Moet ik nu wel of niet naar octrooien zoeken?

patent-fiets.pngEen lezer vroeg me:

Ik wil een eigen SaaS-bedrijf beginnen, en maak me zorgen dat ik iets ga doen dat geoctrooieerd is. Nu hoor ik verschillende verhalen: de een zegt dat ik dat vooral moet controleren, de ander dat ik absoluut niet in octrooiregisters moet kijken omdat ik me dan blootstel aan gigantische claims. Wat is wijsheid?

Het is inderdaad nogal een debat of je een octrooivrijgave – zoals dit in het jargon heet – moet doen of niet. Moet je nagaan of er octrooien zijn waar jouw dienst nu of in de toekomst last van heeft?

In theorie is dit een oplosbaar probleem. Lees gewoon elk octrooi en bepaal of je het schendt. Echter, het gaat om mogelijk duizenden octrooien (in de IT) en voor elk octrooi heb je eigenlijk een specialist nodig. Daarbij komt dat elke week er nieuwe octrooien verleend worden, dus je blijft bezig. In de IT vind ik het dus ondoenlijk een octrooivrijgave (de vakterm) te doen.

Daarbij komt dat je wel iets moet dóen na een check waarbij je een octrooi vindt. En dan moet je het alternatief dat je dan invoert, ook weer checken. Dus ook dan: je blijft bezig.

Vind je een octrooi en doe je niets, dan heb je een probleem. In ieder geval in de VS: dan vinden ze dat je willens en wetens inbreuk staat te maken en dan staat in de wet dat de schadevergoeding maal 3 moet. Stevig risico dus, en vandaar die mensen die zeggen dat je niet mag kijken naar andermans octrooi.

Octrooien negeren dus maar? Dat is een risico. Schend je een octrooi, dan kan de houder eisen dat je daarmee stopt plus eisen dat je zijn schade vergoedt. Schade kan gelijk worden gesteld aan de winst die jij hebt gemaakt door de inbreuk, maar ook aan zijn gemiste eigen winst. Plus je moet zijn advocaat betalen (werkelijke proceskosten). Ze hoeven niet eerst te waarschuwen, niet eerst te eisen dat je aanpast of van de markt gaat. Een octrooi schenden is hetzelfde als een auto bekrassen of een vaas omstoten: schade vergoeden.

Daar staat tegenover dat 95% van de octrooien nooit in de rechtszaak ingezet wordt. De kans is dus relatief klein dat een startend bedrijf als gedaagde in zo’n zaak komt te staan.

Een startup adviseer ik gewoonlijk om octrooien van anderen te negeren. Ga er niet naar zoeken, dat is verspilling van tijd. Overweeg er eentje aan te vragen (mijn kachel moet ook draaien; nee flauw, het kan nuttig zijn voor investeerders of de toekomst) maar dat zou het moeten zijn.

Arnoud

16 reacties

    1. Dit staat m.i. los van software. Als er veel octrooien zijn, dan heeft het in geen enkel vakgebied zin er naar te kijken. De IT is wel het vakgebied met de meeste overlappende octrooien, dus in zoverre heb je een punt.

      Het idee dat mensen octrooien lezen om hun technische kennis te verrijken, is een fabeltje dat je enkel nog in octrooi-juridische vakliteratuur aantreft.

      1. Nochtans is dit wel de rechtvaardiging geweest om octrooien in te voeren. Wanneer men zijn vindingen openbaar maakt zodat de maatschappij er beter van wordt en de vooruitgang gestimuleerd wordt krijg je als compensatie een tijdelijke exclusiviteit. Het idee hierachter is dat als men zich op bedrijfsgeheim baseert de maatschappij er slechter van wordt omdat men dubbel werk gaat doen en informatie zelfs verloren kan gaan.

        Als blijkt dat dit doel niet wordt behaald, welke rechtvaardiging is er dan nog om de maatschappij het gebruik van kennis te ontnemen?

        1. De octrooien zelf doorlezen heeft nu inderdaad geen nut. Maar de vindingen in patenten worden vaak ook anders gepubliceerd. Bijvoorbeeld het pagerank systeem van Google is gepatenteerd maar is ook beschreven in een paper van de Standford University door Brin en Page.

          En dat heeft wel het onderzoek naar zoekalgoritmes verder geholpen.

          Verder zijn er in de IT veel vindingen die direct in producten verschijnen (en soms ook weer snel verdwijnen). Dit waarschijnlijk ook al omdat IT een bedrijfstak is waar het kopieren van producten anderen populair is en daarom nu elke IT bedrijf probeert unieke features te beschermen me octrooien, en design’patenten’. Ook al zijn deze vindingen soms triviale vindingen of al bestaande vindingen.

          1. Buiten mijn principiële bezwaren tegen software octrooien (Het zijn geen uitvindingen, maar wiskunde. Waarbij ook nog eens de stap van idee naar uitvoering een creatieve is, geen inventieve) Noem je hier ook nog eens het praktische bezwaar wat ik tegen software octrooien heb: Ze worden verleend op triviale zaken en al bestaande zaken, er is geen enkele controle op de kwaliteit en eenmaal toegekend is verdedigen tegen zo’n belachelijk toegekend octrooi buitensporig duur.

            In tegenstelling tot andere industriën heb ik daarbij ook nog eens het idee dat het gros geen resultaat is van research, maar dat men domweg nadat men de software heeft geschreven er nog even doorheen lopt om er wat octrooien uit te distileren om de concurrentie mee dwars te zitten.

            En laten we het dan eens hebben over de ‘op een computer’ octrooien. Waarbij het enige ‘nieuwe’ is dat er een compter wordt gebruikt om iets te automatiseren wat al lang bestaat. In de VS heeft het hooggerechtshof hier in theorie een streep door gezet. Feit blijft echter dat er bergen van dit soort octrooien aldaar zijn toegekend en dat je een dure rechtzaak mag voeren om van claims af te komen.

            Het enige effect van de uitspraak zal dan ook zijn dat de trolls iets lager in zullen zetten omdat de verwachte kosten van een rechtzaak zullen dalen en ze eisen niet geheel toevallig vaak bedragen die net onder de kosten van een rechtzaak liggen.

            Octrooien op software zijn een last voor de maatschappij en als zodanig ongewenst. Het is inmiddels tekenend dat de enigen die je novg met een andere mening hoort advocaten, juristen en ondernemingen met een grote portefeuille aan software octrooien zijn. Terwijl steeds meer top programmeurs juist zekerheid eisen van potentiele werkgevers dat hun werk niet voor dit soort onzin rechtzaken wordt gebruikt.

  1. Kan het nog helpen om, als je niet van plan bent om zelf een octrooi aan te vragen, een gedetailleerde beschrijving van je plannen te publiceren? Dan zou je in ieder geval geen last meer moeten hebben van alle octrooien van na jouw publicatie.

    Misschien kan het zelfs helpen tegen eerdere octrooien: als een octrooihouder jouw publicatie leest, dan kan hij je in een vroeg stadium tegenhouden, als je nog geen werkelijke “schade” hebt geproduceerd; als hij je niet in een vroeg stadium tegenhoudt, zou je kunnen redeneren dat hij dat wel had moeten doen, en dat hij zelf ook een deel van de verantwoordelijkheid draagt voor het feit dat jij zijn octrooi schendt. Het feit dat jouw publicatie mogelijk in een obscuur, moeilijk te vinden medium plaats vindt zou daarbij niet van groot belang moeten zijn: zijn octrooi is namelijk ook moeilijk te vinden, dus je hebt beide een “obscuriteitsprobleem”; daarnaast ben jij een start-up met weinig middelen, en hij (waarschijnlijk) een al gevestigd bedrijf dat wel middelen heeft om continu obscure bronnen door te struinen.

  2. Arnoud, mag ik jouw advies als volgt samenvatten? “Je wilt een innovatieve start-up beginnen? Ik adviseer je om andermans octrooien te negeren. Overweeg wel om zelf octrooien aan te vragen.”

    Voor mij klinkt dit als: “Je wilt naar het wilde westen reizen? Ik adviseer je om al die trigger-happy gekken te negeren. Overweeg wel om zelf een revolver mee te nemen.”

    Het wilde westen bestond door een gebrek aan (effectieve) wets-handhaving. Is het niet gek dat de octrooi-situatie juist bestaat als gevolg van wetgeving?

    1. De parallel met het wilde westen is een mooie. Ook octrooien gaan om het claimen van onontgonnen territorium (en de ecommerce octrooiboom was dan de Land Rush of 1889).

      Ik adviseer je een revolver mee te nemen en tegelijkertijd je niet te bemoeien met andere gelukzoekers die kant op. Je hebt geen tijd voor ruzie. Claim je eigen gebied en ontwikkel je dienst. Komt er iemand bij jou, dan kun je met wat mazzel op ‘m schieten of de revolver gebruiken om je claim te versterken.

      Ik realiseer me dat ik cynisch overkom. Maar zo werkt het wel.

    1. Die check zit in het octrooiverleningsproces, echter wel met een joekel van een beperking. Er wordt enkel gekeken of jouw uitvinding inventief is ten opzichte van de bestaande octrooien. Niet of jouw uitvinding eventueel inbreuk maakt op andermans octrooi.

      Dat lijkt hetzelfde maar is het niet. Stel jij vindt een nieuw wiel uit dat heel efficiënt draait dankzij onder meer materiaalkeuze X. Je bent dan (als het goed is) inventief ten opzichte van een octrooi op materiaal X als zodanig. Maar je wiel maakt wél inbreuk want er zit materiaal X in.

  3. Naar Nederlands recht is voor schadevergoeding en/of winstafdracht toch echt vereist dat de inbreukmaker wist of redelijkerwijs behoorde te weten dat zijn handelingen inbreuk maakten (art. 70 lid 4 ROW). Ik realiseer me dat het oude desbewustheidsexploit is afgeschaft, maar dit is toch echt een verschil met normale onrechtmatige daad zoals een auto bekrassen.

    Dan: wat heb je als Nederlandse start up te maken met Amerikaanse octrooien? De stelling dat je in de VS niks doet, en dus geen inbreuk maakt, lijkt me verdedigbaar, ook bij SaaS. En wat als er een veroordelend vonnis zou zijn met treble damages – kan dat in Europa ten uitvoer worden gelegd? Ga je in de VS de gevangenis in, en wat is de kans op uitlevering?

    1. Die beperking ten aanzien van schadevergoeding staat sinds 2006 in de wet. Uit de MvT blijkt dat dit ogv een Europese richtlijn is gedaan:

      De onder 2 voorgestelde wijziging van het derde lid van artikel 70 strekt ertoe deze bepaling alsnog in overeenstemming te brengen met artikel 13, eerste lid, van de Richtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (PbEG L 195) waarbij als vereiste voor schadeplichtigheid wordt bepaald dat gedaagde wist of redelijkerwijs behoorde te weten dat deze inbreuk pleegde.
      Voor winstafdracht (art. 70 lid 5 ROW) wordt deze beperking niet genoemd.

  4. Stevig risico dus, en vandaar die mensen die zeggen dat je niet mag kijken naar andermans octrooi.

    Op zich is dat een merkwaardige manier van werken: het octrooiensysteem is gebaseerd op het idee dat anderen verder bouwen op je uitvindingen, en daarom moeten de details van elke uitvinding opgenomen worden in het octrooienregister. Maar als alle bedrijven op advies van hun jurist dat register vermijden, moet dus overal steeds het wiel opnieuw uitgevonden worden.

    Nu begrijp ik dat (zeker in de VS) nieuwe uitvindingen in een dusdanig juridisch koeterwaals worden omschreven dat een techneut er sowieso niets mee kan, dus waar hebben we het eigenlijk over…

    1. Ik heb als techneut voor de lol inderdaad wel eens geprobeerd om zo’n patent te lezen. Mijn ervaring is dat je er als techneut geen donder mee kunt zonder eerst het juridische koeterwaals te leren. En soms zelfs dan nog niet eens, omdat veel zaken gewoon niet specifiek genoeg zijn uitgelegd. Als het voortbouwen inderdaad het oorspronkelijke doel was, schiet het huidige systeem zijn doel voorbij. Maar er wordt dan ook niet voor niets vanuit steeds meer kanten steeds harder geroepen om hervorming van het stelsel, neem ik dan maar aan.

      1. Waar het op neerkomt is dat het doel van octrooiwetgeving is om innovatie te bevorderen door ondernemers zover te krijgen dat ze hun uitvindingen delen, maar dat grote bedrijven dat helemaal niet willen en dus hun juristen het systeem net zolang hebben laten corrumperen totdat het alleen nog maar dient om barrieres op te werpen voor kleine bedrijven en uitvinders, en het de innovatie hoegenaamd niet meer helpt.

        Aangezien de wetgeving zijn oorspronkelijke doel dus niet meer dient, moet de wetgeving zo snel mogelijk op de schop, en alle argumenten hiertegen die gaan over voornoemd oorspronkelijke doel zijn irrelevant.

        Net als zoveel andere wetgeving die gecorrumpeerd is, of zelfs tot stand gekomen is, door de corporatocratie waar we nu klaarblijkelijk in leven.

  5. Ik wil hier wel een nuance in aanbrengen. Het gaat hier steeds over vrijgave, d.w.z. het risico van inbreuk op octrooien van anderen. Maar er zijn meer redenen om te zoeken in octrooien van anderen. Je kunt er veel informatie vinden die je niet (of veel moeilijker) in andere bronnen vindt. Je kunt door te zoeken in octrooien van anderen voorkomen dat je opnieuw het wiel zit uit te vinden, je kunt leren van de fouten van anderen. Steek je energie/geld in het verbeteren van wat anderen bedacht hebben in plaats van het te herhalen. Het zoeken in Espacenet (de beste gratis octrooizoekmachine) vraagt wel wat oefening, maar vergeleken met de kosten van het ontwikkelen van iets dat al bestaat is dat peanuts. Bovendien kan Octrooicentrum Nederland je daarbij helpen. Ik geef toe dat wanneer het over software gaat dit minder goed werkt, maar in vrijwel alle andere vakgebieden is het m.i. wel degelijk zinvol om te zoeken in octrooien van anderen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.