Een lezer vroeg me:
Op een forum waar ik vaak kom, werden ineens nieuwe voorwaarden doorgevoerd. Ik kreeg een groot scherm met de tekst en een knop “Ik ga akkoord”. Als ik die niet indruk, kan ik niets meer doen terwijl ik al jaren lid ben. Kan dat zomaar, zo eenzijdig en ineens?
Op zich is het toegestaan algemene voorwaarden te wijzigen, mits in de oude voorwaarden staat dat dit mag. Voorwaarden wijzigen zonder bevoegdheid daarvoor in de oude voorwaarden is een contractswijziging, die niet mag zonder toestemming van de wederpartij.
Bij het doorvoeren van zo’n wijziging gelden dezelfde regels als bij het initieel aanbieden van algemene voorwaarden. Ze hoeven niet gelezen te worden, maar ze moeten wel ter hand gesteld zijn zodat de wederpartij ze kan opslaan voor latere kennisname. Expliciet akkoord hoeft niet, maar een melding moet wel.
Bij popups is dat een probleem, want teksten in popups zijn niet eenvoudig op te slaan. En nee, “je kunt ze handmatig selecteren en dan via copy-paste in Word plakken” is wettelijk gezien niet ‘eenvoudig’. Die scrolvensters van drie centimeter hoog die sommige sites hanteren zijn dus óók niet rechtsgeldig. Een zinnetje met hyperlink naar een PDF-bestand is dat dan weer wél.
Het proces dat dit forum hanteert, lijkt dus legaal hoewel het buitengewoon eenzijdig en onvriendelijk is. Tenzij ze dus de oude voorwaarden niet nakomen (waar bijvoorbeeld in kan staan dat ze een maand van tevoren moeten worden gemeld), zie ik zo geen grond om dit aan te vechten. Als dat forum mijn klant was, dan had ik aangeraden om ruim van tevoren te beginnen met een banner of waarschuwing dat er nieuwe voorwaarden aankomen. Mensen kunnen dan akkoord gaan of nog een paar weken nemen om ze door te lezen. Pas ná die periode kun je dan een akkoord afdwingen.
Natuurlijk wil een akkoord op nieuwe algemene voorwaarden niet zeggen dat ze dús bindend zijn. Algemene voorwaarden mogen niet onredelijk bezwarend zijn, en het feit dat je instemt met de voorwaarden betekent niet dat je erkent dat ze redelijk zijn. Dit mechanisme staat zo in de wet precies vanwege dit soort grappen.
Arnoud
Ik vind dat er eigenlijk een overgangsperiode geboden moet worden.
Ik snap dat een (betaalde) dienst die je af neemt niet zomaar de voorwaarden kan wijzigen. Maar een forum?
En stel ik heb een forum met oude algemene voorwaarden waarin niet staat dat deze gewijzigd mogen worden. Kan ik dan nooit nieuwe algemene voorwaarden maken? Of mag ik niemand weren die niet akkoord gaat met de nieuwe voorwaarden?
De juridische hack is dat je dan de overeenkomst opzegt en vervolgens aanbiedt een nieuwe overeenkomst te sluiten onder je nieuwe voorwaarden. Opzeggen mag eigenlijk altijd (en je hebt wel bár slechte AV als er niet eens een opzegregeling in staat). Bij een betaalde klant is dat vervelend, want die kan dan besluiten dat dit een mooi moment is om naar de concurrent te gaan. Bij een gratis forum of dienst kan hij toch altijd al weg dus dan doet het minder pijn.
Problematischer is het als je opeens geen toegang meer hebt als je niet accepteerd. Terwijl je wellicht bij neeindiging nog wat wil verwijderen.
Kan je afdwingen dat je toegang krijgt om je oude posts etc… te editten als je met een ninja wijziging te maken krijgt die je niet acceptabel vind?
Stel je hebt een volkstuintje. Op een dag vind je een bordje op de poort van het terrein: We hebben de algemene voorwaarden gewijzigd, SMS ‘OK’ naar tel. 1234567 om verder te gaan’. Als je dat doet krijg je de code waar je de poort mee kunt openen. Mag dat? Als het niet mag, waarom dan niet? Hoe wordt het in de praktijk voorkomen of opgelost?
Dit is het gevoel dat de forumgebruiker krijgt (als het er niet zo een is die zonder nadenken op OK klikt). Je hebt op dat forum je spullen staan; het voelt onredelijk dat je daar ineens niks meer mee kan doen, omdat je verwachtte dat dat wel nog zou kunnen. Of was je verwachting onredelijk? Dat laatste lijkt me niet, omdat het voor de forumeigenaar veel gemakkelijker is om tegen dit probleem maatregelen te nemen dan het voor de forumgebruikers is. De eigenaar kan bijvoorbeeld een waarschuwing vooraf geven.
Algemene voorwaarden mag alleen als in de OUDE voorwaarden staat dat dat mag. Dus in theorie kon je dit weten toen je het huurcontract voor je volkstuin afnam, en had je toen kunnen zeggen “dit pik ik niet”. Maar dat deed je niet dus ben je nu akkoord met de nieuwe AV.
Natuurlijk moeten ook de nieuwe AV wel redelijk zijn. En daarbij geldt nog de randvoorwaarde dat het verboden is bij AV de originele toegezgde prestatie compleet anders te maken (236 sub a). In de kern moet de dienst hetzelfde blijven. Wat de kern is, is natuurlijk een lastige.
(Verder kan men bij sluiten van een volkstuinhuurcontract prima de AV als bijlage bij het contract doen, dus moeten de gewijzigde AV dat ook doen. Maar dat is een formaliteit.)
edit:
tadááá…ook hier op blog.iusmentis.com een beperkte wijzigtijd dus, zie ik 😉