Wanneer mag je je partner in huis bespioneren?

Een lezer vroeg me:

Wanneer je samenwoont, al of niet getrouwd, mag je elkaar dan afsluiteren of met verborgen camera’s observeren?

Ik had al eens eerder een dergelijke vraag gehad, maar ik kreeg de afgelopen drie weken vier keer deze vraag dus ik dacht, hier moet ik nog eens op terugkomen.

Iedereen heeft privacy, maar als je met elkaar bent getrouwd of samenwoont dan wordt die privacy een heel stuk minder. Je moet dan eerder verwachten dat je partner dingen van je weet of dingen opvalt die je eigenlijk liever privé zou willen houden. Douchen is privé maar dat je partner binnenkomt tijdens het douchen, tsja dat hoort erbij.

De wet verbiedt het ‘wederrechtelijk’ aftappen van telefoontjes, mail of internetchats en ook het ‘wederrechtelijk’ installeren van verborgen camera’s in huis. Wederrechtelijk wil zeggen dat er geen recht, geen reden voor is. En dat is hier het lastige: omdat je een stuk privacy inlevert als je trouwt of samenwoont, kun je minder snel spreken van “geen recht” als zoiets gebeurt.

Wanneer je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, dan is het nóg moeilijker om van wederrechtelijkheid te spreken. Het is dan immers je (mede)eigendom waar je de aftap/opnamespulen op installeert. En binnendringen in je eigen computer, dat kan niet. Maar zaligmakend is dat criterium niet: ik mag het bezoek op mijn verjaardag ook niet zomaar filmen met een verborgen camera, ook al heb ik die in mijn eigen huis verstopt.

Het gebruik van andermans wachtwoord is formeel strafbaar als computervredebreuk. Maar ook hier weer, het moet gaan om ‘wederrechtelijk’ gebruik. En of daar sprake van is, is dus onduidelijk.

Wel lijkt het me buitengewoon moeilijk om in een huwelijk/partnerschap met dergelijke juridische zaken te beginnen. Ga je werkelijk aangifte doen tegen je echtgenoot als je zo’n camera vindt? Een schadevergoeding eisen als je vriendin je aftapt?

Arnoud

25 reacties

    1. Bladeren op iemands telefoon is voor mij hetzelfde als snuffelen in iemands computer. Een telefoon is immers net zo goed een geautomatiseerd werk zoals gedefinieerd in de strafwet. En in zo’n werk mag je niet op plekken komen waar je niet behoort te zijn. Dus niet snuffelen in mijn mailbox en niet in mijn sms-mapje.

      1. Tenzij je in gemeenschap van goederen getrouwd bent zoals je eerder betoogde, als ik het tenminste goed begrijp. Of gaat dat in dit geval niet op?

        Zit er in dit soor wet- en regelgeving een eenvoudig te doorzien soort van hierarchie, welk aspect weegt zwaarder of “overruled” de ander? Of zijn dat allemaal “weetjes”.

        1. Inderdaad, dan is het anders. Dan is de telefoon van beiden (gemeenschappelijk eigendom) en je kunt niet inbreken in je eigen eigendom. De deur van de studeerkamer van je vrouw of man openbreken en haar/zijn kast doorzoeken is ook niet strafbaar.

          Het blijft me verbazen dat mensen bij dat laatste meteen zeggen “ja dat is idioot om te doen” en bij een telefoon doorzoeken of mails besnuffelen met hele andere argumenten komen.

        1. En niet alleen een wettelijk vastgelegd beroepsgeheim, maar een vertrouwelijkheidsclausule van de werkgever. Natuurlijk, er moet dan wel sprake zijn BYOD (de partner heeft geen eigendomsrecht op de laptop / telefoon van de werkgever) maar ik kan me wel situaties voorstellen, dat beurskoersgevoelige informatie naar voren komt, bij het zoeken naar bewijs van overspel.

  1. Tja, als vrijgezel heb ik dit probleem niet. 🙂 Maar ik denk opeens aan een andere situatie, zoals b.v. mensen in een bejaardentehuis. (En dan vooral als daar verpleging bij nodig is.) Ook zij hebben recht op privacy maar er moet ook vaak iemand bij hen in huis hulp bieden. Maar goed, die verplegers mogen dus niet zomaar snuffelen op de telefoon, PC of laptop van deze bejaarden. De vervolgstap is natuurlijk als iemand komt te overlijden. Wie hebben dan het recht om door de PC, telefoon of laptop van de overledene te snuffelen? Zijn dat alle erfgenamen? En welke rechten kunnen zij claimen op de inhoud van deze apparatuur? Kan men schade claimen indien een der erfgenamen bepaalde bestanden heeft gewist, terwijl de anderen daar ook inzage in wilden hebben?

  2. Wanneer je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, dan is het nóg moeilijker om van wederrechtelijkheid te spreken. Het is dan immers je (mede)eigendom waar je de aftap/opnamespulen op installeert. En binnendringen in je eigen computer, dat kan niet.

    Dat kan wel. Wanneer de toegang tot een werk wordt verkregen: door het doorbreken van een beveiliging, door een technische ingreep, met behulp van valse signalen of een valse sleutel, of door het aannemen van een valse hoedanigheid, dan spreken we van binnendringen.

    Wanneer A en B zijn getrouwd in gemeenschap van goederen, dan weerhoud dit A niet een wachtwoord te installeren en B om deze te doorbreken. B is dan per definitie bezig met binnendringen.

    Dat je in gemeenschap van goederen bent getrouwd is geen legitieme reden om binnen te dringen tot de computer die je man heeft gekocht om zijn werk mee te doen. En als je bent binnengedrongen tot het account van je vriendin dan zul je het ook niet reden met “de computer was van ons allebei”.

    1. Mogelijk dat wordt binnengedrongen maar dat binnendringen is niet wederrechtelijk (zoals de wet wel eist, 138ab Strafrecht) omdat het geautomatiseerd werk het eigendom is van de binnendringer. Als ik door braak mezelf toegang verschaf tot mijn eigen huis en ik neem mijn televisie mee om die in de schuur te gaan gebruiken, dan heb ik geen diefstal gepleegd. Dat is niet wederrechtelijk, ik heb dat recht op grond van mijn eigendomsrecht op huis en televisie. Ook al pleeg ik braak.

      Dat “een geautomatiseerd werk iets anders is dan een goed of een zaak” kan ik niet volgen. De term ‘geautomatiseerd werk’ komt uit het strafrecht, terwijl goed en zaak civielrechtelijke begrippen zijn. Maar we hebben het continu over strafrecht, waar ook ‘eigendom’ een rol speelt. Denk aan de Runescape-zaak waar van diefstal werd gesproken voor virtuele objecten die civielrechtelijk geen zaak zijn. Toch waren die objecten “enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort”.

      Even als test: als ik het wachtwoord op mijn laptop vergeten ben en ik hanteer een programma dat een beveiligingslek in Windows exploiteert om me alsnog toegang te geven, heb ik dan computervredebreuk gepleegd volgens jou? Ik heb dan immers de toegang tot een geautomatiseerd werk verkregen door een technische ingreep.

      1. Mogelijk dat wordt binnengedrongen (…)

        In je blog stelde je nog dat dit onmogelijk was. De wettelijke definitie maakt geen andere conclusie mogelijk dan dat er wordt binnen gedrongen wanneer de beveiliging wordt doorgebroken.

        Mogelijk dat wordt binnengedrongen maar dat binnendringen is niet wederrechtelijk (zoals de wet wel eist, 138ab Strafrecht) omdat het geautomatiseerd werk het eigendom is van de binnendringer.

        Daar ben ik het mee oneens. Wederrechtelijk betekent dat de binnendringer geen recht heeft om het geautomatiseerd werk binnen te dringen. En het schenden van de privacy kan niet gerechtvaardigd worden door het standpunt dat de computer jouw eigendom is. Er moet dan een rechtvaardigingsgrond zijn. En bij een geautomatiseerd werk red je het niet met “de computer is van mij”.

        Overigens kan een geautomatiseerd werk geen eigendom zijn. Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben. En een zaak is een voor menselijke beheersing vatbare stoffelijk object. En dat is een geautomatiseerd werk niet.

        En als geautomatiseerd werk al eigendom zou zijn, dan kan een computer meerdere geautomatiseerd werken bevatten die van verschillende mensen zijn.

        De term ‘geautomatiseerd werk’ komt uit het strafrecht, terwijl goed en zaak civielrechtelijke begrippen zijn.

        Waarom wordt het begrip goed dan gebruikt in art. 310 Sr?

        Dat “een geautomatiseerd werk iets anders is dan een goed of een zaak” kan ik niet volgen.

        Waarom zou de wetgever de term geautomatiseerd werk geïntroduceerd hebben als de term goed precies het zelfde betekend? Als ik wetgever zou zijn en goed zou bedoelen dan zou ik het begrip goed gebruiken.

        Maar we hebben het continu over strafrecht, waar ook ‘eigendom’ een rol speelt.

        Eigendom is een civiel rechtelijke begrip, zie art. 5:1 lid 1 BW

        Denk aan de Runescape-zaak waar van diefstal werd gesproken voor virtuele objecten die civielrechtelijk geen zaak zijn.
        Dus zijn is een virtuele object geen eigendom.

        Toch waren die objecten “enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort”.
        Dat komt omdat het hof een ander criterium hanteerde dan het in eigendom hebben.

        1. Sorry, ik weet niet hoe ik moet reageren op je bericht. Het voelt alsof je heel gericht bijzinnen en losse woorden uit mijn bericht pikt om daarvan te kunnen zeggen “dat klopt nét niet juridisch” en volledig aan de strekking van mijn bericht voorbij gaat. Het is me volstrekt onduidelijk wat je punt is en waarom je vindt dat ik ontzettend ongelijk heb. Ik merk daarbij een vervelende ondertoon die me niet motiveert om inhoudelijk met je in discussie te gaan; ik vind het ongezellig op deze manier. Ik laat het vanaf nu dus hierbij.

          1. Ik zie dat je vaak je standpunten en je daarbij baseert op aannames. En dat je ook in de loop van de discussie het door jouw ingenomen standpunt niet (beter) wordt onderbouwd. In plaats daarvan kaats je de bal.

            Dat zelfde heb je nog niet zolang geleden gedaan in Reageren op dit CV kost u 500 euro. Daar geef je ook niet waarom de verzender/aanbieder in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mocht aannemen dat de ontvanger het aanbod wilde aanvragen. Je laat dit bij stellen. En vervolgens geef je ander voorbeeld met andere omstandigheden. Om ook daar volgens niet meer te reageren.

            Je schrijft dat je het gevoel hebt dat ik volledig aan de strekking van je bericht voorbij ben gegaan. Maar ik mis juist een sterk betoog dat toegespitst is op de vraag van je lezer. Deze vraagt je of je een partner mag afluisteren en observeren. En op die vraag komt geen duidelijk antwoord.

            De centrale begrippen hier zijn: opzettelijk, wederrechtelijk, binnendringen en geautomatiseerd werk. De betekenis van het begrip wederrechtelijk heb je uitgelegd. Maar bij de begrippen binnendringen en geautomatiseerd werk worden er grove aannames gemaakt. Het is dat deze aannames nét niet koppen, je slaat hier volledig de plank mis. En dat doe je vaker.

            Je stelt nu dat het onmogelijk zou zijn om wederrechtelijk binnendringen in het eigen eigendom onmogelijk zou zijn, maar je kunt niet uitleggen waarom deze regel te rechtvaardigen zou zijn. Als ik jouw computer leen dan geeft dat jou écht geen recht om mij af te luisteren. En als het argument “maar die computer is van mij” niet bij mij gaat werken, dan gaat dat zelfde argument je ook niet helpen bij je partner.

  3. Sterker nog, als een echtgenoot met een groepje mensen uit het huis van de echtegenote (zonder opheffing van de gemeenschap) iets zou wegnemen, kan hij als echtgenoot bij vermogensmisdrijven niet eens vervolgd worden. De andere mensen uit het groepje wel (tenzij bloed- of aanverwanten, dan kan het een klachtdelict zijn).

    Zo kan ik bijvoorbeeld niet ambtshalve vervolgd worden als ik een pan bij mijn moeder uit de kast haal, tenzij mijn moeder aangifte (en klacht!) zou doen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.