“Je mag ons niet meer aanklagen want je hebt ons geliket!”

facebook-dislike-like.pngOntbijtproducent General Mills claimt op haar website dat wie haar liket of een coupon downloadt, afziet van het recht haar te mogen aanklagen. Dat meldde de New York Times een paar dagen terug. Deze acties zouden volgens grijze-letter-op-witte-achtergrondtekst leiden tot aanvaarding van gebruiksvoorwaarden waarin een arbitrage-beding is opgenomen. Na een hoop herrie werd dat voorstel snel weer ingetrokken maar de reputatieschade zal nog wel even doorlopen. En dat roept de juridische vraag op: kan dat dan, iemand binden aan voorwaarden door het klikken van een like!-knopje?

Arbitrageregels zie je in steeds meer gebruiksvoorwaarden opduiken. In plaats van naar de rechter, moet je dan naar een panel van juristen dat een bindende uitspraak oplegt in jouw zaak. Dat is voor Amerikanen belangrijk, want via class action suits (massaclaims) kunnen gehaaide advocaten miljoenenclaims neerleggen die dan tegen forse bedragen worden geschikt. En de Supreme Court heeft in 2011 gezegd dat wie toestemt in arbitrage, zijn recht opgeeft later mee te doen aan een class action.

Naar Nederlands recht ligt dat anders: een verplichte arbitrage staat op de zwarte lijst van algemene voorwaarden die altijd verboden zijn. Men moet een consument te allen tijde een maand of meer geven om te beslissen alsnog naar de rechter te willen. En dan wel een maand nadat de ondernemer zegt, ik wil de arbitrage inroepen. Niet -zoals in de VS- een maand nadat de voorwaarden zijn geaccordeerd.

Handig dus om mensen akkoord te laten geven op je voorwaarden met arbitragebeding. Laat je mensen lid worden van je site, dan is dat makkelijk: geen hond die de registratievoorwaarden leest, en in de VS is dat dan pech voor die hond die op I-agree klikt. Maar veel sites hébben geen registratie. En dan is het dus iets lastiger om een vinkje bij “I agree” te laten zetten.

Maar juridisch gezien, hoeft dat niet, zo’n vinkje. Zowel hier als in de VS geldt, een overeenkomst komt tot stand doordat iemand een aanbod aanvaardt. Aanbod en aanvaarding mogen op alle mogelijke manieren worden gedaan. Wie hieronder in de reactiepanelen zegt “Ik wil graag dat boek Webwinkels van jullie, €19,95 plus verzendkosten is prima”, die heeft zich gebonden aan een bestelling. Goed, ik zal een probleem hebben als mensen hun adres er niet bij zetten en een valse naam/adres is snel getypt, maar in beginsel is dat gewoon een probleem bij de uitvoering. Geen reden waarom contracteren per reactiepaneel juridisch niet rechtsgeldig zou zijn.

Dit bedrijf gaat nog een stapje verder: ze zeggen dat ze het akkoord afleiden uit op zich gewone handelingen. En dat voelt wat dubieuzer: ik doe die handelingen immers voor een ander doel. Het is nog wel te billijken dat je zegt, “typ deze tekst en je bent akkoord met die bestelling”. Maar zeggen, “al wie reageert vandaag, koopt een boek”, gaat wel even wat verder. Wéét je dat, moet je daarop beducht zijn als reageerder? Ik denk dat dat er echt expliciet bij zou moeten staan. En zelfs dan: mensen lezen niet, hóeven ook niet te lezen als ze iets doodnormaals gaan doen. Het is onredelijk om aan zo’n handeling welk rechtsgevolg ook op te hangen als dat afwijkt van het gewone verwachtingspatroon.

Wat vinden jullie? Wanneer ga je akkoord met website-voorwaarden, afgezien van registratie en vinkje met “I agree”?

Arnoud

17 reacties

  1. Wanneer ga je akkoord met website-voorwaarden, afgezien van registratie en vinkje met “I agree”?

    Juridisch zal het wel niet kloppen maar mijn antwoord is, het ligt aan de voorwaarden.

    Dat ik, door hier te reageren, akkoord zou gaan met voorwaarden dat jij de reacties mag aanpassen, inkorten, weigeren, lijkt me prima. Dat zijn normale voorwaarden. Als ik opeens een boek moet kopen of jou verplicht toegang moet geven tot mijn mailbox dan zou ik daar zéér expliciet akkoord mee moeten gaan d.m.v. een vinkje (ja ik weet dat dat niet nodig is) én doordat de belangrijkste dingen direct bij dat vinkje staan ipv verborgen achter een linkje.

  2. Ik sluit me aan bij NP. Misschien dat het meer zou moeten liggen aan de verbondenheid tussen de voorwaarden en het doel van de handeling waarmee de betreffende voorwaarden ‘zogenaamd’ geaccepteerd worden. Het ‘liken’ heeft als doel te tonen dat je iets leuk (o.i.d.) vindt. Daar zou je aan kunnen verbinden: “U gaat ermee akkoord dat op onze website staat dat u ons liked en dat wij in uw stream komen.” Of bij het downloaden van een coupon: “U gaat ermee akkoord dat deze coupon alleen in winkel X en Y bruikbaar is of alleen online” Maar niet: “Hiermee gaat u akkoord dat de CEO van de winkelketen bij u een week op de bank mag verblijven.”

    Maar volgens mij komt dat redelijk overeen met wat Arnoud al zei.

      1. Ik vind het vooral bezwaarlijk dat je al eigenlijk akkoord bent gegaan zodra je op de website komt om de voorwaarde te lezen.

        “Door van een onze pagina’s behalve de homepage en onze voorwaarde pagina, gebruikt te maken ….” werkt ook niet, omdat je op een random pagina via google kan belanden. Indien je zo’n systeem echt wil (wat ik erg klantonvriendelijk vind) dan moet je met een cookie/voorwaarden wall komen.

  3. Stel: bij de registratie staat er standaard een vinkje aangevinkt dat je akkoord gaat met arbitrage in ruil voor extra maandelijkse ingame credits. Deze credits moet je anders los kopen met echt geld. Kan het bedrijf dan van jouw eisen dat je de waarde van al je tot nu toe verkregen credits betaald als je een geschil alsnog aan de rechter wil voorleggen?

  4. Bij het liken van een site via facebook of zelf het volger worden op facebook of twitter ga je toch geen overeenkomst aan met het bedrijf achter de site.
    Het is tenslotte Facebook (of twtter) die de dienst verstrekt. Daarmee hebt je een overeenkomst.

    1. Je kunt wel degelijk een aanvaarding koppelen aan een handeling die men bij een derde verricht. Dat staat dan los van de overeenkomst die men met de dientverlenende derde sluit. Als ik zeg “iedereen die bij de Albert Heijn boodschappen doet vandaag, krijgt bij mij 10% korting” dan doe ik een aanbod dat jij aanvaardt door bij de AH te shoppen en vervolgens bij mij de 10% te claimen.

      1. Als ik zeg “iedereen die bij de Albert Heijn boodschappen doet vandaag, krijgt bij mij 10% korting” dan doe ik een aanbod dat jij aanvaardt door bij de AH te shoppen en vervolgens bij mij de 10% te claimen.

        Maar enkel het shopppen bij albert heijn houdt geen aanvaarding in van dat aanbod. Het is de claim maken op de korting die de aanvaarding is van het aanbod.

        Het liken van een pagina op facebook is dus ook geen aanvaarding van een aanbod van de partij achter die pagina. Als een bedrijf claimt dat ze een miljoen dollar overmaken naar een goed doel als ze binnen een week een miljoen volgers hebben betekent niet dat die miljoen volgers een overeenkomst aangaan met dat bedrijf. Een deel van die miljoen mensen hoeft dat aanbod zelfs ook nooit gezien te heben om toch volger te worden.
        Pas als een volger expliciet aangeeft dat de handeling om een account te volgen is uitgevoerd met de intentie om het aanbod te aanvaarden kan er een overeenkomst uit volgen.

  5. Hmm. Ik zou zeggen, je aanvaardt door bij de AH te shoppen want dat is de genoemde voorwaarde. De 10% korting vragen is dan opeisen van nakoming. “Wie voor 9 uur voor de deur staat, krijgt 1 product gratis”. Dan is de aanvaarding toch ook dat je om 8:50 voor de deur staat en is “ik wil mijn gratis product” het nakomen?

    En als ik zeg “vindt u een product dat morgen over de houdbaarheidsdatum is, dan mag u dat zo gratis meenemen”, wat is dan de aanvaarding? Het vinden? Of het ermee naar buiten lopen? Of moet je dan toch bij de kassa komen en mogen ze pas daar zeggen, inderdaad u krijgt het gratis?

    Je hebt wel een punt want er moet wel ergens een mededeling van aanvaarding aan de aanbieder gedaan zijn. (En natuurlijk moet je zelf weten dát er een aanbod ligt. Toevallig om 8:51 bij mij voor de deur staan bellen zonder dat je dat bordje hebt gezien, is geen akkoord.) Dus dan is het de combinatie van handeling en claimen dat de aanvaarding inhoudt. En meteen ook opeisen van de naleving is.

    1. Ik ben het met hAl eens. Ik zeg nu: iedereen die vandaag bij de AH boodschappen doet moet mij 10% betalen. Als jij na het lezen van dit bericht, boodschappen gaat doen bij de AH, ben je toch niet automatisch akkoord met de voorwaarde? Pas als je mij geld komt brengen, ga je blijkbaar akkoord (je mag het overigens ook gewoon overmaken….).

      Het aanvaarden gebeurt dus pas als je je korting komt claimen óf als je het expliciet aanvaard.

      [edit] Voor Facebook hangt het er vanaf wat je precies liked. Als ik deze blog like dan kan ik volgens mij inderdaad niet akkoord gaan met een bepaalde voorwaarde. Anders wordt het bij bijvoorbeeld Like en Win acties. Als ik een specifiek FB bericht like dan kan ik puur door het liken van dat bericht wel akkoord gaan met de voorwaarden die bij dat bericht horen.

    2. Hmm. Ik zou zeggen, je aanvaardt door bij de AH te shoppen want dat is de genoemde voorwaarde.

      Dat is een voorwaarde of tegenprestatie die in het aanbod genoemd worden. Maar puur door het shoppen is er geen aanvaarding van een aanbod omdat ik geen intentie hebt gegeven dat ik jou aanbod aanvaard. Shoppen in de AH is een normale handeling waaruit nog geen intentie volgt om jou 10% kortings aanbod te accepteren.

      p.s. Ik doe jou nu een aan bod voor meer interessante toekomstige reacties op jou blog voor de exceptioneel lage prijs van slecht 10 euro per reactie. Door vanaf dit moment op een willekeurige reactie van mij te reageren geef je aan dat deze interessant is voor jou en neem je mijn aanbod aan.

      1. Over zo’n soort constructie was hier eerder een blogpost, dat ging dan over CV email. Er kwam daaruit dat er twee reacties hierop zijn: – “Nee, ik neem je aanbod niet aan.” Ookal is dit de voorgeschreven actie om akkoord te gaan, ik ga expliciet niet akkoord en dus neem ik het aanbod niet aan. – “Ik breng bij deze 10 euro administratie kosten in rekening bij jou in rekening. Indien u verder contact met mij opneemt ga ik ervan uit dat u akkoord gaat met deze administratie kosten. ” Als je dan beargumenteerd dat deze constructie niet rechtsgeldig is, dan zeg je dus eigenlijk ook dat je eigen constructie niet rechtsgeldig is.

  6. Arbitrage staat niet op de zwarte lijst van art. 6:236, aanhef en onder m. Het is “dat voorziet in de beslechting van een geschil door een ander dan hetzij de rechter die volgens de wet bevoegd zou zijn, hetzij een of meer arbiters”, drie keer lezen, maar arbiters mag dus juist wel. Het Wetsvoorstel modernisering arbitragewet 2013 is nog aanhangig in de Eerste Kamer.

      1. Dat arrest van 5 juli 2011 is juist op dat punt vernietigd door de Hoge Raad, ECLI:NL:HR:2012:BW6135. En het is ook niet onredelijk bezwaren op grond van de richtlijn: “Ook het oordeel van het hof dat een arbitragebeding in algemene voorwaarden oneerlijk is in de zin van art. 3 van de Richtlijn zoals uitgelegd in de rechtspraak van het HvJEU, wordt door de onderdelen terecht bestreden.” (r.o. 3.5)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.