De schade bij een online auteursrechtinbreuk

groep-claim-geld.jpgHoe groot is de schade bij online auteursrechtinbreuk? Die vraag houdt me al een hele tijd bezig, vooral omdat ik me gigantisch erger aan de scrabbleclaims van menig rechthebbende: drie keer het normale tarief, plus uit de duim gezogen administratiekosten én een voorschot op de proceskosten. Met BTW er overheen ook nog, gewoon omdat het kan. De rechtspraak is nogal wisselend, vooral omdat alles op kantonrechtersniveau blijft steken. Maar nu is er dan toch een duidelijke uitspraak in hoger beroep.

Deze zaak was een Cozzmoss-claim: Cozzmoss, tegenwoordig Auxen, treedt op namens kranten tegen overnames online en claimt dan een grote schadevergoeding, plus allerlei kosten. En ja, dat mag. Auteursrechtschending is voor de wet niet anders dan iemands auto bekrassen: je moet de schade vergoeden. Je hoeft niet eerst te waarschuwen als rechthebbende, en géén kans te geven om het eerst te verwijderen – je mag meteen een claim indienen voor je schade. (Dat van weghalen komt uit het notice/takedownregime voor tussenpersonen.)

De grote vraag is dan: Wat is precies die schade? Daar zijn allerlei theorieën over uitgeprobeerd in de rechtspraak. Bij die autokras kun je nog wel een paar offertes van overspuitbedrijven opvragen en als richtprijs gebruiken, maar bij auteursrechten kan dat niet. Soort-van uitgekristalliseerd is het principe dat de normale licentievergoeding leidend is: vraag je normaal 300 euro voor overname, en neemt iemand het nu zonder te vragen over, dan is je schade dus 300 euro.

Dit voelt voor rechthebbenden onrechtvaardig: zo kun je immers makkelijk gewoon overnemen, en achteraf sorry zeggen en betalen wat je eigenlijk vooraf had moeten betalen. Vandaar de push om méér te claimen dan enkel die vergoeding. Soms met creatieve theorieën over uitgeholde exclusiviteit, soms gebaseerd op ontbrekende naamsvermelding (want dat is net zo duur als het hele artikel, ahem) en soms gewoon botweg met de motivatie dat inbreukmakers afgeschrikt moeten worden.

Dat laatste kan écht niet: afschrikken is een principe van het strafrecht, niet van het civiele recht. De autobekraste persoon mag ook niet drie keer die offerte als schade vorderen om de andere buurjongens af te schrikken. Hij krijgt zijn auto overgespoten en de wijkagent moet die jongens afschrikken. Alleen, strafrechtelijke handhaving is in het auteursrecht vrijwel volstrekt afwezig. Hoewel formeel de opzettelijke schending van het auteursrecht een misdrijf is, komt het Openbaar Ministerie pas in actie bij een zéér grootschalige inbreuk die de volksgezondheid bedreigt of banden lijkt te hebben met georganiseerde misdaad. En het overnemen van een artikel of foto is dat volstrekt niet.

In dit arrest gaat het Hof uit van het juiste standpunt: de licentievergoeding die verschuldigd zou zijn geweest indien de auteursrechthebbende toestemming zou hebben verleend voor de inbreukmakende handeling. Ook meegenomen mogen worden de kosten voor opsporing en onderzoek, dat staat immers apart in de wet als schadepost.

De grote vraag is dan, hoe veel is die verschuldigde licentievergoeding. Cozzmoss had in deze zaak € 0,47 per woord naar voren geschoven, wat mij nogal veel lijkt maar dat volgens het arrest “niet (voldoende) gemotiveerd betwist” is en dus wáár is. Even googelen geeft me een NVJ-onderzoek uit 2012 waarin 40 cent als gemiddeld wordt gepresenteerd, met als laagste prijs 11 cent. Let wel: voor een freelancer om het werk te máken. Ik geloof er geen bal van dat het overnemen van zo’n artikel dan duurder moet zijn dan dat. En ja, je mag als inbreukmaker eisen dat die 47 cent dan wordt onderbouwd met facturen etc om te bewijzen dat dit werkelijk gekrégen wordt. Een tarief op je website zetten is niet genoeg.

Het Hof gooit er nog een opslag van 0,25% als schade bovenop. Die is gebaseerd op het idee van “verlies aan misgelopen inkomsten van potentiële abonnees”, wat overeenkomt met de door Cozzmoss gestelde ‘uitgeholde exclusiviteit’. Kennelijk is het idee dat als de inbreukmaker het artikel zou hebben gekocht, die potentiële abonnees het óók zouden hebben gekocht. Maar waar dan die kwart vandaan komt?

Uiteindelijk komt het Hof dan op dik negenduizend euro aan schade. En daar komt dan nog eens proceskosten bij: € 8.355,47 voor de eerste aanleg en € 7.026,50 voor het hoger beroep. Goedemiddag. Maar dat klopt wel, juridisch – dat staat in de wet, dat je de werkelijke proceskosten vergoed krijgt. En als je zegt, er moet een afschrikmiddel zijn tegen dit soort inbreuken dan vind ik het zuiverder om dat via de proceskosten te doen dan via zelfverzonnen opslagen.

Update (24 juli) eerste vonnis waarin de 25% terugkomt, hoewel zonder expliciete verwijzing naar dit arrest. Eis: €2000, toegewezen €513 plus een dikke 1600 euro proceskosten.

Arnoud

107 reacties

  1. Interessant. Dus het weghalen nadat de rechthebbende komt klagen is eigenlijk niet voldoende? Ik ging er altijd vanuit dat bij het volgende van de NTD procedure je ongeveer dezelfde bescherming had als bijv de DMCA (waar voor zover ik het begreep zowel de tussenpersoon als de inbreukpleger beschermd zijn als ze direct handelen)

    1. In de VS is een tussenpersoon inderdaad beschermd, maar een publicist niet. Wie zelf auteursrechten schendt, moet gewoon de schade vergoeden (met statutory damages ook nog). Ook als privépersoon kom je daar niet weg met “sorry ik zal het weghalen” als je het zelf online zette.

  2. Klopt die 0,25%? Aangezien je even later over een kwart spreekt (en niet over een kwart procent) lijkt me 25,0% logischer?

    Verder snap ik niet dat het bedrag per woord niet betwist is (juist ook omdat het aan de hoge kant is). Juist omdat dergelijke tarieven normaliter gebruikt worden om een schadebedrag te berekenen, lijkt het me voor de verdediging sowieso handig om die te betwisten?

    Edit: hmz, nu snap ik het niet. Het hof heeft het ook over 0,25%, maar vermenigvuldigt vervolgens met 1.25…

    1. Nee, het klopt niet zie ik nu. Volgens mij verwarde men 25% met 0,25 (en ik dus ook) Het is een factor 1,25 waarmee de economische waarde wordt vermenigvuldigd:

      … het hof ervan uitgaat dat de gebruikelijke licentievergoeding € 0,47 per woord is en dat dit voor de onderhavige 43 artikelen neerkomt op € 6.642,51 (factor 1). … ook de gevorderde opslag van 0,25 % als schade toewijsbaar. Derhalve is als schadevergoeding toewijsbaar (1,25 x€ 6.642,51 =) € 8.303,14.

  3. Ik heb nog een punt voor de waardebepaling: Het gaat in deze zaken om een vergoeding voor de geleden schade en niet om het alsnog afnemen van een licentie. Is het dan niet logisch de geleden schade te baseren op een deel (zeg de helft of twee derde) van de licentievergoeding omdat de inbreuk makende handeling wegens het ontbreken van een licentie immers gestopt is of dient te worden, terwijl een licentievergoeding in principe voor langere tijd (eeuwigdurend?) is.

    Hoe gaat dat in de praktijk? Wordt er ook gevorderd te inbreuk makende content te verwijderen (ter voorkoming van het voortduren van de schade). Of kan men stellen dat door de schade te baseren op de volledige licentievergoeding er een impliciete licentie wordt verleend, waardoor men het voorheen inbreuk makende materiaal mag laten staan?

    1. Dat heb ik me ook wel eens afgevraagd. Als je als schade claimt het bedrag voor een eeuwigdurende licentie, mag je dan niet zeggen dat je een eeuwigdurende licentie hebt gekocht?

      Dat voelt ergens wel billijk, tegelijk ook onrechtvaardig want de rechthebbende wíl geen zaken met jou doen, je bent een inbreukmaker die ongevraagd zijn auto bekraste. Als ik na zo’n kras meteen twee keer de factuur van de autospuiterij betaal, mag ik dan nog een keer komen krassen?

      1. Ik denk dat dat juist een terechte onderscheid is die je als vorm van straf zou kunnen zien.

        Onjuist gehandeld; volle pond betalen en je mag het niet meer gebruiken. Netjes handelen; je betaalt de volle pond en mag het gewoon gebruiken.

      2. Ja, wie A zegt moet B zeggen. Als we de schadevergoeding bepalen door uit te gaan van de hypothetische situatie is dat er een licentie is afgenomen dan kunnen we niet anders dan concluderen dat er een licentie is afgegeven. Anders moet de schuldeiser alleen de licentiekosten in rekening brengen voor de periode dat er inbreuk is gemaakt.

  4. Dit voelt voor rechthebbenden onrechtvaardig: zo kun je immers makkelijk gewoon overnemen, en achteraf sorry zeggen en betalen wat je eigenlijk vooraf had moeten betalen. Vandaar de push om méér te claimen dan enkel die vergoeding. Soms met creatieve theorieën over uitgeholde exclusiviteit, soms gebaseerd op ontbrekende naamsvermelding (want dat is net zo duur als het hele artikel, ahem) en soms gewoon botweg met de motivatie dat inbreukmakers afgeschrikt moeten worden.

    In principe vind ik het wel redelijk om de kosten bij een inbreuk te stellen op de normale licentievergoeding, gedeeld door de kans om betrapt te worden (Over de grootte van die kans kun je twisten natuurlijk). Dit heeft niets te maken met afschrikking, maar met het feit dat er inkomsten misgelopen worden door auteursrechtinbreuken. Is het zo vreemd om een verwachtingswaarde te gebruiken om de schade van een inbreuk te bepalen?

    1. In principe vind ik het wel redelijk om de kosten bij een inbreuk te stellen op de normale licentievergoeding, gedeeld door de kans om betrapt te worden (Over de grootte van die kans kun je twisten natuurlijk).

      Dat zou theoretisch leiden naar en situatie waarbij je door slechts 1 geval op te sporen alle schade van alle illegale kopien op dat ene geval zou kunnen verhalen.

  5. En nou de grote vraag: Ik publiceer onder een CC-BY-SA licentie en een site neemt mijn werk over, maar doet niet aan deBY en de SA. Sterker nog, ze verkopen mijn werk gewoon voor 50 Eurocent per plaatje. En vervolgens ontdek ik dit vreemde handeltje en neem stappen… Tja, wat is dan mijn schade? Kosten voor opsporing kan beperkt zijn tot een Google image search naar mijn eigen werk of een kennis die mij erop wijst dat site X mijn werk verkoops. Laten we het houden op een uurtje werk en mijn tarief is 75 Euro per uur. Vervolgens doe ik site X een proces aan hun broek en dus krijg ik proceskosten. Laat dat even lekker oplopen tot 5.000 Euro in totaal. Verder de misgelopen inkomsten. Hoeveel ben ik misgelopen doordat ze zich niet aan de licentie hebben gehouden? Hoe bereken ik dat? Goed, ik “geef” mijn werk weg dus inkomsten zijn nul Euro. Maar dan de winsten die site X aan mijn werk heeft verdient! En daar gaat mijn vraag nu over. Mag ik deze claimen als vergoeding? Dus als site X 1000 plaatjes heeft verkocht, kan ik dan 500 Euro claimen aan “verloren inkomsten”? Mag ik zelfs meer claimen omdat er kennelijk 1000 personen zijn die mijn werk nu gaan gebruiken zonder de juiste licentie? Wat zou er dan allemaal nog meer mogen?

    1. Interessante vraag Wim. Volgens mij is in de zaak van Curry bepaald dat de schade nihil is omdat je het gratis weggeeft. Maar ik denk dat je inkomsten niet kan vorderen. Hoogstens dat degene die dit betaald hebben dit aan de site betaald hebben dit terug eisen omdat ze geen geldige licentie hebben gekregen. De vraag is dan, wie begint een zaak over dergelijke bedragen?

      En zou het nog verschil maken als je NC gebruikt? Op mijn eigen pagina gebruikte ik NC en gaf ik aan dat voor commercieel gebruik contact opgenomen kon worden (gebeurde nooit, maar goed). Zou je dan een schade kunnen eisen gelijk aan de prijs die een vergelijkbare foto bij een stock photo site kost voor dergelijk gebruik?

      1. Gratis? Nee, dat niet. De BY bepaalt namelijk dat er naamsvermelding bij het overnemen moet zijn. Op die manier word ik betaald in de vorm van gratis promotie tegenover een gratis plaatje. Een soort ruilhandel, eigenlijk. Door niet aan de BY te voldoen is er dus geen promotie geweest van mijn naam richting de vele bezoekers van site X, waardoor ik qua bekendheid minder snel bekend word als de fantastische artiest die ik ben. (Ahem! 🙂 ) Door deze verminderde bekendheid kan ik dus contracten mis zijn gelopen om voor iemand uurtje/factuurtje aan de slag te gaan, en dan is het maar even de vraag hoeveel uur werk ik zo misloop. Is wel lastig te berekenen.

        1. Meldt in ieder geval op je website de mogelijkheid voor een licentie zonder naamsvermelding en zet daar dan een “leuk” tarief bij. Volgens het artikel hierboven, moet je dat tarief wel kunnen onderbouwen. Het geeft je dan de mogelijkheid om dit tarief te claimen bij het niet voldoen aan jouw licentievoorwaarden.

          1. Oh, op mijn blog staat een pagina over ‘Copyright’ waarin ik aangeef dat ik mijn werk als CC-BY-SA weggeef. De prijzen zijn onderhandelbaar voor mensen die graag mijn werk zonder naamsvermelding willen overnemen. Ik hanteer dus eigenlijk twee vormen van licenties op mijn werk. Alleen jammer dat niemand er interesse voor heeft. 🙂 Mensen die er niet over onderhandelen zullen daardoor de volle prijs moeten betalen, die in mijn ogen nog best laag is. Maar goed, dat is dus alleen voor eenieder die mijn werk zonder licentie wil gebruiken. Dus mocht ik mijn werk ergens tegenkomen zonder naamsvermelding dan kan ik in principe in Getty-stijl direct een rekening sturen, plus extra kosten erbovenop voor opsporing en zo. 🙂 Of ik dat ook doe? Wel, praktijk: ik ben 1 keer mijn werk tegengekomen op een commerciele website, en die deed niet aan naamsvermelding. Mailtje verstuurd aan de beheerder ervan met de mededeling dat ik of een aandeel van hun winst wil, of dat ze mijn werk per direct weer van hun website halen. Het laatste is gebeurd, waar ik best tevreden over was. 🙂 Dus er zijn wel een paar mensen geinteresseerd… 🙂

  6. Het klopt inderdaad dat men volledige proceskosten vergoed krijgt. Maar bij € 8.355,47 voor alleen eerste aanleg ga je je afvragen of men niet ook een muurtje heeft geverfd en daarna er bij is blijven staan tot deze op was gedroogd. Want dat is een vrij hoog bedrag voor een gang naar de kantonrechter.

  7. Hé, het is weer tijd voor mijn jaarlijkse reactie over de fout in het Curry-arrest! 🙂 Op 9 feb 2012 schreef ik: Als amateurartiest x optreedt in de veronderstelling dat het een benefietvoorstelling is, maar ik verkoop er kaartjes voor en steek de opbrengst in mijn zak, lijdt de artiest dan geen schade omdat hij overeengekomen was voor niks op te treden? Mijns inziens lijdt deze artiest schade en wel ter hoogte van het bedrag dat hij gevraagd zou hebben als hij van de hele zaak op de hoogte was geweest. Dat we er in de onderhandelingen misschien niet uit waren gekomen en het concert dan niet plaatsgevonden had is geen argument. Dat maakt alleen maar dat de schade lastig vast te stellen is. Bij (her)lezing van het Curry-vonnis valt mij dan ook op dat de rechtbank daar een joekel van een fout maakt. De rechtbank concludeert daar over de aangeboden vergoeding van 1500 euro: “Dit is een hoog bedrag; de waarde van de foto???s is immers nihil, aangezien iedereen de foto???s op internet kan bekijken.” Ten eerste is dit een drogredenering: als ik Jantje en Pietje een appel gratis geef mag Kees DUS ook een appel pakken want ik geef ze immers gratis weg. Ten tweede zijn er twee handelingen van Weekend die duidelijk maken dat de waarde niet nihil is: a) ze publiceren het, daarmee hebben de foto’s -blijkbaar- een waarde in het economisch verkeer; b) ze bieden 1500 euro. De waarde van het het gebruik is dus discutabel, maar bijna per definitie niet nul. Als nog iemand mij wil uitleggen waar mijn redenering niet klopt, hoor ik dat graag.

  8. Hiervoor wordt gesproken dat een licentie vaak / meestal eeuwig durend is. Dat kan maar is zelden het geval. Een licentie wordt bepaald door vele variabelen. Zeer grote afnemers eisen inderdaad standaard wereldrechten voor onbeperkte tijd. Gewoon om elke discussie uit te sluiten. Maar dat kost veel, heel veel centjes. En als op zo’n werk inbreuk wordt gemaakt kan de claim enorm zijn. Standaard zal een licentie bepalend zijn tot 1) het medium, 2) de regio en 3) de periode van als regel max. 3 jaar maar soms ook 3 weken.

    Daarbij mijn advies: altijd jatten. Wordt het niet ontdekt dat heb je de handel gratis, wordt je diefstal ontdekt dan betaal je gewoon de normale vergoeding. Alleen de domme koopt, en laat de arme juristen ook wat verdienen.

    1. Daarbij mijn advies: altijd jatten. Wordt het niet ontdekt dat heb je de handel gratis, wordt je diefstal ontdekt dan betaal je gewoon de normale vergoeding. Alleen de domme koopt, en laat de arme juristen ook wat verdienen.
      Door dit soort opmerkingen begin ik behoorlijk veel sympathie te krijgen voor de manier waarop Getty steeds blaft. 😉

      Helaas is dit wel een mentaliteit die al een tijdje heerst bij sommige bedrijven. Gewoon jatten en hopen dat het niet wordt opgemerkt. Het idee dat het goedkoper is dan een licentie kopen maakt het een lucratieve business. Het is een reden om naast de vergoeding van de licentie ook nog eens een fors extra bedrag te eisen waardoor dit soort zaken minder lucratief worden. Je zou dit soort dingen niet doen als je uiteindelijk 2.500 Euro per afbeelding moet betalen indien je betrapt wordt. Het is alleen jammer dat de rechtspraak in Nederland voor dit soort lucratieve zaken dus niet civielrechtelijk beboet kunnen worden, en het strafrechtelijk eigenlijk niet wordt aangepakt…

      Maar goed, Getty probeert exclusieve foto’s te leveren, wat betekent dat ze een foto maar aan een beperkt aantal bedrijven doorverkopen en soms maar aan 1 klant een foto verkopen met de exclusieve rechten. Dat maakt de foto’s schaars en dus ook extreem duur. En die prijs kunnen ze prima motiveren bij de rechtbank dus als het ooit zo ver komt dan is misbruik van Getty foto’s behoorlijk kostbaar. En als fotografen bang zijn dat hun werk steeds gejat wordt dan zullen ze sneller geneigd zijn om hun werk bij Getty onder te brengen omdat dan misbruik zwaar “beboet” kan worden met de standaard hoge tarieven van Getty.

      Ofwel, “beter jatten” is contra-productief en nodigt eigenlijk uit dat de wetgever uiteindelijk toe gaat staan dat artiesten veel hogere claims kunnen indienen tegen misbruikers. Het zorgt er ook voor dat artiesten hun werk ook minder graag zullen willen delen, en dat is niet de bedoeling.

      Een beter alternatief voor jatten is door gewoon Creative Commons foto’s te gebruiken of door foto’s via de goedkope stockphoto sites aan te schaffen. Dan blijven de artiesten gewoon verdienen, krijgen ze een betere naamsbekendheid en ben je als klant ook gelukkig, lijkt mij. Immers, je hoeft niet bang te zijn dat je ooit betrapt wordt…

  9. De discussie lijkt me, valt terug te leiden tot wat de onderbouwing is van de ’toeslagen’. Arnoud en anderen hebben natuurlijk gelijk dat een civiele boete niet bestaat maar dat neemt niet weg dat alle sores die het behandelen van een inbreuk met zich meebrengt echt meer kost dan ’toeslag keer twee’. De chicanes van sommige inbreukmakers (bijv. ‘is gedaan door een stagiare’, mij treft geen blaam) lopen echt de spuigaten uit. En dan biedt, naast 1019/h Rv., BW 6:95 e.v. alsmede 6:106 uitkomst. Maar de kosten van juridische hulp stijgen als een raket snel ver boven het basistarief van die ene inbreuk uit. De benadeelde voelt zich met te rigide redenatie dubbel gedupeerd. Dus van scrabbleclaims is niet gauw sprake.

    1. Omgekeerd voelen te goeder trouw handelende inbreukmakers(*) zich óók ernstig gepakt wanneer een fotograaf gaat smijten met 3x het duurste tarief, nog eens 100% wegens ontbrekende naamsvermelding, nog eens 100% omdat de foto verkleind is (verminking!), dan 800 euro opsporingskosten én 2000 euro advocaatkosten. En dat voor een foto ter grootte van een postzegel op een site met 10 bezoekers.

      • Ja die bestaan. Ik weet het, de Auteurswet doet daar niet aan maar er zijn hele scheepsladingen bloggers en sitebouwers die écht menen dat “royaltyvrij=gratis” of dat een simpele stockfoto vrij is van auteursrecht. Ik ben sinds 2008 nog níemand tegengekomen die tegen mij zei “ja, ik jat gewoon alles en ik zie wel of er claims komen”. Nou ja, behalve een paar mensen op krantenredacties maar dat is een ander vehraal.
      1. Als sitebouwer beperk ik mij daarom alleen tot beeldmateriaal dat ik zelf heb gemaakt via mijn CGI software of mijn camera. Dan ben ik namelijk zelf de auteur. Maar goed, indien de opdrachtgever mij fotomateriaal aanlevert zal ik dat ook toepassen, maar is het risico ook voor de opdrachtgever. Ik hou overigens wel in de gaten of anderen mijn werk gebruiken, maar omdat ik er meestal toch een CC licentie op zet, lig ik er niet al te wakker van.

  10. De praktijk heeft geleerd dat mensen die – laten we het maar noemen – ’te goeder trouw’ een inbreuk hebben gepleegd snel en correct reageren en vlot willen schikken. Het is onverstandig daar niet soepel mee om te gaan. Leg een rechter maar uit waarom je niet op een redelijk tegenvoorstel hebt willen ingaan. Daarover bestaat een recent vonnis waarbij de inbreuk werd toegewezen maar de kosten, zelfs de griffierechten, werden afgewezen voor de eisende en ‘winnende’ partij.

    Maar het zijn de chicaneurs onder de inbreukmakers die het niet zo nauw nemen en die voor de ergernis en kostbaar tijdsverlies zorgen. Niemand zegt openlijk dat hij bewust jat maar er zijn er legio die dat wel doen terwijl zij gezien hun positie (directeur reclamebureau, artdirector) beter hadden moeten weten.

    Overigens naamsvermelding is ex art 25 Auteurswet een wettelijk recht.

    1. Ja, maar of er nu wel of niet een naam onder staat maakt geen biet uit voor hoeveel inkomsten je misloopt. Het grootste probleem met auteursrecht op foto’s fink de slechte scheiding tussen ambachtelijk, kunstzinnig gemaakte foto’s en foto’s die in een oogwenk gemaakt worden door op het knopje van een camera te bieden. Op het eerste hoort auteursrecht te zitten, het tweede niet. Nu kun je met de basisdefinitie van creativiteit en oorspronkelijk stempel een heel eind komen, maar je kunt van een te goeder trouw handelende webmaster niet verwachten dat hij bij iedere foto de juiste interpretatie treft. Er is dus gebrek aan goede criteria tussen foto’s die gerust gebruikt kunnen worden en degenen waarbij je op moet letten. Ik kan me dan ook goed voorstellen dat webmasters wel zien waar het schip strand.

  11. Wat Wim ten Brink 21 maart 2013 @ 08:25 schrijft, ik heb het echt heel concreet meegemaakt met een touroperator uit Zwitserland. Zij hadden een foto van Nederland (van een ansichtkaart van mij) ongevraagd op hun website geplaatst. Aangesproken zeiden ze dat ze dat altijd zo doen (!!!) en als er zich een heel enkele keer een fotograaf meldt dan nemen die als regel genoegen met 90 euro. We schikten uiteindelijk voor iets van 500,– euro en de foto werd verwijderd. Ze verzekerden dat het niet meer zou gebeuren.

    Een week later kijk ik nog eens op de site van mijn Zwitserse vrienden en geloof het of niet, daar stond een andere foto van hetzelfde onderwerp, ook weer van een ansichtkaart van mij. Ik heb er een jurist van de Zwitserse fotografenbond op gezet die binnnen een week schikte voor 1.000 euro.

    Dat bedoel ik nu: wie is hier onredelijk?

      1. Twijfelachtig. Het bedrijf gaf al aan niet te willen betalen tenzij een auteur aan hun deur klopt. Ze “doen het altijd zo”, wat betekent dat ze structureel misbruik maken. Je zou dan als fotograaf continu hun site in de gaten moeten houden om te controleren op nieuwe overtredingen en dan is 90 Euro per overtreding voor hen een lachertje. Met dit soort bedrijven wil je ook geen zaken doen als auteur. In ieder geval niet zolang ze niet bereid zijn om op legale wijze aan hun beeldmateriaal te komen. Maar ja, ik denk dat je op die dag een stevige winterjas moet aandoen in de Hel…

  12. Inderdaad. Kranten betalen in de regel 50 euro voor een nieuwsfoto. Ik ken een blogger met ongeveer 0,01 procent van de doelgroep van een gemiddelde Nederlandse krant, die een rekening van 500 euro + 1500 advocaatskosten kreeg.

    En niet eerst vragen van ‘hoe zit dat?’, maar meteen advocaat erop.

    De marktwaarde van die foto was hoeveel? De blogger zou anders een rechtenvrije foto hebben gebruikt, althans, je hoopt dan dat zo’n foto rechtenvrij is en dat er niet opeens iemand met een scrabbleclaim opduikt. Het is absurd dat een amateurjournalist net zo veel moet betalen als een krant met een oplage van een miljoen, maar het is natuurlijk ook zo dat die blogger eerst had kunnen vragen. Maar meer dan enkele tientjes schade was er niet (de foto waar het om ging had via een fotopersbureau besteld kunnen worden).

    En hoe zou het omgekeerde werken? Zou een grote uitgever, zo een van de soort die Auxen inhuurt om de kleintjes te plukken, zelf ooit meer dan de marktwaarde hebben moeten dokken voor alle teksten en foto’s die ze zonder toestemming van amateurs overnemen? Ik heb daar nog nooit jurisprudentie over gezien.

    Nu zegt iedereen altijd: maak gewoon zelf je foto’s, dan heb je nooit gezeik. En dat lijkt me een prima idee, dus daar ben ik zo’n drie jaar geleden mee begonnen. Serieuze camera gekocht, cursussen gaan doen, veel naar buiten gaan en schieten. Drie jaar geleden betaalde ik nog wel eens voor een foto, tegenwoordig niet meer. Tegenwoordig maak ik ze zelf. Geen flauw idee hoeveel euri ik daarmee ondertussen de hardwerkende professionele fotografen uit de mond gestoten heb, maar het bespaart mij gewoon gezeik, en dat is me ook wat waard.

    1. Zelf foto’s maken is inderdaad een prima aanpak. Maar je kunt ook denken aan de aanschaf van CGI software (DAZ Studio, Poser en Vue om maar eens wat goedkope producten te noemen) om daarmee je foto’s verder te verrijken. Ziet er misschien niet zo goed uit als het werk van een professionele fotograaf met professionele modellen en professionele achtergronden, maar zeker voor het maken van concept-ontwerpen is het zeer handig.

  13. Heb ik me toch weer onvoldoende helder uitgedrukt.

    Daniëlle, het gaat niet in eerste instantie om het tarief maar om het feit dat menigeen bewust het risico neemt inbreuk te maken en vervolgens niet meer dan het gewone tarief willen betalen waarbij tenslotte de inbreukmaker zelf het achteraf verschuldigde tarief wel bepaalt.

    Verder Daniëlle, genereert naamsvermelding vaak nieuwe opdrachten. Dat vergroot dus de schade.

    En wat is er voor onredelijks aan dat je met je fikken van andermans werk moet afblijven zolang je geen zekerheid hebt omtrent toestemming?

    1. Verder Daniëlle, genereert naamsvermelding vaak nieuwe opdrachten. Dat vergroot dus de schade.
      Kan wel zo zijn, maar je kunt niet aantonen hoeveel schade dit zal zijn. Sowieso, als je agenda al overvol is kun je sowieso op korte termijn geen nieuwe opdrachten accepteren, dus is de schade vrijwel nul. En als je maar een paar opdrachten krijgt dan is er nog geen garantie dat naamsvermelding ervoor zorgt dat je extra opdrachten binnen zult krijgen omdat mensen mogelijk vinden dat jouw werk niet goed genoeg is. Kortom, ik geef je gelijk met deze bewering maar ik daag je wel even uit om aan te tonen hoeveel dat bedrag is! 🙂

    1. Tja, de gehele discussie hier gaat eigenlijk of de, uit een duim gezogen, toeslag van 100% wel realistisch is. Een auteur wiens agenda tot 2016 helemaal is volgeboekt zal moeilijk nog extra opdrachten kunnen aannemen, dus de naamsvermelding zal hem eigenlijk op dit moment niets meer opleveren. Hij kan gewoon niet meer werk aan.

      Maar ook in mijn geval zou het zinloos zijn, omdat mijn fotografische werken tot nog toe nul klanten heeft opgeleverd. De kans dat nog meer naamsvermelding mij meer klanten oplevert is onwaarschijnlijk, want er is toch niemand in mijn werk geinteresseerd. 🙂 (Klinkt zielig, maar ik ben nu eenmaal een software ontwikkelaar, geen fotograaf. Fotografie is maar een hobby.)

      Waar het dus om gaat is de vraag of de naamsvermelding bij de foto nu wel of niet extra klanten zou opleveren. Tja… Als je foto op nu.nl wordt gepubliceerd dan vast wel. Zet je foto op mijn weblog met 5 bezoekers per maand en dan is het onwaarschijnlijk dat je er meer klanten van zou krijgen. Er zijn dusdanig veel factoren die bepalen of je wel of niet extra zou verdienen aan naamsvermelding dat het eenvoudiger is om dan maar een arbitrair percentage te gebruiken. Zo ook de vraag of iemand die jouw foto “per ongeluk” heeft gebruikt jou in werkelijkheid ook betaald zou hebben indien hij van tevoren wist dat hij moest betalen. Hierbij verwijs ik even naar de muziek-industrie, de film-industrie en de software-industrie die allemaal te maken hebben met piraterij. De bewering dat iedere piraat een product wel gekocht zou hebben indien er geen illegale manieren waren om deze te bemachtigen wordt door velen als pure onzin gezien. Piraterij schijnt juist positieve invloed te hebben in deze sectoren omdat producten beter worden verspreid en er bijverdiensten zijn in de vorm van extra merchandise. Ook in de wereld van de fotografie zou het best zo kunnen zijn dat fotografen die veel werken gratis weggeven hierdoor ook meer opdrachten binnenkrijgen, en dus meer verdienen. Maar ja, dat is niet met zekerheid te bevestigen… Maar indien een fotograaf alleen de normale prijs zou claimen en daarbij met de overtreder gaat onderhandelen over een redelijk tarief dan zou het best kunnen gebeuren dat de overtreder hierdoor positiever staat tegenover de fotograaf en daarna wel bereid is om te betalen voor licenties. De extra toeslagen maken de relatie met deze overtreders alleen maar vervelender want de overtreder ziet jou dan als een enorme geldwolf en gaat dan op zoek naar andere bronnen voor zijn materiaal…

  14. Veel interessanter dan de toeslag wegens ontbreken naamsvermelding is de verantwoording van de kostenvergoeding. Zie bijv het vonnis van 11 maart j.l. LJN: BZ5075, Rechtbank Utrecht , 829869 UC EXPL 12-13472.

    Toegewezen aan eiser dagblad Trouw als schadevergoeding voor een inbreuk E 118,08, toegewezen aan administratiekosten E 150,– plus daar boven op proceskosten E 850,48.

    Dat krijg je als onwelwillende inbreukmakers op hun misplaatste strepen blijven staan. Als ze ’te g0eder trouw’ waren geweest hadden ze heus wel geschikt.

    1. Ik vraag mij dan af hoe het gaat met de proces kosten als je wel wilt betalen, maar onderbouwd met een ander bedrag komt?

      Bijvoorbeeld de bedragen die Getty claimt; die lijken wel gebaseerd op het bedrag voor een ongelimiteerde licentie, terwijl Getty een gestaffeld tarief heeft, waarbij tijdelijk gebruik op alleen een website en in een kleiner formaat goedkoper is dan wat men claimt als schade. Getty mag blijkbaar wel kosten claimen gezien de uitspraken.

      Als het mij zou overkomen (ik gebruik alleen eigen fotos dus zover komt het nooit) zou ik een tegenbod doen gebaseerd op het tarief voor de periode waarin ik de foto heb gebruikt en het tarief dat bij het feitelijke gebruik hoort. Met de kennis dat ze kosten in rekening mogen brengen zou ik er 10% bovenop doen voor kosten en hun reactie afwachten. Dit lijkt mij gezien de wet een redelijk bod.

      Stel Getty gaat hier niet op in en het komt tot een rechtzaak; dan gaat deze dus niet meer over de schuld, maar over wat een redelijke voergoeding is. Kan je dat dan winnen op het feit dat Getty overvraagt heeft en niet is ingegaan op een redelijk bod? En als de rechter er in mee zou gaan dat jouw bod redelijk was, kan je dan als winnaar de juridische kosten op Getty verhalen?

      Is het in dat geval niet gewoon zaak om een redelijk en beargumenteerd tegenbod te doen en dan af te wachten?

  15. LJN: BZ5075 is een zaak waarin Cozzmoss een veel hogere claim indiende, maar deze uiteindelijk niet kreeg. De eis was namelijk € 511,16 aan schadevergoeding en gemaakte kosten. Dit was voor beklaagde kennelijk reden om niet eens te willen onderhandelen, mogelijk ook omdat deze van mening was dat citeren gewoon mag, en het kennelijk geen citaat betrof maar pure copy/paste. Maar de extra factor die Cozzmoss erbovenop wilde is duidelijk afgewezen. De Rechter gaat niet akkoord met deze ‘boete’. Dat het bedrag uiteindelijk zo hoog is geworden komt omdat de beklaagde ook nog eens de administratie-kosten van Cossmoss voor de opsporing en afhandeling moet betalen, plus dat hij de proceskosten ook aan zijn broek kreeg omdat hij gewoon hardstikke schuldig was. Welbeschouwd heeft men achteraf gewoon de normale prijs voor het gebruik ontvangen, plus compensatie voor de onkosten. Zou de beklaagde eerder betaald hebben indien ze deze prijs vanaf het begin ge-eist hadden? Zou dan dit gehele proces overbodig zijn geweest?

    1. Geen idee, maar aan de reacties in de Getty-discussie heb ik het idee dat veel mensen al meteen boos zijn indien ze een dergelijke hoge claim ontvangen. Zeker als een bepaald bedrijf al een reputatie lijkt te hebben als een geldpikker. Cozzmoss heeft ook een behoorlijk negatieve reputatie als centenpikker, getuige diverse bronnen… Ik denk dat Cozzmoss door hun negatieve reputatie niet snel uitnodigt om te gaan schikken. Je zult eerder zien wat er in de gehele Getty-kwestie ook gebeurt, namelijk dat mensen deze claims totaal negeren en maar afwachten tot ze voor de rechter staan. Je kunt je ook afvragen of je wel kunt onderhandelen met een dergelijke bullebak, of dat een poging tot onderhandelen meteen een schuldbekentenis wordt en er geen cent van de claim af gaat.

      De Getty discussie heeft veel mensen ook behoorlijk bang gemaakt voor dit soort absurde claims. Het verstoort gewoon enorm de relatie die inbreukmakers normaal misschien wel zouden willen met de auteurs.

      Doet mij overigens denken aan Arnoud zelf, die in het verleden ook eens een auteursrechtelijk beschermd werk gebruikte omdat hij dacht dat deze tot het public domain behoorde. Nadat een lezer hem hierop wees heeft Arnoud gedaan wat volgens mij veel inbreukmakers wel willen doen, namelijk meteen betalen voor een licentie. En dat terwijl Arnoud eigenlijk alleen maar CC en Public Domain afbeeldingen in dit blog en zijn boeken gebruikt. Een foutje is snel gemaakt. Het is verrassend maar veel mensen zijn echt gewoon eerlijk van nature, en worden alleen onwelwillend indien ze slecht behandeld worden.

  16. Moet gelijk even opmerken dat een van mijn links hierboven een overzicht van meerdere rechtzaken van Cozzmoss bevat waarin soms wel, soms geen veroordeling was voor de proceskosten en soms wel, soms geen extra toeslag werd berekend. De rechter keek voor het toewijzen van de toeslag naar de schade die de publicatie tot gevolg had kunnen hebben. En lang niet altijd is er genoeg reden om aan te nemen dat er daadwerkelijk schade is, en dus dat er geen sprake kan zijn van een toeslag.

  17. Elroy vraagt: Is het in dat geval niet gewoon zaak om een redelijk en beargumenteerd tegenbod te doen en dan af te wachten?

    Dat is het enige juiste en verstandige. Als de rechter – als het zover mocht komen – het ook maar redelijk vindt, afgewogen tegen de argumenten van de eisende partij.

    1. Maar het doen van een tegenbod betekent dat de advocaat serieus naar je brief moet kijken en in de pen moet klimmen om een serieus antwoord te schrijven. Dat is zo een duizendje “schade” aan juridische kosten extra.

  18. Men gaat zeker niet altijd gelijk op advocatenniveau te werk. Als je kunt openbaar maken op een eigen site kan je ook een brief schrijven. En ook niet als je tegenschikkingsbod goed is gewogen en geaccepteerd wordt. Zo niet dan is dat de consequentie als je andermans werk zonder diens toestemming openbaar maakt. Het is allemaal echt heel simpel.

    1. Tja, de vraag is alleen of bedrijven een dergerlijk tegenbod ook daadwerkelijk zullen accepteren. Want wat als je een mooi tegenbod doet conform de marktprijs die de auteur vraagt, maar Cozzmoss nog steeds een opslag van 100% eist plus 150 Euro aan extra administratiekosten? Dan kom je alsnog voor de rechter en moet je hopen dat de rechter jou in je gelijk stelt en dus jouw bod acceptabel vindt zodat Cozzmoss tot alle proceskosten veroordeeld wordt. Wat ik merk is dat in deze gevallen beide partijen best vaak hun eigen proceskosten mogen gaan betalen. Dan is de 49,95 Euro voor het gebruik van de foto wel redelijk, maar moet je nog steeds 2.250 Euro aan je eigen advocaat betalen. Zo worden de kosten nog steeds erg onredelijk en willen veel mensen de boel juist zoveel mogelijk negeren. Ook dat merkte ik aan de Getty discussie, want veel lezers daar hadden er moeite mee om een jurist/advocaat te betalen voor een uurtje deskundig advies. Juist het enorm snel oplopen van dit soort onkosten zorgt dat veel mensen de blafbrieven gewoon negeren tot ze opeens voor de rechter staan…

    1. Weet ik, maar ik vind het inconsequent om een muntnaam te beginnen met een kleine letter… Ik doe dat ook met andere muntnamen zoals de Dollar, de Yen, de Gulden, de Pond en de Mark. In p[rincipe volg ik dus de stijl voor muntnamen die in Duitsland ook worden gevolgd, aangezien Duitsland muntnamen wel met een hoofdletter begint. 🙂

      1. Die andere muntnamen zijn ook al sinds mensenheugenis met een kleine letter. In het “groene boekje” van 1904 stonden de guldens en marken ook al zo vermeld.

        “In p[rincipe volg ik dus de stijl voor muntnamen die in Duitsland ook worden gevolgd, aangezien Duitsland muntnamen wel met een hoofdletter begint.”

        Ja, omdat het zelfstandigde Naamwoorden zijn. Daar schrijven ze “die deutsche Sprache”, met een kleine Letter voor de Taalnaam, omdat dat in die Constructie een bijvoeglijk Naamwoord is. Maar “Deutsch” is een zelfstandig Naamwoord, dus dat is wel weer met een grote Letter. Andere Taal, andere Regels.

        1. Bij taal kan je geen grammaticale- of spellingregels naar eigen goeddunken lenen uit andere talen.
          Zolang er mensen zijn die aan de alternatieve spelling met hoofdletter vasthouden bestaat er gewoon de kans dat de spelling in de nabije toekomst gewoon wordt aangepast. Het zou dus leuk zijn om aan deze taalrevolutie mee te mogen doen. 🙂 Zie mijn spelling met hoofdletters maar als een vorm van protest. Ik gebruik hoofdletters omdat ik vind dat het zo hoort. En er zijn genoeg mensen die er net zo over denken. Nog even en zowel het Groene boekje als het Witte boekje gaan deze spellingswijze aanpassen. 🙂 (Nee, ik geef niet op!)

  19. De discussie verschuift van toeslagen naar basistarief. Ik volg. Hoeveel foto”s denkt Wim als ZZP’er te moeten verkopen voor de prijs van 49,95 Euro om een bescheiden salaris van anderhalf keer modaal plus kosten zoals huisvesting, telefoon, goedkope auto, foto apparatuur van pakweg 15.000,– Euro (echt noodzakelijk voor een prof) sociale lasten en pensioenopbouw etc. te kunnen betalen?

    Toen ik mij 1964 vestigde als gediplomeerd beroepsfotograaf (3 jaar dagschool) kreeg ik NLG 85,– per opname betaald en enkele jaren later NLG 125,–. Dat zijn gewoon de feiten. Maar je hebt Fiat Panda’s die rijden met 4 wielen waar je droog in zit en BMW’s die ook rijden en waar je ook droog in zit. Ik weet ook wel dat er heel goede en veel goedkopere amateurs zijn, maar dat is niet de norm, hun pensioen komt er toch wel. De keuze van het ongevraagd gebruiken van andermans beelden blijft voor risico van de inbreukmaker en daarmee dus voor de hoogte van de te verwachten claim.

    En nu wil het toeval dat op internet niet zelden door Pontius Pilatus de aller fraaiste beelden van BMW kwaliteit worden gejat. Zo veel kennis van zaken heeft men dan toch nog wel.

    1. Hoeveel foto”s denkt Wim als ZZP’er te moeten verkopen
      Dat hangt af van het uiteindelijke inkomen dat je wilt verdienen. Maar veel fotografen verdienen hun geld door middel van diverse opdrachten en de verkoop van losse foto’s is dan een bijverdienste. Ook zijn er fotografen die fotografie naast een betaalde baan hebben. Natuurlijk zijn er ook fotografen die hun werk gebruiken voor het maken van merchandise, zoals ansichtkaarten, fotoboeken en posters. De winstmarge hierop is niet ontzettend groot omdat deze producten meestal voor een lage prijs verkocht worden en ze daarnaast goed moeten opvallen om verkocht te worden. Een foto zoals deze van een vuurtoren (CC-BY-SA, auteur: Wim ten Brink) heeft een mooi contrast en zou het volgens mij prima doen op een ansichtkaart van Nederland. Maar wat zou hij uiteindelijk waard zijn? Als deze is afgedrukt op een ansichtkaart dan misschien EUR 2,50 per kaartje. Misschien EUR 19,95 per poster? En in een fotoboek zou het 1 van de 100 foto’s kunnen zijn in een boek ter waarde van EUR 24,95. Hoeveel van deze kaarten, posters en boeken zul je dan uiteindelijk moeten verkopen om een modaal salaris te hebben? Wat je als fotograaf moet overwegen is wat je uiteindelijk wilt berijken met je foto’s. Als je vooral op zoek bent naar opdrachten dan is een goedkope prijs of zelfs onder CC-BY aanbieden ideaal om extra naamsbekendheid te verkrijgen. Dan is EUR 0,00 een mooie prijs, zeker als je daardoor een vijfdaagse opdracht binnenkrijgt tegen een vergoeding van EUR 2.500,00. Maar verkoop je posters en ansichtkaarten dan is het best vervelend indien anderen er met jouw werk vandoor gaan, deze zomaar afdrukken en dus niet jouw kaarten kopen. Ik geef mijn werk weg omdat het helemaal niet tot mijn zakenmodel behoort. Ik ben immers een software engineer en fotografie is een hobby die ik toepas om mijn eigen beeldmateriaal voor mijn applicaties te genereren. En of ik Fiat Panda materiaal genereer of BMW materiaal? Geen idee eigenlijk en dat boeit mij niet eens zo. De meeste foto’s die ik maak zijn toch prut. Maar een enkele foto is behoorlijk goed gelukt en misschien niet BMW kwaliteit maar wel even duurzaam als een Mitsubishi Space Star… 🙂

  20. Een recent praktijk geval hoe het met alle ‘onschuld’ gaan kan.

    Gisteren stond ik als eisende partij voor de rechtbank. Het begon al met het feit dat twee aangetekende brieven met de aansprakelijkheidsstelling nooit door de wederpartij zijn opgehaald. Verweerder vertelde ter zitting 17.200 afbeeldingen op zijn – volgens hem – niet commerciële site te hebben geplaatst, grotendeels afkomstig van Google Afbeeldingen. De gekozen afbeeldingen werden steeds zorgvuldig gecontroleerd op beschikbaarheid. Mijn foto was er helaas bij die controle tussendoor geglipt. Omdat te goeder trouw is gehandeld en de foto is verwijderd, zou de wederpartij geen vergoeding verschuldigd zijn. Gelukkig gaf de rechter er reeds ter zitting blijk van daar anders over te denken.

  21. De gekozen afbeeldingen werden steeds zorgvuldig gecontroleerd op beschikbaarheid.

    Kon verweerder een procesbeschrijving van het “controleproces” overleggen met de bij jouw afbeeldingen behorende dossiers of rapporten?

  22. Dat is niet aan de orde geweest, maar een goede tip voor een volgende keer. Eerder had verweerder gesteld dat de foto door derden was geupload (zeg ik het goed?) en kwam hij met de stelling dat hij – ondanks mijn beroep op het Lycos-Presser arrest en het vonnis van het Brandweerforum – niet de juiste contact persoon kon noemen die geplaatst had. De geloofwaardig was lijkt me, niet zo groot om verder te spitten.

    1. Een beetje georganiseerde website moet   – kunnen aangeven door welke gebruiker (en wanneer) een bericht of bestand op de site geplaatst is , of   – aantekeningen hebben waarvandaan een bestand gekopieerd is (en wanneer), met de licentie waaronder het bestand daar aangeboden is. En zelfs dan nog kan er iets inbreukmakends doorslippen… pronken met andermans veren onder een eigen licentie komt voor.

      Maar de geloofwaardigheid of goede trouw van iemand die twee verschillende verhalen vertelt is redelijk ver te zoeken.

  23. Je moet al een ICT specialist zijn om deze kennelijke uitvluchten te doorzien en te weerleggen. Ik vraag daarom steeds naar de acte van overdracht ex art. 2 Auteurswet. Maar meestal zit men je dan glazig aan te kijken als of je van een andere planeet komt.

    1. Van welke planeet ben jij eigenlijk afkomstig? 🙂

      Ik ken wel het probleem, hoor. Als ICT-specialist zie ik vaak dat men probeert websites en presentaties te produceren waarbij men dan hard op zoek moet naar geschikte afbeeldingen om de saaie tekst beter mee te illustreren. Vandaar ook dat ik 7 jaar geleden CGI als hobby oppikte zodat ik eenvoudiger mijn eigen afbeeldingen kon produceren om zo inbreuk op ander mans werk te voorkomen. En ik heb wel eens collega’s erop aangesproken dat ze moesten controleren waar hun beeldmateriaal vandaan kwam. Bij een interne presentatie heb ik zelfs gevraagd waarom het woord “StockPhoto” dwars door een afbeelding heen stond. 🙂 Gewoon ter herinnering dat die presentatie niet de deur uit mocht voordat we een licentie op die afbeelding hadden. En dat werd ook meteen het begin om dan maar een serie afbeeldingen in te kopen en een strakker beleid te gaan voeren voor dit soort beeldmateriaal, want het moge duidelijk zijn: een bedrijf heeft nu eenmaal geen excuus voor dit soort misbruik, zelfs al is het alleen voor intern gebruik bedoeld.

      Toch snap ik wel dat mensen zich snel verleid voelen om misbruik te maken van materiaal dat online wordt gevonden. Immers, dat ‘vinden’ is gewoon gratis. Ik kan miljarden afbeeldingen online vinden zonder al te veel moeite, wat mij dus veel werk bespaart. Daar zit het probleem niet. Het probleem is dat veel mensen niet beseffen dat je dergelijke “gevonden voorwerpen” niet zelf verder mag publiceren. Als ik op straat een muntje vind dan ga ik niet op zoek naar de eigenaar. Die gaat in mijn eigen zak om later uit te geven. Als ik een boek op straat vind en niemand claimt deze, dan neem ik die mee en lees het zelf. En ook andere zaken die men op straat kan vinden kunnen worden meegenomen, simpelweg omdat niemand anders deze lijkt te claimen. Toch zijn er zaken op straat die ik kan vinden waar ik vanaf blijf, simpelweg omdat dit mij is aangeleerd. Ik ga geen straattegels meenemen voor in mijn eigen tuin, ik ga geen straatbordjes meenemen om in mijn slaapkamer te hangen, ik ga geen koperdraad bij de spoorlijn verzamelen om door te verkopen, enzovoorts. Van dit soort voorwerpen beseffen wij dat deze een eigenaar hebben en met een doel op die bewuste plek liggen. Vrijwel iedereen zal deze dan ook met rust laten, op enkele uitzonderingen na. Want straattegels, straatbordjes en koperdraad wordt soms gestolen. En als dat gebeurt noemen de meesten van ons het ook diefstal. Dus waarom gebeurt dat niet met afbeeldingen die men online vindt? Waarom maken er zoveel mensen misbruik van beeldmateriaal terwijl ze in de fysieke wereld wel meer respect hebben voor andermans eigendom? Tja, dan moet je terugkeren naar de basis-opleidingen die ieder mens krijgt. De moraal die ouders en leraren aan kinderen leren over regels, eigendom en zo. Maar deze lessen gaan vooral over de fysieke wereld en de online wereld schijnt geen regels te kennen. Ten minste, velen zijn gewoon niet goed bekend met deze regels. En daar zit het probleem. Er is nog te weinig aandacht voor moraalregels online. En daarom word je glazig aangekeken, alsof je van een andere planeet komt. Je introduceert mensen met regels waar ze eigenlijk nauwelijks besef van hadden en plots komt de wet hard op hen af met hoge kosten. Iedereen zou dan glazig beginnen te kijken. Nee, een excuus hebben deze bedrijven en personen niet. Maar het wordt wel tijd dat deze regels beter onder de aandacht worden gebracht bij iedereen. Zoniet, dan zul je moeten blijven procederen omdat er steeds weer mensen in overtreding zullen zijn.

  24. Wim, wat voor opleiding hebben ICT-ers en websitebouwers gehad? Op de Fotovakschool werd ons bij het vak AUTEURSRECHT voldoende geleerd. Ik herinner me na meer dan 40 jaar nog steeds het grapje van de leraar die dat vak gaf: Jullie zetten je telefoonnummer op je stempel maar je moet je bankrekeningnummer er op plaatsen.

    De inbreukmaker die ik tegenover me had was bovendien directeur van een reclameburea. Je maakt mij niet wijs dat zo’n iemand de regels niet kent. Bovendien zijn het meestal stagiaires die de schuld in de schoenen geschoven krijgen. Heel onsportief, alsof een baas dan vrij uit gaat. Anders moeten ze terug naar hun vakschool. Veel inbreukmakers zijn websitebouwers die in de schikkingsfase al onhandekbaar zijn. Excusez le mot, in rond Nederlands: stront eigenwijs.

    1. In mijn IT opleiding (technische informatica, TU Delft, jaren ’90) is het woord ‘auteursrecht’ niet gevallen en dat spreekt denk ik boekdelen. Ik ken een paar mensen die PABO hebben gedaan en die hebben ook geen benul en leren de kindertjes van jongs af aan dat ze plaatjes op internet kunnen vinden. (We hebben in Nederland wel een fair use policy nodig voor dit soort zaken, maar dat een andere discussie).

      Ik weet nog dat in de introductiemanual van mijn ZX Spectrum (1982) wel een stukje stond over copyright, met een uitleg hoe auteursrecht op programmatuur werkte. Dat vind ik nog steeds briljant. Het copyright-teken was ook zo’n beetje het enige speciale symbool op dat apparaat.

    2. Mijn ICT-opleiding stamt nog uit de vorige eeuw, toen het Internet nog niet bestond en de 33k6 modem het toppunt van techniek was. En nimmer heb ik iemand iets horen zeggen over auteursrechten. Wel een keer meegemaakt op de HBO was dat er een tekort aan boeken waren en de leraar voorlopig maar kopieen had uitgedeeld van de belangrijkste hoofdstukken, waarbij de zin “Nood breekt wet” even naar voren kwam. Een maand later waren de extra boeken eindelijk binnen. Er zijn maar weinig ICT’ers die in hun leerperiode ook met de juridische kwesties te maken krijgen. En dan gaat het niet alleen om de auteurswet, maar ook de privacy-wetgeving, die vaak door programmeurs gewoon genegeerd wordt. En dan krijg je dus databases vol met je NAW gegevens, je BSN nummer, je geboortedatum en je bankrekening en creditcard allemaal in 1 database in de Cloud, beschermd met een wachtwoord dat volgens ROT13 of zo wordt opgeslagen. (Of zelfs als plaintext.) En ja, dat gebrek aan juridische kennis bij ICT’ers is rampzalig en is ook een belangrijke reden dat ik zo vaak op dit blog te vinden ben. Ik vind dat ik van mijn vak ook goed op de hoogte moet zijn van de juridische aspecten. Maar goed, ICT’ers zoals ikzelf zijn redelijk zeldzaam… 🙂

      De uitdaging is verder ook dat het zo eenvoudig is voor ICT’ers om juridisch de fout in te gaan omdat de middelen die we hebben het zo eenvoudig maken.

      Betreffende de PABO en het opleiden van jonge kinderen… Zaken zoals auteursrechten, privacy en andere juridische zaken die erg handig zijn voor ze om te weten worden vrijwel nauwelijks onderwezen op scholen, simpelweg omdat dit niet echt in de leerpakketten zit en ook geen verplichte stof is. Ja, met maatschappijleer zal wel het een en ander aan de jeugd worden geleerd, maar daar hebben de ouderen onder ons niet veel aan.

  25. En dan te bedenken dat het copyright notice © in Europa, juridisch gezien geen enkele betekenis heeft.

    Maar, om het wat uit te vergroten, wat ik al noemde: het ontbreken van bereidheid te onderhandelen zegt iets van de mentaliteit van menig inbreukmaker.

    En iedereen begrijpt toch wel dat een bestaand boek van een iemand anders te laten herdrukken (van Arnoud bijvoorbeeld) om het dan zelf verder te gaan verkopen, niet kan. Met afbeeldingen is dat – verkopen of commercieel zelf gebruiken daargelaten – weinig anders.

    Er ligt hier voor iemand nog een taak weggelegd om de opleidingen aan te sturen.

    PS En mijn vader was leraar aan een Pabo maar die wist donders goed hoe auteursrecht in elkaar stak, maar het was niet zijn vakgebied.

    1. het ontbreken van bereidheid te onderhandelen zegt iets van de mentaliteit van menig inbreukmaker.
      Wat naar mijn mening wordt veroorzaakt doordat het besef er niet is dat de inbreukmaker de wet heeft overtreden. Vergelijk het met een koekje dat op de keukentafel ligt. De kans is aanwezig dat iemand langs loopt, deze oppakt en opeet, domweg omdat hij (of zij) daartoe de kans krijgt. Of, om maar eens met een andere situatie te vergelijken: de koelkast op het bedrijf waar werknemers hun lunch koel kunnen bewaren. Het komt best vaak voor dat collega’s elkaars lunch opeten, domweg omdat ze zich vergissen of omdat ze gewoon honger hebben en gewoon negeren dat een bepaald broodje aan een collega toebehoort. Naamlabels op lunchpakketten helpen een beetje maar dan krijg je soms toch een soort “leengedrag” waarbij een collega ondanks de naam op de lunch deze toch opeet omdat hij honger heeft en de eigenaar van de lunch een euro of zo geeft ter compensatie. (En soms ook niet.) Dat komt vaak voor als het om b.v. beleg, melk, yoghurt of gewoon een paar boterhammen gaat.

      Ook hier gaat het om een soort moraalkwestie. Collega’s binnen een bedrijf kunnen enorm familiair worden zodat er een cultuur ontstaat waarin men makkelijker met bepaalde normen omgaat. Zo ook met het Internet, waar iedereen elkaars vriend kan worden en we eigenlijk allemaal als een grote familie aan elkaar verbonden zijn. Dat werkt grensvervagend.

      Dus ja, hieraan zal bij opleidingen hard aan gewerkt moeten worden. En of dat voldoende zal zijn is te betwijfelen, want er zullen altijd mensen zijn bij wie de normen vervagen. (Of die gewoon teveel spijbelen…)

  26. Het knip- en plakwerk op school zie ik overigens – voor zover ik het zo op afstand kan beoordelen – als toegestaan zijnde ‘oefening en voor eigen gebruik’.

    Het overige dat Wim noemt mag misschien in sommige gevallen waar zijn, maar niet alleen vergeten websitebouwers nooit maar dan ook nooit hun eigen copyright notice te plaatsen, maar als je een aansprakelijkheidsstelling ontvangt die gedetailleerd alles uitlegt met wetsartikelen geciteerd en toegelicht plus een vonnis van een vergelijkbare zaak, dan moet je dat serieus nemen en al helemaal niet gaan chicaneren. Dan zijn bij mij de rapen gaar.

    1. …vergeten websitebouwers nooit maar dan ook nooit hun eigen copyright notice te plaatsen…
      Oh, ik vergeet dat regelmatig wel. 🙂

      Overigens is de copyright notice vaak gewoon een onderdeel van een bepaalde template die men bij het maken van een website gebruikt. Idem voor algemene voorwaarden, die vaak eenmakig via copy/paste van ICTRecht of zo “gejat” worden om daarna gewoon vergeten te worden. Veel ontwikkelaars staan hier niet echt bij stil en vaak is het management die aangeeft dat er nog een stukje copyright bij moet, en of de developer maar wat uit zijn naam wil zuigen. 🙂

      De haarkloverij van inbreukmakers begrijp ik overigens wel, want het gaat vaak om redelijk grote bedragen. Niet alleen moeten ze jou een vergoeding betalen, ze moeten daarna ook zorgen dat de rest van het materiaal dat ze gebruiken ook legaal is. Er moeten interne procedures aangepast worden, medewerkers moeten duidelijke instructies krijgen en men moet alle plaatjes waarvan de herkomst niet te bepalen is vervangen door plaatjes die legaal verkregen zijn. Dat is enorm veel werk, en dus kostbaar in manuren. Logisch dat ze sputteren in de hoop dat er geen zware gevolgen komen en ze deze stappen dus langzaam kunnen nemen. Dan kunnen ze gefaseerd de boel op orde brengen, terwijl jij ze eigenlijk dwingt om per direct de zaken op orde te brengen. Maar ja, ze hadden sowieso de boel vanaf het begin al op orde moeten hebben…

  27. Vonnis Rechtbank Den Bosch van 25 april 2013:

    ad 4.9 De kantonrechter stelt voorop dat het niet aantrekkelijk gemaakt moet worden voor gebruikers van auteursrechtelijk beschermd werk door een inbreuk te herstellen door achteraf alsnog het gangbare tarief te betalen en dan niet slechter af te zijn dan als zij te voren toestemming zouden hebben gevraagd.

    Toegewezen schadevergoeding van 1500,– euro plus volledig toegewezen kosten ex 1019/h van 1534,02 euro.

  28. Tja, even ruim 3.000,- betalen… Zoals ik al zei, inbreukmakers protesteren graag over de enorm hoge kosten die ze vervolgens krijgen. Net zoals veel mensen zeuren als ze met 70 door de binnenstad van Amsterdam racen (waar 50 mag) en vervolgens een forse boete krijgen. Maar wie te hard rijdt weet meestal wel dat ze met een overtreding bezig zijn, hoewel dat ook niet altijd het geval is. (Denk aan het stukje A2 tussen Amsterdam en Utrecht waar veel onduidelijkheid is over de toegestane maximum snelheid.) Vooral die mensen die onwetend hebben gehandeld protesteren al snel over hoe hoog de boete/vergoeding is die ze vervolgens moeten betalen. Heb je overigens al een Jure-linkje naar de uitspraak? 🙂

  29. Arnoud, niemand beter dan jij moet toch weten wat een sores inbreuk van een onwelwillige met zich meebrengt. Tot en met de comparitie wilde de wederpartij letterlijk geen cent vergoeden. Pontius Pilatus.

    1. De vraag is: waarom zou je meer willen ontvangen dan een vergoeding van de geleden schade? Waarom zou je er aan willen verdienen in plaats van alleen de schade vergoed krijgen? Het probleem wat op deze manier kan ontstaan is dat fotografen juist gaan uitlokken dat hun werk wordt misbruikt, zodat ze via de rechter een veel hogere vergoeding kunnen ontvangen dan via de reguliere verkoopkanalen. Uitlokking noemen ze dat. En dat klinkt misschien onwaarschijnlijk, maar als rechters daadwerkelijk meer gaat toekennen dan alleen de geleden schade dan kan het best lucratief worden. En nee, het zal niet snel voorkomen maar het idee alleen al dat dit zou kunnen gebeuren vind ik onacceptabel. Kijk maar eens naar de USA, waar mensen vaak vele miljoenen schade claimen bij de rechtbank en ook deels toegewezen krijgen. Daar zie je een systeem waar er een extra bedrag bovenop het schadebedrag komt en wat resulteert in een zeer lucratieve handel voor juristen en advocaten. Walgelijk!

  30. Het is altijd moeilijk aan te tonen wat de werkelijke schade is bij een inbreuk o.a. door de vele niet declarabele uren: opsporen, bewijs verzamelen (dia’s opzoeken van 20 jaar geleden die soms bij een lithograaf zijn achtergebleven, enz.), aansprakelijk stellen (meestal met onwilligen) enz. En dan begint de ellende pas. Om die reden adviseert mr. Chr. Alberdink Thijm aan fotografen inbreuken niet aan te pakken: ze leveren altijd verlies op. Wat is er nu mis met een vonnis dat redelijk en billijk is?

    Wim: ik heb het vonnis aangeboden aan boek9.nl.

    1. Tja, de schade bepalen is gewoon lastig. De vraag is alleen of je de kosten voor opsporing en bewijs verzamelen wel kunt declareren bij de tegenpartij. Dan moet ik gelijk denken aan de kledingwinkel die allerlei anti-diefstal maatregelen neemt om de onkosten hiervoor vervolgens te declareren bij iedere winkeldief die ze betrappen. Het lijkt mij niet dat de wet op deze manier werkt… Als je voor opsporing en bewijs verzamelen onkosten maakt dan is dat gewoon een vaste onkostenpost binnen je bedrijfsvoering die je dan maar bij je klanten kunt declareren. Winkels doen dat ook, want als klant betaal je toch echt ook mee aan de beveiliging van de winkel. Dus waarom zou dat voor fotografen anders moeten zijn? Ja, de gerechtskosten voor je eigen advocaat kun je wel declareren, natuurlijk. En als je daarbij met bonnetjes kunt aantonen dat je extra onkosten hebt moeten maken om specifiek deze overtreder te pakken, declareer die maar ook. Reiskosten van Den Helder naar Maastricht omdat de overtreder jouw werk daar op een groot billboard weergaf? Declareer maar, mits je daar een foto van nam om als bewijs te gebruiken. Maar de generieke kosten voor het beschermen van je werk zul je, net als winkeliers, zelf moeten dragen en eventueel doorberekenen aan je klanten.

    2. Je mag je volledige proceskosten verhalen, en de redelijke kosten van opsporing ook. Dat is al véél meer dan ieder ander benadeelde mag in een schadeprocedure.

      Het onbillijke is dat jij er financieel beter van wordt als je 3x je normale tarief krijgt én de volledige proceskosten én je administratie/opsporingskosten. Je mag niet beter worden van andermans onrechtmatige daad.

  31. Goed Wim, misschien heb je gelijk en heb ik te veel gezegd dan wel onzorgvuldig geformuleerd. Maar het feit dat Alberdink Thijm tijdens een spreekbeurt voor beeldinkopers adviseert inbreuken te laten rusten omdat handhaving voor fotografen altijd verliesgevend is, betekent vrij baan voor het ‘inbrekersgilde’. En dat rechtvaardigt toeslagen, onverschillig op grond van welk wetsartikel dan ook alleen al omdat het niet verliesgevend hoeft te zijn voor de benadeelde.

    1. Tja, nogmaals het voorbeeld van de winkeldief: ook daar heeft een winkelier immers verlies op. Dat is een bedrijfsrisico en daar kun je, als winkelier of als fotograaf, natuurlijk altijd enorm boos om worden…

      Winkeldieven vervolgen is voor winkeliers ook altijd te kostbaar, maar omdat het strafrecht hier mede van toepassing is kunnen de winkeldieven wel gestraft worden, indien ze betrapt worden. Maar om vervolgens de schade van de diefstal vergoed te krijgen, dat is weer een ander probleem. Toch is er tegenwoordig wel een soort standaard vergoeding ontstaan die veelal wordt geaccepteerd. Ondertussen is er wel een schaderegeling bedacht waarbij winkeldieven een standaard bedrag aan de winkelier moeten betalen indien ze zijn betrapt. Maar dat komt mede omdat de consument het hier in grote getalen mee eens is. Dit heet “Afrekenen met winkeldieven” en kost de dief 151 euro per keer. Daarbovenop komt dan het bedrag voor de geleden schade. Maar daarbij zul je je wel bij deze organisatie moeten aanmelden en ook moeten weergeven dat je detailhandel aan deze regeling doet.

      Een vergelijkbaar iets zou ook denkbaar zijn voor fotografen. Een algemene organisatie waar leden zich bij kunnen aansluiten en die voorlichting geeft aan niet alleen de leden, maar ook de consument in het algemeen. Deze organisatie kan dan een vast bedrag als extra boete instellen voor eenieder die een overtreding begaat en daarnaast een deel van de bemiddeling en opsporing op zich nemen. En ik denk dan dat het bedrag van 151 euro, zoals bij winkeldieven, best een mooi bedrag kan zijn om bovenop de onkosten te berekenen. Dus niet drie keer de fotoprijs, wat gewoon een soort willekeur toelaat, maar een vast bedrag. (Willekeur, omdat je als fotograaf zelf de prijs bepaald.) Dus, een vast bedrag als toeslag voor eenieder die auteursrechten schendt, lijkt je dat wat? Om even een voorbeeld te geven: site x misbruikt 5 foto’s van jou. Jij ontdekt het, het loopt uit op een gerechtelijke procedure en je wint. De rechter bepaalt dan dat de “dief” jou moet betalen voor die vijf foto’s, plus je advocaatkosten en de reiskosten naar de rechtbank en zo, en daarbovenop een toeslag van 151 euro…

  32. Arnoud: ik heb geen drie keer toeslag gevraagd en ook niet gekregen, slechts één keer. Ook heb ik de ‘volledige’ werkelijke proceskostenvergoeding niet gevraagd maar een bescheiden berekening gemaakt om de kans van slagen van het principe van 1019/h Rv groter te maken. Er zijn altijd veel verscholen niet declarabele uurtjes De rechters gaan daar heel verschillend mee om. Dat de kosten zo zijn opgelopen komt vooral door de onwelwillendheid van de inbreukmaker. Die zouden we bijna vergeten.

    1. Het gaat er om hoe veel schade jij mag claimen. Dan aankomen met “laten we de inbreukmaker niet vergeten” klinkt als “eigenlijk moet ie blij zijn dat ik maar 1x een opslag vraag”. Als ik jouw auto bekras, moet ik precies 1x de factuur van de spuiterij betalen. “Laten we niet vergeten dat die kras jouw schuld is” is volstrekt geen argument om dan twee keer de schade te declareren.

      Dit staat los van opsporingskosten en proceskosten, die zijn gewoon schade (art. 6:96 BW en 1019h Rv) en die mag je dan ook claimen. De discussie gaat hier wat mij betreft echt alleen over de vraag of de directe schade gelijk is aan één maal je normale tarief of meer.

      1. Maar kun je geen vergelijking trekken met winkeldiefstal? 😉 Stel, ik steel een pot augurken bij de C1000 en word betrapt. Omdat ik de pot open heb gemaakt betaal ik 1,19 euro als schadevergoeding en nog eens 151 euro voor de winkelier onder het kopje “Afrekenen met winkeldieven”. Nu vergelijkbaar met auteursrechten: ik misbruik een foto van Bert en word betrapt. Ik betaal 49,95 euro om zo een geldige licentie te krijgen plus 151 euro onder het kopje “Afrekenen met inbreukplegers”. Lijkt mij een prima regeling, toch.

        Overigens, als ik 10 foto’s misbruik dan is het nog steeds maar eenmalig 151 euro, net zoals het bij winkeldieven niet uitmaakt of ze een pot augurken, tien pakken pampers of een electrische boormachine jatten…

        Dit is een regeling die er nu natuurlijk nog niet is, maar zou wel handig zijn indien deze ooit wordt ingevoerd zodat iedereen weet waar hij aan toe is en het ook meteen afgelopen is met die extreme claims waarmee sommige fotografen aankomen. (Die zijn dan vervangen door de ware prijs van de licentie plus deze extra vaste toeslag, plus eventuele extra onkosten wegens schade die men kan aantonen.)

        1. Die 151 is volgens mij gebaseerd op huisregels of algemene voorwaarden. Een soort van overeenkomst met de winkel dus. Daar is bij het gebruiken van een ‘google’-foto geen sprake van.

          1. Ja, het hoort opgenomen te zijn in je huisregels, maar kan ook aangegeven worden door middel van een sticker op je winkelraam bij de ingang. Mensen zullen bij binnenkomst in principe wel op de hoogte moeten zijn van deze regeling. (En niet alle detailhandel is erbij aangesloten, dus die 151 euro geldt maar voor een beperkt aantal winkels.) Hoe je deze voorwaarden bij de internet-gebruiker kunt presenteren is wel even lastig, maar mogelijk zou het kunnen via de internet-providers. Maar providers zouden hierover wel het een en ander in hun algemene voorwaarden moeten opnemen. Niet dat veel mensen die zullen lezen, maar het niet lezen van de AV ontslaat je nog niet van je plicht om je eraan te houden. Ik vraag mij zelfs af of providers niet al dergelijke voorwaarden hebben opgenomen in hun contracten… Zo zie ik bij UPC artikel 11.6 iets zeggen over auteursrechten, te weten: u maakt geen inbreuk op intellectuele eigendomsrechten van UPC of derden… Alleen lijkt die regel op een tandeloze leeuw…

  33. Niet altijd worden de werkelijk gemaakte proceskosten vergoed. Ik heb het meegemaakt dat ze volledig zijn afgewezen omdat ik geen advocaat ben. Alsof de tijd van een fotograaf geen geld kost. En dan doet zich de situatie voor als genoemd door Albderdink Thijm: nooit aan beginnen, altijd een verliespost (ook al win je de zaak). Dan toch beter jatten: ontdekken ze het niet dan heb je de foto gratis, en bij ontdekking nog niets verloren, je betaalt gewoon het gewone tarief.

    1. Het is inderdaad heel raar dat je geen proceskosten als schade mag claimen als je geen professionele rechtsbijstand hebt. Maar de oplossing is dan om dat wél toe te staan, in plaats van een opslag op je tarieven. De gemiste uren voor klanten kun je kwantificeren en dus declareren.

    2. Is het niet gewoon een kwestie van hoger beroep aantekenen? Ik heb als ondernemer al eens proceskosten (gederfde inkomsten) vergoed gekregen, maar dat was bestuursrecht, en daar is het wettelijk geregeld. Het lijkt me dat Auteursrecht, dat al zo breed heeft ingezet op proceskosten, dit ook wel geregeld zal hebben.

  34. Inderdaad, die 151,– euro is een waarschuwing vooraf van C1000 aan bezoekers. Goed gedaan. Daarvan heb ik al een fraaie foto in mijn archief.

    Het zo omstreden vonnis hiervoor vermeld staat inmiddels op boek9.

  35. nl-x: Hoger beroep is zeker serieus overwogen maar weet waar je aan begint. Achteraf heb ik er wel een beetje spijt van dat niet gedaan te hebben. Maar ik heb op dit moment een ander hoger beroep lopen omdat er volgens de lagere rechter geen auteursrecht op mijn verder bewerkte foto zou zitten. En dat is principieel maar kost veel tijd en geld. Alleen al 1850,– per partij aan griffierechten. Wegens tijdgebrek fotografeer ik nu alleen nog in mijn vrije tijd :).

  36. Toch nog een vraagje. Casus: muzikant Gotye gebruikt (anno 2012) een riff uit een liedje van de heer Luiz Bonfa (uitgebracht in 1967). Wat is nu de schade die vergoed moet worden?

    a. Nul euro. Het is bepaald niet zo dat Gotye het gras voor Bonfa’s voeten wegmaait, door snel dit liedje te “snaaien” en het net even iets eerder op de markt te brengen. In dat geval had Bonfa een sterk verhaal. Maar nu? Bonfa heeft verdorie 45 jaar lang (!) de kans gehad om een wereldhit te scoren met zijn liedje. Is hem niet gelukt. En nu weet Gotye er wel mee te scoren.

    b. Een paar euro. Immers, het tarief dat Gotye normaal gesproken had betaald als hij het riffje van te voren gekocht zou hebben. Plus eventueel een ” straf”-opslag, waar Arnoud’s artikel dus over gaat 🙂

    c. Een miljoen euro, immers, Gotye heeft een hit gescoord en dus (??) heeeft Bonfa schade geleden (??) . Dit is in mijn ogen een absurde redenering, die meer met afgunst te maken heeft. “Ik kon er geen geen hit van maken, jij wel, en dus moet jij mij nu veel geld geven”. Dat zou een mooi recept voor rijkdom geven: – breng 1.000 singles uit met voordehand liggende schema’s en riffjes, – laat ze allemaal floppen, geen probleem – hou de top-40 in de gaten of er een nummer langskomt dat vaag op een van jouw liedjes lijkt – en eis vervolgens miljoenen euro’s “schadevergoeding”

    Nu ik erover nadenk, moet met films ook kunnen. Maak een voor de hand liggend verhaaltje (vrouw betrapt man op vreemdgaan en neemt wraak), wacht tot er een ‘blockbuster’ komt met net zo’n verhaal, en ga dan miljoenen dollars eisen 🙂

    Arnoud: is dit een kansrijk recept voor snelle rijkdom?

    1. @Pieter: eerste vraag: hoeveel noten heeft het riffje en is het creatief genoeg om auteursrechtelijk beschermd te zijn? Ik heb ook een gitaar waar ik af en toe op piel en ik creëer dus ook riffjes. Hoe groot is de kans dat ik per ongeluk het “Bonfa riff” hercreëer als ik het vooraf nooit gehoord heb?

      Naar mijn persoonlijke mening (Auteursrecht beperken) verdient Bonfa niet meer dan een eervolle vermelding als “inspirator”. Een Nederlandse rechter zou Bonfa een deel van de “componistenvergoeding” voor het nummer toekennen (die paar euro die je noemt plus een fractie van een fractie van een cent per verkocht nummer). In de Verenigde Staten zou scenario c van toepassing kunnen worden als de rechter daar de jury niet in de hand kan houden.

      1. Sleutelbegrip is dat “nooit gehoord”. Als je een bronwerk niet kende, dan kún je er niet uit gekopieerd hebben. Toevallige gelijkenis is per definitie geen inbreuk op auteursrechten (bij merken en patenten wel). Er moet zijn gekopieerd, overgenomen.

        Natuurlijk, als twee werken héél sterk lijken dan ligt het vermoeden voor de hand en dan kan de rechter zelfs de bewijslast omkeren: toon maar aan dat dit echt onafhankelijk gemaakt is (HR Barbie/Cindy arrest). Maar uit gelijkenis volgt geen bewijs van overname.

    2. In de USA kun je er geld mee verdienen indien je een schikking accepteert. Maar veel platenlabels weten zich goed in te dekken tegen dit soort zaken en kunnen best dure advocaten veroorloven zodat je een groot probleem hebt indien je de zaak verliest. De Nederlandse rechters zijn in het algemeen veel nuchterder in dit soort zaken en dan is de kans groot dat ze zeggen dat je geen schade hebt door het “misbruik”. Wat nog wel kan is dat verdere publicatie wordt geblokkeerd totdat jij en de inbreukpleger tot overeenstemming zijn gekomen over de vergoeding die jij hoort te krijgen. Maar daarvoor zal toch heel wat bewijslast op tafel moeten komen om de rechter te overtuigen dat auteursrechten zijn geschonden.

    1. Ho ho, de beweerdelijk inbreukmaker hoeft niet te bewijzen dat hij het zelf gemaakt heeft. De bewijslast ligt bij jou dat er wél overgenomen is. Daarvoor moet jij bewijzen a) dat er creatieve inbreng van jou in het werk zit en b) dat die creatieve inbreng overgenomen is.

      Mijn punt was een verweer tegen b: als ik het werk niet kón kennen, dan kan ik het neit overgenomen hebben ook. Het is vrij onwaarschijnlijk dat ik de foto’s uit jouw privécollectie heb ingescand en online gezet, dus als jij op basis van een ongepubliceerde foto stelt dat ik je auteursrechten schend, dan mag je met een stevig verhaal komen. Bij een commercieel verhandelde ansichtkaart is meer dan “hij had het werk zo kunnen kopen” normaal niet genoeg. (En een enkele “ik heb die kaart neit gekocht” is onvoldoende tegenbewijs.)

      Meestal gaat het eerder over punt a: niet kunnen bewijzen dat jouw concrete beschermde items overgenomen zijn. Bv. omdat er geen creativiteit is of omdat ik daar omheen geknipt heb. Zie ook jouw rechtszaak over de Delftsblauwe sleutelhanger: http://www.boek9.nl/items/iept20120905-rb-amsterdam-van-loo-v-buis

      Van Loo heeft niet concreet gemaakt waarom de tekeningen het resultaat zijn van eigen creatieve keuzes, temeer nu niet is betwist dat de tekeningen aan eerder bestaand werk zijn ontleend en het hierbij gaat om een combinatie van standaard Delfts blauwe Hollandse vormelementen.

      Jij had dus in jóuw tekeningen moeten aanwijzen waar jouw creativiteit zat ten opzichte van het Umfeld, en vervolgens in de producten van Buis waar nu net díe creatieve uiting terug te vinden was.

      Omdat jij je tekeningen verkocht als onderzetters, is het verweer “ik had ze niet kunnen overnemen” niet kansrijk (en zo te zien ook niet gevoerd). Had jij die tekeningen alleen op zolder liggen, dan was dat hét verweer geweest.

  37. Ik heb een andere vraag. Is het toegestaan om een direct een claim in te dienen, of ben je verplicht om eerst te melden. In de vorm van: “luister je maakt inbreuk, stop ermee en doe je dit niet dan kost het je bedrag x”. Ik zit namelijk met een zelfde issue en heb een redelijke lompe blafbrief van een advocaat die copyright claimt over 1 enkele zin (als zijnde gedicht). Hij claimt 10k, 9K voor geleden schade, gebaseerd op de verkopen van een andere site en 1K aan eigen kosten. Ik kan hard aantonen dat het exact 0 keer verkocht is (het vergelijk met die andere site slaat ook nergens op). Het is ook nog zo dat hij dat geld binnen 7 dagen op zijn rekening wil en dat hij anders over gaat tot vervolging. (zogenaamd in de minne schikken). Eigenlijk is er geen schade, aangezien het betreffende direct is verwijderd en nooit verkocht is.

    1. Ik kan me goed voorstellen, dat het gebruik van slechts één zin -indien het aantoonbaar een werkelijk unieke zin zou zijn- onder het citaatrecht valt. Daarvoor gelden regels (als citaat herkenbaar en bronvermelding), maar is m. i. geen expliciete toestemming noodzakelijk. En daarmee dan ook geen claim. De grens ligt dan op het punt. waar je dezelfde reclameslogan voor ee identisch product gebruikt om voor jezelf reclame te maken, maar daarvan kan ik in je posting geen aanwijzing van vinden.

    2. Het is op zich toegestaan om meteen een claim in te dienen. Auteursrechtinbreuk is juridisch hetzelfde als iemands auto bekrassen: de schade moet gewoon vergoed, en je hoeft niet eerst te eisen dat ze ermee stoppen.

      Wel moeten ze de schade bewijzen. En dat zal hier het probleem zijn, welke schade ís er.

      Natuurlijk moeten ze ook bewijzen dat zij auteur zijn van de zin in kwestie, en dat lijkt me ook een lastig probleem voor ze. Je kunt je zelfs afvragen of de zin an sichwel beschermd is, is hij wel creatief genoeg?

      Citaatrecht kan goed gelden bij één zin, maar dan moet je wel bronvermelding hanteren én het citaat moet functioneel zijn. Een los stukje tekst is meestal geen citaat, aangezien het dan geen functie heeft. Behalve versiering of exploitatie (een zin op een wandtegel) en dat zijn geen citaat-functis.

  38. Het draait om deze zin: “Vandaag heb ik zin in: een kopje gezelligheid, een lepeltje liefde, twee klontjes vriendschap en een gevuld portie geluk.”: Nafis Nia

    Het werd(we zijn natuurlijk wel zo slim om het direct weg te halen) op de site aangeboden als zelf te bewerken schilderij (voorbeeld product). Dus het was typografisch opgemaakt en er stond een bijpassend kleurtje achter. Een gebruiker kan dit niet direct bestellen, je opent het schilderij kan het bewerken en daarna pas eventueel bestellen.

    Als ik online zoek dan kost het mij erg veel moeite om te achterhalen dat het iets unieks is. Het duikt op talloze sites en fora op (natuurlijk is dit geen argument). Het is ongeveer even uniek als de uitspraak: “denk niet bij het laatste vel, wie na mij komt die redt het wel”

    We hebben verder navraag gedaan. Het punt is eigenlijk dat ze in de brief nergens aangeven dat het copyright bij hen ligt. Wat zover mij verteld is (en hierboven ook genoemd), wel echt een vereiste is. De strekking van de brief is: “Dit is van mij, haal het weg geef me 10K en we praten nergens meer over.” Het meest flauwe in die brief is ook dat ze eisen dat we die ondertekend terugsturen (oftewel of we papier willen zetten dat we schuldig zijn) en dat als we het niet doe we dan nog veel duurder uit zijn. En een schuldbekentenis ondertekenen doen we natuurlijk sowieso niet.

    1. Ok, het feit alleen dat het overal opduikt betekend niet automatisch, dat er geen rechten op liggen. Mogelijk dat iemand inderdaad voor het gebruik betaald (zou ik niet doen, maar dat statat niet ter discussie), of dat ook anderen intussen een nette brief hebben gekregen. Dat argument zal dus bij een eventuele rechtstrijd niet gelden. De eerste reactie van mij zou een brief zijn, waarin ik vraag aan te tonen, dat de rechten inderdaad bij de eiser liggen. Oppassen dat je niet impliciet verklaard “als je inderdaad de rechten hebt btaal ik wel”. Iets in de zin van: “Voor wij beslissen of en hoe wij aan Uw vordering tegemoet willen komen, verzoeken wij U aan te tonen, dat de rechten van de gewraakte zin inderdaad bij U danwel Uw mandant liggen. Als tegemoetkoming zonder bekennen van schuld hebben wij vooralsnog de gewraakte zin verwijderd.”

    2. Even gezocht en ik heb ontdekt dat in deze tweet van Naomi Laan van November 2012 deze tekst letterlijk wordt gebruikt. En dan niet eens als onderdeel van een groter gedicht. Ik vind geen verwijzingen naar een gedicht of iets anders waarin die zin gebruikt wordt. Ik ben dus wel benieuwd waar die advokaat zijn verklaring op baseert, wie de auteur is van dat gedicht, wanneer het is uitgegeven en verdere details. Maar daar zul je zelf vast ook nieuwsgierig naar zijn. Dreig ondertussen met een tegenclaim waarin je aangeeft dat je zelf onkosten gaat claimen bij die advocaat indien dit gewoon verspilling van tijd is en hij geen redelijke claim heeft. Bepaal je uurtarief (75 tot 150 euro per uur, of zo) en geef aan dat je de uren die je aan deze kwestie kwijtraakt bij hem in rekening zult brengen indien hij een valse claim doet. Zij zal dan toch erg zeker van zijn zaak moeten zijn indien hij dan toch doorzet. Ofwel, terugblaffen. Geen idee of het werkt, maar iedere kans is mooi meegenomen, toch? 🙂

    1. Pas maar op, Bert! Die tip kan ook tegen jou gebruikt worden als je auteursrechten claimt op jouw werk. 🙂 Maar goed, het is sowieso verstandig om eerst goed uit te zoeken wat je kansen zijn voor je een rechtzaak begint. Vind het eigenlijk vreemd dat er geen kansspel-belasting wordt geheven over de gerechtskosten in Nederland want soms sta ik echt te twijfelen over bepaalde uitspraken. 🙂

  39. Wim, dat ’tegen mij gebruiken’ is al lang gebeurd. Zonder resultaat gelukkig. Daar is niets mis mee. Dat doet je ook goed afwegen of je eisen redelijk zijn. Dat van die tweet lijkt me zo op het eerste gezicht volslagen krankzinnig. Zo iemand wil ik best helpen. Dat is iets heel anders dan een stevige claim indienen die goed onderbouwd is. En al heb ik zelf een hoger beroep lopen, niet zo pessimistisch over Nederland he!

  40. De rijdende rechter op 4 april 2014 het volgende oordeel gegeven:

    Volgens de wet en de rechtspraak heeft [eiser] daarom recht op een passende schadevergoeding. Waar hij normaal 50 euro rekent voor een foto is het aller sinds gebruikelijk dat dit bedrag in een rechtszaak wordt verdubbelt. Bovendien heeft hij ook nog recht op een extra 50 euro wegens het niet vermelden van zijn naam. Bij elkaar komt dat neer op een schadevergoeding van 150 euro die [gedaagde] moet betalen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.