Een lezer vroeg me:
Wat is de rechtskracht van een contract dat geheel digitaal tot stand is gekomen? Dus getypt in Word, uitgeprint, ondertekend, ingescand, naar de wederpartij, daar weer uitprinten, ondertekenen, inscannen en terugsturen.
Het flauwe antwoord: dat heeft rechtskracht als overeenkomst want de partijen zijn eruit wat het aanbod is en zijn het met elkaar eens dat ze dat willen. En meer dan dat is er niet nodig: een overeenkomst komt tot stand door aanvaarding van een aanbod. Hoe je dat communiceert, doet er niet echt toe. Overeenkomsten zijn vormvrij, zoals dat heet.
Vaak wordt er toch gewerkt met stukken papier waar dan creatieve inktkrabbels op worden gezet. Dat hóeft dus niet, maar het levert je een belangrijk bewijsvoordeel op: zo’n schriftelijke en ondertekende overeenkomst (“contract”) is volgens de wet een akte. En een akte is een document dat bewijst wat jij verklaart (art. 157 Rechtsvordering):
Een [] akte levert ten aanzien van de verklaring van een partij omtrent hetgeen de akte bestemd is ten behoeve van de wederpartij te bewijzen, tussen partijen dwingend bewijs op van de waarheid van die verklaring, tenzij dit zou kunnen leiden tot een rechtsgevolg dat niet ter vrije bepaling van partijen staat.
Je staat dus sterker als partij met een ondertekend contract dan als partij met een mondelinge toezegging, hoewel ze formeel dezelfde situatie opleveren.
Een akte moet op papier, maar kán ook elektronisch (art. 156a Rechtsvordering). Alleen, er moet dan wel elektronisch een handtekening onder gezet worden en de wet stelt dan nogal wat eisen (art. 3:15a BW). Ik blijf dat gek vinden, want aan de inkthandtekening wordt gewoon géén eis gesteld over hashes, certificaten en gebruik maken van “middelen die de ondertekenaar onder zijn uitsluitende controle kan houden”. Maar als je de wet welwillend leest, dan zou een scan van een inkthandtekening óók kwalificeren als een elektronische, hoewel je dan wel serieuze discussie krijgt over betrouwbaarheid (want zo te kopiëren).
Bij de werkwijze van de vraagsteller ben ik er nog niet uit of dit nu een elektronische akte is of stiekem toch een papieren akte. Het eindresultaat ís immers een stuk papier met twee handtekeningen. Dat dit is gescand en gemaild, doet er voor mij niet echt toe. Diezelfde discussie was er ook bij de fax, en daarvan bepaalde de Hoge Raad dat die een akte opleverde, omdat je het origineel erbij kon pakken en vergelijken. En dat kan hier ook, hoewel met iets meer gepuzzel: er is een origineel met handtekening A, en een origineel met handtekening B (plus een scan/print van handtekening A). Constateer dat die twee identiek zijn op inhoud, en klaar ben je. Maar wellicht denk ik daar te makkelijk over.
Ik heb echter nog nooit gehoord van problemen in de zin van “die PDF bevat niet de werkelijke inhoud van ons contract”. Wél heel veel problemen in de zin van “dat leest u verkeerd” of “artikel 15.3 laat toch écht de ruimte om ook X te doen”. Maar dat hou je altijd.
Zien jullie verschil tussen het dubbelgescande document van de vraagsteller en een compleet papieren exercitie?
Arnoud
Behalve dan dat je per e-mail headers hebt die controleerbaar van een bepaald persoon kunnen zijn niet, afhankelijk van of er vooraf een e-mail wisseling is geweest. Terwijl een faxnummer op de fax maar net het faxnummer is wat je in hebt gesteld. Nu kan een IP adres natuurlijk gespoofed worden, maar dat is net wat lastiger dan sommigen willen doen geloven 😉
Het verdere verschil tussen document faxen en mailen ontgaat mij. Behalve dat je een scan misschien iets gemakkelijker aan kan passen, voor de fax had je tipex nodig 🙂
Trouwens, waarom moeilijk doen met scannen? Als je een mailtje met aanbod verzend en de andere antwoord met een akkoord dan is het toch voldoende? Lijkt mij de evenknie van mondelinge overeenkomst, maar net iets beter bewijsbaar wat de afspraak is.
Nu weet ik wel het een en ander over het email protocol, mede veel applicaties heb gebouwd die emails moesten kunnen verzenden, ontvangen en beheren. Het vervalsen van een email header is vrij eenvoudig indien je van de andere partij al eens email hebt ontvangen. Je hebt dan een geldige header dat echter bij een ander bericht hoort. Het is iets lastiger als er DKIM is toegepast op de email, wat diverse email providers doen ter bescherming tegen spoofers. Alleen heeft DKIM meestal geen betrekking op de inhoud van de email, mede omdat de inhoud door sommige providers en mail-apps kunnen worden aangepast. (Afbreken van regels, blanco regels verwijderen aan begin en einde, extra regels erbij voor reclame of mededeling van antivirus software, enzovoorts.) Maar zoals gezegd, als je al een email bij een ander bericht hebt ontvangen heb je dus headers die er best goed uit zullen zien. Die knip/plak je dan bij het vervalste bericht en klaar.
Overigens, de meeste mensen ontvangen tegenwoordig hun fax gewoon digitaal. Zo zijn er veel printer/fax combo’s die op het netwerk worden aangesloten en die zo ingesteld kunnen worden dat iedere fax niet wordt afgedrukt maar gewoon als een document wordt doorgestuurd naar bepaalde personen binnen het bedrijf. Veel bedrijven willen namelijk papier besparen. En een digitaal document kun je eenvoudig bewerken en dan afdrukken, waarna je beweert dat je fax het document direct heeft afgedrukt. (Maar als je dat met een kleurenprinter doet dan komen er gele ‘dots’ op het papier die aangeven welke printer is gebruikt en welke datum/tijd het is geweest waarop het document is afgedrukt. De vervalsing valt dan snel door de mand!)
Mee eens. Overigens het advies om een document niet af te drukken, te tekenen en in te scannen, maar de handtekening direct in de PDF te plaatsen. Die handtekening is niet zomaar te kopiëren. (Je kan natuurlijk wel een schermafdruk maken.)
Overigens is vervalsen altijd een risico. Maar zoals jij stelt liggen de problemen meestal discussie over de inhoud van het contract. Dus die vervalsing is niet echt het probleem.
Waarom zou de handtekening die je direct in de PDF plaatst niet te kopiëren zijn maar die van het gescande document wel?
Als je de hantekening dmv een png/gif/jpg in de PDF stopt, zou ik daar juist niet voor kiezen. Elk ondertekend document heeft dan 100% dezelfde handtekening waardoor een vervalsing juist makkelijker wordt. Als elke handtekening uniek is (handmatig maak je nooit 100% identieke handtekeningen) dan kan je bij een evt vervalsing makkelijker aantonen waar de vervalsing vandaan komt.
Probeer maar eens om een handtekening die een ander geplaatst heeft te kopiëren, je krijgt een zwart vlak. Ik heb het dan wel over de handtekening plaatsen met Acrobat Reader XI of vergelijkbaar en niet gewoon een plaatje toevoegen.
Acrobat Reader XI kan het misschien niet, maar er zijn genoeg PDF tools die het wel kunnen. Desnoods door het naar een PDF printer te sturen of even naar Word te exporteren en dan weer terug naar PDF.
Ik ga de uitdaging graag aan. Zou je een een link naar een voorbeeld-PDFje met zo’n handtekening willen geven? Dan probeer ik de handtekening over te nemen naar een ander document.
Sowieso: je schrijft al “Je kan natuurlijk wel een schermafdruk maken”. Het is helemaal niet zo’n gekke gedachte dat een kwaadwillende, die het in eerste instantie niet lukt om de handtekening met copy-paste over te zetten, in tweede instantie zal proberen om het met een screenshot te doen.
Is een arbeidsovereenkomst gebonden aan een vormvereiste?
Naar mijn weten moet deze schriftelijk zijn. Maar ik kan het verkeerd hebben.
Edit: Zie http://www.allesoverhr.nl/Themas/Arbeidsovereenkomst%20-%20Wat%20moet%20en%20mag%20in%20een%20arbeidsovereenkomst.aspx , alwaar wordt beweerd dat mondeling mag, maar dat bepaalde bedingen alleen schriftelijk mogen. (denk aan proeftijd, concurrentiebeding, etc.) Daarnaast moet alsnog binnen 1 maand een en ander schriftelijk worden gedaan.
Dat is juist. Een arbeidsovereenkomst mag mondeling, afgezien van de daar genoemde bedingen die schriftelijk moeten. Vanwege de bewijsbaarheid en om er een formeel tintje aan te geven is een stuk papier wel erg gebruikelijk.
Geldt dat ook bij freelance werk tussen opdrachtgever en ZZPer? 🙂
Bij de overeenkomst van opdracht is er niets dat per se schriftelijk moet. Je kunt een concurrentiebeding mondeling overeenkomen in die relatie. Of dat slim is, is een andere vraag.
Oh, misschien eentje: als de opdrachgever het auteursrecht wil verkrijgen op wat de zzp’er gaat maken, dan moet dat schriftelijk vastliggen (art. 2 Auteurswet).