Een bruidsfoto in je portfolio opnemen, mag dat?

Een lezer vroeg me:

Als beginnend fotograaf probeer ik een portfolio op te bouwen. Ik had via internet geadverteerd voor een bruidspaar dat gratis een trouwreportage wilde, met daarbij “Om mijn portfolio aan te vullen”. Ik heb de foto’s gemaakt en de mooiste online op mijn site gezet. Nu krijg ik echter een boze mail dat deze foto’s eraf moeten wegens het portretrecht. Maar hoe moet ik dan een portfolio opbouwen?

Met enige regelmaat krijg ik vragen van mensen die hun portretfoto’s op internet terugvinden, of van fotografen die dit willen doen en zich afvragen of dat mag. Als hoofdregel zegt de wet dat je geen portretten mag publiceren als je ingehuurd werd om die te maken. Een ‘portret in opdracht’ mag alleen gepubliceerd met toestemming.

Bij portretrecht denken de meeste mensen aan die regel vanhet “redelijk belang”, een afweging die je als fotograaf moet maken tussen het belang bij publicatie en het belang (zoals privacy) dat juist tegen publicatie pleit. Maar die afweging is niet aan de orde als de foto’s in opdracht van de geportretteerde gemaakt zijn. Dan is de wet simpel: toestemming.

In een situatie als deze met gratis foto’s en een verwijzing naar portfolio opbouwen zou ik zeggen dat het bruidspaar wel moet begrijpen dat deze foto’s gepubliceerd zouden worden. Daarmee zou de toestemming dan stilzwijgend deel zijn van de overeenkomst. De fotograaf zou de opdracht niet aangenomen hebben als hij de foto’s niet mocht publiceren in zijn online portfolio.

De enige discussie kan nog zijn hoe open en bloot je de foto’s mag publiceren. Namen erbij zou ik bijvoorbeeld niet zomaar acceptabel vinden. En het moeten ook geen ‘gekke’ foto’s zijn natuurlijk.

Wellicht is het raadzaam in de advertentie voortaan “portfolio (incl. internet)” te zetten. Dan kan niemand meer zeggen “ik dacht dat je het alleen in een mapje zou doen om aan opdrachtgevers te showen”. Misschien overdreven maar nou ja. Als mensen het verkeerd begrijpen dan moet je kennelijk iets.

Arnoud

12 reacties

  1. Of je laat ze vooraf een overeenkomst tekenen. Dan ben je in 1 keer van al het gezeur af. Kan je jezelf hooguit voorstellen dat een geportreteerde een bepaalde foto liever niet opgenomen ziet.. In overleg kan je dan altijd een andere geschikte foto gebruiken.

    Er zijn natuurlijk grenzen zoals niet aanstootgevend.. maar die wil je in ieder geval niet in een portfolio.. Kunstzinnige foto’s lijken mij, ook bij een bruidsreportage, prima te kunnen. Een beetje speels mag ook best.

  2. Een fotograaf die gratis bruidsreportages maakt is sowieso geen serieuze fotograaf, zelfs geen serieuze beginnende fotograaf. Ik zie dan ook niet hoe de geportretteerden hadden kunnen weten dat hun foto’s op het internet terecht zouden komen. Vanuit hun oogpunt hadden ze met een gek te maken die van alles zou kunnen bedoelen met ‘om mijn portfolio aan te vullen’.

    1. Nu, afgezien van de vraag of iemand die gratis fotos maak serieus kan zijn of niet (daar over kan men van mening verschillen), het bruidspaar had -indien inderdaad gewezen werd op “ter uitbreiding van portfolio”- redelijkerwijze kunnen weten, dat de fotos gepubliceerd zouden worden. Of dat alleen de “bescheidenheid” van de vroegere uitsluitend op papier verschijnende fotos betreft of dat je daar ook inpliciet een online publicatie oner moet verstaan, daarvoor wordt een oplosing voorgeschlagen.

    2. Dus, juridisch adviseur, die vrij advies geeft, is ook geen serieus jurist…?
      Tussendoor, werk ik als vrijwillige fotograaf bij een pop podium. Wat betekend dat? Dat ik geen serieus fotograaf ben? En hoe de geportretteerden hadden kunnen weten dat hun foto’s op het internet terecht zouden komen? Er is een antwoord: vraag stelen!

      1. Tja, wie neemt Arnoud nu serieus? 😛 En software ontwikkelaars dan, die open-source code produceren? Ook niet serieus te nemen, dus.

        Je hebt gelijk, ook een fotograaf die regelmatig gratis bruidsreportages of andere reportages doet is gewoon een serieuse professional.

        Waar ik het alleen niet mee eens bent is dat de geportretteerde jou moet vragen wat er met de foto’s gaat gebeuren. Dat dien je ze gewoon te moeten vertellen op het moment dat je ze fotografeert. (En in geval van feestjes, dus op het moment dat ze nog nuchter zijn.) Maar een betere methode is om dit via de organisator te regelen. Die zou de gasten moeten informeren over de aanwezigheid van een professionele fotograaf en wat er met de foto’s gaat gebeuren. Dit natuurlijk van tevoren. Bezoekers die niet op de foto willen zouden dit dan duidelijk moeten maken door b.v. een rood bandje te dragen of een ander herkenningsteken zodat je als fotograaf kunt zien wie er wel en niet op de foto willen. In principe zou dat een hele simpele manier zijn om te zorgen dat je gewoon toestemming van de aanwezigen krijgt. Rood lintje dus niet op de foto. Kopietje van de uitnodiging bewaren waar deze voorwaarde op vermeld staat en dan heb je jezelf al enigszins ingedekt.

  3. Ben als fotograaf gewoon duidelijk en vraag zowel om toestemming voor gebruik van het materiaal zelf als om toestemming voor het gebruik in digitale vorm inclusief internet en beschrijf de maatregelen die je zult nemen om jouw eigen rechten en die van de geportreteerden te beschermen. Niets ellendiger dan om na een scheiding of overlijden met oude beelden te worden geconfronteerd …

    1. Da’s een hele leuke, wat doe je bij een scheiding. Ik kan me goed voorstellen dat een rechter zegt, leuk die toestemming destijds maar een scheiding is zó ingrijpend dat ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet meer van het ex-echtpaar gevergd kan worden (art. 6:248 BW). Oftewel, je mag je toestemming intrekken na een scheiding.

      Welk belang de fotograaf daar nog tegenover kan stellen, is een goeie. En vooral, hoe motiveer je dat. Het komt al heel snel neer op “uw scheiding interesseert me niet, ik wil die foto blijven publiceren, punt.”

      1. Het belang van de fotograaf lijkt me juist groter dan dat van het gescheiden echtpaar. De fotograaf gebruikt de fotos in z’n portfolio om nieuwe klanten te werven. Daarentegen snap ik dat het gescheiden echtpaar geen foto’s meer hoeft te zien van zijn of haar ex, maar dat kan eenvoudig voorkomen worden door de portfoliopagina van de fotograaf niet te bezoeken (welke toch pas weer interessant wordt als je gaat hertrouwen).

  4. Ik vraag mij af of sommige fotografen hier misschien speciale regeltjes voor opstellen in hun algemene voorwaarden. Geen hond die die dingen naleest, maar de klant gaat gewoon akkoord, zet een krabbel, betaalt en ziet een jaar later zijn trouwfoto’s op een website staan, waar hij dan volgens de AV toestemming voor heeft gegeven…

    Maar stel dat je als fotograaf opeens merkt dat de betreffende trouwfoto best grappig is zodat je deze aan een vriend moet emailen zodat hij ook kan lachen. Twee maanden later staat de foto op 200 verschillende websites vol komische trouwfoto’s, waar het stel de foto dus ook te zien krijgen. Hoe zit het dan met de verantwoordelijkheden? Had de fotograaf de foto wel naar 1 andere persoon mogen doorsturen?

    1. Mij dunkt dat een fotograaf actief zijn eigen rechten moet beschermen, zeker als die gekoppeld zijn aan rechten van anderen die hij via overeenkomst heeft verkregen. Dat hij zijn vergoeding heeft uitgeruild houdt niet in dat hij vervolgens onzorgvuldig kan zijn of een gemankeerd product kan leveren.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.