Mijn universiteit verplicht me te Facebooken!

facebook-vind-ik-stomEen lezer vroeg me:

Ik studeer in Amsterdam en voor een van onze vakken publiceert de docent essentiële informatie alleen in een Facebookgroep waar iedereen dus lid van moet worden. Ik heb geen Facebook want hun privacybeleid bevalt me niets (zacht uitgedrukt). Kan mijn docent me toch verplichten hieraan mee te werken?

In theorie lijkt me dit eenvoudig: nee, dat kunnen ze niet. De Wet op het hoger onderwijs bepaalt dat er een onderwijs- en examenregeling moet zijn voor elke opleiding, en daarin moet staan hoe het vak gegeven wordt (“waar nodig, de inrichting van praktische oefeningen”). Ik geloof geen seconde dat er ook maar één Nederlandse universitaire studiegids is die het woord Facebook vermeldt bij de studiehulpmiddelen.

Daarnaast is het nogal merkwaardig dat een universiteit zou eisen dat een student verplicht een contract sluit met een derde partij (Facebook), zeker nu bekend is dat die partij nogal losjes met de privacy van Europese burgers omgaat.

Tegelijk snap ik vanuit de praktijk de keuze wel: als je zelf gewend bent Facebook te gebruiken als docent, en je studenten doen dat zonder piepen ook, wat is er dan handiger dan op Facebook met elkaar communiceren? En ik geef meteen toe dat Facebook makkelijker te gebruiken is dan ieder onderwijstool dat ik heb gezien.

Mij lijkt het beter als de docent de informatie óók deelt via een eigen tool, zoals het bekende Blackboard. Maar hoe krijg je die docent daarvan overtuigd? Escaleren naar de decaan of studieadviseur en hopen dat die je zorg snapt? Hoe zorg je ervoor dat je niet overkomt als een zeur bij zoiets?

Arnoud

69 reacties

  1. Stel dat het geen Facebook was, maar een NL netwerk wat ook nog eens een goede reputatie had en een leerling zou weigeren? Dan is er ineens een stuk minder begrip voor zo’n leerling.

    Persoonlijk vind ik dat je best een account kunt nemen, je naam even anders spelt en dat deelt met de klas zodat ze je wel weet te vinden, en verder gewoon gebruiken voor school en niets anders.

    Aan de ene kant vind ik de principes van “ik wil geen Facebook” op basis van privacy niet heel goed te verdedigen anders dan emotie. Banken zien alles wat je koopt. Zorgverzekeraar weet je gezondheidstoestand, de ISP weet van elke pagina die je bezoekt. Je smartphone weet waar je wanneer was en nog veel meer. Daarnaast heb je overal camera’s hangen.

    Als iemand echt tegen Facebook is, niet ruimdenkend genoeg is er slim mee om te gaan maar wel een Android of een iPhone heeft, dan vind ik dat behoorlijk hypocriet.

    1. Daar noem je ook direct een paar dingen: En Nederlands, en een goede reputatie? Twee dingen waaraan Facebook niet voldoet. En dan nog: waarom zou je als student een dienst bij een derde moeten afnemen om te weten wat je huiswerk is?

      Ik mag toch hopen dat banken en zorgverzekeraars beter met mijn gegevens omgaan dan Facebook dat doet. De ISP moet metagegevens bewaren van de overheid, en m’n smartphone weet precies waar ik ben, maar doet daar pas iets mee als ik daar toestemming voor geef. Door het installeren van een Facebook app, bijvoorbeeld, die honderden stukjes gegevens op regelmatige basis naar Facebook verstuurt…

      Facebook (maar ook Google, bijvoorbeeld) daarentegen heeft inmiddels zoveel gegevens van zowel leden als niet-leden, dat ze meer weten dan menig veiligheidsdienst. En gaat daar een stuk ruimhartiger mee om, om het maar eufemistisch te zeggen. Want met die gegevens verdienen Facebook en Google hun geld.

      If you’re not paying for the product, you are the product…

      1. Ik mag toch hopen dat banken en zorgverzekeraars beter met mijn gegevens omgaan dan Facebook dat doet.

        Dat is behoorlijk naïef, bij Facebook weet je tenminste dat je gegevens verkocht worden aan de hoogste bieder, bij je zorgverzekeraar, (of overheidsdienst, nutsvoorziening, of andere club) is de enige zekerheid die je hebt dat ze vroeg of laat een keer lekken of gehackt worden.

    2. Aan de ene kant vind ik de principes van “ik wil geen Facebook” op basis van privacy niet heel goed te verdedigen anders dan emotie. Banken zien alles wat je koopt. Zorgverzekeraar weet je gezondheidstoestand, de ISP weet van elke pagina die je bezoekt. Je smartphone weet waar je wanneer was en nog veel meer. Daarnaast heb je overal camera’s hangen.

      Ik vind dat echt een waardeloos, of zelfs schadelijk argument. Als je je privacy waardeert, dan heb je een hekel aan al deze dingen, maar ze worden je allemaal in meer of mindere mate gedwongen opgelegd. Als je je privacy wilt verbeteren, dan moet je ergens beginnen, en het argument dat dat ene ding niet uit maakt omdat er zoveel andere dingen mis zijn telt daarbij niet.

      Zelf heb ik inmiddels de volgende maatregelen genomen: * Ik heb bijna nooit een mobiele telefoon bij me * Mijn computers, router en telefoon draaien inmiddels allemaal Free Software die geen bekende privacy-lekken heeft * Ik gebruik regelmatig TOR voor internetverkeer, en ik heb een PGP-sleutel * Ik betaal bij voorkeur contant of met bitcoins, en ik heb wat gemixte bitcoins * Ik heb geen Facebook-account

      Ik zou in de beschreven situatie wel gaan klagen, maar vooral om de docent en andere verantwoordelijken bewust te maken van het privacy-probleem van wat ze doen. Mocht klagen niet werken, dan zou ik een account onder een valse naam aanmaken (met een nieuw anoniem webmail-adres), en daarmee het college volgen. Ik zou lak hebben aan de gebruiksvoorwaarden van Facebook: je bent de overeenkomst met Facebook niet vrijwillig aangegaan, dus die zou ik niet als geldig beschouwen.

      1. Ik zou lak hebben aan de gebruiksvoorwaarden van Facebook: je bent de overeenkomst met Facebook niet vrijwillig aangegaan, dus die zou ik niet als geldig beschouwen.

        Je kunt wel het gevoel hebben dat je er toe gedwongen bent, er is echter feitelijk niemand die je daadwerkelijk ergens toe dwingt. Wanneer je een Facebook-account aanmaakt dan ben je toch echt gehouden aan de gebruiksvoorwaarden. Gewoon niet doen dus.

    3. Dit is natuurlijk een drogredenering. Omdat we bijna geen privacy meer hebben is het raar als je ineens om privacy geeft.

      Daarnaast speel je heel erg in op gevoel, en klopt het feitelijk niet wat je zegt. Facebook heeft letterlijk in haar voorwaarden staan dat persoonsgegevens en voorkeuren worden verkocht aan de hoogste bieder. En het maakt Facebook echt niet uit welke bieder dat is.

      Zorgverzekeraars, ISPs, Telecom providers en camera’s vallen allemaal onder zeer strikte wetten en regels die bepalen wat er met die gegevens mag gebeuren. En een van de dingen die met al die gegevens zeker niet mee mag gebeuren is zomaar verkopen aan de hoogste bieder.

    4. Aan de ene kant vind ik de principes van “ik wil geen Facebook” op basis van privacy niet heel goed te verdedigen anders dan emotie. Banken zien alles wat je koopt. Zorgverzekeraar weet je gezondheidstoestand, de ISP weet van elke pagina die je bezoekt. Je smartphone weet waar je wanneer was en nog veel meer. Daarnaast heb je overal camera’s hangen.
      Er zijn drie grote verschillen tussen Facebook en partijen als je bank en zorgverzekeraar: 1) Facebook volgt je dmv cookies ook via allerlei andere sites waar al dan niet een FB-button op staat. 2) Je zorgverzekeraar of bank gebruikt je gegevens niet om tegen betaling advertenties aan je te tonen. 3) Facebook is een Amerikaans bedrijf wat al die gegevens vrolijk aan de Amerikaanse overheid overlegd als ze er om vragen. (En wie weet wie nog meer.. Het is tenslotte een commercieel bedrijf wat als kernactiviteit heeft: geld verdienen aan informatie die ze over je verzamelen.)

  2. Dit is zonder enige twijfel in strijd met het onderwijs- en examenreglement, omdat zoals je aangeeft van een student niet geëist kan worden een overeenkomst te sluiten met een Amerikaanse onderneming ten einde de voor een vak noodzakelijke literatuur te verkrijgen. Enige wat ik me kan voorstellen als het een vak Sociaal media gebruik of iets dergelijks betreft, en aangesloten bij Facebook deel uitmaakt van de leerervaring.

    1. Ik denk meteen aan het onderwerp van gisteren. Alles wat een student op ‘school’ maakt, is -zonder dat het anders geregeld is- (auteursrechtelijk) eigendom van de school. Is de student dan niet eigenlijk ook een medewerker op de school en is de school dan ook niet degene die de ‘licenties’ aan gaat?

      Maak inderdaad gewoon een speciaal account aan. En je accepteert de voorwaarden, als ‘onderdeel’ van de school, niet als jezelf. En gebruik het verder niet. Het probleem is natuurlijk dat je notificaties van updates makkelijk wilt ontvangen. Dus moet je een mailaccount koppelen. En dan kruipt Facebook wel verder dan je zou willen. Bovendien gaat Facebook nog steeds niet heel erg prat op pseudoniemen. Dus is er een kans dat je ‘B2014 Student’ naam niet geaccepteerd wordt.

          1. Hoi Alex, Je bent in december van harte welkom bij mijn hoorcollege in de reeks “Informaticarecht voor niet-juristen” over “het werkgeversauteursrecht”. Daarin ga ik oa in op het (onterechte) beeld dat stagiairs en studenten automatisch hun auteursrechten kwijt zouden kunnen raken aan stagegevers of opleidingen.

      1. Dat vind ik een interessante: de meeste universiteiten en hogescholen in Nederland eisen ondertussen een Google account, anders geen studenten mail adres. Hoe staat dat daarmee dan?

        Ik vermoed dat dat hetzelfde gaat als het verhaal van deze vrije software-gebruiker. Die schreef allerlei scholen en universiteiten aan met de vraag of het uberhaupt mogelijk was om een opleiding te volgen zonder verplicht aan de gesloten software te moeten gaan. Hij kreeg doodleuk te horen dat dat niet kon en dat hij maar ergens anders moest gaan studeren, want die vrijheid heb je, en de school is niet verplicht om mee te werken aan de eisen van een minderheid. Echter, hij kreeg ditzelfde te horen bij iedere school, waardoor hem effectief geen keus overbleef.

        De overheid op haar beurt gaf te kennen dat ze geen invloed zou kunnen uitoefenen op de software-keuzes van individuele scholen. Dit zelfs ondanks het feit dat overheidsinstellingen “verplicht” worden vrije software te verkiezen boven gesloten software bij “gelijke geschiktheid” en open standaarden eigenlijk altijd verplicht zijn, tenzij je kan uitleggen waarom dat niet opgaat voor jou. Dit wordt door niemand serieus genomen omdat er geen handhaving is van dit beleid.

        Praktisch gezien is het gebruik van Facebook in de opleiding lang niet zo “normaal” als het gebruik van gesloten software, maar met genoeg tijd en weinig weerstand van studenten (want kritisch denken is moeilijk) zou dit probleem even groot kunnen worden. Ik denk dat dit probleem al veel groter is als je ook andere cloud-diensten met twijfelachtige EULA’s zoals Google (docs/mail) en Microsoft (Office 360/Sharepoint), etc hierbij meetelt.

        Het wordt hoog tijd dat de overheid eens verantwoordelijkheid neemt voor wat de Nederlandse opleidingsinstuten allemaal uitspoken, want anders wordt het een puinzooi waar we ons collectief voor mogen schamen.

        1. Dat is het al. Ik heb meer dan eens gehoord dat docenten niets anders dan papers in docx format accepteren. Dat is schandalig! Laat een docent lekker gratis openoffice installeren, en plaats van al je studenten verplichten dure MS software te gebruiken. Dat zou de ruimdenkendheid van de hedendaagse jeugd sowieso goed doen. Ze weten niets anders dan dat wat ze opgedrongen krijgen, en staan de rest van hun leven niet meer open voor wat anders. En de scholen maar denken dat ze gesponsord worden door MS, het juist andersom…

        2. Ik ben een tamelijk rabiaat gebruiker van open-source-software, maar ik ben het totaal niet met je eens.

          De reden dat ik graag open-source-software gebruik is dat (naast de prijs) dat het het beheer vaak vereenvoudigt: het is minder werk. Bij onderwijs is de docent qua tijdsinvestering de bottleneck, dus is het belangrijk om oplossingen te kiezen die het de docent gemakkelijk maken. Als die docent dan .docx wil omdat de docent dat gemakkelijker vindt, ben ik het daarmee eens, en dus om precies dezelfde reden waarom ik zelf voor mijn eigen documenten nooit .docx zou gebruiken (want voor zulke documenten heb ik geen baat bij Word-compatibiliteit).

      2. Waarom zou je een Google Account moeten hebben als universiteiten en hogescholen gebruik maakt van Google Mail? Ik ben in de veronderstelling dat je daarvoor géén Google account nodig hebt!

        Alle universiteiten en hogescholen in Nederland maken gebruiken van SURFconext, een federatieve login via gebasseerd op SAML2. Hierbij is er een expliciet onderscheid tussen de identity provider (IdP, een universiteit of Hogeschool) die zorgt voor accountbeheer en authenticatie, en de service provider (SP, zoals Google) zorgt voor de dienst. In de praktijk ga je naar de URL voor mail, kiest je instelling, die verwijst naar de loginpagina van de Universiteit of Hogeschool, en die verwijst je -met meegeven van de nodige SAML attributen- weer naar de service provider. Die controleert of de SAML attributen geldig zijn, en geeft vervolgens al dan niet toegang.

        Ik neem aan dat dit ook zo geldt voor Google Mail: Volgens mij is Google Mail onderdeel is van het Google Apps for Education pakket, en maakt Google Apps for Education gebruik van SAML2.

        Wat denk ik voor deze discussie relevant is, of dat Google Apps for Education zich wel of niet houdt aan Juridisch normenkader cloudservices hoger onderwijs. Ik meen dat op dit moment SURFmarket (een not-for-profit organisatie die software licenties regelt voor het hoger onderwijs) momenteel de regel hanteert “comply or explain”: dus een dienst moet ofwel aan deze normen voldoen, ofwel ze moeten uitleggen waarom ze er niet aan (kunnen) voldoen. Zo niet, dan kan de dienst niet worden aangeboden via SURFmarket. Aangezien deze daar wel genoemd staat, ga ik er van uit dat Google zich aan de regels houdt, of heeft uitgelegd waarom niet. En als je echt wil weten hoe dit zit, zou ik eens contact opnemen met SURFmarket.

        (Disclosure: ik werk bij SURFsara, een zusterorganisatie van SURFmarket. Ik heb nooit Google Apps for Education gebruikt, en zie liever dat email zich op een Nederlandse server bevindt.).

        1. Bij de UvA wordt er gevraagd dat studenten handmatig hun Google Account koppelen aan hun studenten login. Op die manier kan de student bij zijn studentenmail via een Google Account. En die verloopt dan ook automatisch op het moment dat de student niet meer is ingeschreven.

          Als je dat niet wilt, ook prima, maar dan krijg je geen studentenmail adres.

  3. Ik begrijp goed dat mensen niet zitten te wachten op een Facebook-account, maar wat is er mis om – als je toch verder niks met Facebook wilt doen – alleen een apart account aan te maken puur voor je opleiding? Schroef je privacy naar het maximale zodat je verder niet vindbaar bent. Gebruik desnoods een alterego.

    1. Wat is er mis met géén facebook gebruiken. Elk ander collaboratiepakket is net zo geschikt. En mooi: kun je in eigen beheer houden. Leren de informaticastudenten ook nog wat. Een alterego opdringen vind ik zo mogelijk nog kwalijker. Alles open en bloot, maar wel in de eigen groep. Facebook is daarvoor niet geschikt.

  4. Op een universiteit is de faculteitsraad of de universiteitsraad (vergelijkbaar met de ondernemingsraad) de uitgelezen plaats om zoiets aan de kaak te stellen.

    Zeker op een universiteit met zowel een informatica als rechten opleiding kan ik me niet voorstellen dat je daar geen gehoor vind.

  5. Ik let ook even op het betreffende vak: essentiële informatie. Ik weet niet precies wat dat inhoudt maar aangezien facebook een belangrijke informatiebron is kan ik de koppeling naar facebook wel begrijpen. Daarnaast lijkt het erop dat alleen om een facebook account wordt gevraagd. Alle essentiele informatie kun je in principe gewoon leeglaten. Facebook vraagt minimaal om je naam, je email adres of telefoonnummer, je geslacht en je geboortedatum. Op de geboortedatum na niet echt gevoelige informatie. En de geboortedatum kun je verborgen houden. Je hebt dan een enorm saai profiel wat prima te gebruiken is om de lessen te volgen. En email account? Gewoon een extra GMail/Hotmail/Yahoo account aanmaken hiervoor en verder “vergeten”. En wie Google Chrome gebruikt kan daarnaast ook gewoon een extra user aanmaken voor dit vak en verder normaal browsen onder de eigen user-account. Ofwel, er zijn genoeg methodes om Facebook zo min mogelijk gegevens te bieden. Maar het lijkt mij wel dat de leraar een goede reden opgeeft om aan te geven waarom facebook wordt gebruikt. Mogelijk omdat er geen kosten aan verbonden zijn. Zo zouden ze ook Google Groups kunnen gebruiken als een soort forum/nieuwsbrief en de vraag is of dat ook mag. Aan Blackboard zijn natuurlijk kosten verbonden, simpelweg omdat de universiteit hiervoor een host nodig heeft. Studenten hebben daarnaast ook een account voor Blackboard nodig en het is maar de vraag hoe veilig hun gegevens bij Blackboard zijn. (Want recentelijk is Blackboard nog gehackt!) Ik heb het gevoel dat mijn gegevens veiliger zijn bij facebook dan die Blackboard-prut die door de goedkoopste developer is geschreven…

    1. Dat is een beetje te kort door de bocht. Facebook’s voorwaarden verplichten je echte naam op te geven, en dat is voor genoeg mensen toch echt wel gevoelige informatie. Dus tja, als je het geen probleem vind om je niet aan de voorwaarden te houden, dan kun je hier omheen werken. Maar dat mag niet, en lijkt me raar dat een onderwijsinstelling je daartoe zou gaan verplichten.

      En het gebrek aan kosten, dat klinkt niet als de reden. Dan had de briefschrijver wel gemeld dat z’n hele opleiding, in plaats van dit ene vak, op Facebook zit. Die licentie hebben ze wel, alleen Blackboard is zo’n berg bagger dat sommige docenten liever iets anders gebruiken. Gelukkig gebruikten mijn informatica-docenten als alternatief altijd zelf-gehostte websites waar je geen accounts bij nodig hebt.

      Maar dat Blackboard lekker is dan Facebook geloof ik meteen. Tijdens m’n studie vonden we continue nieuwe exploits.

  6. Hoe zorg je ervoor dat je niet overkomt als een zeur bij zoiets?

    Dat lijkt me onmogelijk. “We hebben allemaal toch niets te verbergen” en zo? Ik heb zelf eens een Facebookaccount aan moeten maken om concertkaartjes te kunnen kopen. Ik heb een paar familieleden toegevoegd, maar gebruik het verder niet. Anderen raadden ook al aan iets dergelijks te doen. Neemt niet weg dat ik het niet professioneel over vind komen om hier verplicht Facebook voor te gebruiken.

    Overigens staat Facebook er om bekend gegevens ganatiek te verzamelen en ruimhartig te delen, maar daar zijn ze heus niet alleen in. Facebook is alleen zo alomtegenwoordig dat ze het op grotere schaal kunnen doen dan andere netwerken. Wat nu, als de professor het via een ander netwerk had gedaan? Had Google+ wel je goedkeuring kunnen wegdragen? LinkedIn? Twitter? MSN? Hyves? En wat nu, als het een netwerk was, gericht op academici, of misschien zelfs speciaal bedacht voor het delen van informatie tussen professoren en studenten? Dat zou er weliswaar professioneler uit kunnen zien, maar qua privacy misschien niet substantieel anders zijn dan Facebook.

  7. Interessant onderwerp, dat zonder meer. Ik werk in het HBO, en moet “blackboard” gebruiken, maar om nu te zeggen dat het zo’n gebruiksvriendelijk gereedschap is: nee, nee, driewerf nee. Ik kan me wat dat betreft goed voorstellen dat er andere wegen gezocht worden. Ik doe dat zelf ook, maar gebruik dan liever een eigen server met veelal open source software. Zitten ook haken en ogern aan, maar ik heb wel alles in eigen beheer.

    1. Ik vind dit eigenlijk wel een goeie analogie.

      Echter, er zijn weinig opleidingen waar het consumeren van voedsel onderdeel is van het curriculum. Bovendien is de standaardreactie “dan ga je maar elders studeren” hier niet zo’n probleem: er zijn alternatieven dus je hoeft als moslim niet verplicht naar een christenlijke school.

  8. Wat een reacties. Waarom neemt ie niet even een facebook account? Hij zegt toch dat ie dat niet wilt? Maar iedereen heeft een facebook account? En je hoeft alleen je naw en geboortedatum op te geven. Dus neem nou een facebook account. Ik zeg: gelul. Elke student krijgt een emailadres van school. De docent kan die prima gebruiken om lesstof te versturen. Er is geen enkele noodzaak om een student voor zijn/haar studie te verplichten een account te nemen bij fb, gmail, yahoo, pinterest, instagram, of welke andere social media outlet.

  9. Als docent (onderwijsinstelling) moet je garanderen, dat een student die de colleges bezoekt daar, danwel in de ruimtes van de universiteit alle informatie kan vinden die hij voor het met redelijk succes afsluiten van zijn opleiding nodig heeft. Omgekeerd mag er van de student worden verwacht dat hij/zij regelmatig de colleges bezoekt en zelfstandig de terbeschikking gestelde informatie verwerkt. Besluit ik als service aan mijn studenten powerpoints in en dropbox te stoppen en een student wil hiervan geen gebruik maken, blijft hem altijd de mogelijkheid tijdens college meeteschrijven. Als ik de huidige historici mag geloven is dat eeuwen lang redelijk goed gegaan, waarom zou dat nu door computers veranderen?

    1. Ik vind het gat tussen Dropbox en “kom maar naar college” te groot. De maatschappij vandaag de dag is iets complexer dan in de 17e eeuw. Studenten hebben bijbaantjes, doen twee studies, hebben verenigingsverplichtingen, volgen extra vakken, minoren en honorsprogramma’s, willen soms naar huis en ga zo maar door. Het is niet realistisch van een student te verwachten dat hij naar elk college komt en overal de stof met kroontjespen noteert. Zeker niet omdat alle universiteiten vandaag de dag de redelijke indruk wekken dat de stof (grotendeels, Powerpoints & syllabi) achteraf beschikbaar is. Plus, denk je echt dat zo’n 17e-eeuwse student in staat is de studie van vandaag te volgen als hij naar alle colleges komt? Het tempo ligt hoger, de informatiedichtheid is eh dichter en hij zal dus hopeloos verzuipen.

      Het voelt dan ook niet realistisch om te zeggen “als je Facebook/Dropbox niet bevalt, kom je maar naar college”. Dit nog afgezien van de privacyschending die je een student dwingt zichzelf aan te doen door die ‘service’ voor te stellen. Waarom niet gewoon Blackboard?

      1. Is het niet aan de school of docent om te bepalen met welke middelen het onderwijs wordt gegeven? Als de docent zegt: jullie leveren dit in door het met kroontjespen op perkament te calligraferen, dan heb je dat maar op te volgen. Intussen kun je natuurlijk als leerling of school de redelijkheid of wenselijkheid van zo’n bepaling wel in twijfel trekken, maar dat heeft dan eerder betrekking op een volgende editie van de cursus.

        1. Dat moet dan wel in de studiegids of het onderwijs- en examenreglement staan. (Of zodanig voor zich spreken dat dat niet hoeft.) Studenten hebben geen perkament of kroontjespen, dus dat moet voorgeschreven worden. Dat ze een balpen hebben, mag je aannemen dus “Bij het tentamen dient u een balpen te hebben” hoeft er niet in.

            1. Oh, normaal zal een dergelijk schrijfinstrument geen probleem zijn. Maar stel ze werken met van die computergescande antwoordvellen voor MC-vragen. Dan kan het best redelijk zijn om een potlood of dunne zwarte stift te eisen, en ja daar sta je dan met je groene balpen. Maar dat moet dan in het reglement staan. (Of ze moeten een voorraadje potloden beschikbaar hebben bij start van het tentamen.)

      2. Zeker niet omdat alle universiteiten vandaag de dag de redelijke indruk wekken dat de stof (grotendeels, Powerpoints & syllabi) achteraf beschikbaar is.
        En toch zijn er nog prima docenten die van tevoren melden dat de sheets van de colleges niet achteraf beschikbaar komen. Het gebeurt niet vaak, maar het kan wel. Verder is het zo dat alle overige dingen die je hier noemt allemaal vrije keus van de student is.

        Het is volkomen realistisch te verwachten dat een student zich inzet voor een vak en dus tijdens de colleges (hoor- of werkcolleges en practica) aanwezig is. Ik stel zelf altijd als regel dat studenten vragen mogen stellen tijdens de contacturen, en dat ze tijdens deze uren ook afspraken met me kunnen maken mochten ze uitgebreidere vragen hebben. Geen tijd voor colleges? Dan heb ik geen tijd om te reageren op je e-mails of voor onverwachte bezoekjes.

      3. Ik denk dat je wel degelijk van een student kunt verwachten alle college’s van een vak bij te wonen. Veel vakken stellen dat zelfs verplicht (inclusief het tekenen van een presentielijst) omdat de docent anders tegen een lege zaal staat te oreren. (Dit zegt natuurlijk iets over hoe interesant die college’s zijn, maar dat terzjide.)

      4. Was het volgen van een college sowieso niet het uitgangspunt van een studie? Sorry hoor, maar dan maar wat minder bijbaantjes en uitgaansleven… Dat zijn precies die studenten waarvoor ik de studielening niet heel erg vind.

        1. Sorry, het volgen van colleges is al ruim tien jaar geen uitgangspunt meer van universitaire studies. Men verwacht bijbanen, extracurriculaire activiteiten, werkgroepen, papers en ga zo maar door. Dit nog los van dat een hoorcollege vaak bar slecht werkt om informatie over te dragen. Zeg ik als docent aan een universiteit.

  10. Daarnaast is het nogal merkwaardig dat een universiteit zou eisen dat een student verplicht een contract sluit met een derde partij (Facebook), zeker nu bekend is dat die partij nogal losjes met de privacy van Europese burgers omgaat.

    Studenten worden toch ook verplicht om email te nemen bij derden als Google of Microsoft vanwege de contracten die universiteiten sluiten met deze partijnen?

    Waarom zou een account bij Facebook zoveel anders behandeld moeten worden?

      1. Maar als een onderwijsinstelling gebruik en/of installatie van software en/of diensten van andere bedrijven verplicht stelt, dan wordt de leerling dus verplicht om de bijhorende voorwaarden te accepteren. Als een derde partij buiten de vergelijking moet blijven (openingspost), dan betekent dat dus dat de onderwijsinstelling in haar eigen software en eventuele hosting moet voorzien. In de praktijk betekent dit dus dat een onderwijsinstelling slechts vrije software zou mogen gebruiken, tenzij ze zelf software gaan ontwikkelen. De minister van onderwijs heeft hier ook al uitspraken in deze richting gedaan, maar op dit moment moet ik de onderwijsinstelling nog tegenkomen die geen gebruik maakt van diensten of software van derden.

      2. Toch wordt het afnemen van diensten van google verplicht gesteld door universiteiten. De RUG is daar een voorbeeld van helaas…… Bovendien worden studenten verplicht om deze mail ook daadwerkelijk te gebruiken. Het is niet mogelijk om een alternatief mailadres kenbaar te maken bij de universiteit. Kwestie van slikken of stikken….

        1. Google heeft een doorstuur optie, die kan je in principe aanzetten en alleen aan de minimale inlog eisen voldoen om het account actief te houden.

          Je ontkomt dan nog steeds niet aan akkoord gaan met hun voorwaarden, maar alles wat ze zien is toch alleen je e-mail verkeer met de RUG als je het nergens anders voor gebruikt en verder uitgelogd blijft. (inloggen uiteraard in incognito modus)

          Waar ik nooit iemand over hoor: Als je mail verstuurt naar een gmail gebruiker wordt jouw mail ook geindexeerd en geanalyseerd door Google, echter heb jij nooit een akkoord daarvoor gegeven. Kan Google dit recht breien met een akkoord van de ontvanger?

  11. Ik werk als docent bij een Hogeschool. Wij hebben ook Blackboard. De studenten hebben daar echter een hekel aan, een groot deel van de studenten kijkt er nooit op. Wat doen ze dan wel? Ze downloaden informatie en bestanden van Blackboard, en delen die via WhatsApp, Facebook en Dropbox. Omdat ze die plezieriger vinden werken. Ik begrijp dat eigenlijk wel: Blackboard is een “schoolvoorbeeld” van zakelijke software. Lees: werkt vervelend, loopt achter. Google maar eens op “why enterprise software sucks”.

    Een groot didactisch voordeel van Facebook t.o.v. Blackboard is de veel betere interactie. Het systeem is ingericht op interactie: reageren, liken, een poll, zelf materiaal plaatsen, en zo voorts. En dank zij de profielfoto-tjes en avatars zie je meteen wie online is. Als docent heb ik veel beter contact met de studenten dan via Blackboard, wat vooral een plek is om “bestanden te stallen”. En waar alleen een docent materiaal kan plaatsen en de student alleen mag “consumeren”. Dus de ouderwetse ” top-down” benadering. Ondanks alle toegevoegde functies en de opgefriste lay-out (want ik doe de applicatie nu wel wat tekort) is Blackboard in essentie een applicatie om informatie af te schermen, en Facebook een applicatie om informatie te delen. Daarom vind ik zelf Blackboard een ouderwets concept.

    Dan de privacy-aspecten. Inderdaad, Facebook heeft lak aan de privacy van gebruikers. Toch gebruikt (volgens mijn eigen peilingen bij colleges) zo’n 95% van de studenten WhatsApp en Facebook. En wel úrenlang, zelfs op de fiets, zoals iedereen kan zien in studentensteden……. Maar hoe zit het met de privacy-aspecten bij Blackboard en bij de e-mail? Bij veel instellingen wordt Blackboard gehost gebruikt. Lees: het staat ergens op een server. Ik weet niet eens waar, maar ik vermoed in de VS. Voor de e-mail geldt hetzelfde. Overigens helpt hosten in Nederland of Duitsland niet erg, want de geheime diensten in die landen werken méér dan enthousiast mee aan informatieverzoeken vanuit de VS. Zelf hosten is dan uiteraard beter, maar dan zijn de technische kennis, de menselijke factor en de infrastructuur op de hogescholen en universiteiten in Nederland weer (mogelijke) zwakke plekken. Tenslotte: het overgrote deel van die infrastructuur en van de gebruikte programma’s op hogescholen en universiteiten in Nederland is, helaas, closed-source software. Denk aan Windows Server, MS Outlook of, inderdaad, Blackboard. Wat die programma’s allemaal doen weet dus niemand. Ook niet of ze “naar huis bellen”, dus stiekem gegevens doorsluizen. Ik zeg niet dát het gebeurt, maar als het over privacy gaat, moet dit wel vermeld worden.

    Alles afwegend ben ik dus WEL enthousiast over de inzet van Facebook. De voordelen wegen zwaarder dan de nadelen. Grootste voordelen zijn dat interactie veel gemakkelijker is, dat het minder top-down is, en dat het een applicatie is die zeer veel studenten al gebruiken en goed kennen. De nadelen liggen op het gebied van de privacy, maar op dit vlak zijn ook Blackboard en e-mail niet smetteloos. Dus al met al: LIKE.

    1. Ik vind het erg kortzichtig om te zeggen dat veelgebruikte alternatieven ook erg zijn qua privacy-schending, dus dat dat een reden is om het oke te vinden dat Facebook ook de privacy schendt. En het argument dat Facebook beter is dan Blackboard vind ik ook waardeloos: er zijn genoeg alternatieven voor Blackboard, Facebook is niet eens ontworpen voor lesgeven.

      Zeker, gebruiksgemak is belangrijk in software, maar dat moet iedereen voor zich kunnen bepalen en er mag niet centraal beslist worden wat ik moet gaan gebruiken, zeker als het betekent dat ik akkoord moet gaan met voorwaarden waar ik het niet mee eens ben.

      Dat studenten zelf niet kritisch nadenken en klakkeloos software gebruiken is een fout van het systeem als geheel: het ontbreekt ‘m compleet aan bewustmaking (m.i. is dit ook een verwaarloosde taak van het onderwijs), en degenen die er niet aan mee willen doen wordt verteld om “in het gereel te lopen” en met de massa mee te gaan. Is dat echt de levensles die we studenten willen meegeven in het onderwijs?

      1. @Peter – Voor de duidelijkheid: ik ben zelf voorvechter van open source software en werk privé uitsluitend met Linux. De combinatie met de hogeschool is soms lastig: denk aan syncen van agenda’s; Lync; Office-bestanden. Ik weet heel goed wat het is om tegen de stroom in te roeien 🙂 Ik vind het jammer dat het Nederlandse hoger onderwijs forse licentiebedragen overmaakt aan Amerikaanse tech-giganten met een soms een dubieuze moraal (Blackboard, CACI…). Dat geld kun je beter besteden aan de ontwikkeling van eigen open source diensten. Bijvoorbeeld, stoppen met MS Office, en het bespaarde licentiegeld doneren aan LibreOffice e.V. Stoppen met Blackboard en een Europees open source pakket nemen (denk aan Olat) en dat naar smaak verbeteren.

        Zo’n verandering komt echter niet vanuit grote bedrijven of grote onderwijsinstellingen en ook niet vanuit Nederland. In Duitsland zit men al veel meer in die richting. Nederland is weinig open source minded. En wat privacy betreft zijn wij onverschillig. Hoeveel mensen zijn echt overgestapt op het (geheel versleutelde) Threema, na de overname van WhatsApp door Facebook? Ongeveer niemand. Onze privacy is ons geen € 1,79 per jaar waard, kennelijk.

        Jij stelt dat het onderwijs moet opvoeden, dat klopt. Maar anderzijds: de techniek is ook maar een hulpmiddel, en als vrijwel alle studenten hulpmiddel X willen gebruiken, is het handig om daar dan maar bij aan te sluiten… Dus, binnen de huidige situatie ben ik echter niet tegen Facebook ipv. Blackboard.

        1. @Pieter… Open source is mooi, maar lang niet altijd even practisch. Een groot probleem met open source is vaak dat er veel mensen aan hebben gewerkt en het geheel een wirwar aan technieken en standaarden is geworden. Als ik b.v. kijk maar MySQL, wat op zich een heel mooi database-systeem is, dan zie ik veel projecten om MySQL heen die gewoon rommelig zijn opgezet. De database zelf is perfect maar een tool zoals de workbench of de .NET connectoren voor Visual Studio laten toch het een en ander te wensen over. Ja, qua open source kun je wel de belangrijkere standaard-pakketten makkelijk terugvinden. Tekstverwerkers, databases, spreadsheets en web server software is prima onder open source. Maar er is helaas ook veel prut-open source. En daar kom je pas achter na het downloaden, installeren en testen ervan. En dat kost allemaal tijd en veel mensen hebben dat er niet voor over dus kiezen ze voor wat ze kennen. Open source moet veel professioneler worden en dat betekent dat mensen erin moeten investeren. Maar men wil al nauwelijks de licentie voor MS-Office betalen. Laat staan dat men een paar tientjes over heeft om een open source product tot een succes te maken… Belangrijk is dat er standaarden komen. Open standaarden die zowel door de open source als closed source worden ondersteund. Maar dat is nog verre toekomst-muziek…

          1. @Wim: Een “wirwar aan technieken en standaarden?” Nee, dan ben je MS beter af: Die verzinnen gewoon een eigen standaard en, erger, verbouwen bestaande standaarden zodat niets meer er mee kan werken. En ja, dit is de laatste jaren veel minder geworden. Gelukkig. En als je toch op een MS-platform aan het ontwikkelen bent, waarom gebruik je dan geen MS producten zoals MSSql en MS-Access om een database te maken? Of, als je niet tevreden bent met de connectoren naar MySQL, dan verbeter je ze toch? De source heb je. En als je die verbetering dan ook teruggeeft aan de community, heeft die er ook iets aan. En prut-software heb je overal. Ook commercieel. En waarom zou ik betalen voor de licentie van MS-Office? Ik heb genoeg aan LibreOffice. En ja, deelbaarheid is iets minder. Ook al is daar een oplossing voor: ODF. Open Document Format. Maar, helaas zijn er maar weinig producten die het volledig en correct ondersteunen.

    2. Ik begrijp dat je voordelen en nadelen tegen elkaar afweegt, maar waarom zou zou de docent het recht hebben om de afweging te maken, als sommige nadelen bij de studenten liggen?

      Dit is wat ik tegen utilitaristische ethiek heb: het gaat uit van de theorie dat afwegingen objectief zijn, terwijl ze vaak juist subjectief zijn. Bij subjectieve afwegingen is het van essentieel belang wie een afweging mag maken; zelfs nog belangrijker dan hoe de afweging uitvalt.

      Idealiter vind je een oplossing waar iedereen het mee eens is (consensus), eventueel door benadeelden te compenseren voor hun nadeel.

  12. Ik kan niet voor andere universiteiten spreken, maar in Groningen zie ik in de examenregelingen staan dat de voor een examen benodigde leerstof vrij beschikbaar moet zijn, en dat digitaal materiaal in ieder geval moet worden aangeboden via onze elektronische leeromgeving Blackboard. Dat is dus een minimum vereiste. Al onze studenten hebben daartoe toegang via hun studentenaccount op het universiteitsnetwerk. Daarnaast mag het dan natuurlijk nog ergens anders (bijvoorbeeld op facebook) worden aangeboden, zolang aan de minimale vrije beschikbaarheid maar niet wordt afgedaan. Als het hypothetisch alleen zou worden aangeboden op Facebook en niet op het voorgeschreven digitale kanaal, dan maakt de student een grote kans om gelijk te krijgen van de examencommissie.

    1. Ja, lekker is dat. Je gaat dan de strijd aan met je school en kunt een tijdlang gewoon niet meedoen met de lessen omdat je niet bij het materiaal kunt komen. Je bent daarnaast extra tijd kwijt met studeren terwijl je wacht op de uitslag van de examencommissie. Je leraar heeft vervolgens de pest aan jou en gaat ook eventjes jouw werk veel strenger beoordelen en je lagere cijfers geven gewoon om je kwijt te zijn. Na drie maanden komt de examencommisie met een voorlopige uitslag dat ze het probleem niet zien en gewoon vertellen dat je maar een facebook account moet nemen. Dus in hoger beroep, rechtzaak en nog veel meer ellende en na drie jaar krijg je dan eindelijk gelijk maar je diploma heb je niet. Tja, een financiele compensatie voor de schade zou je eventueel kunnen krijgen maar of je daar blij van wordt?

      Dit is eigenlijk een situatie waar de leerling maar weinig kanten uit kan. Zeker als hij de strijd in zijn uppie aan moet gaan. Al win je de kwestie na lange tijd, je verliest eigenlijk altijd. Een anonieme melding van deze kwestie waar vervolgens direct op wordt gereageerd, desnoods met een rechter via een Ex Parte procedure waarbij de leraar gewoon vastgezet wordt totdat hij het materiaal ook via andere routes beschikbaar stelt, zou handig zijn. Maar ja, dan heb je nog steeds een boze leraar die dwars kan liggen en hij heeft wel een vermoeden van wie hem verraden heeft.

      Het antwoord is eigenlijk dat het niet mag, maar dat je er weinig tegen kunt doen zonder zelf schade te ondervinden.

      1. Ik ben wel benieuwd naar de reactie van de docent, toen de student hem vroeg (na het college, of per email), of de stof ook op een andere manier aangeleverd kon worden. Dat staat immers niet vermeld hier. Als de docent antwoord met ‘ik zet het voor mensen die dat liever hebben gewoon op de mail hoor’, is er toch niets aan de hand lijkt me?

    2. Krijg je dan geen problemen als facebook hetgedeelde studiemateriaal zelf ook gaat gebruiken? Immers “you grant Facebook a non-exclusive, transferable, sub-licensable, royalty-free, worldwide license to use any [IP] content that you post on or in connection with Facebook ”.

  13. Mijn dochter heeft eens een examen gemist omdat de docent zijn blackboard-pagina zodanig had samengesteld dat die alleen met Apple Safari correct was te lezen (vraag me niet hoe), waardoor ze essentiële informatie over de te leren stof had gemist. Ook de mededeling dat de pagina alleen met Safari was te lezen, was alleen met Safari te lezen…

    1. Waarbij je je weer kan afvragen welke idioot een pagina maakt die alleen met een browser die door slechts 4% van de mensen wordt gebruikt …

      Tijdens mijn tijd op de VU waren er wat mensen die een klacht indienden tegen een docent, maar ja die hadden de optie (enkozen daar ook voor) om een afstudeer richting te kiezen waarbij ze deze docent volkomen konden omzeilen.

      Deze prof had een aantal zeer dikke boeken geschreven en voor zijn vak moest je die allemaal hebben. Alleen bestond de lesstof uit 1-2 hoofdstukken van elk van deze boeken. Wij hadden dan ook sterk het idee dat hij gewoon wat bij wilde verdienen.

      Wij hebben toen met een man of 20 een exemplaar van ieder boek gekocht, de kaften eraf gesneden en de bewuste hoofdstukken in de document feeder van het kopieer apparaat gelegd. Na 20 keer kopieren hebben we de hoofdstukken ingebonden en klaar waren we. Ik vergeet nooit het gezicht van deze prof toen hij naast ons stond en ons de kaft van zijn boeken zag snijden …

      Ze zijn af en toe een beetje wereldvreemd in de academische wereld :/

  14. Zoals Peter al aangaf is er inmiddels een meldpunt gestart om dit soort gevallen aan de kaak te stellen: http://meldpuntdiscriminatievrijesoftware.org/ dus bij deze aan iedereen een oproep om tenminste een korte melding te maken van wat men in de praktijk tegen is gekomen. Op dit moment is het een probleem dat politiek onzichtbaar is, met als gevolg dat leerlingen aan het kortste eind trekken. Meldingen vergroten deze zichtbaarheid en maken het mogelijk dat instanties en politiek in actie komen.

    1. Goed idee! Maar laat dat alsjeblieft aan de IT afdeling over. Dan hebben ALLE docenten er wat aan, heft een leerling niet bij elke docent credentials te hebben voor het forum, en worden debacles zoals met safari hierboven voorkomen. En heel misschien wordt er dan ook nog af en toe geupdate. Bovendien kan de docent dan doceren ipv manuals van wordpress door te zoeken naar iets dat ze toch niet snappen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.