Vooraf aangevinkte hokjes mogen niet meer!

checkbox-ja-nee-optin-optoutVanaf nu geldt een verbod op vooraf aangevinkte hokjes (pre-ticked boxes) die vaak worden gebruikt om consumenten ongemerkt extra (betaalde) opties in de maag te splitsen, meldde Webwereld vorige week. Dergelijke aanvinkvakjes moeten úit staan en alleen als de consument ze zelf actief aanzet, zit de consument eraan vast.

Bij de verboden alvastaangevinkteaanvinkvakjes gaat het om zaken als een verzekering, accessoires, een navigatie-unit en dergelijke upsells. Vaak zijn die aanvullende producten of dienten niet echt nodig, en gaf het dus een hoop ergernis dat je die toch gekocht bleek te hebben als je snel door het bestelproces heenklikte. Dat mag nu dus niet meer. Art. 6:230j BW:

De consument is niet zonder zijn uitdrukkelijke instemming gebonden aan een verbintenis tot een aanvullende betaling van een geldsom ter verkrijging van een prestatie die niet de kern van de prestatie is. Uit het gebruik van standaardopties die de consument moet afwijzen, kan geen uitdrukkelijke instemming worden afgeleid.

Opties mogen dus wel mits de vinkjes maar uit staan.

Natuurlijk kan het zijn dat je bij het product verplicht het een of ander moet afnemen. Dat is prima – zolang dat maar vooraf is gemeld én de productprijs inclusief die extra’s wordt gemeld. Je mag dus niet het basisproduct tonen en bij het bestelproces pas de verplichte verzendkosten, verzekering of administratiekosten in rekening brengen. Art. 6:230m BW eist in lid e namelijk dat je bij het product vermeldt:

de totale prijs van de zaken of diensten, met inbegrip van alle belastingen, of, als door de aard van de zaak of de dienst de prijs redelijkerwijs niet vooraf kan worden berekend, de manier waarop de prijs moet worden berekend, en, in voorkomend geval, alle extra vracht-, leverings- of portokosten en eventuele andere kosten of, indien deze kosten redelijkerwijs niet vooraf kunnen worden berekend, het feit dat er eventueel dergelijke extra kosten verschuldigd kunnen zijn.

Met “redelijkerwijs vooraf niet kunnen berekenen” bedoelen ze bijvoorbeeld verzendkosten die afhangen van het gewicht en/of dat het door de brievenbus kan of niet.

Het is een beetje jammer dat Webwereld als voorbeeld precies het enige aangevinktje hokje laat zien dat nog wél mag, namelijk de opt-out van een nieuwsbrief of reclame voor betalende klanten. En die mag wel vooraf aangevinkt zijn, omdat de wet hierbij geen opt-in eist maar een recht van verzet, oftewel een opt-out. Maar goed.

Hebben jullie wel eens zo’n optie gekocht zonder het vooraf te beseffen?

Arnoud

21 reacties

  1. Bij de musical ‘Soldaat van Oranje’ inderdaad te snel doorgeklikt, waardoor bleek dat ik ook een annuleringsverzekering bleek te hebben afgesloten. (Naast bespreek- en verzendkosten)

    Wat ik me afvraag: veel websites adverteren met prijzen zonder verzendkosten. Voorbeeld: 1dayfly.nl. “Van Eur 44,95 voor Eur 19,95 + Eur 6,95 Verzendkosten”. Mag dit niet meer en zou dit dus “voor Eur 26,90” moeten zijn? En wat als er (alleen de theoretische of nauwelijks gebruikte mogelijkheid van) ‘bij zelf afhalen rekening wij geen verzendkosten’ wordt gebruikt?

    1. De bewijslast ligt bij de winkel. Het wetsartikel zegt “is niet gebonden zonder toestemming”, dus als de winkel zegt “hij is wél gebonden” dan moet de winkel bewijzen dat er toestemming was. De winkel moet dan een screencast laten zien dat ten tijde van de bestelling de vinkjes standaard uit stonden.

        1. Nou ja het móet niet maar als je met vinkjes voor opties gaat werken dan heb je een bewijsachterstand en daar moet je iets op vinden. Een generiek filmpje hoe je site werkt, dat je opnieuw maakt na elke update van je site, kan ook prima. Als je bewijs hebt dat je site op 5 januari zus en zo werkte, dan zal dat ook wel zo zijn voor die bestelling op 5 januari 12:38.

          Een verklaring van je webbouwer dat alles opgeleverd is zonder vooraf aangevinkte vakjes oid zou ook bewijs kunnen zijn.

      1. Dat is wel erg lastig aangezien je niet aan de kant van de gebruiker aanwezig bent…. Je kan hoooguit als webwinkel aantonen hoe het functioneert op het moment zelf, maar opnemen wat de klant doet is niet te doen.

  2. Er blijven 2 twijfelgebieden, waarvan ik wel zou willen dat het dan ook maar gelijk niet mocht: – Een dropdownbox met vele opties, waartussen ergens “wil ik niet”. (Ryanair’s reisverzekering waarbij je uit een lijst landen de “geen reisverzekering” moet uitkiezen) – Een grote knop met grote letters “doorgaan” met daaronder met kleine letters “met extra’s”. En een kleinere knop er naast met kleine letters “doorgaan”.

    1. De wet eist dat je uitdrukkelijk toestemming geeft, en zegt dat het géén uitdrukkelijke toestemming is als je alvast vinkjes aanvinkt. Weghalen is geen toestemmen. En dan zou ik geneigd zijn om “[ ] Ik wil geen” ook geen toestemmen te noemen. De actievehandeling moet erop gericht zijn het te wíllen.

  3. Het is een beetje jammer dat Webwereld als voorbeeld precies het enige aangevinktje hokje laat zien dat nog wél mag, namelijk de opt-out van een nieuwsbrief of reclame voor betalende klanten.

    Volgens de ACM gaat de nieuwe regel ook nog eens om “extra opties waar de consument voor moet betalen”, en van betalen voor nieuwsbrieven zal toch al zelden sprake zijn lijkt me.

    Overigens heb ik nooit een extra optie gekocht zonder het te beseffen. Dat merk je toch aan de prijs lijkt me. Wat me wel gebeurd is is het downloaden van extra software (Adobe met virusscanner bijvoorbeeld) omdat die standaard aangevinkt stond. Maar aangezien dat geen optie is waar extra voor betaald moet worden zal de (irritante) praktijk om dat standaard aan te vinken wel doorgaan.

    1. Bij een nieuwsbrief (of vergelijkbare quasi-spam, zolang die van het bedrijf zelf komt) mag het allebei. Maar als het om extra aankoop gaat, dan mag zoiets alleen aangevinkt als default, zie de vraag van Corné (en Arnouds antwoord) hierboven.

  4. Verzekeringen doen dit heel erg graag. Kijk bijvoorbeeld naar Unive waar je een rechtsbijstand verzekering via de site kan afnemen. Hoewel ze daar onderscheid maken tussen ‘basis’ en ‘uitgebreid’ wordt er niet echt gespecificeerd wat uitgebreid is (anders dan al vooraf aangevinkte opties).

    1. Dat is nog een intrigerende variant. Je gebruikt de vinkjes dan niet als keuzes maar als opsommingstekens wat er in een product inbegrepen is. Ik denk dat dat mag, zolang bij bestellen van een product maar duidelijk is wélk product je hebt gekozen, wat daarbij de essentiële kenmerken zijn en wat het gaat kosten.

      1. Het verbod zoals genoemd in de nieuwe consumentenwetgeving geldt sowieso niet voor verzekeringen (volgens artikel 230w lid 2). Waarschijnlijk kan op grond van andere, al bestaande wetgeving, wel beargumenteerd worden dat verzekeringen die dmv een vooraf aangevinkt vakje afgesloten zijn, geen stand houden. Zie ook mijn blog op https://webwinkelrecht.nl/wetgeving/wel-vooraf-aangevinkte-vakjes-en-dure-betaalnummers-bij-financiele-diensten/

  5. Mooi zo! Eindelijk af van per ongeluk bestelde of geinstalleerde meuk. Wat mij betreft is de volgende stap de FUD van boekingssites wanneer je geen verzekering bij je ticket af wil sluiten. Ik heb een doorlopende reis- en annuleringsverzekering, een goede inboedelverzekering en een kostbaarhedenverzekering om wat technische spullen te dekken die buiten de DRV vallen.

    Elke keer als ik een vlucht boek en ik de extra vinkjes uit- of overzet, krijg ik steevast een melding in de trant van: “Ja, ik weet het zeker en ga onverzekerd op reis met alle risico’s van dien!”. Ik weet dat ik verzekerd ben, maar ik krijg er wel een zure smaak van in mijn mond, want je kunt er donder op zeggen dat er genoeg mensen het voor die paar euro aan laten staan “voor de zekerheid.”.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.