Het zwijgrecht van de verdachte versus de vingerafdruksensor in de iPhone

iphone-vingerafdrukBij dit soort berichten weet ik nou nooit of het écht een relevant juridisch onderwerp is of dat men een haakje zoekt om op #iphone5s mee te kunnen liften. Hoe dan ook, Wired meldde dat gebruikers van de iPhone 5S met vingerafdruksensor nog wel eens raar op kunnen kijken als ze ooit als verdachte worden gehoord: je kunt dan verplicht worden je vinger op je telefoon te leggen om de autoriteiten zo een doorzoeking te laten uitvoeren. Dat is anders wanneer er een wachtwoord op zit, want je bent in de VS wettelijk beschermd tegen self-incrimination. En ja, bij ons werkt dat ook zo.

Dat je als verdachte niet tegen jezelf hoeft te getuigen, is een basisprincipe uit het strafrecht. De belangrijkste gedachte erachter is om oneigenlijke dwanguitoefening – wat klinkt als een eufemisme voor marteling maar dat terzijde – op de verdachte te voorkomen. Dat principe is niet absoluut – zie de recente discussie over ontsleutelplichten. Maar het gaat alleen over gegevens in je hoofd, dingen die je weet en die Justitie graag ook zou willen weten.

Dingen die je hébt, mag Justitie zelf in beslag nemen en onderzoeken om daarmee de waarheid aan het licht te brengen. Ze mogen je kluis openen met een lasbrander (of een handige slotenmaker), onder de vloer kijken, je harddisk kopiëren, je tuin omspitten en je administratie meenemen als daar bewijs te verwachten valt.

Ook je telefoon mag in beslag worden genomen en onderzocht als bewijs. Daar is speciale apparatuur voor, die veelal in staat is je telefoonwachtwoord te passeren en gewoon de ruwe data te klonen van de interne opslagmedia. Zo kan de daar genoemde XRV media in een “Physical mode” gewoon een telefoon uitlezen:

A physical extraction is separated out into two distinct stages, the initial ‘dump’ whereby the raw data is recovered from the device and then the second stage ‘decode’ – where XRY can automatically reconstruct the data into something meaningful; such as a deleted SMS without the need for manual carving of data.

Maar goed, dat kost tijd en een specialist in het lab. En die tijd kun je je nu als agent besparen door te zeggen, leg even je vinger op die sensor en dan kijk ik zélf in je adresboek of verzondensmssenmapje in het belang van het onderzoek. Dat is geen strijd met dat “tegen jezelf getuigen” want je verklaart niets, je zegt niets. Je doet alleen maar iets, je legt je vinger neer. Maar wat nu als je dat niet wil, kan de opsporingsambtenaar dan je hand pakken en fysiek de vinger op de sensor forceren?

Het is wettelijk toegestaan om gedwongen een vingerafdruk af te nemen, maar het moet dan eigenlijk gaan om identificatie van de verdachte (art. 27a Strafvordering). Dat is toch wel even iets anders dan een vingerafdruk inzetten om een telefoon te openen. Maar bij een ernstig misdrijf mag er meer (art. 55c):

De foto’s en vingerafdrukken [van de verdachte] kunnen ook worden verwerkt voor het voorkomen, opsporen, vervolgen en berechten van strafbare feiten en het vaststellen van de identiteit van een lijk.

Met enige goede wil is “openen van zijn telefoon” wel te rekenen onder “opsporen van strafbare feiten”, als de data op die telefoon daar deel van uitmaakt. Maar getest bij de strafrechter is het nog nooit.

Een héél bijdehante agent kan misschien nog een vingerafdruk van het glaasje water halen, daar een latexvinger mee construeren en zo zelf bij de telefoon. Dáár zou ik dan wel eens een strafrechter over willen horen.

Arnoud

25 reacties

    1. En wat als je zelf je telefoon wil gebruiken? Ik denk dat je onderscheid moet maken tussen je “normale” ontsleutelingsvinger en een noodvinger: bij de ene wordt de telefoon ontgrendeld, bij de andere wordt de telefoon gewist.

  1. En zou het nog uitmaken dat de iPhone niet zozeer een vingerafdruk gebruikt maar “een laag dieper kijkt”? Zie http://www.citeworld.com/security/22399/iphone-fingerprint-scanner-better-biometrics

    met

    “With the new sensors you don’t have to move your finger, just press it against the reader. And like the sensor in the iPhone 5S, the sensors that will be in laptops and keyboards and other phones can detect the ridge and valley pattern of your fingerprint not from the layer of dead skin on the outside of your finger (which a fake finger can easily replicate), but from the living layer of skin under the surface of your finger, using an RF signal. That only works on a live finger; not one that’s been severed from your body.”

  2. Vingerafdruk is hier toch gelijk aan pincode. Lijkt mij dat je dan niet gedwongen zou mogen worden om vinger op scherm te leggen. Alhoewel onze overheid hier vast wel weer een oplossing (wetje) voor zal verzinnen..

    Het wachten is natuurlijk op een app die de wipe functie start als de verkeerde vinger erop wordt gelegd. En.. ach.. je kan natuurlijk ook gewoon zonder vingerafdruk werken…. Dat lijkt mij in ieder geval verstandig, Apple kan wel beweren dat je vingerafdruk alleen op dat ding op wordt geslagen maar om dat nu gelijk te geloven……. gaat mij te ver.

    1. Voor mij is een vingerafdruk eerder vergelijkbaar met een fysieke sleutel dan met een pincode. Een vingerafdruk héb je, net als een sleutel. Een pincode wéét je. En het verbod op zelfbeschuldiging gaat over dingen die je wéét. VIndt de politie je sleutel dan mogen ze je kluis openen.

      1. Waarmee je dus in feite een bom leg onder biometrie voor toegangscontrole/beveiliging. In dit geval vervangt biometrie de pincode, biometrie is in beginsel wel veiliger (pincode kan je afkijken) maar.. Ik zou die vingerafdruk persoonlijk niet zomaar op een iphone (of wat dan ook) opslaan. Ik ben te paranoide om dat zomaar te doen 🙂 NSA en consorten hebben mij te goede contacten met apple. Het is de natte droom van iedere overheid om de vingerafdrukken van de hele bevolking in de database te hebben..

        Een sleutel kan men zo pakken, je vinger niet. Natuurlijk kunnen ze je wel met fysiek geweld dwingen om je vinger op dat ding te leggen, maar dat ligt ook wat moeilijk lijkt mij.

  3. Het lijkt mee een redelijk zinloze discussie, want zolang de optie om met je vingerafdruk te beveiligen slechts optioneel is, zullen criminelen (die mogelijk vriendjes hebben die de vingerafdruk ook kunnen stelen door de vinger die erbij hoort gewoon mee te nemen), dit toch nooit gebruiken?

    Dus ook al komt er een forceerplicht om je vingerafdruk af te staan, dan zal dit alleen effect hebben op onschuldige burgers en hele domme boeven, maar die laten vast ook andere hints achter waardoor we ze kunnen opsluiten.

    1. Voor zover ik weet ben je niet verplicht mee te werken aan een blaastest. De politie mag je dan echter wel meenemen naar het bureau en daar zonder jouw medewerking je bloed afnemen wat vervolgens getest kan worden. Meewerken is dus sneller en minder pijnlijk, maar je bent niet verplicht.

  4. Ik vind het wel grappig, al die drukte om die vingerscanner. Maar hoe goed kan dat apparaat eigenlijk een vinger herkennen? Als je b.v. je grote teen gebruikt, of de palm van je hand of desnoods je neus, dan zal die scanner dat waarschijnlijk ook als “vinger”afdruk kunnen herkennen. Voor justitie is het dan wel even uitzoeken welk lichaamsdeel je uiteindelijk hebt gebruikt, nadat alle tien de vingers niet blijken te werken. 🙂 De vraag is dan ook of justitie kan eisen dat je vertelt met welk lichaamsdeel je het apparaat ontsluit, en als je daar antwoord op moet geven dan ben je dus bezig om tegen jezelf te getuigen omdat je nu moet toegeven welk deel je uiteindelijk hebt gebruikt. En dat zit erg dicht op het randje, lijkt mij, van zaken die je niet over hoeft te getuigen. Toch?

    Natuurlijk kun je je vinger ook ondersteboven op de scanner houden. Met 10 vingers en 2 posities per vinger zal justitie dus 20 pogingen moeten doen. Als het apparaat na 5 mislukte pogingen meteen blokkeert en een “master password” nodig heeft dan wordt het wel heel lastig.

    1. Het lijkt me wel een interessant punt eigenlijk. Als de opsporingsambtenaren niet weten welke vinger/teen het is, wordt er wel duidelijk naar informatie gevraagd die potentieel incriminerend is. Het is dus niet alleen de feitelijke vingerafdruk maar ook de informatie over die afdruk. Dan komt toch al in de buurt van een pincode.

      De positie van je vinger maakt voor de iPhone overigens niets uit, dat werd duidelijk gezegd. De apparatuur is geavanceerd genoeg om dezelfde vingerafdruk te herkennen vanuit elke positie.

  5. Ik vind de controverse nogal vergezocht.

    De politie mag ook gewoon jouw vinger in inkt dopen en op papier drukken, dus wat is nu het fundamentele verschil met een iPhone?

    Ze pakken in beide gevallen je vinger even vast, nou en? De politie mag iemand boeien, vastpakken, fouilleren, vastzetten en wel meer fysieke handelingen.

    Van het maken of nemen van een vingerafdruk loop jij geen schade op, dus waar is je bezwaar op gebaseerd? De politie mag jou ook fouilleren, dus als ze een briefje vinden met wachtwoorden, of een sleutel van jou kluis, kunnen ze die gewoon gebruiken. Ook als ze jou daarvoor hebben aangeraakt.

    Een pincode die jij weigert af te geven is dus van een totaal andere orde, want als jij die niet afgeeft kunnen ze hem niet aflezen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.