Welke leeftijdsgrens geldt er in Nederland voor internetdiensten?

kinderen-oppassen-bord-verkeersbord-waarschuwing.pngEen lezer vroeg me

Bij veel Amerikaanse sites zie je dat expliciet wordt gezegd dat je minstens dertien jaar moet zijn om de dienst te mogen gebruiken. En bepaalde natuurlijk 18 of zelfs 21. Hoe zit dat bij ons? Welke leeftijdsgrenzen gelden er voor internetdiensten?

Die Amerikaanse grens van 13 jaar is gebaseerd op de COPPA-wet, die kort gezegd erop neerkomt dat je mensen onder de dertien alleen mag toelaten met toestemming van hun ouders. En door simpelweg “You must be at least 13” in de voorwaarden te zetten, denkt men te voldoen aan die wet. Immers geen dertienminner zou ooit liegen over zijn leeftijd, toch?

De grens van 18 of 21 gaat natuurlijk over pornografie. Je mag mensen onder de 18 geen porno laten zien. Bij ons is die grens 16 jaar (art. 240a Sr) en geldt deze ook voor extreem geweld en andere zaken die “schadelijk te achten” zijn voor minderjarigen. Met de Kijkwijzer en PEGI-gameclassificatie wordt hier een praktische invulling aan gegeven. Is een game 16+ dan is het dus strafbaar deze vanaf je site te laten spelen door een zestienminner.

Het equivalent van die 13 jaar is bij ons iets gecompliceerder. Er spelen namelijk twee grenzen: allereerst de handelingsbekwaamheid en ten tweede de Wet bescherming persoonsgegevens.

Een persoon onder de 18 is niet handelingsbekwaam: hij mag niet zelfstandig contracten sluiten of andere rechtshandelingen verrichten. Dit vereist toestemming van de ouders. Echter, er is een uitzondering: is de handeling “in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk” voor personen van die leeftijd, dan mogen de ouders de toestemming niet weigeren (art. 1:234 BW). In theorie zou je dus best een site voor kleuters kunnen opzetten, mits je maar kunt hardmaken dat jouw soort dienst ‘gebruikelijk’ is voor kleuters en dat hun ouders daar dus niets over te zeggen hebben.

De Wet bescherming persoonsgegevens fietst hier dwars doorheen: persoonsgegevens van mensen onder de 16 mogen niet verwerkt worden zonder toestemming van hun ouders, punt (art. 5 Wbp). Er is geen vergelijkbare uitzondering voor de situatie dat de verwerking ‘gebruikelijk’ is voor personen van die leeftijd. Je kunt als vijftienjarige dus best een Twitter-account nemen, maar direct daarna houdt het op want je mag geen persoonsgegevens op je profiel zetten zonder toestemming van je ouders.

In de praktijk worden natuurlijk zowel de Nederlandse als de Amerikaanse wetgeving compleet genegeerd door zowel die minderjarigen als hun ouders. De enige situatie waarin dit een punt lijkt te zijn, is wanneer er credits of iets dergelijks worden gekocht. Daarbij speelt nog het probleem dat elke creditsaankoop een aparte transactie is, en hoe ongebruikelijk is het nou dat een kind een euro stukslaat in een spelletje? Dat hij dat tienduizend keer doet met mamma’s creditcard, ja dáár is 1:234 BW niet voor geschreven.

Arnoud

12 reacties

  1. In de praktijk worden natuurlijk zowel de Nederlandse als de Amerikaanse wetgeving compleet genegeerd door zowel die minderjarigen als hun ouders.

    En laten we vooral de aanbieders en controleorganen niet vergeten. (“Goedendag, mijnheer agent. Ik kom aangifte doen omdat mijn zoon zijn naam heeft gebruikt in zijn Twitteraccount.” “Donders en bliksems, ik zal direct de CBP-quick response unit er op uit sturen.”)

  2. En als je bij Google ‘per ongeluk’ ergens een geboortedatum invult waaruit blijkt dat je onder de 16 bent, ben je ook direct de toegang tot alle Google diensten kwijt 🙁 Ik wil best ergens aangeven dat ik als ouder instem met het Google account van mijn kinderen, maar helaas, dat kan nergens….

    1. wat natuurlijk wel begrijpelijk is, want zoals ik vroeger de handtekening van mijn vader onder mijn proefwerken zette (na veertig jaar is dat toch verjaard in nederland, hoop ik tenminste), zouden vandaag 16-jarigen de ID van hun ouders (kunnen) gebruiken om accord te gaan met de verwerking van hun gegeven.

      1. Vind ’t niet begrijpelijk, is vrij simpel om een account voor je kinderen aan te maken via jouw eigen account. En als ’t goed is hebben je kinderen daar geen wachtwoord van 😉

  3. Je kunt als vijftienjarige dus best een Twitter-account nemen, maar direct daarna houdt het op want je mag geen persoonsgegevens op je profiel zetten zonder toestemming van je ouders.

    Die toestemming hoeft toch zeker niet voor elke uiting afzonderlijk gegeven te worden? Als ik met mijn kind bijvoorbeeld afspreek dat het bepaalde soorten informatie in profielen mag invullen en in inhoud mag plaatsen (bv.: wel echte naam, niet echt adres, wel telefoonnummers maar niet van abonnementen, wel foto’s maar niet van mensen zonder ze eerst te vragen, enz.), en bij twijfel mij raadpleegt, geef ik dan daarmee niet impliciet de site in kwestie toestemming om die gegevens te verwerken?

    1. Je geeft je zoon/dochter de toestemming die informatie te verstrekken, wat echter niet automatisch betekend, dat de provider die dan mag verwerken. Die heeft namelijk die toestemming niet gekregen, kan in ieder geval bij een conflict niet aantonen, dat de toestemming is verkregen. Het argument “maar het kind zegt, pappa heeft gezegd, het mag” zal daar met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet functioneren. De toestemming moet vokgens mij dus direkt de provider (of verwerker van de gegevens) worden verstrekt.

  4. En zie hier waarom deze wetgeving niet werkt.

    Ik ben al jaren 18+, maar op de meeste websites ben ik ouder dan mijn werkelijke leeftijd (en heet ik anders) omdat ik geen behoefte heb de meeste websites mijn echte gegevens te geven. Als ik dat kan, dan kan iedere 8 jarige dat tegenwoordig ook.

  5. Ik kan mij herinneren dat er ooit eenzelfde blogpost was of in een van je boeken. Onder de 18 moet je toestemming hebben van je ouders. Logisch als je op je 14e een product van 1.000 euro wil kopen. Maar toen ik 15 was (zn 7 jaar geleden) begon ik met mijn activiteiten online. Eerste domein was met overleg met mijn moeder puur omdat ik geen internetbankieren had. Eenmaal een eigen internet bankieren en het ging los.

    Mijn ouders wisten toen niet waar ik in handelde en nu houden we het maar op websites maken. Wat ik deed is domein in en verkoop met hostingpakketjes erbij, advertentie verkoop enzovoorts. Wisselgeld in vergelijking met een maandsalaris maar toch leuk geld als je op school zit en niet bij de Albert Heijn werkt.

    Vanaf mijn 17e ook ingeschreven bij de kamer van koophandel omdat er toen wel over serieuze bedragen werd gepraat. Daar was ook een van mijn ouders bij nodig. Maar goed even op de vraag terug komen:

    Ik en waarschijnlijk vele andere zijn veel beter op de hoogte in de technieksector. Dus is het gebruikelijk voor een 15e jarige die een hostingpakket afneemt met een domein? In theorie zou hij dat nooit kunnen doen vanwege de verwerking van persoon gegevens. Maar in de praktijk. Kind neemt hosting pakket af. Kosten: 100 euro per jaar. Ouder maakt bezwaar. Hoe zou dat dan uitpakken?

    1. Als je als minderjarige van 16 jaar of ouder zaken gaat doen en niet overal toestemming van je ouders voor wilt hoeven vragen, dan kun je met handlichting werken. De rechter bepaalt dan of je handelingsbekwaam verklaard kunt worden. Dan is toestemming niet meer nodig.

      Zonder handlichting of bij een zestienminner is toestemming nodig, tenzij de hoster kan hardmaken dat de aankoop gebruikelijk is. Ik zou niet goed weten hoe je dat aantoont bij hosting, zijn er onderzoeken dat er veel jongeren hostingpakketten van die omvang hebben?

      Hoe het meestal gaat is dat óf de hoster zegt, ik moet geen kleine kinderen als klant hier is uw geld, doei; óf dat hij zegt, er is betaald en ik vind het bedrag normaal dus zoek het uit. En in dat laatste geval zouden de ouders naar de rechter moeten om het geld terug te krijgen. Dat heeft bij mijn weten nog geen ouder gedaan.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.