Rijscholenvergelijker wil overheidsalternatief laten verbieden

us-supreme-court-rechtbank.jpgDe online rijscholenvergelijker Rijschoolregister.nl is van plan juridische stappen te ondernemen om een soortgelijk project van de overheid, de site Rijscholenkiezer.nl, te verbieden. Dat meldde Nu.nl onlangs. Het overheidsproject werd in september 2013 opgezet, toen Rijschoolregister.nl al ruim een jaar bestond. “We moeten het hier als twee studenten afleggen tegen een project dat 15 miljoen euro over tien jaar aan overheidssubsidie krijgt”, zegt oprichter Joost Aanen tegen Nu.nl. Alleen waaruit de juridische stappen bestaan, is nog niet geheel duidelijk. Hmm.

De overheid mag op zich producten en diensten aanbieden op de markt. Dat lijkt gek maar soms is er specifieke behoefte aan die producten, terwijl de markt er zelf niet in voorziet. Of de overheid wil dingen versimpelen of een standaarddienst op de markt brengen. In principe is dat legaal, zo bepaalt de Wet markt en overheid (Wmo).

De Wmo bepaalt wel dat de overheid zich daarbij wel aan 4 gedragsregels moet houden. Dit zijn:

  • De overheid moet ten minste de integrale kosten van een economische activiteit in rekening brengen. Zij mag een product of dienst niet onder de kostprijs aanbieden.
  • De overheid mag eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen ten opzichte van concurrerende bedrijven.
  • De overheid mag de gegevens waarover zij beschikt alleen hergebruiken voor andere, economische activiteiten als andere organisaties of bedrijven ook (onder dezelfde voorwaarden) over de gegevens kunnen beschikken.
  • De overheid moet belangenverstrengeling voorkomen.

Een subsidie geven aan een overheidsbedrijf of -project valt onder de tweede gedragsregel. De handreiking vermeldt hierover:

In Artikel 10 van het Besluit M en O is bepaald dat het niet is toegestaan aan een overheidsbedrijf een subsidie te verstrekken waarvoor private partijen niet in aanmerking komen. Voorwaarde voor subsidieverstrekking aan een overheidsbedrijf is daarom dat het niet een selectieve begunstiging mag zijn van een (aan uw overheidsorganisatie gelieerd) overheidsbedrijf, maar dat ook derden aanspraak moeten kunnen maken op het subsidiegeld. In dat geval is het verlenen van subsidie als begunstiging en niet als bevoordeling aan te merken.

De vraag zal dus zijn, waarom krijgt dit platform subsidie en het eerdere project niet? Ik moet zeggen dat ik geen idee heb, er lijken al meer dan genoeg sites in de markt te zijn waar je kunt vergelijken. En “we willen wat beters/objectievers/duidelijkers” is voor mij geen reden om als overheid aan de slag te gaan, die overweging is immers “ik zie een gat in de markt” en dat is iets dat private partijen moeten vullen.

Volgens dit nieuwsbericht zou het overigens gaan om €134.000 en geen 15 miljoen, maar wellicht heb ik een bron gemist.

Arnoud

18 reacties

  1. Volgens dit nieuwsbericht zou het overigens gaan om €134.000 en geen 15 miljoen, maar wellicht heb ik een bron gemist. Al ging het om € 1.000 dan nog was dat natuurlijk al te veel. De overheid moet zich veel meer richten op het faciliteren van dit soort dingen dan met subsidies strooien. Maak alle CBR informatie openbaar en dan zijn er vanzelf handige mensen die er in springen.

  2. Wel leuk dat Rijschoolregister zich als een serieuze vergelijker ziet. Ik probeer nu de rijschool te vinden waar ik ooit mijn rijbewijs heb gehaald, en dan moet ik vervolgens een plaatsnaam intypen en kan ik niet op naam zoeken. Omdat het om een grote plaats gaat, mag ik dan door 30 pagina’s heen scrollen. Verder is er geen filter, en zijn automatisch alle rijscholen waarvan de gegevens ‘onbekend’ zijn een slechte match. Ik snap wel dat de overheid hier een transparante website voor wil opzetten, dit lijkt inderdaad door twee studenten gemaakt.

    Daarbij is zo’n site hard nodig. Op de site van het CBR kun je namelijk goed de slagingspercentages van rijscholen vergelijken. Tenminste, als die rijscholen niet onder drie verschillende namen opereren, waarbij ze in meerdere steden meerdere registraties hebben, en alle goede leerlingen op een bepaalde naam laten afrijden, en de minder goede op een andere naam. Zo krijg je slagingspercentages van 90%, waarmee je lekker kunt adverteren.

    Waarom doen we dat niet gewoon op kenteken van de lesauto? Die veranderen in de regel niet zo snel 🙂

    En daarnaast, vergelijken op slagingspercentage is natuurlijk ook een beetje vreemd, want om een hoog slagingspercentage te halen, moet je gewoon 20 extra lessen aanbieden zodat iedereen beter is voorbereid. En of je daar als klant nou beter van wordt…

  3. Ik vind het een goed idee dat de overheid zich op de markt kan begeven(*) in het geval er geen (goede) aanbieders zijn voor een bepaald product: je behoudt dan het idee van een “markt”, terwijl de overheid toch op een relatief vriendelijke manier kan ingrijpen in het geval de markt een steekje laat vallen.

    Waarom is het niet zo geregeld dat de overheid voor dit soort projecten een private rechtspersoon aanmaakt, die vervolgens op gelijke wijze wordt behandeld als bestaande private partijen m.b.t. openbare aanbestedingen, subsidies en overheids-investeringen?

    (*) Omgekeerd is ook interessant: waarom zouden private partijen geen services mogen leveren die tot dan toe alleen door de overheid werden geleverd? Wordt misschien spannend bij defensie, maar verder…

    1. Waarom zou de overheid zich met mijn belastinggeld op de markt moeten begeven? Daarbij verstoor je de markt enorm als je je daar met gratis geld in gaat mengen.

      Als de overheid zich al wil mengen in een markt dan zal het dat transparant moeten doen en voor alle aanbieders in die markt. In dit geval zou je kunnen denken aan het ter beschikking stellen van de data, tijdelijke verlaging van BTW op de inkomsten van die site, gratis hosting bij de overheid, etc.

      Omgekeerd is ook interessant: waarom zouden private partijen geen services mogen leveren die tot dan toe alleen door de overheid werden geleverd? Wordt misschien spannend bij defensie, maar verder…

      Dat is inderdaad interessant maar zou alleen kunnen slagen als de afnemer ook betaalde belasting terug krijgt als hij kiest voor de markt-versie. De overheid zou dan inzichtelijk moeten maken wat elke dienst kost én de markt moet exact dezelfde dienst aan bieden.

      Er zijn wel heel veel andere diensten dan defensie (politie, justitie, ruimtelijke ordening, etc) die niet door de markt gedaan kunnen worden maar bijvoorbeeld vuil ophalen of onderwijs zou prima door de markt gedaan kunnen worden.

      1. Ik schrijf dan ook “op gelijke wijze wordt behandeld als bestaande private partijen m.b.t. openbare aanbestedingen, subsidies en overheids-investeringen”. Dus het scenario zou dan dit moeten zijn: * Overheid vindt dat een rijschoolvergelijker een goed idee zou zijn. * Overheid maakt een business plan voor zo’n vergelijker, en schat hoeveel investeringen er nodig zijn. * Overheid richt een “leeg” bedrijfje op, zonder geld of personeel, met het doel om het gemaakte business plan te realiseren * Overheid maakt een soort openbare aanbesteding voor het te realiseren idee. Het “lege” bedrijfje doet mee, maar andere private partijen mogen ook meedingen. * De winnaar van de aanbesteding krijgt het te investeren geld. Als het “lege” bedrijfje niet de winnaar is, dan wordt dat bedrijfje weer opgeheven.

        Het lijkt me redelijk dat de overheid de investeringen doet in de vorm van het kopen van (nieuw uitgegeven) aandelen, zodat, als het project winstgevend wordt, de belastingbetaler er netto niets voor hoeft te betalen.

        1. Maar de overheid moet dat soort dingen helemaal niet doen. Het scenario moet zo zijn: * Overheid vindt dat een rijschoolvergelijker een goed idee zou zijn. * Overheid onderzoekt waarom dit er nog niet (goed) is. * Overheid lost de bottlenecks uit het onderzoek op. * De markt gaat er mee aan de slag.

          In jouw voorstel zal het lege bedrijfje de aanbesteding vrijwel altijd winnen omdat het exact kan voldoen aan de aanbesteding. Er blijft ook altijd een zweem van belangenverstrengeling rond die hele procedure.

          Een overheid moet van te voren heel goed nadenken over het algemene nut én over een eventuele verstoring van de markt. Pas als het algemene nut zo groot is, dat het een verstoring van de markt rechtvaardigt, kan de overheid ingrijpen. Hierbij denk ik dan bijvoorbeeld aan een transitie van grijze naar groene energie.

          Laats was er nog een uitzending op TV (reporter dacht ik) over een miljoenen subsidie voor het kweken van vissen in Brabant. Uiteindelijk ging de (originele) markt helemaal kapot en blijft het zwaar gesubsidieerde bedrijf over.

          Gratis geld werkt bijna nooit.

          1. In jouw voorstel zal het lege bedrijfje de aanbesteding vrijwel altijd winnen omdat het exact kan voldoen aan de aanbesteding. Er blijft ook altijd een zweem van belangenverstrengeling rond die hele procedure.

            Mee eens, en waarschijnlijk zal je dit probleem wel blijven houden.

            Als de overheid iets zou kunnen realiseren, waarom zou de vrije markt dat dan niet kunnen? En als de vrije markt iets niet kan, waarom zou de overheid dat dan wel kunnen? De overheid is toch niet de enige plek waar goede ideeën en investeringsgeld samen komen?

            Misschien is het “venture capitalist” model van Silicon Valley toch beter, in ieder geval voor zover initiatieven commercieel interessant zijn.

            1. Sommige dingen wil je niet aan de vrije markt overlaten. Brandweer vind ik een mooi voorbeeld. Ten eerste wil je niet dat huizen van mensen zonder brand-bescherming afbranden, want dat raakt ook hun buren en anderen in de straat. Het algemeen belang is te duur, en het is onwenselijk dat mensen profiteren van wél betalende buren.

              Ten tweede is het goed mogelijk dat deze dienst niet winstgevend genoeg is, zodat de markt het niet in gaat vullen. Of men weigert de dienst in niet-rendabele delen van de stad (of het platteland) net zoals je wel ziet bij vastelijntelefonie of -internet waar ht gewoon te duur is een kabel door te trekken. Bij telefonie is dat rechtgezet met de Telecommunicatiewet: een grote partij (KPN) wordt aangewezen als universeel aanbieder en moet dan lijntjes trekken naar iedereen die dat wil. Maar dat is natuurlijk wel overheidsingrijpen, KPN zal dat als marktpartij niet doen.

              En als laatste (vrij naar Terry Pratchett) kan zo’n private brandweer wat louche types inhuren voor extra brandjes zodat er meer werk, oftewel meer omzet te halen is. Dat wil je ook niet.

              1. Het rare is dat ambulancevervoor dan weer wel grotendeels in private handen is. Volgens mij zijn er in grote steden wat GGD’s die ook ambulances hebben maar in het merendeel van de gevallen gaat het om private bedrijven.

              2. Sorry voor de off-topic discussie, maar als iemand zegt dat iets niet kan, dan prikkelt dat mijn creativiteit. In dit geval dus: private brandweer.

                Je hebt het over een “tragedy of the commons” tussen buren, vanwege de mogelijkheid van het overslaan van een brand. Ik denk dat dat de “minimale schaal van gezamenlijkheid” bepaalt: als tussen twee panden een significant overslag-risico is, dan moeten ze gezamenlijk de zelfde brandweer-service gebruiken. Ik heb zelf een portiekwoninkje, en daar heb je een Vereniging van Eigenaren voor gemeenschappelijke zaken. Zoiets zou je ook moeten hebben voor mensen die qua brand in de zelfde “eenheid” wonen. En ja, misschien is dat een soort mini-overheidje. Maar Een mini-overheidje dat maar over 1 onderwerp gaat is een stuk beter dan een grote overheid die alles vastlegt.

                En wat betreft Terry Pratchett’s idee: dat risico bestaat ook bij overheids-gefinancierde brandweer (en politie!). Overheidsdiensten staan continu onder budgettaire druk, en moeten continu aan bestuurders bewijzen dat ze nodig zijn.

                Het is wellicht beter om brandweer en brandverzekering samen te voegen, zodat de samengevoegde organisatie juist kosten maakt bij brand, EN gemotiveerd is om branden goed te blussen. Dit is trouwens een idee wat zo snel even in me op komt; ik weet niet of er nog ongewenste implicaties zijn.

            2. Als de overheid iets zou kunnen realiseren, waarom zou de vrije markt dat dan niet kunnen? En als de vrije markt iets niet kan, waarom zou de overheid dat dan wel kunnen?

              De overheid heeft een aantal belangrijke voordelen tov de vrije markt. Zo heeft het een vrijwel onbeperkt kapitaal tot z’n beschikking. Hierdoor zijn risicovolle, kapitaal intensieve projecten te maken die door de vrije markt vrijwel niet tot stand zouden kunnen komen. Ook kan de terugverdientijd vele tientallen jaren zijn.

              Daarnaast heeft de overheid de mogelijkheid om solidariteit af te dwingen (zie het brandweer voorbeeld van Arnoud).

              Tot slot hoeft de overheid niet elk project los te zien van al het andere waardoor er kosten voor het ene product gedekt kunnen worden door minder kosten voor een ander product.

      2. Er zijn wel heel veel andere diensten dan defensie (politie, justitie, ruimtelijke ordening, etc) die niet door de markt gedaan kunnen worden

        Ik heb me wel eens afgevraagd of justitie (en indirect ook wetgeving) niet door de markt gedaan kan worden. Ik geloof dat dit op kleine schaal wel gebeurt (mediation o.i.d.), met name om juridische kosten te beperken. En: contracten zijn eigenlijk een private vorm van “wetgeving”. In wezen hoeft de overheid alleen een juridische “root node” aan te bieden, voor conflict-oplossing tussen mensen die niet onder een gemeenschappelijke (private) mediator vallen, en voor een conflict met een mediator zelf (“hoger beroep”).

        Verder filosoferend: eigenlijk is het toepassen van justitie een “routing-probleem”: bij een conflict tussen twee partijen moet een rechter gevonden worden die aan beide partijen is verbonden. Dit is natuurlijk makkelijk in ster-netwerken en in hiërarchische boom-netwerken, maar het is wellicht ook mogelijk in meer willekeurig gevormde mesh-netwerken. Dat laatste zou meer vrijheid kunnen bieden voor mensen om hun eigen wetgeving / voorwaarden van samenleven uit te kiezen.

          1. Bleef het maar bij eenvoudig omkopen; de constante agressieve politieke lobby voor hardere straffen door die gevangenisbedrijven is veel ernstiger, omdat dat er toe leidt dat de VS het hoogste percentage gedetineerden heeft van de hele wereld, en dat een eventuele confrontatie met een misdadiger meestal veel slechter afloopt voor het slachtoffer: een dode meer of minder bij een overval maakt niet uit voor de strafmaat, maar betekent wel dat de pakkans omlaag gaat (immers: een getuige die de politie kan bellen minder).

            Kortweg: privateseren gevangeniswezen is een zeer slecht idee.

            1. Ik wil nu niet meteen zeggen dat private gevangenissen een goed idee zijn, maar zou je het probleem van lobbyen niet ook hebben bij gevangenissen die overheidsdiensten zijn? Sterker nog: dan zijn ze misschien nog wel beter in staat om de juiste route te vinden om hun zin te krijgen.

              Als rechters omkoopbaar zijn, dan heb je sowieso een groot probleem, of er nou wel of geen private gevangenissen zijn.

              Ik dacht trouwens dat de idioot grote gevangenispopulatie in de VS er vooral is door de enorme zero-tolerance inquisitie-stijl vervolging van drugshandelaren, die zo slecht is ingericht dat zelfs onschuldigen een risico lopen om in de val gelokt te worden en veroordeeld te worden. Maar goed: het ene sluit het andere natuurlijk niet uit.

              1. De zero-tolerance is inderdaad één van de oorzaken, maar niet de enige. Een ander deel van het idioot hoge aantal mensen in de gevangenis in de VS, is de andere filosofie achter straf: is het “gerechtigheid” (“jij hebt wat fout gedaan nu moet je boeten) of gaat het om heropvoeding? Het lijkt meer om gerechtigheid (wat soms eigenlijk meer op wraak lijkt, maar da’s een andere dicussie) te gaan dan om heropvoeding, ondanks dat veel gevangenissen in de VS “correctional facility” heten.

                En tenslotte is ongetwijfeld een deel van het probleem inderdaad het justitiele apparaat in de VS: gevangenissen zijn bedrijven, dus die hebben profijt van veel veroordelingen. Zij zoeken contact met officieren van justitie en rechters (die in de VS gekozen worden). De officieren van justistie en de rechters willen graag herkozen worden c.q. promotie maken en tonen daarom zoveel mogelijk “zero-tolerance” beleid, omdat zij meer op zoek zijn naar veroordelingen scoren dan naar waarheidsvinding (daar komen “plea deals” vaak vandaan: op voorhand schuld bekennen in ruil voor strafvermindering. Een tactief met vaak een groot schrikeffect, vooral bij mensen die nog geloven in justitie en het “three felonies a day” fenomeen niet kennen). In hoeverre het privaat zijn van de gevangenissen van invloed is in heel dat nogal modderig aandoende circus, weet ik niet. Ik kan je wel het popehatblog aanbevelen voor meer inzicht in hoe dit soort zaken aan de andere kant van de plas functioneren.

                Alles met elkaar genomen kan ik niet echt sluitend beargumenteren waarom gevangenissen niet privaat zouden mogen zijn, echter, de voorbeelden uit andere landen (vooral de VS) geven me toch het gevoel dat privatisering niet echt een goed idee is en dat wij het in Nederland beter en rechtvaardiger voor elkaar hebben.

                1. Een groot bezwaar van private gevangenissen vind ik dat het het geweldmonopoly van de overheid potentieel verder verwatert en voor en deel wordt overgedragen aan particuliere partijnen. Ik vind dat dat thuishoort bij de overheid.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.