Koop ik nou een dvd of een licentie?

Een lezer vroeg me:

Als ik een dvd koop, mag ik dan een kopie van diezelfde film downloaden? Ik wil die film graag op mijn laptop kijken maar ik hb geen dvd-lezer waarmee dat kan. Plus, downloaden is sneller. En ik had ooit gehoord dat je eigenlijk niet de dvd koopt maar betaalt voor een licentie. Die geldt dan toch ook voor de gedownloade kopie?

Hier lopen een paar dingen door elkaar. Je koopt wel degelijk de dvd, en je krijgt inderdaad een gebruiksrecht oftewel licentie op de inhoud daarvan. Maar dat gebruiksrecht zit verknocht aan het gekochte exemplaar.

De koop betreft de materiële drager, het stuk polycarbonaat met putjes dus plus het doosje en de andere dingen die bij het product ‘dvd’ horen. Je wordt eigenaar van die drager en mag daarmee doen wat je wilt. In je dvd speler stoppen, als onderzetter gebruiken, aan de muur hangen, leef je uit.

Wat de inhoud betreft is het lastiger: daar zit auteursrecht op en daar word je géén eigenaar van als koper van de drager. Je krijgt daarop alleen een gebruiksrecht, plus natuurlijk wat je wettelijk gezien mag met auteursrechtelijk beschermd werk. Je mag die dvd afspelen en voor eigen gebruik kopiëren, je mag eruit citeren en je mag het werk parodiëren.

Soms worden er grenzen gesteld aan die licentie. Zo zie je vaak dat er op een dvd staat dat deze alleen gelicentieerd is voor thuisgebruik en niet voor verhuur of vertoning in bioscopen e.d. Het openbaar vertonen van een werk is iets waar je toestemming voor moet hebben, en op deze manier wordt die toestemming je dus ontzegd.

Die licentie is echter onlosmakelijk gekoppeld aan de kopie die je krijgt. Raak je de dvd kwijt, dan heb je dus geen recht op een gratis digitale kopie van die film. Je licentie is met de dvd verloren gegaan.

Wel is het zo dat je voor eigen gebruik muziek en films mag downloaden, ook uit illegale bron. Dus via die route kom je er alsnog – en sterker nog je hóeft dan niet de dvd gekocht te hebben. (Maar let op: bij Bittorrent heb je het punt dat je zelf aan het uploaden bent tijdens het downloaden, en uploaden mag niet.) Maar het is wel zo netjes natuurlijk om uit legale bron te downloaden en/of de dvd te kopen.

Het zou ergens wel mooi zijn als je een licentie koopt die universeel inzetbaar is om toegang tot het werk te krijgen. Maar ik vrees dat dat alleen administratief al onwerkbaar is.

Arnoud

28 reacties

  1. Het zou ergens wel mooi zijn als je een licentie koopt die universeel inzetbaar is om toegang tot het werk te krijgen. Maar ik vrees dat dat alleen administratief al onwerkbaar is.

    Hoezo? Welke administratie is er dan nodig? Volgens mij is een licentie dan een soort “stay out of jail” kaart: als je een keer iets downloadt, en je word er van beschuldigd dat je dat illegaal(*) doet, dan kan je gewoon je licentie laten zien. De licentie kan bewezen worden door vertoon van het fysieke exemplaar, een kassabon, een e-mail-bevestiging of wat voor bewijsmateriaal dan ook.

    (*) bijv. als het gaat om software i.p.v. een film, aangezien de regels voor software iets anders zijn. Voor downloaden van films voor privé-gebruik lijkt een licentie sowieso niet nodig te zijn, en uploaden zal bij de meeste licenties ook met licentie niet zijn toegestaan.

    1. Dat gaat er vanuit dat handhaving op individuele basis gebeurt: Brein klopt aan, laat u even de administratieve bewijzen zien. Maar daar zijn we allang niet meer. Het gaat eerder naar een systeem waarbij alles op slot zit tenzij je de juiste sleutel (abonnement, licentie) hebt. En hoe administreer je dan die universele licentie?

      1. Ik denk dat je een conceptueel onderscheid moet maken tussen een LICENTIE en een TOEGANGSSLEUTEL. Een licentie is een juridisch instrument, en een toegangssleutel een technologisch instrument. Zelfs als ze voor het zelfde doel worden ingezet, zijn het verschillende dingen.

        Handhaving van licenties gebeurt hopelijk nog steeds op individuele basis: zelfs als een hele groep downloaders tegelijkertijd achterna wordt gezeten door BREIN o.i.d., dan nog moet je je op individuele basis kunnen verdedigen, al is het uiteindelijk pas in de rechtszaal.

        Toegangssleutels zijn eigenlijk een ander (niet-juridisch) handhavingsmechanisme. Eigenlijk doet het niet zo veel, want je vervangt het uitwisselen van het werk met het uitwisselen van de toegangssleutel. Wat wel effectief is (of zou kunnen zijn), is wat Valve doet: je registreert centraal wanneer iemand actief is met een bepaalde toegangssleutel, en je schakelt slechts 1 activiteit tegelijkertijd aan.

  2. Die licentie is echter onlosmakelijk gekoppeld aan de kopie die je krijgt. Raak je de dvd kwijt, dan heb je dus geen recht op een gratis digitale kopie van die film. Je licentie is met de dvd verloren gegaan.

    Deze uitspraak vind ik wat kort door de bocht. Waar blijkt dit precies uit?

    1. Nou ja, nergens stáát hoe breed de scope van de licentie is. Maar elke dvd wordt tegen dezelfde prijs verkocht en ook elke andere kopie wordt tegen één eigen prijs verkocht. Er is niets of niemand die je de optie biedt om met korting een dvd te kopen omdat je de licentie al had. Dus kennelijk vindt niemand dat die constructie mogelijk moet zijn. En dan is ‘ie dus niet mogelijk.

      1. Je mag voor eigen gebruik een back-up maken. Nu zeg jij dat als het origineel verloren is gegaan, je geen licentie voor het gebruik van de back-up meer hebt? Wat is het nut van die back-up dan? Er voor zorgen dat je automatisch een inbreukmaker wordt?

        1. Nee, dat zeg ik niet. Ik zeg dat het kopen van een dvd je geen licentie geeft om een digitale kopie van hetzelfde werk ergens te downloaden. Maar we hebben wel de thuiskopieregeling die je toestaat muziek en films te downloaden uit illegale bron. (Voor dvd’s is geen recht van backups, dat is er alleen voor software. Er liggen dacht ik vragen bij het Europese Hof of een dvd software is of een film, gezien de interactieve menu’s en zo.)

          Je hebt een wettelijk recht om een kopie voor eigen gebruik te maken van een dvd, en backuppen is deel van eigen gebruik. En onder dat wettelijk recht mag je die backup gebruiken voor jezelf, naast het origineel zelfs. Dus je mag de dvd beneden opzetten en de backup op zolder.

          1. Ik reageerde op je uitspraak dat de licentie vastzit aan de fysieke kopie van de DVD. Er bestaan volgens mij inderdaad punten in het traject van aankopen waar dat het geval is; online gekochte DVD’s vallen meen ik niet onder het retourrecht van de Wet Koop op Afstand? En dat zal vast zijn om te voorkomen dat mensen een kopie trekken van de DVD en dan het origineel terugsturen. Maar staat er echt ergens dat als jij de originele drager kwijt raakt, dat je dan ook de licentie kwijt raakt?

            1. Ik denk dat Arnoud bedoelde dat als je de DVD kwijt bent, èn je hebt geen backup gemaakt, dan ben je de licentie (gebruiksrecht) ook meteen kwijt. Ben je de DVD kwijt maar je hebt de backup nog, behoud je je gebruiksrecht onder de thuiskopieregeling.

  3. Volgens mij is een licentie dan een soort “stay out of jail” kaart: als je een keer iets downloadt, en je word er van beschuldigd dat je dat illegaal(*) doet, dan kan je gewoon je licentie laten zien

    Hoe zie je je dat voor je. Moet Brein of een andere vertegenwoordiger van de muziekindustrie dan alle downloads gaan monitoren en steekproefsgewijs aan downloaders vragen om hun licentie ? Moeten ISP’s dan altijd naw gegevens verstrekken tbv die steekproeven? En moeten downloaders dan emails en bonnetjes van aankopen van licenties tientallen jaren bewaren of het risico lopen van flinke boetes?

    1. Geen van allen.

      Ik zeg alleen hoe het zou moeten werken, in het theoretische geval dat het auteursrecht algemeen geaccepteerd zou zijn door de maatschappij. In dat geval zouden overtreders net zo zeldzaam zijn als de overtreders van andere wetten, zodat ze allemaal individueel op hun gedrag kunnen worden aangesproken.

      Dat is echter een nogal theoretische gedachte: auteursrecht-schending is nu zo massaal dat het voor een hele generatie min of meer normaal is. Ik denk dat in de praktijk het auteursrecht dood is. Hoe harder het gehandhaafd wordt, hoe feller de bevolking in verzet zal komen.

  4. Over 5 jaar koopt niemand toch meer DVD’s? Nu Netflix in NL is begonnen krijgt video-on-demand eindelijk een serieuze speler, en er zullen er vast meer volgen. Het probleem van onleesbare schijfjes, licenties die bij stukjes plastic horen, etc, zal vanzelf verdwijnen.

  5. Er is/was een grote online winkel voor lettertypen waar je je lettertypen kunt blijven downloaden als je ze eenmaal hebt. Zij beheren dus niet alleen je licenties voor je, maar zorgen er ook voor dat je toegang tot het werk blijft houden (zolang die toko tenminste niet over de kop gaat en de eigenaar van de toko niet van gedachten verandert).

    Het is dus mogelijk.

    En in mijn optiek zou dit de minimale moeite moeten zijn die een aanbieder van werken doet. Het auteursrecht is zo veelomvattend en zo verschrikkelijk, dat als je de openbaarmaker niet verplicht een goede bewaker van zijn werken te zijn, werken over het algemeen verloren zullen gaan voordat ze naar het publiek domein terugkeren.

    1. Het kan zeker, maar je moet als licentiegever het wel op die manier inrichten. Het is niet de wettelijke default, hoewel ik graag zou willen dat dit het werd. Maar ik voorzie wel grote administratieve rompslomp wanneer je het universeel gaat doen. Bij één winkel lukt dat nog wel maar over winkels heen? Ik wil graag Netflix met korting want ik heb al een abonnement op UPC digitaal en daar zit 23% overlap in qua series. Is dat te doen?

      1. Dat soort dingen is altijd te doen, de vraag lijkt er een van politieke haalbaarheid te zijn. Als het om spoorwegen gaat, lijkt het voordehandliggend te zijn de spoorbeheerfunctie en de vervoerfunctie te scheiden, zodat je verschillende vervoerders veilig van hetzelfde spoor gebruik kunt laten maken.

      2. Is het wel eerlijk om dit universeel te regelen? Voor de klant en de licentieverstrekker maakt het weinig uit. Maar hoe zit het met de tussenpartijen? Ik koop via Steam een game van uitgever XYZ. Een deel van dat geld wordt door Steam gebruikt om de infrastructuur waar ik steeds opnieuw van kan downloaden in de lucht te houden. Nu is er een concurrent van Steam, en deze bied dezelfde game aan. Ik ga naar die concurrent toe, laat mijn licentie zien en wil bij hem downloaden. Die concurrent zou nu kosten moeten maken zonder daar iets voor terug te krijgen.

        Maak de licentie universeel en je gaat aanbieders krijgen die heel goedkoop licenties aanbieden maar een waardeloze infrastructuur hebben zodat iedereen de content bij een dure concurrent haalt. Die vervolgens kapot gaat.

        1. Die concurrent zou nu kosten moeten maken zonder daar iets voor terug te krijgen.

          Nee, die aanbieder zou de prijs moeten reduceren met de kosten van de licentieafdracht. Dat is dus niet gelijk aan een prijs van nul. Mogelijk kan en aanbieder dan echter met bijvoorbeeld inkomsten van reclame die prijs wel naar nul brengen?

          1. Zelfs al kost de licentie zelf niets, er zijn nog steeds kosten voor de distributie zelf. Het kost nog steeds geld om een paar GB over het internet te pompen. En servers zijn ook niet gratis. En die kosten zitten verwerkt in het bedrag dat jij aan Steam of Netflix betaald. En reclame in een download die ergens op de achtergrond loopt, ik betwijfel of dat wat oplevert.

              1. hAl, waar haal jij die “tientallen miljoenen” vandaan?

                According to a chunk of court transcript cited by Techdirt, the movie studios’ lawyers estimated that Fung and his company had only “two million dollars to $4 million, $5 million at the most” that they could possibly pay.

    2. Ah, dat was Linotype: http://www.linotype.com/2801/downloadingandinstallation.html#deleted

      Overigens interesseert het mij als burger niet dat het administratief onwerkbaar is. Het auteursrecht is een verwerpelijke abberatie en een bedreiging van ons cultuurgoed. Dat de auteur tegenover de oceaan aan rechten die hij krijgt op het moment dat hij publiceert (= aan het publiek geeft) ook wat plichten heeft, lijkt mij niet minder dan natuurlijk.

  6. Je wordt eigenaar van die drager en mag daarmee doen wat je wilt.
    Leuk om te weten: Ik heb ruim 1.500 DVD’s in mijn collectie. Ja, legaal! Heeft mij een fortuin gekost maar maakt mij wel populair bij vrienden en familie die soms een filmpje komen lenen. Want een DVD uitlenen die ik heb gekocht mag natuurlijk ook. Maar tegenwoordig kun je via de Apple en Microsoft stores ook gewoon films kopen als downloads. Zo heb ik Miss Congeniality als een M4V bestand in mijn iTunes staan. Dus laat ik hier de vraag omdraaien: mag ik deze op een DVD branden zodat ik deze in mijn normale DVD speler kan afspelen? 🙂

  7. offtopic:

    (Maar let op: bij Bittorrent heb je het punt dat je zelf aan het uploaden bent tijdens het downloaden, en uploaden mag niet.)

    Hoewel enigszins onethisch is het mogelijk om niet te uploaden tijdens het downloaden, bij in elk geval alle versies van uTorrent voor zover ik weet. Je kunt dit gemakkelijk doen door het aantal uploadslots op 0 te zetten en het vinkje bij additionele uploadslots uit te zetten. Noot: als je de download vervolgens geforceerd start (wat bij een klik op het stream-knopje gebeurt) gaat de client wél uploaden.

    1. Interessant detail daarbij is dat mensen die met connecten wel te zien krijgen alsof je de torrent aanbied, maar ze kunnen het niet downloaden. Een screenshot dat je deze torrent ‘aanbiedt’ is dus nietszeggend zonder dat er ook daadwerkelijk iets wordt gedownload en dat bij het bewijs wordt gevoegd.

      Nu is dat laatste sowieso nodig, aangezien er een hoop wordt aangeboden als iets anders dan het is. Het internet staat vol met posts hoe je kan voorkomen dat je als populaire download verspreide malware kan ontlopen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.