Zijn ouders verantwoordelijk voor Facebookgedrag van hun kinderen?

kinderen-oppassen-bord-verkeersbord-waarschuwing.pngOuders zijn verantwoordelijk voor wat hun kinderen op Facebook doen, las ik bij de Wall Street Journal. Dat bleek uit een vonnis van een gerechtshof in de Amerikaanse staat Georgia. Het kind had een ander kind gepest, en de ouders hadden nagelaten in te grijpen terwijl ze wel hadden moeten weten dat dit speelde. Hoe zou dat bij ons gaan?

De wet is voor aansprakelijkheid van ouders in principe helder. Een kind is tot 14 jaar niet aansprakelijk voor zijn handelen (art. 6:164 BW). Ouders zijn dat wel (art. 6:169 BW), mits het gaat om actief handelen (en dus niet nalaten door het kind, bijvoorbeeld omdat het kind niet waarschuwt voor een gevaarlijke situatie in het ouderlijk huis).

Vanaf 14 jaar is het kind in principe zelf aansprakelijk, hoewel hier dan wel het kalekipprincipe opgaat natuurlijk. Voor de ouders ligt het dan iets complexer. In beginsel zijn zij aansprakelijk voor hun kind van 14 tot 16 jaar. Vanaf 16 jaar is alleen het kind aansprakelijk. Je leest wel eens dat je als ouder tot 18 of 21 aansprakelijk bent voor je kind, dat is dus niet juist. Je hebt wel een onderhoudsplicht tot 21 jaar voor levensonderhoud en studie van je kind. (En er is een wetsvoorstel tot verruiming van de aansprakelijkheid voor ouders.)

Bij dat beginsel geldt een uitzondering die ik altijd drie keer moet lezen. Een ouder is aansprakelijk voor het kind,

tenzij hem niet kan worden verweten dat hij de gedraging van het kind niet heeft belet.

Dit wil zeggen: je bent aansprakelijk voor een fout van je kind als blijkt dat jij als ouder in had moeten grijpen, maar dat hebt nagelaten. En de bewijslast ligt bij jou als ouder: jij moet bewijzen dat je niet in had moeten grijpen, oftewel dat dit gedrag van het kind binnen zijn normale vrijheid valt en daarom alleen de schuld van het kind is. Rijdt een kind van 15 iemand aan met de fiets, dan zijn de ouders daar dus normaliter niet voor aansprakelijk. Het is immers normaal dat kinderen van 15 zelfstandig fietsen en ongelukken kunnen dan gebeuren.

Is het normaal dat kinderen van 14 jaar en ouder zelfstandig Facebooken? ‘Duh’ lijkt mij het enig juridisch correcte antwoord hier. (Of misschien “Facebook is voor oude mensen, wij zitten op Snapchat of Instagram” maar ik ben oud dus dat weet ik niet.) In dat geval heb je dus niet snel een plicht als ouders om in te grijpen en is alleen het kind juridisch aansprakelijk voor wangedrag daar.

In 2009 was er een rechtszaak tegen de ouders van een vijftienjarige die auteursrechtinbreuk had gepleegd (de Cruijffclaim van vierduizend euro). Omdat de jongen niet betaalde, wilde de rechthebbende via dit wetsartikel dat de ouders dat zouden doen. Maar dat wees de rechter af:

Het gaat kennelijk om een handige jongen – zoals zoveel kinderen tegenwoordig zeer handig zijn in het omgaan met internet en alles wat met computers te maken heeft – die op deze wijze zijn liefhebberij mede vorm geeft. Dat is tegenwoordig niets bijzonders. Er zijn veel kinderen van (ongeveer) deze leeftijd die een website hebben. Het onderwerp van de site -voetbal- is onschuldig: volstrekt normaal voor een jongen van 15 jaar.

Mede gezien die omstandigheid zag de rechtbank geen reden om de ouders aansprakelijk te houden voor deze inbreuk. De vrijheid om een website te bouwen is voor een vijftienjarige “normaal” en de ouders zijn “niet tekort geschoten in hetgeen in de gegeven omstandigheden redelijkerwijze van hen kon worden gevergd.” En als een website bouwen al normaal is, dan lijkt me het updaten van je Facebook ook heel normaal.

Anders wordt het misschien als je wéét van wangedrag door je kinderen en je laat dat doorgaan. Op zeker moment komt er toch een soort van verwijt dat je in had moeten grijpen bij pesterij en dergelijke. En dan vervalt de ’tenzij’ dat het je niet had kunnen worden verweten dat je niet ingreep. Hoewel ik me dan wel afvraag, wanneer wéét je als ouder dat je kind rare dingen doet op internet.

Arnoud

15 reacties

  1. Hoewel ik me dan wel afvraag, wanneer wéét je als ouder dat je kind rare dingen doet op internet.

    In dit geval is het simpel omdat de school de ouders had geïnformeerd.

    Het lijkt me in z’n algemeenheid toch vrij moeilijk om te bepalen dat een ouder iets had moeten weten. Hoe had je moeten weten dat je kind iets uitspookt als hij dat goed kan verbergen?

  2. Een ding wordt uit de publicaties in de meeste media niet duidelijk in dit geval. De ouders zijn verantwoordelijk, omdat ze waren geinformeerd over het laakbare gedrag (ik ga er vanuit dat systematisch pesten zoals gedaan werd in dit geval laakbaar is) van hun kind en desondanks niet ingrepen.

    Als vader van drie kinderen heb ik mijn kinderen niet altijd strikt onder controle. Hoe ouder ze worden, hoe meer verantwoording ze zelf moeten (mogen, kunnen) dragen. Dat neemt niet weg dat op het moment dat ik word geinformeerd dat mijn kind iets doet wat hij niet mag, ik me wel degelijk verantwoordelijk voelde hier een ernstig gesprek over te voeren.

    In Nederland zou de situatie dan denk ik vergelijkbaar worden. Haden de “Cruif-ouders” geweten dat hun zoon in overtreding was en niet ingegrepen, zouden ze dus mogelijkerwijze wel verantwoordelijk zijn geweest.

    1. Een ding wordt uit de publicaties in de meeste media niet duidelijk in dit geval. De ouders zijn verantwoordelijk, omdat ze waren geinformeerd over het laakbare gedrag (ik ga er vanuit dat systematisch pesten zoals gedaan werd in dit geval laakbaar is) van hun kind en desondanks niet ingrepen.

      Dat klopt niet. De ouders zijn verantwoordelijk, en aansprakelijk, maar ze kunnen die verantwoordelijkheid pas uitoefenen als ze van het gedrag van hun kind op de hoogte zijn; de vraag is dus in hoeverre ze er voor moeten zorgen dat ze dat altijd zijn, want het wordt tegenwoordig niet meer als goede praktijk beschouwd om volledig te verhinderen dat je kind dingen doet waar je niet van op de hoogte bent.

  3. Ouders kunnen prima volgen wat hun kind op facebook of een eigen website doet. Althans, voor zover dat niet aan het oog wordt onttrokken (zoals met chat e.d.).

    De vraag wordt dan wel hoe vaak je het moet controleren om binnen de norm “redelijkerwijs” te blijven. 1 keer per week? 1 keer per 14 dagen? 1 keer per maand? En hoe zit het dan met twitter?

    Misschien toch wel tijd dat social media voorzien in een “meld dit aan de ouders” knop…

    1. Hoewel ouders het misschien wel kunnen, is het de vraag of ze het ook moeten. Ook een kind heeft recht op privacy en ik denk dat het ongewenst is om bij een kind van 15 al zijn FB berichten te gaan bekijken. Net als dat je zijn/haar post niet opent of de telefoongesprekken afluistert.

      Je zal je dus moeten richten op andere signalen zoals een opmerking van een andere ouder of gesprekken die je met het kind hebt.

    1. Het is de vraag of je daarmee een buitengewoon getalenteerd persoon benadeelt. Ook als iemand buitengewoon getalenteerd is dan kan sturing van de ouders nog steeds zinvol en vaak zelfs noodzakelijk zijn omdat talent niet altijd gepaard gaat met een goed inschattingsvermogen van wat wel of niet maatschappelijk verantwoord is.

  4. Is het normaal dat kinderen van 14 jaar en ouder zelfstandig Facebooken? ‘Duh’ lijkt mij het enig juridisch correcte antwoord hier. (Of misschien “Facebook is voor oude mensen, wij zitten op Snapchat of Instagram” maar ik ben oud dus dat weet ik niet.)
    Facebook hanteert een leeftijdsgrens van 13 jaar.
    Het is daarmee dus geen site voor jonge kinderen en 14-jarigen zullen dus gemiddeld genomen relatief onervaren Facebook gebruikers zijn.

  5. Het kind had een ander kind gepest, en de ouders hadden nagelaten in te grijpen terwijl ze wel hadden moeten weten dat dit speelde.

    Het gerechtshof had vast suits s01e06 gezien 😀

    Dean: (about inside trading within his company) Harvey, I want you to know that I knew nothing about any of this. Harvey: Dean, when I was 13 years old my little brother was getting bullied by a kid in the neighborhood. One day I confronted the kid’s father. He told me he didn’t know anything about it. You know what his problem was? It was his God damn job to know.

  6. Ouders zijn gewoon verantwoordelijk, je kan altijd het internet en alles uitzetten. Heb een keer een ouder aan gesproken waarvan het kind of FB te verging. Dit kind was 8. Kreeg alleen totaal geen reactie van ouder… Die het kennelijk normaal vind dat kinderen va 8 op een volwassen site zit. Vraag me uberhoud af of er nog volwassen sites zijn waar geen kinderen op zitten die redelijk normaal zijn?. Want facebook gaat zo richting een kindersite. Vind dat ouders vaker nee moeten zeggen. Ze wouden een kind… dan hoort de opvoeding er ook bij.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.