Gaat een merk boven een voornaam?

no-name-street-naam-handelsnaam.pngVia Twitter een intrigerende: journalist Marie-Claire van den Berg had een domeinnaam geregistreerd met haar voornaam erin, en kreeg meteen een blafbrief van de Franse tijdschriftuitgever: ‘clearly an operation of cyber squatting’, meteen inleveren die domeinnaam en ongetwijfeld ook nog advocaatkosten geclaimd. Maar zo zegt ze op twitter, ze wilde er alleen een persoonlijke homepage van maken. Hoe kan dat merkinbreuk zijn? En bovendien, het is haar náám en zou ze die dan niet mogen gebruiken?

Nee, je mag je eigen naam niet gebruiken om producten of diensten mee aan te duiden als iemand anders daar al een merk op heeft. Tenminste, als de producten of diensten overlappen. Heet je toevallig Philips en wil je LED-lampen gaan verkopen, dan zul je écht een andere naam moeten verzinnen dan “Philips Ledlampenfabriek”. Lemnis Lighting bijvoorbeeld.

De merkenwet houdt maar héél weinig rekening met de belangen van iemands naam. Veel verder dan een uitzondering dat je je naam en adres mag noemen ook als daarin een merk zit, komt het niet. Die jongens van Lemnis mogen dus gevestigd zijn aan de Anton Philipslaan in Eindhoven. Wie nu héél creatief wil doen, kan zeggen dat een domeinnaam tegenwoordig valt onder “adres” zoals bedoeld in de merkenwet. Mevrouw Van den Berg is gevéstigd op die domeinnaam, net zoals ik gevestigd ben op blog.iusmentis.com. Toch? En heel misschien komt dat ook nog voorbij de giecheltoets, mits je maar zorgt dat de site verder overal duidelijk is dat het journalist Van den Berg betreft en niet “de online Marie-Claire”.

Ook is er een verbod op nietcommercieel gebruik dat afbreuk doet aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van het merk. In een roman zeggen dat je de luxaflexen dichtdoet, kan door Luxaflex® worden aangepakt – je doet verticale lamellen dicht, en die zijn al of niet van het merk Luxaflex. Ook als je de roman gratis weggeeft. Maar dat lijkt me niet echt aan de orde bij de site van Marie-Claire.

Het argument van de persoonlijke homepage is sterker. De merkenwet is immers alleen bedoeld tegen commercieel gebruik, en een persoonlijke homepage is dat in principe niet. Hoewel? Als je er jezelf aanprijst als freelance journalist, zit er dan niet toch een indirect commercieel motief?

Arnoud

33 reacties

  1. Maar wacht even, dit is toch gewoon het goede oude Ajax-de-brandblusser, Ajax-het-schoonmaakmiddel en Ajax-de-voetbalclub verhaal? Een freelance journalist bedient een andere markt als een tijdschrift. En dan geldt wie-het-eerst-komt-het-eerst-maalt ?

    Ik vraag me overigens af welke domeinnaam dit betreft. marieclaire.nl is al sinds 1997 van het tijdschrift. marie-claire.nl is van een of andere stichting van een andere Marie-Claire. Op Twitter zegt ze ‘Heb inmiddels nieuwe url (sic) geclaimd, mét koppelteken.’

      1. Maar wat is ‘hetzelfde’ hier? Waarom wordt ‘een persoonlijke homepage’ hier als ‘hetzelfde’ beschouwt als iets dat Marie Claire doet? Omdat Marie Claire ook een website heeft? Maar iedereen heeft tegenwoordig een website, dus dan zijn plotseling al die ‘niet hetzelfde doen’-gevallen nu wel ‘hetzelfde’ aan het doen.

  2. Tegenwoordig hebben toch veel mensen hun eigen naam als domein, al is het alleen maar om een CV op te zetten. Is dat dan niet belangrijker dan toevallig dezelfde naam te hebben.

    Hoe zit het eigelijk bij artiesten? Stel ik heb een domein van een beginnend artiest waar ik een fansite op zet. Als die artiest bekender wordt wat is dan het sterkste recht. Het mijne omdat ik eerder was, of de artiest omdat het zijn/haar naam is?

    1. Yep. Ik heb zelfs drie domeinnamen. Eentje voor mijn eigen naam, eentje voor mijn initialen en eentje voor mijn 06 nummer. Deze heb ik geregistreerd zodat ik beter vindbaar ben op het Internet, en dan vooral vindbaar op de locaties die ik wil. Maar ik weet dat mijn naam redelijk algemeen is. Er is een supermarkt met mijn achternaam en een presentator met mijn achternaam. Een wijnmaker, een tandarts in Duitsland, een professor in Westminster en een uitgeverij van tijdschriften. Verder zijn er nog diverse anderen met mijn naam die ik eigenlijk uit de vele zoekmachines druk. En dat doe ik vooral om zelf een stevige claim op mijn naam te verkrijgen. Want het probleem is dat mijn naam vrij algemeen is en dus door een bedrijf als handelsnaam geclaimd kan worden, en dat deze dan mijn domeinnaam gaat opeisen. Dat zou best vervelend zijn. Sterker nog, het veelvuldig voorkomen van mijn naam zorgt ervoor dat ik in iedere bedrijfstak wel iemand kan tegenkomen die ongeveer hetzelfde doet als wat ik doe. En als die persoon dan een handelsnaam beweert te hebben en mijn domein opeist, pech voor hem! Zelf maak ik mij minder druk om mogelijke handelsnaam-inbreuken op mijn naam. Wat voor mij telt is dat ik mijn naam gewoon kan behouden, ook online. En inderdaad, het is best handig met solliciteren en zo. 🙂

      1. Inderdaad, mijn voornaam is dezelfde naam als een telefonieaanbieder. De voornaam.nu is dan van mij, maar daar kan de telefonieboer niets tegen doen denk ik. Het nut van mijn naam als domein is ook voor solliciteren en gevonden kunnen worden

  3. Ook is er een verbod op nietcommercieel gebruik dat afbreuk doet aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van het merk. In een roman zeggen dat je de luxaflexen dichtdoet, kan door Luxaflex® worden aangepakt – je doet verticale lamellen dicht, en die zijn al of niet van het merk Luxaflex.

    Geldt dit ook nog wanneer een merknaam als soortnaam gebruikt wordt?

    1. Dat geldt júist als de merknaam als soortnaam gebruikt wordt. In het Luxaflex-voorbeeld deed ik dat, ik gebruikte “luxaflex” als synoniem voor lamellen.

      Op zeker moment wórden merken soortnamen – hagelslag bijvoorbeeld was ooit een merk voor chocoladestrooisels. En dan is het geen merkinbreuk meer om de merknaam als soortnaam te gebruiken. Dit stukje van de merkenwet is dus bedoeld om dergelijk “uitburgeren” van een merk tegen te gaan. En dat is dan ook de reden dat merkhouders er altijd zo bovenop zitten als je een merk gebruikt. Doen ze dat niet, dan kan dat bewijs zijn dat ze het soortnamen hebben láten worden. En dat is einde merk.

        1. Je weet het nooit écht zeker. Aspirine is het standaardvoorbeeld uit de boeken, maar dat is nog steeds een geregistreerd merk van Bayer. Zonder vonnis (en/of hoger beroep arrest) is er altijd een niet-nul kans dat de rechthebbende het wint, als het merk nog geregistreerd is.

          1. Ik hoor toch al snel dat mensen het hebben over luxaflex ipv horizontale lamellen. Net als dat er niet werd gesproken over een draagbare cassettespeler maar over een walkman (wat een merknaam was van Sony) wanneer een draagbare cassettespeler werd bedoeld. Of de Solex wat een soortnaam is geworden ipv een merknaam.

  4. In een roman zeggen dat je de luxaflexen dichtdoet, kan door Luxaflex® worden aangepakt

    Is dat echt zo?

    Het merkenrecht was het enige deel van het “intellectuele eigendomsrecht” waar ik nog enig respect voor had: een merk is een vorm van communicatie tussen producent en consument, dat door de consument gebruikt kan worden om in te schatten wat hij/zij kan verwachten van een product. Het is daarom verkeerd om andermans merk te gebruiken bij de verkoop van een concurrerend product, op zodanige wijze dat het concurrerende product niet goed is te onderscheiden van het oorspronkelijke product: dat komt in wezen neer op bedrog. In die zin is het merkenrecht een vorm van consumentenbescherming.

    Als het merkenrecht veel verder gaat dan dit, en (volgens jouw voorbeeld) een beperking vormt op de uitingsvrijheid, dan verliest ook het merkenrecht mijn respect.

    1. Goed punt. Maar wat als je in je roman zegt dat de “Luxaflex wordt dichtgedaan”? Dan gebruik je namelijk terecht de merknaam, omdat de denkbeeldige persoon kennelijk Luxaflex heeft hangen en geen lamellen. Google is er ook een voorstander van dat mensen het Googlen noemen, met hoofdletter, in plaats van googlen zonder hoofdletter? Of heb ik dat mis?

    2. Het argument om dit te kunnen verbieden, is dat je doet alsof een merk een soortnaam is. Is dat niet een vorm van misleiding, van bedrog? Waarom zou je mógen zeggen “Jan deed de luxaflexen dicht” als Jan geen lamellen van het merk Luxaflex heeft?

      Als je zegt “Jan stapte in zijn Ferrari” en de foto toont een Maserati dan is dat toch óók niet normaal?

      1. Het argument om dit te kunnen verbieden, is dat je doet alsof een merk een soortnaam is. Is dat niet een vorm van misleiding, van bedrog? Waarom zou je mógen zeggen “Jan deed de luxaflexen dicht” als Jan geen lamellen van het merk Luxaflex heeft?

        Ik zie het probleem niet. Het is een bekend verschijnsel dat merknamen soms veranderen in soortnamen; het kan best dat de auteur één van de eerste mensen is die de naam als soortnaam ervaart. Het kan ook zijn dat de auteur behoefte had aan een soortnaam, terwijl die nog niet bestond, waardoor de auteur genoodzaakt was de merknaam als soortnaam te gebruiken. Dit is vaak het geval bij nieuwe technieken, zoals ooit luxaflexen ook nieuw waren.

        Volgens mij moet dat een literaire keuze zijn, die niet beperkt mag worden door juridische overwegingen. Ik zie ook niet wat de merkhouder daar over te zeggen zou moeten hebben. Dat ligt anders als je iets “Luxaflex” noemt terwijl het duidelijk om een inferieur product gaat: dan geef je Luxaflex onterecht een slechte naam. Dat is zoiets als zeggen dat de vis bij de Albert Heijn bedorven is, als dat niet waar is. Merk op: dit geldt natuurlijk alleen als het echt (aantoonbaar) om een onwaarheid gaat.

        Als je zegt “Jan stapte in zijn Ferrari” en de foto toont een Maserati dan is dat toch óók niet normaal?

        Ik zie dat vooral als een teken dat de auteur geen verstand van auto’s heeft: daardoor ziet hij alle sportauto’s als één soort, en gebruikt hij Ferrari als soortnaam. Ik vind dit veel normaler dan een Ferrari een Maserati noemen: Ferrari is het prototype van een duur sportauto-merk, dus het ligt meer voor de hand om “Ferrari” als soortnaam te gebruiken dan “Maserati”.

        1. Volgens mij moet dat een literaire keuze zijn, die niet beperkt mag worden door juridische overwegingen. Ik zie ook niet wat de merkhouder daar over te zeggen zou moeten hebben.

          Nou ja, het is zijn merk en dat wordt hier als soortnaam gebruikt. Dat luidt het begin van het einde van het merk in, dus dan snap ik wel dat ze er wat aan willen doen. Voor je het weet praat iedereen die auteur na en is hun merk dood.

          Tegelijkertijd ben ik het met je eens dat de merkhouder dit niet per se moet kunnen verbieden.

      2. “Als je zegt “Jan stapte in zijn Ferrari” en de foto toont een Maserati dan is dat toch óók niet normaal?”

        Late reactie, maar dat gebeurt wel degelijk in de praktijk. In de voormalige TV-serie Married with Children bijv. De familie Bundy reed in wat zij noemden een auto van het merk Dodge, maar in werkelijkheid was het een auto van het merk Mercury. De makers van de serie zijn er nooit op aangesproken, laat staan voor veroordeeld, ondanks dat de serie heel populair was.

        Hoe kan dat dan?

        1. Volgens mij reed Al Bundy in een Plymouth Duster uit 1971 of 1972 met enkele aanpassingen. Op deze site zie je dat iemand hem heeft nagebouwd. En deze site geeft aan dat Plymouth en Dodge gewoon hetzelfde merk zijn. Verder zijn er nog diverse andere auto’s gebruikt in deze serie, maar voor zover ik weet geen Mercury… Maar wel Ford en Ford was het moederbedrijf voor Mercury.

          1. Je hebt gelijk dat het een Plymouth was (in 1 aflevering gebruikten ze wél een Mercury als Dodge, daar was ik even mee in de war), maar het is hoe dan ook een ander merk, ondanks dat het moederbedrijf hetzelfde is. Anders kan ik ook zeggen dat boter van G’woon hetzelfde is als de welbekende margarine, aangezien het allebei van Unilever is.

            Het ging erom dat Arnoud’s argument van een auto van merk A noemen terwijl een auto van merk B wordt getoond wel degelijk is gebeurd, namelijk in Married with Children, en het daarom dus helemaal niet gek is, zoals Arnoud beweerde.

  5. Moet je echt een commercieel motief hebben om inbreker te kunnen zijn? Het gaat toch om de schade die door de rechthebbende geleden wordt? Als ik op phi-lips.com iets heel goors neerzet, zonder enig winstoogmerk, en Philips blijkt er op te worden aangekeken, schend ik toch hun merkenrecht? Of moeten ze dan een andere wet gebruiken?

    1. http://phi-lips.com/ zou een interessante naam kunnen zijn voor een pornosite. 🙂 Want Phi if ? is een speciale, Griekse letter en lips zijn bij vrouwen op twee locaties te vinden. Dat zou een behoorlijk gore website kunnen worden en omdat de domeinnaam een compleet andere betekenis heeft dan de naam Philips zou er eigenlijk geen merk-inbreuk kunnen zijn. Maar mogelijk dat Philips wel een claim kan hebben omdat hun goede naam wordt geschonden. En bij een .com domein kom je dan snel in aanraking met de Amerikaanse domeinnaam-beheerders die veelal preutser zijn dan de Nederlandse beheerders. Dat kan mogelijk ook in jouw nadeel wegen…

      1. Phi Lips klinkt als de naam van een dame uit die industrie. En ze hebben daar een lange geschiedenis van namen die veel op andere bekende namen lijken, zowel in de namen van de deelnemers als bij de titels van de producten. Ik dacht dat parodieen in de VS uitgezonderd zijn van dat soort rechten.

    1. Wonen en parfum verschillen nogal, dus ik weet niet Joop! die claim had kunnen hardmaken bij de rechter. De enige kans zou zijn dat Joop! een bekend merk is, want dan mag je er ook niet in andere categorieën van producten of diensten van profiteren.

      Iemand ag dus wegrestaurant Ius Mentis beginnen ondanks een eventueel merk van mij. Mijn merk is niet bekend.

        1. Inderdaad. Even deze Google-search uitvoeren en zie! Je vult de gehele top-10! 🙂 Mogelijk zelfs de gehele top-100 maar dat kost een beetje veel tijd om na te kijken. Je hebt zelfs je eigen Wikipedia pagina! 🙂 En WOW! CentralPoint verkoopt jouw boek!!! Ah, wacht even… Op de 34e plaats staat een niet-Arnoud website. Er zou dus daadwerkelijk een merkenconflict kunnen ontstaan over het gebruik van ‘Mentis’ in de domeinnaam…

  6. Het zal wel met dat uitroepteken te maken hebben gehad, denk ik. Beeldmerk? Joop.nl mag kennelijk wel een opiniesite hebben onder die naam. Misschien heeft het ook te maken met Duits recht: hij is Nederlander, maar woont en makelt in Duitsland.

    Of hij is gezwicht voor pressie en heeft het niet op een rechtszaak laten aankomen? Die indruk kreeg ik een beetje toen hij de naamswijziging aankondigde. De precieze bewoordingen weet ik niet meer.

  7. Dit draadje is drieënhalf jaar oud, maar onverwacht actueel, tenzij Arnoud vindt dat ik nu een heel nieuw onderwerp aansnij, naar aanleiding van een reclamespot op de radio, waarvan ik de afgelopen dagen nog tevergeefs hoopte dat het niet echt waar zou zijn:

    https://www.incentro.com/nl/noem-je-kind-incentro/

    Uiteraard zou ik mijn kind zo’n smakeloos gekozen voornaam nooit willen aandoen, maar wat zegt het familierecht ook alweer over de voornaam? Kan ik mijn kind een merknaam als voornaam meegeven, of mag de ambtenaar van de burgerlijke stand dat weigeren?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.