“Overnemen van nieuws mag niet, ook niet een paar regeltjes”

ineens-krant-niet-meer-van-mijAuteursrechtminnende advocaten: dit is dus waarom mensen een steeds grotere hekel aan dat uitsluitend recht van de maker krijgen. Gisteren in de Volkskrant een stukje van Walther Ploos van Amstel die een “stevig schikkingsvoorstel” kreeg van een jurist, tussen de regels doorlezend van Auxen (voorheen Cozzmoss). Ploos van Amstel gebruikte op zijn blog artikelen uit de VolkskrantTrouw (excuses), en tsja dat mag niet hè meneertje. Volgens de brief “ook niet een paar regeltjes met een verwijzing”. En nee, dat klopt natuurlijk niet want dat is vrijwel altijd juist wél legaal als citaat.

Natuurlijk, complete artikelen overnemen op je blog mag niet. Maar bij de meeste mensen is dat gevoelsmatig hetzelfde als ’s nachts door rood rijden, en niet hetzelfde als een worst meepikken uit de Hema. Wie wordt aangesproken op dat ’s nachts door rood rijden, zal dan ook eerder verontwaardigd reageren dan meteen inzien dat hij fout is geweest en nu moet betalen. Precies wat hier nu gebeurt.

Daar komt bij dat ik niet echt het gevoel krijg dat rechthebbenden, althans hun advocaten en ingehuurde claimbriefstuurders, de noodzaak gevoelen mee te denken met waarom iemand toch meent auteursrechten te moeten gaan schenden. Het gebeurt, dat mag niet, dús sturen we een claim gebaseerd op 300% van 35 cent per woord, dreigen met 8000 euro proceskostenvergoeding en eisen betaling binnen drie werkdagen. En wie dat niet bevalt is eigenlijk gewoon ook een dief.

Waar die opmerking over “een paar regeltjes” vandaan komt weet ik niet. Als er daadwerkelijk een advocaat is losgelaten zou je verwachten dat die de wet kent én toepast in zijn brief, dus zou uitleggen waarom wat Ploos van Amstel zou willen geen citeren is. Maar ik ken genoeg advocaten die redeneren “citeren is een verweer, het is niet in het belang van mijn cliënt om alvast verweren aan te dragen dus dat mag ‘ie zelf bij de rechter bedenken.” Grmbl.

Ik word steeds cynischer van dat hele auteursrechtgehandhaaf. Een genuanceerde discussie verzandt te allen tijde binnen vijf minuten in “jullie zijn dieven” versus “jullie zijn dinosaurussen” en hoewel er altijd lovend over nieuwe businessmodellen en oplossingen wordt gesproken, komt daar in de praktijk bar weinig van terecht. Dus ja, laten we vooral zo doorgaan, dan kan het écht ontploffen en dan moeten we wel wat nieuws.

Arnoud

31 reacties

  1. Van de Stentor hebben ze daar een pdf-je van wat je mag en wat niet. http://www.destentor.nl/polopolyfs/1.3826658.1369129716!/menu/standard/file/llds_%20copyricht.pdf

    “Citeren met link U mag altijd een artikel citeren, maar wat houdt citeren precies in? Citeren betekent dat u een tekstfragment, van maximaal 50 woorden, uit een artikel over mag nemen. Voorwaarde is wel dat u bronvermelding via een deeplink plaatst bij het citaat. “

  2. “bronvermelding via een deeplink” terwijl juist weer heel veel organisaties deeplinken zelf verbieden of dat proberen, want de “klant” moet naar binnen via de voordeur en volgens de aangegeven route door de winkel.

  3. Waarom zou de Stentor zelf een definitie, en voorwaarden, van een citaat mogen geven? Dat is toch aan de wet? Anders kan ik ook een voorwaarde voor citeren stellen dat je moet deeplinken, maximaal 50 woorden gebruiken, en 1000000 euro naar mij overmaken. Waarmee ik effectief het citaatrecht om zeep help.

    1. Deeplinken/linken is per definitie toch nooit verboden? Ik dacht ze daar al over uit waren. Overigens is kan je volgens mij ook geen voorwaarden maken die afwijken van de wet. Bij arbeidsrecht zit wel ergens zoiets, alleen dat staat dan weer expliciet vermeld inclusief het artikel en lidnummer waarvan je mag afwijken (iets met boete clausules op concurrentie bedingen)

      1. Citaatrecht staat in de wet maar er staat geen getal bij van hoe veel zinnen je mag citeren. De uitspraak van De Stentor helpt je dus als citeerder, je weet dat ze nooit gaan zeuren als je onder hun grens blijft. Ga je er overheen, dan moet ji uitleggen waarom “aantal en omvang der geciteerde gedeelten door het te bereiken doel zijn gerechtvaardigd” zoals het citaatrecht eist.

  4. Ach, laat het hele huidige auteursrecht maar lekker op deze manier verkankeren in de hebzucht en censuurdrang van kortzichtige domoren, des te eerder is het publieke draagvlak voor het huidige verwerpelijke systeem geheel verdwenen, en kunnen we de Auteurswet (met of zonder 1912 achter de naam) voorgoed begraven… Het hele systeem is verworden tot een monopolistisch wangedrocht dat culturele uitingen onderdrukt in plaats van ze mogelijk te maken, en cultureel erfgoed laat verkommeren in plaats van floreren.

    Dit neemt natuurlijk niet weg dat we ook daarna een systeem moeten bedenken waarmee we auteurs en andere creatievelingen het mogelijk kunnen maken dat te doen wat ze het best doen, maar dan een systeem dat (waar het over economische aspecten gaat) wel is gebaseerd op gezonde economische principes, en (als het over culturele ontwikkeling gaat) die culturele ontwikkeling niet in de weg staat, en onmogelijk maakt dat grote delen van ons cultureel erfgoed in de klauwen van een heel klein aantal grote commerciële partijen beland, die er dan lekker op gaan zitten.

    Even terzijde: Die informatie van de Stentor is totale onzin, zelfs in het huidige extreme auteursrecht; nergens is de norm 50 woorden genoemd, je mag gewoon citeren wat nodig is om je punt te maken, in sommige gevallen zelfs het hele werk; een bronvermelding is ook nodig (maar ook daar is de vorm niet voorgeschreven.)

  5. Mis ik hier iets? ‘Citeren’ mag toch? En er bestaat toch wel iets van jurisprudentie over wat dan wel en niet als ‘citeren’ wordt beschouwd? Als je als nieuws-overnemer de grenzen opzoekt van wat wel en niet citeren is, ja, dan vraag je om problemen. Maar doe je dat niet, en krijg je dan toch zo’n advocatenbrief op je mat, dan kan je dat toch prima uitleggen bij de rechter?

    1. Eerst en vooral is het een opiniestukje dat werd ingestuurd en gepubliceerd in de Volkskrant en gaat het over een aanmaning afkomstig van Trouw. Daarnaast wordt in het originele opiniestuk het woord “citeren” niet eens gebruikt! Want Walter is niet aan het citeren maar aan het samenvatten, en dat is een groot verschil. Bij citeren neem je wat tekst over en voeg je er nog wat aan toe waaruit ook de noodzaak van het citaat naar voren komt. Zo meldt Walter: “Vroeger knipte je zo’n artikel uit en hing je het op het prikbord.” Dat geeft al aan dat het puur gaat om het delen van een artikel met anderen zonder daar iets aan toe te voegen. Maar wat nu via het Internet gebeurt is er niet mee te vergelijken. Eerder met “Vroeger maakte je duizenden kopietjes met een kopieermachine en deelde je die uit aan iedereen die interesse had.” En dat zou een beetje zinloos zijn en een enorme verspilling van papier, maar ook dat zou een auteursrechtenschending zijn geweest! Maar met citeren heeft deze discussie totaal niets te maken! Samenvatten door alleen citaten bij elkaar te verzamelen is onvoldoende om onder het citaatrecht gevrijwaard te worden. Toch?

        1. Ja, maar je kunt geen samenvatting maken van een bestaand werk zonder toestemming van de oorspronkelijke auteur. Tenzij je de samenvatting weer gebruikt als een onderdeel van je eigen artikel dat weer bespreekt wat je samenvatting vermeldt. Een citaat gebruik je b.v. voor een aankondiging, een beoordeling, een openbare discussie of voor wetenschappelijke verhandelingen. Daarmee wordt het een onderdeel van een ander werk. Een samenvatting is een apart werk, bedoeld om een lang verhaal in te korten. Op zichzelf kan het dus de auteursrechten schenden. In combinatie met een discussie of uiteenzetting komt het pas onder citaatrecht te vallen. Walther Ploos van Amstel heeft zelf aangegeven dat hij alleen samenvattingen maakte en dus niet ging citeren. Daarmee overtrad hij de auteurswet. De vergelijking met “uitknippen en op een prikbord hangen” gaat hierbij niet helemaal op, want je bent dan niet het oorspronkelijke artikel aan het kopieren maar zorgt alleen voor meer lezers. Wat Walter deed was het kopieren van zijn samenvatting. Inbreuk dus. Arnoud noemt “citaat” wel in zijn post, en ja. Arnoud heeft gelijk. Behalve dan dat Walter niet citeerde, wat dus de indruk wekt dat Walter niets verkeerd deed. Maar enkele regels overnemen en er verder niet op ingaan verdient geen schoonheidsprijs, toch? Dat is geen citeren.

        2. Of iets een nieuw werk is, staat los van of het auteursrechten schendt. Je kunt prima in een eigen creatief (en dus beschermd) werk zodanig veel werk van een ander gebruiken dat je het auteursrecht van die ander gebruikt.

          Ik twijfel of een samenvatting niet ook onder citaatrecht te rekenen is. Of je nu parafraseert of letterlijk overneemt, maakt immers niet uit. Het enige is dat je eigenlijk wel iets ‘eigens’ moet toevoegen bij citeren, er moet immers een doel zijn en dat doel moet meer zijn dan herhalen van het origineel. Een samenvatting met eigen insteek “zo leer je de stof het makkelijkst” of “waarom ik dit zo’n raar boek vind” kan denk ik wel.

  6. Een samenvatting met eigen insteek “zo leer je de stof het makkelijkst” of “waarom ik dit zo’n raar boek vind” kan denk ik wel.
    Daar ben ik het wel mee eens, maar Walter vergeleek wat hij deed met het uitknippen van een artikel om deze op een prikbord te hangen zodat anderen het ook konden lezen. Dan is er maar bar weinig eigen inbreng, behalve dan de boodschap: “Ik vind dit leuk, jullie ook?” Klik dan op de facebook like-knop onder het artikel in de hoop dat je leerlingen je volgen. 🙂

  7. Ploos gebruikt gewoon de content van anderen om met zijn blogje wat bezoekers te trekken. Waarom kan zo’n gast niet gewoon op zijn blogje schrijven: “Ik heb weer een leuk artikeltje op trouw gelezen over .
    Je kunt het artikel vinden op .

    Het is toch nergens voor nodig om het complete artikel samen te vatten op je eigen blog.

          1. Zou het dan legitiem zijn als je kan aantonen dat de artikelen na een x-periode van de originele site verdwijnen. Een linkje voldoet dan niet meer want dan kan het artikel niet meer gelezen worden voor de discussie?

  8. Arnoud,

    Je zegt dat het niet toegestaan is om complete artikelen over te nemen op je blog. Wat als ik nou op de facebook-pagina van mijn bedrijf (dus commercieel) een interessant artikel wil delen met mijn ‘likers/volgers’, hoe moet ik dat dan doen zonder het risico te lopen dat ik ook ooit zo’n stevig schikkingsvoorstel in de bus krijg? Het plaatsen van alleen een verwijzing van het artikel in een link is niet mogelijk op facebook, want het wordt automatisch ge-embed. Maakt het dan nog enig verschil dat onder het artikel social media buttons geplaatst zijn(naar mijn mening een impliciete licentie)?

    1. Bij delen op Facebook wordt er een korte preview onder je eigen bericht geplaatst. Zo’n preview valt onder citaatrecht, omdat je de bron vermeldt, het stukje kort is en bovendien je er een eigen inbreng boven zet. Daarmee is duidelijk dat je aankondigt of signaleert.

      Ik vind het ook een mooie om te zeggen, door een Facebook-shareknop op te nemen geef je toestemming om het bericht op Facebook te delen. Wat dácht je immers dat er zou gebeuren toen je die knop opnam op je site?

      1. Dank voor de snelle reactie!

        Ik ben het helemaal met je eens. Als je niet wilt dat je artikel/foto/filmpje gedeeld wordt op social media, dan moet je ook niet die social media buttons opnemen. Wachten is alleen op een rechter die even bevestigt dat social media buttons impliciete licenties zijn om het werk te delen op de betreffende social media…

  9. Hoi Arnoud, Een soortgelijk project houdt mij ook bezig. Het gaat om het samenstellen van een online krant binnen een Facebook omgeving dmv crowdsourcing. De fans bepalen welke content in de krant komt. De content wordt zelf geschreven of gekopieerd naar de krant dvm een deeplink. Wat er in dit laatste geval gebeurt, is dat men de link naar een artikel op een externe website kopiëren naar de krant > vervolgens wordt er automatisch een artikel opgemaakt.

    Nu met een aantal mensen hierover gesproken. Ik heb het idee dat er drie vuistregels gelden voor dit concept: 1) zolang het artikel niet exact wordt overgenomen zit je goed. – dus we moeten alle fans aansporen het artikel van de bron aan te passen naar eigen inzicht

    2) de bron met oorspronkelijke link erbij vermelden

    Heb jij hier wellicht nog een idee over? Thanks!

    1. Als mensen eigen content aanleveren, dan zie ik het probleem niet. Of gaan mensen copypasten uit bestaande kranten? Dat mag niet, ook niet als je “niet exact” overneemt. Het moet echt eigen content zijn, met wellicht ee paar regels ter inleiding of commentaar. Zoals ik het in de inleiding doe: ik neem een quote over en noem een bron, en ga vervolgens mijn eigen reactie geven over wat die bron vermeldt.

    1. Dat is juist. Feiten zijn vrij, de manier van ze in een zin verwerken is auteursrechtelijk beschermd (als de verwerking creatief is). “Vanochtend stond een filme van 12 km op de A2” is geen beschermde zin, maar “Het was weer eens raak bij Breukelen vanochtend: op de A2 was een vrachtwagen geschaard en daardoor ontstond 12 kilometer geërgerde automobilist” is dat wel. Uit die laatste zin mag je dan weer wél een eigen zin maken met “12km file door geschaarde vrachtwagen bij Breukelen”. Maar je neemt de feiten en componeert dan op blanco vel een nieuwe zin.

      1. “Vanochtend stond een filme van 12 km op de A2?
        Filme? 😉

        “Het was weer eens raak bij Breukelen vanochtend: op de A2 was een vrachtwagen geschaard en daardoor ontstond 12 kilometer geërgerde automobilist”
        Toch een lastige. “Het was weer eens raak” is een standaard-zin en dat het bij Breukelen was is gewoon een feit. De opmerking over de geschaarde vrachtwagen is ook redelijk algemeen. Het benoemen van de filelengte is ook standaard. Maar goed, wat deze zin echt uniek maakt is het ontbreken van een punt tussen ‘kilometer’ en ‘geërgerde’ en het ontbreken van de hoofdletter bij ‘Geërgerde’. Helaas is die eerste zin ook beschermd omdat je een unieke typfout maakt. Je schreef immers ‘filme’ en als iemand dat letterlijk overneemt, FOEI! 🙂 Want spelfouten zijn creatief, toch? 😉

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.