Gastpost: Wet Van Dam? Voor Rendement Uitgeverij ben jij geen consument!

Omdat ik met vakantie ben deze week een aantal bijdragen van vaste bezoekers. Vandaag Alex de Kruijff over een ergernis die ik vaker zie: hoe sommige uitgeverijen omgaan met de Wet Van Dam.

Update (4/11) Lees ook de reactie van uitgeverij Rendement hieronder.

Sinds de Wet Van Dam zijn veel uitgevers ongelukkig: zij kunnen abonnementen met consumenten niet langer jaarlijks verlengen. Sommige zijn op zoek gegaan naar trucs om de wet te omzeilen. Zo ook Rendement Uitgeverij. Ze brengt tijdschriften uit die werkgerelateerd zijn. Rendement Uitgeverij wil de wet pareren door in de algemene voorwaarden het volgende op te nemen: “Alle producten en Diensten van Rendement zijn bedoeld voor zakelijk gebruik en derhalve is de consumentenwetgeving niet van toepassing.”

Oftewel, je zegt gewoon dat je product zakelijk is en hup de Wet Van Dam is niet van toepassing… toch?

Standpunt Rendement Uitgeverij

De Wet Van Dam is van toepassing op overeenkomsten tussen een bedrijf en een consument. Onze producten zijn bedoelt voor zakelijk gebruik en wij gaan er daarom vanuit dat u deze gebruikt voor uw beroep of bedrijf. Wij zien u daarom niet als consument.

Wanneer ben je een consument?

De wettelijke definitie van consument is: een natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Bij het begrip beroep gaat het volgens de Hoge Raad om persoonsgebonden werkzaamheden en bij begrip begrip bedrijf gaat het om werkzaamheden die uitgevoerd worden voor een ondernemingsgewijze bedrijfsuitoefening. In de praktijk betekenen de begrippen in grote lijnen ongeveer hetzelfde. Typische beroepen zijn notaris, jurist en dokter.

Als er betwist wordt dat je een consument bent dan zul je dat moeten bewijzen. Voor de meeste zal dit redelijk eenvoudig zijn. Met een kopie van het aanmeldforulier kun je aantonen hoe je dit destijds hebt gecommuniceerd. Consumenten geven geen ondernemings- of afdelingsnaam op. Dit bewijsstuk kun je extra kracht bij zetten met een salarisstrook of uitkeringsopgave. Dat is een goede indicator dat je een werknemer en dus consument bent. Overigens is het niet van belang of de tegenpartij wist dat je een consument bent; “is dit voor hem van belang, dan ligt het op zijn weg zich daarvan te vergewissen en zijn bereidheid tot contracteren daarvan te laten afhangen.” (bron)

Alleen als je een eenmansbedrijf of vereniging onder vennootschap (VOF) hebt dan zul je het lastig krijgen. Je zult dan aannemelijk moeten maken dat je het abonnement hebt afgesloten voor privé doeleinde. Als je een stoel koopt voor je wachtkamer dan ben je geen consument, maar als je diezelfde stoel koopt voor je woonkamer dan ben je weer wel een consument (bron). Je kunt dan met een foto laten zien waar de stoel staat. En vrienden en familie kunnen natuurlijk ook getuigen. Maar ik verwacht dat dit voor een blad als dat van Rendement Uitgeverij niet erg overtuigend zal zijn.

De Wet Van Dam voor dag-, nieuws- en weekbladen en tijdschriften

Voor dag-, nieuws- en weekbladen en tijdschriften geldt een soepeler regiem dan voor de meeste overeenkomsten. Uitgevers van dergelijke bladen kunnen kiezen tussen stilzwijgende verlenging of stilzwijgende omzetting in een overeenkomst voor onbepaalde duur. Er kan stilzwijgend worden verlengt met drie maanden, mits de opzegtermijn voor de vervaldatum maximaal een maand is. Of er kan stilzwijgend worden omgezet, mits de opzegtermijn maximaal drie maanden is en er op ieder moment kan worden opgezegd. Wel geldt dat proefabonnementen altijd automatisch moeten stoppen. (Dit laatste had wat mij betreft ingevoerd mogen worden voor alle overeenkomsten die onder de Wet Van Dam vallen.)

Hoe om te gaan met Rendement Uitgeverij?

Tot voor kort had Rendement Uitgeverij in haar voorwaarden staan dat overeenkomsten met haar stilzwijgend werden verlengt indien er niet was opgezegd twee maanden voor de vervaldatum (dus een opzegtermijn van twee maanden). Proef- en reguliere abonnementen werden verlengt met vijf of twaalf maanden. Rendement Uitgeverij handelde daarmee in alle gevallen in strijd met de Wet Van Dam.

Recentelijk heeft ze dit beleid aangepast. Proef- en reguliere abonnementen worden nu stilzwijgend verlengt drie of zes nummer of met een heel jaar. En haar opzegtermijn is één of twee maanden. Dit alles is afhankelijk van de duur. In de theorie handelt Rendement Uitgeverij een heel enkele keer in overeenstemming met de Wet Van Dam, maar in de praktijk bijna nooit.

Al is het maar omdat klanten bij haar binnen komen op een proefabonnement. Maar ook een opzegtermijn van twee maanden is in strijd met de Wet Van Dam. Het zelfde geldt met de verlenging van zes nummer of twaalf maanden. Zelfs de verlenging met drie nummers is in de zomermaanden in strijd met de wet. Dan valt er namelijk een nummer uit, zodat de duur van de verlenging daarmee op vier maanden is komen te liggen.

Bij Uitgeverij Rendement is het goed om even na te gaan of je een consument bent. Als je een werknemer bent bij een of meerdere bedrijven en daarnaast geen andere werkzaamheden uitvoert dan is dat zeker het geval. Mijn advies is dan: betaal gewoon die rekeningen niet. De extra bladen mag je houden als zijnde gratis, omdat je hier niet om hebt gevraagd (art. 7:7 BW).

De oplossing is toch zo eenvoudig. Vraag gewoon met behulp van radio buttons of de klant een consument is of niet. Als deze aangeeft een consument te zijn, dan zeg je “Sorry, wij willen met u geen overeenkomst sluiten omdat wij ons niet kunnen vinden in de Wet Van Dam.” Dan loop je natuurlijk wel een aantal overeenkomsten mis, maar daar moet je dan maar bereid toe zijn.

Alex de Kruijff is een ingenieur die elektronica en informatica heeft gestudeerd en juridische interesse heeft. In het verleden blogde hij hier meer dan twintig intrigerende gastartikelen over consumentenrecht, waaronder de ongeldigheid van EULA’s. Nu komt hij met een eigen blog: consumentenrecht.kruijff.org.

16 reacties

  1. Vraag gewoon met behulp van radio buttons of de klant een consument is of niet. Als deze aangeeft een consument te zijn, dan zeg je “Sorry, wij willen met u geen overeenkomst sluiten omdat wij ons niet kunnen vinden in de Wet Van Dam.”

    Ik vraag me toch af of dat wel mag omdat je zo gewoon de wet buiten spel zet. In hoeverre zou de Telegraaf of Elsevier dit kunnen doen?

    1. Feitelijk doen webwinkels dat ook. Als je een bedrijfsnaam invult in het daarvoor bestemde veld, dan komt de factuur dus op naam van je bedrijf te staan en gaat hij (als het goed is) daar de administratie in. De aankoop is daarmee dus zakelijk gedaan, en niet als consument. Ook al ga je die iPad gewoon thuis op de bank gebruiken…

    2. Je zet de wet toch niet buiten spel? Het is jouw goed recht om alleen zaken te doen met zakelijke klanten en niet met consumenten. Om dat te bewerkstelligen zal je moeten verifiëren dat je daadwerkelijk niet met consumenten te maken hebt.

      Wat ik me dan weer afvraag is het volgende: Een consument wil toch een abonnement op een blad van deze uitgever. Hij vinkt dus aan dat hij een zakelijke klant is, ondanks dat dit aantoonbaar onjuist is.

      Er wordt nu vanuit gegaan dat hij door dit vinkje als zakelijke klant behandeld kan worden, dit lijkt mij onterecht. Of je een consument of zakelijke klant bent hangt van specifieke kenmerken af, geen daarvan is het vinkje.

      Echter heb je bedrog gepleegd bij het aangaan van de overeenkomst. Het ligt m.i. meer voor de hand dat de overeenkomst vernietigd wordt, niet wat de uitgever hier beoogd. Deze zal dan de schade als gevolg van een onrechtmatige daad moeten gaan verhalen. Hij kan proberen te beargumenteren dat de schade het abonnementsgeld is dat hij zou hebben gekregen als de klant daadwerkelijk zakelijk was geweest. (Maar aangezien hij geen produkt meer levert zal de schade eerder de misgelopen winst zijn, dus mag hij over de brug komen met cijfers om aan te tonen wat de winst is op een abonnement, ik denk niet dat dit de moeite waard zal zijn.)

      1. Het is misschien wel je goed recht om alleen met zakelijke klanten zaken te doen maar nogmaals waarom zou een Telegraaf daar niet voor kiezen? Zoals je al aangeeft, is het niet het vinkje wat je zet wat bepaald of je zakelijk of consument bent. Het klinkt mij toch erg als een hack van de wet.

        De schade van het misgelopen abonnementsgeld is overigens vrijwel gelijk aan de prijs van het abonnement. Bij dit soort producten zijn de vaste kosten het hoogst en de echte variabele kosten erg klein. De redactie is al betaalt, de bezorger krijgt een vaste vergoeding voor zijn wijk ongeacht het aantal te bezorgen bladen en het drukken gebeurt waarschijnlijk per batch van 100(0). De kosten voor dit ene extra blad is dan ook verwaarloosbaar.

        1. Over die kosten berekening kan je discussieren. Immers, ook als ik nooit een abonnement had afgesloten had je de kosten van de redactie gehad. Je hebt hier dus geen schade (extra kosten) door het wegvallen van mijn abonnement. Veel komt tegenwoordig met gewone post bezorging en daar spaar je wel en als je per buurt betaald zoals een krantenwijk dan zijn die kosten ook geen schade!

          Je zou nog kunnen zeggen dat de schade de misgelopen winst is vermeerderd met de kosten die gemaakt zijn die niet zouden zijn gemaakt als ik geen abonnement had gesloten. Maar dan moeten ze nog meer inzicht in de cijfers geven.

  2. Mijn advies is dan: betaal gewoon die rekeningen niet.

    Dat klinkt altijd als een eenvoudige oplossing. Als je een factuur krijgt waarvan je meent dat de wederpartij niet het recht heeft om die te sturen, gewoon niet betalen en negeren. Totdat je echter brieven van incassobureaus gaat krijgen, ‘aanmaningskosten’, er deurwaarders langskomen, dan wordt het best vervelend. Natuurlijk zijn dat gewoon beroepsmatige blafbrievenschrijvers, maar irritant wordt het uiteindelijk wel. En mocht je toch onverhoopt een BKR-registratie krijgen als iemand die zijn rekeningen niet betaalt, dan wordt dat op allerlei manieren irritant voor je. Natuurlijk stond je wel in je recht… Dan kun je volgens mij beter die paar tientjes eerst betalen, zodat je in ieder geval niet in een raar incassotraject terecht komt. Die processen zijn zo ingericht dat je er niet meer uit komt zonder de rekening eerst te betalen, dus dat kun je dan maar meteen doen, voordat je ook nog moet betalen voor het bedrijf wat de standaardbrieven gaat sturen.

    1. Voordat het tot een incasso bureau of deurwaarder komt moet je in ieder geval al het volgende hebben gedaan: 1. Schriftelijk (liefst aangetekend) en ondertekend de vordering beargumenteerd betwisten. Dus bewijs leveren dat je werknemer bent het abonnement als consument bent aangegaan etc… 2. Ieder persoonlijk/telefonisch contact schriftelijk bevestigen met inhoud gesprek, naam gesprekspartner, datum en tijd van het gesprek. 3. Niet betalen, als je betaalt kan je fluiten naar je geld. Om het terug te krijgen mag jij immers naar de rechter stappen om het geld terug te krijgen.

      Wanneer een incassobureau of deurwaarder contact opneemt, of onmiddelijk een volledig afschrift van de correspondentie naar deze partij zodat duidelijk is dat het om een betwiste vordering gaat. Of een aangetekende brief naar het incasso bureau met daarin alleen dat de vordering betwist is en dat ze terug moeten naar hun opdrachtgever omdat zij duidelijk niet het hele dossier hebben gekregen. (Afhankelijk van wie je het vraagt wordt één van deze beide acties geadviseerd). Ook even aan het incasso bureau melden dat je alleen zal betalen als er een gerechtelijke uitspraak is, dan kan je verdere incasso kosten voor pogingen tot incasso voorkomen. Immers ze hebben geen reden om die pogingen te doen gezien dit statement en dus zijn de kosten voor hun eigen risico.

      Het is namelijk een groot verschil of een vordering betwist is of niet. Een incassobureau of deurwaarder gaat niet over een betwiste vordering en ze zullen dus niet kunnen vorderen tot een (kanton) rechter een uitspraak heeft gedaan over de vordering of de partijen er onderling zijn uitgekomen. Doen ze dit wel, ondanks dat jij ze op de hoogte hebt gesteld dat de vordering is betwist kan je schade op hen verhalen wanneer je in het gelijk wordt gesteld.

  3. Deze problematiek kan je doorgronden als je onderscheid maakt in drie categorieën: -De limiet van het consument-begrip dat sprake is van een overeenkomst die >namensrechts<persoon (BV, NV, Stichting)-onderneming is aangegaan, door een persoon die bij de KvK (Handelsregister) als zijnde bevoegd tot vertegenwoordiging is ingeschreven en ook daadwerkelijk vertegenwoordigd heeft . -Als een natuurlijk persoon een ondernemer/handelaar is (hetgeen in Nederland, uitzonderingen daargelaten, ook nog eens moet blijken uit het Handelsregister, dus of sprake is van een KvK-inschrijving), is zeker niet uitgesloten dat toch sprake is van een consumentenovereenkomst. Van een eenmanszaak of de vennoten bij een vofje kan immers niet worden volgehouden dat zij voor alle overeenkomsten buiten het consumentenrecht vallen. Denk bijvoorbeeld aan de aankoop van levensmiddelen, kleding, de krant, videogames, witgoed door een persoon die weliswaar als eenmanszaak ingeschreven staat bij de KvK maar bij aankoop zijn handelsnaam niet liet vallen. Dergelijke natuurlijk persoon-ondernemers zijn consument ter zake van overeenkomsten die "buiten hun beroepsactiviteiten vallen". (HvJ EG 14 maart 1991, nr. C-361/89 (Di Pinto)). Het antwoord op de vraag of een overeenkomst buiten de beroepsactiviteit van een ondernemer valt dient gezocht "bij de positie van deze persoon in een bepaalde overeenkomst, rekening houdend met de aard en het doel van deze overeenkomst" (HvJ EG 3 juli 1997, nr. C-269/95 (Benincasa)). Of is de overeenkomst gesloten om te voldoen aan de behoefte van een persoon als particulier? Een duidelijke indicatie daarbij is net als hierboven: is de bestelling überhaupt wel geplaatst onder de handelsnaam van de onderneming? Ten aanzien van Di Pinto/Benicasa zie ik in deze casus een aantal aanknopingspunten: ik zie dat Rendement Uitgeverij meerdere (pulp)tijdschriften verkoopt, waaronder: Arbo Rendement (een bedrijf zonder werknemers of een bestuurder die ook voor een (andere) baas werkt heeft de positie van consument bij aankoop van dit tijdschrift omdat arbeidsomstandighedenregelgeving niet zijn beroepsactiviteit betreft) , BV Rendement (alle niet-rechtspersonen zijn ten aanzien van dit tijdschrift consument, net zoals wanneer ik als student een boek over BV-recht bij de bibliotheek afhaal), HR Rendement (als je onderneming geen Human-Resources doet – want: geen werknemers, ben je consument ten aanzien van de koop van dit tijdschrift). -Een niet bij de Kamer van Koophandel ingeschreven natuurlijk-persoon is uiteraard altijd consument, ongeacht hetgeen hij aanschaft. Het beroepsmatig gebruik is dan namelijk feitelijk altijd "dermate marginaal dat het in de globale context van de betrokken verrichting onbetekenend is" (HvJ EG 20 januari 2005, nr. C-464/01 (Gruber/BayWa AG)). Sterker nog: de gemiddelde consument heeft helemaal geen bedrijf of beroep dat hij uitoefent, maar werkt gewoon voor een of andere baas. De Wet van Dam is op overeenkomsten met deze categorie personen onverkort van toepassing en verlengingen van tijdschriftabonnementen met een jaar zijn dan dus altijd uit den boze.

  4. Namens Rendement Uitgeverij wil ik graag reageren op deze blog. Hoewel het grootse deel van onze klanten (98%) aantoonbaar zakelijk is, hebben wij ook consumenten in ons klantenbestand. In alle gevallen werken wij conform de geldende wet- en regelgeving. Onze voorwaarden, die u kunt nalezen op http://www.rendement.nl/av zijn getoetst door het NUV (het Nederlandse Uitgeversbond) en een onafhankelijke jurist van een gerenommeerd advocatenkantoor. Het is niet onze bedoeling om onze klanten te misleiden. Daarom hanteren wij duidelijke voorwaarden en vermelden wij onze werkwijze met betrekking tot de Wet Van Dam op http://www.rendement.nl/de-wet-van-dam. Uiteraard staan wij open voor feedback. Indien u vragen of opmerkingen heeft, kunt u contact opnemen met Derya Yaman op telefoonnummer 010-2433933 en e-mail klantenservice@rendement.nl.

    1. Afgaande op de in Uw link te lezen algemene voorwaarden kan Rendement helemaal geen consumenten in zijn klantenbestand hebben. U zegt expliciet, zowel in de definitie van klant (… in uitoefening van beroep…) als ook verder in de voorwaarden, dat ALLE overeenkomsten zakelijk zijn en DUS de consumentenwet niet van toepassing is.

      Dit is op zich wel duidelijk, van misleiding is hier dus in zoverre geen sprake, als dat U inderdaad duidelijk zegt wat de voorwaarden zijn. Dat wordt door de schrijver van het artikel echter niet betwist, hij citeert ook uit Uw voorwaarden.

      Dat Uw voorwaarden erkend zijn, door juristen gecontroleerd zijn en misschien zelfs door de koning worden begroet is fijn voor U, dat neemt niet weg dat de rechtspraak duidelijk maakt wie er wel en niet als consument te zien is. En daar gaat het dus mis bij Rendement.

      Als U stelt, en ik neem aan dat dat klopt, dat een gedeelte van Uw klantenbestand wel degelijk consument is, handelt U in strijd met zowel Uw eigen definitie van klant als ook van de stelling, dat ALLE contracten zakelijk zijn. Vrijheid van contract is natuurlijk mogelijk en ja, U kan contracten sluiten met mensen die dan als consument gelden MAAR dan moet er m.i. ook duidelijk zijn HOE je als gewone consument in deze categorie terecht komt. Dat is niet duidelijk en zo gezien kan je inderdaad stellen, dat er tenminste door Rendement zelf verwarring wordt gezaaid over welke status een klant heeft.

      Een eenvoudige oplossing zou kunnen zijn dat ieder klant bij de aanmeldiung voor een contract duidelijk de optie heeft aantegeven of hij privé danwel zakleijk het contract aangaat. Voorwaarde is wel, dat dan de AV worden aangepast.

      (overigens, het feit dat AV door een jurist van een gerenommeerd maatschap is getoetst zegt niets over het resultaat van die toets.)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.