeling doet of 5000, dan maakt dat nogal uit in impact. En als je concreet weet hoe veel mensen de mededeling hebben gehad, dan ligt het ergens wel voor de hand om de schadevergoeding te relateren aan dat aantal. Maar het zal al snel leiden tot de vraag: bij welk aantal volgers slaat het om en word je een ‘grote’ smaadpleger? Of moeten we zeggen, de boete voor smaad is 5 euro per volger?

Arnoud

24 reacties

  1. De Britse Lord McAlpine werd in het BBC-programma Newsnight ten onrechte beschuldigd van betrokkenheid bij kindermisbruik, en betaalde daar £185,000 voor aan schadevergoeding.
    Het is wat! Word je onterecht beschuldigd moet je ook nog eens je eigen schadevergoeding betalen 😉

  2. Een tweet is toch publiek? Mij lijkt dat het aantal volgers alleen uitmaakt indien je je twitterstream (heet dat zo?) op private hebt staan.

    Voor smaad op een webpagina maakt het toch ook niet uit hoeveel bezoekers je website heeft, als het via Google naar boven komt dan is het vindbaar.

    1. Het wordt nog leuker omdat je Twitter met Facebook en LinkedIn kunt koppelen. Als je dat doet kan je bericht op alle drie de media naar voren komen! 🙂 En aangezien er nog wel meer sociale media zijn die je aan Twitter kunt koppelen kan een enkele tweet zelfs wel meer lezers bereiken dat de 5 followers die je hebt op Twitter en de 20 friends op Facebook. Kortom, vreemd om alleen de followers te tellen…

  3. Een schadevergoeding, vooral in Nederland, moet toch echt te onderbouwen zijn met de veroorzaakte schade. Dus lijkt het mij logisch dat je de impact probeert in te schatten. Ook bij illegaal uploaden vind ik dat er gekeken moet worden naar alle factoren. Niet alleen naar hoeveel mensen hebben gedownload; maar ook naar hoeveel van die mensen zouden anders gekocht hebben. In dit geval, hoeveel mensen hebben die tweets kunnen lezen, hoeveel zouden het daadwerkelijk hebben gelezen, en wat voor schade ondervindt deze Britse Lord er van, per lezer. Een drempelwaarde van 500 volgers is creatief, maar slaat uiteindelijk nergens op. Het lijkt alleen te zeggen, ‘kleintjes, wees maar niet bang bij het tweeten, we pakken alleen de grote vissen’.

    Tenzij we het over strafrecht gaan hebben, maar dan vind ik aantal volgers net zo (ir)relevant als het aantal slachtoffers dat je maakt bij het door rood rijden. Al maak je er 0, je verdient de straf.

    ps. wat maakt het uit of wat er werd beweerd klopt? Dat is toch het verschil tussen smaad en laster?

      1. Helaas is dat de regel in Nederland. In de VS geldt het veel gezondere “The truth is an absolute defence”, en kun je dus niet veroordeeld worden voor het vertellen van waarheden (maar je moet ze wel kunnen aantonen). Natuurlijk kan dat ook leiden tot excessen (veroordelingen die mensen maar blijven achtervolgen), maar het juiste antwoord op uitingen waar je het niet mee eens bent is meer uitingen die de boel verhelderen en daarmee negatief terugkaatsen op de eerste uiting, in plaats van censuur (voor- of achteraf), die er voor zorgt dat uitingen ondergronds blijven voortwoekeren als een soort van niet te blussen veenbranden.

        1. Deze zaak speelt in het Verenigd Koninkrijk en hoewel volgens Engels recht “de waarheid” als verdediging geaccepteerd wordt, heb je dat als aangeklaagde te bewijzen. Dat kan een verdediging zeer kostbaar maken.

        2. In de VS geldt het veel gezondere “The truth is an absolute defence”, en kun je dus niet veroordeeld worden voor het vertellen van waarheden (maar je moet ze wel kunnen aantonen).

          Ik begrijp niet waarom je dat gezond noemt aangezien het leidt tot de meest belachelijke excessen waarbij mensen jarenlang anderen in feite stalken om hen kapot te maken vanwege misstappen uit het verleden. en in de VS kun je nog duizenden kilometer verhuizen om aan zo’n fanaat te ontkomen maar in Nederland zou het effect nog erger zijn.

          1. Hoe ongezond het onderdrukken van informatie is met een beroep op smaad, blijkt bijvoorbeeld uit het Trafigura schandaal. De doden die dat veroorzaakt heeft, en voorkomen hadden kunnen worden met een gezonder rechtssysteem, wegen op tegen heel wat “stalking” zaken (die prima op andere gronden aan zijn te pakken.) Idem ditto voor de IJslandse bankencrash, waarover berichtgeving in de pers ook werd onderdrukt met een beroep op smaad, en in IJsland heeft geleidt tot een herziening van de wetgeving op dat gebied, maar niet nadat elke IJslander daarvoor zo’n 17.000 euro heeft moeten dokken.

  4. Probleem is dat twitter überhaupt niet gesloten is. Je kan dus op basis van het aantal volgers niet zeggen hoe veel mensen het gelezen hebben (hoewel er uiteraard enige correlatie bestaat). Natuurlijk staat een kosten per volger systeem direct open voor misbruik.

    1. @Rens: Tja, het bepalen van een schadebedrag voor smaad is nattevingerwerk; stel dat ik de schade voor een bepaalde uitspraak die door 200 vogels is getweet op €200.000 begroot, moet ik dan iedere vogel voor €1000 aanspreken (grote en kleine twitteraars op een hoop gooien) of zou ik horen te zeggen: er zijn in totaal 70.000 volgers, dat is zo’n €3 per volger. Daarmee worden grote vogels zwaarder aangesproken dan kleine, maar zij hebben met hun tweet ook een groter publiek bereikt.

        1. Intrigerend. Ja, iedereen in de groep die smaad stond te plegen kun je hoofdelijk aansprakelijk houden. Dat biedt inderdaad perspectieven. Enige vraag zou dan nog zijn of alle retweeters lid zijn van de groep (vlucht?). Droegen ze actief bij aan de schade?

          Een uitzondering/verontschuldingsgrond zou kunnen zijn dat iemand retweette enkel om het nieuwsfeit te brengen en/of verslag te doen van het feit dat zulke meningen geuit worden, zie de Bert Brussen/MoManagerMo-dreigtweet-affaire.

  5. Die 5 volgers als treshold is natuurlijk ook een beetje onnatuurlijk. Stel dat 1 van mijn volgers Justin Bieber is (God verhoedde het overigens). En hij/zij retweet het. Dan leidt 1 van mijn tweets tot een retweet aan zijn 36074665 volgers toch tot een behoorlijke exposure. Dus moet de rechter dat dan ook niet meenemen? Of moet per incident de gehele informatiestroom worden doorgelicht? Dat lijkt me dan nogal een dagtaak om uit te zoeken…

  6. Er zit wat in, maar ik voel meer voor een staffel ala de WIK. Het is onrechtvaardig dat iemand met 499 volgers slechts 25 hoeft te doneren en iemand die 501 volgers heeft 25k moet doneren.

    Over de eerste 100 volgers betaald je 25 euro aan een goed doel. Over de volgende 150 betaal je 15 cent per volger. Over de volgende 250 betaal je 40 eurocent per volger. Over de volgende 500 betaal je een euro per volger. enz.

    1. Dan herhaal ik mijn vraag in andere vorm. Betalen aan wie en waarvoor? Juist als je er belachelijk mee kunt verdienen zal dat censuur extreem aanmoedigen. De rechter moet er zeker van maken dat alleen geleden schade wordt gedekt. Anders zal men smaad claimen alleen voor de claim.

      1. @nl-x: Stel dat jij het gerucht verspreidt dat een bepaalde leraar pedofiel is. Jij bent voldoende succesvol om ervoor te zorgen dat hij ge- en ontslagen wordt. Mag de leraar dan bij jou aankloppen voor vergoeding van de medische kosten en zijn inkomstenderving? Zo nee, waarom niet?

        1. Interessante discussie… Eerst en vooral zal je moeten aantonen wie nl-x in werkelijkheid is. Ofwel, wat is zijn identiteit? Hoe heet hij en waar woont hij? Om dat voor elkaar te krijgen zal de leraar aangifte moeten doen van smaad en vervolgens hopen dat de politie er aandacht aan gaat besteden. Maar het is niet nl-x die de leraar in elkaar slaat. Voor een vergoeding van de medische kosten zal hij de werkelijke daders verantwoordelijk moeten houden. Die zullen moeten betalen voor de medische schade. Idem voor het ontslag, waarbij hij zijn ex-werkgever financieel verantwoordelijk moet houden voor het verlies in inkomen. Dat wordt dus een tocht naar de kantonrechter om het ontslag aan te vechten en een forse ontslagvergoeding te claimen.

          Dus nu beide schades geclaimd worden bij de “ware schuldigen”, waarom zou de leraar dan nog moeite moeten doen om deze kosten bij nl-x te claimen? Dubbel-dippen?

          Daar staat tegenover dat de ex-werkgever heeft gehandeld op basis van wat hij een betrouwbare claim vond. Deze werkgever zou wel weer kunnen proberen om nl-x een deel van de onkosten te laten dragen die hij heeft gemaakt. Maar of dit kansrijk zal zijn betwijfel ik, omdat de werkgever zelf ook enorme verantwoordelijkheden heeft en niet zomaar op basis van een wild gerucht mensen moet gaan ontslaan. Sowieso levert een dergelijke zaak veel negatieve publiciteit met zich mee, wat een werkgever zeker zal willen vermijden. De tijd, moeite en reputatieverlies weegt waarschijnlijk niet op tegen wat de werkgever kan terugwinnen.

    2. Late reactie, maar het probleem is alleen dat je niet weet wie het gelezen heeft. Ik lees ook niet elke tweet op mijn tijdlijn, ondanks dat ik veel mensen/bedrijven volg. Stel, iemand tweet iets smadelijks en ik lees de tweet niet. Dan mag er dus worden gedokt voor het feit dat één van de volgers het niet gelezen heeft? Dat lijkt me een hele rare constructie want niet gelezen = niet op de hoogte zijn van de gepleegde smaad.

  7. @MathFox wat jij zegt en hoe Wim reageert is precies ook hoe ik er over denk. Daar waar (en daar gaat Wim daar ook terecht op in) ik een terecehte basis van vormen voor de claim, zou ik daar inderdaad verantwoordelijk voor zijn. Inderdaad met afweging of niet primair de geweld-toepassers en de werkgever verantwoordelijk zijn, en of er niet wordt ge-duppel-dipt.

    Maar waar ik tegen ageer is dat het slachtoffer een forfaitair bedrag mee krijgt, alleen maar omdat ik x volgers heb.

    1. Met name voor iemand die vanwege geruchten ontslagen is (of onder druk ontslag genomen heeft) kan het heel lastig zijn om een nieuwe baan te vinden als die geruchten nog op Internet rondzingen. En het bewijs tegen een potentiële werkgever dat die je vanwege de geruchten niet uitnodigt voor een gesprek is nauwelijks rond te krijgen.

      Eens dat de primaire schuldigen het eerst aangesproken dienen te worden, maar ik zie ook goede redenen waarom het slachtoffer de lastercampagne gestopt wil krijgen. Daar zijn middelen als dwangsommen voor, maar bij een dwangsom praat je echt over een uit de duim gezogen bedrag.

      1. Om de geruchten op Internet aan te pakken moet je aangifte doen wegens smaad en daarmee kun je vervolgens diverse providers dwingen om de smaadpleger van hun netwerk te weren. Smaad-tweets zou je zo kunnen laten verwijderen. Maar omdat het hier strafrecht betreft zal het aan de politie zijn om de dader achter de smadelijke opmerkingen op te sporen en aan te houden. Natuurlijk kun je ook een civielrechtelijke klacht indienen maar dan moet je wel aantoonbare schade hebben. Een boete-systeem kennen we niet echt in het civiele recht. Dus welke schade heb je uiteindelijk? Het verlies van inkomsten declareer je bij je vorige werkgever. Bestaande smadelijke opmerkingen meld je bij de betreffende netwerken en indien deze hier niet op reageren kun je die netwerken verantwoordelijk houden voor de schade. Dus indien Twitter een smadelijke opmerking niet verwijderd dan dien je je rekening in bij Twitter, niet bij de smaadpleger. Wat overblijft is als de smaadpleger gewoon door blijft gaan. Maar dan nog zal je schade moeten aantonen die direct door de smaadpleger is veroorzaakt. En natuurlijk aangifte blijven doen van iedere nieuwe melding van de smaadpleger. Op Jure staan enkele uitspraken betreffende laster en smaad. Ik moet in deze discussie dan ook denken aan LJN BO9628 waarin een kleinzoon en notaris de EO aansprakelijk houdt wegens smaad wegens een interview met de grootmoeder, waarin grootmoeder zich negatief uitlaat over kleinzoon en notaris. Dit is uiteindelijk afgewezen. Maar een krant die op basis van het artikel een artikel schreef is wel veroordeeld tot rectificatie en schadevergoeding. Er werd 50.000 Euro ge-eist als schade. Uiteindelijk is de betreffende krant veroordeeld om 250 Euro te betalen aan zowel kleinzoon als notaris, plus de proceskosten die ze hadden tegen deze krant. Ik zeg dit maar even omdat rechters in Nederland helemaal niet gul zijn als het om schadevergoedingen gaat.

        1. Een andere juridische optie om smaad te stoppen is het starten van een (kort-) geding waarin je eist dat de publicatie gestaakt wordt. (Smaad levert nu eenmaal een onrechtmatige daad.) De rechter kan een dwangsom koppelen aan zijn bevel tot staken. Later in de procedure kan de discussie over een eventuele schadevergoeding gevoerd worden. (En ik weet dat Nederlandse rechters (soms te) terughoudend zijn met het toekennen van schadevergoedingen.)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.