Waarom betalen we ook weer een thuiskopieheffing?

Een lezer vroeg me:

Al tijden betalen we extra geld voor lege cd’s en tegenwoordig voor harddisks en dus opslagmedia in ’t algemeen. Dat omdat we allemaal diefstal van muzikanten en filmmakers plegen blijkbaar. Als ik nou dus extra geld betaal, dan zou ik zeggen dat ik daarmee het recht gekocht heb te mogen stelen van die muzikanten. Waarom betaal ik anders? En als ik nou nooit iets steel, dan moet ik nog steeds extra betalen; dat is toch niet eerlijk?

Het is niet zo dat je een thuiskopieheffing betaalt om illegaal kopiëren te compenseren. De thuiskopieheffing op opslagmedia is ingevoerd ter compensatie voor legaal kopiëren. Of nou ja, ze zijn legaal omdát je een thuiskopieheffing afdraagt.

De thuiskopie is een Duitse uitvinding uit 1965. Toen kopieerapparatuur (stencilmachine, bandrecorder en dergelijke) steeds populairder werd, begonnen rechthebbenden zich te beklagen over al dat gekopieer dat zonder hun toestemming werd gepleegd met hun werken. Je kunt dan twee dingen doen als wetgever: het toestaan of het verbieden.

Verbieden werd niet wenselijk geacht, omdat je dan als rechthebbende bij particulieren thuis “achter de voordeur” zou moeten handhaven en dat werd gezien als een te grote inbreuk op de privacy van die particulieren. Natuurlijk kun je zeggen, we verbieden het zonder handhaving maar opzettelijk een dode letter in de wet zetten is niet zo’n prettig idee. Je ondergraaft dan ook het respect voor het auteursrecht kuch bij de gebruikers van werken.

Toestaan dan maar. Maar wat doe je dan met de gederfde inkomsten door gemiste verkopen van originelen? Tsja, dan zetten we daar maar een belasting op, een heffing die vervolgens onder de armenrechthebbenden wordt verdeeld. Dit doen Buma/Stemra (voor componisten) en SENA (voor artiesten), en ik blijf me verbazen dat de radio-playlists leidend zijn bij het verdelen van die vergoeding.

Vervolgens werd voor het gemak de heffing opgelegd aan de verkopers van blanco media, omdat die ze eenvoudig aan de consument konden doorberekenen. Dat leidde tot een vrij grofmazig instrument, dat misschien nog wel werkte toen je op een cassettebandje alleen muziek kon opnemen maar vandaag de dag wat gek aandoet met een mediaspeler met harde schijf van meer dan een terabyte.

Het was precies de discussie over de hoogte van die heffing – en hoe je omgaat met illegale kopieën – die ertoe geleid heeft dat we een downloadverbod hebben gekregen. De discussie begon in Nederland met de vraag of je een vergoeding voor kopiëren uit illegale bron mag meerekenen in de thuiskopieheffing en hoe hoog die dan mag zijn. Men kwam er niet uit en besloot dit aan het Hof van Justitie voor te leggen, die met de verrassende reactie kwam dat kopiëren uit illegale bron helemaal niet mág, laat staan dat je er dan een thuiskopieheffing ter compensatie voor mag heffen.

In januari is de thuiskopieheffing verlaagd als gevolg van deze uitspraak, en wel met maar liefst 30%. Het resterende bedrag dient dus nu uitsluitend ter compensatie van kopieën die je uit legale bron maakt.

Dat dit niet goed werkt en buitengewoon oneerlijk voelt als je géén populaire muziek of films downloadt, erken ik meteen. Maar juridisch gezien is het alternatief om kopieerapparatuur te verbieden of zware DRM en draconische antikraakwetten in te voeren. Dan liever een falend heffingsysteem.

Arnoud

35 reacties

  1. “De thuiskopieheffing op opslagmedia is ingevoerd ter compensatie voor legaal kopiëren.”

    En waarom moet daarvoor eigenlijk geconpenseerd worden? Het voelt een beetje aan als een verkapte prijsverhoging.

    1. Hoofdregel uit het auteursrecht: zonder toestemming mag er niets. Uitzonderingen moeten gerechtvaardigd zijn door een algemeen belang (bv. citeren of parodie) en als het onbillijk is om het gratis toe te staan, dan moet er een vergoeding worden betaald. Bij citeren is het niet meer dan billijk dat dat gratis mag, betalen om een paar woorden die je nódig hebt, over te nemen is echt van de zotte. Maar bij een integrale kopie kun je je afvragen of die wel gratis moet mogen.

      1. Maar bij een integrale kopie kun je je afvragen of die wel gratis moet mogen.

        Of ik mijn muziek nou alleen op mijn iPhone heb, die ik aan mijn stereo of mijn auto kan hangen, of zowel als CD en op mijn iPhone lijkt me voor de rechthebbende weinig uitmaken. In beide gevallen kun je op verschillende plaatsen naar muziek luisteren, maar voor slechts één geval wordt er een kopie gemaakt.

        Wordt nog interessanter als je aan dingen als Spotify gaat denken, dan wordt er al helemaal geen kopie meer gemaakt. Waarom zou ik meer heffing moeten betalen om mijn muziek lokaal op te slaan dan in een cloud?

        1. Het verschil zit er natuurlijk in dat met de kopie er 2 mensen (bijv jij en je vrouw) op hetzelfde moment op een andere locatie naar dezelfde muziek kunnen luisteren. Indien er geen enkele mogelijkheid tot kopiëren bestond dan zou de rechthebbende 2x geld ontvangen als jij zo’n oplossing zou willen.

          Ik ben tegenstander van een thuiskopie heffing maar dit zal zo ongeveer het argument zijn

          1. Ja, en daar zit de essentie van de denkfout van de entertainment sector: Als jij zo’n oplossing zou willen.

            En dat wil je wel, als die gratis is of 1 euro kost, maar niet als die oplossing 20 euro kost. De entertainmentssector neemt maar aan dat iedereen die nu een kopie maakt, anders voor de volle prijs een origineel zou hebben gekocht. Onzin natuurlijk.

  2. Arnoud schrijft: maar juridisch gezien is het alternatief om kopieerapparatuur te verbieden of zware DRM en draconische antikraakwetten in te voeren. Dan liever een falend heffingsysteem.

    Dit is een drogreden.

    Er zijn genoeg overtredingen/inbreuken waartegen pas wordt opgetreden nadat ze gemaakt zijn, en waarbij de afschrikking voldoende wordt geacht om een redelijke mate van respect voor de wet te krijgen.

    We moeten toch ook niet allemaal en heffing betalen om eigenaren van viswater te vergoeden voor het feit dat er zwartvissers zijn?

    Je hoeft je niet actief als overheid met de handhaving van de rechten van de rechthebbende bezig te houden. Die kan dat best zelf. Dat is puur een politieke keuze.

    De keuze is helemaal niet die Arnoud weergeeft. Dat is pas de keuze al je al eerst de randvoorwaarde hebt gesteld dat auteursrechthebbenden zielig zijn en veel meer bescherming verdienen dan andere rechthebbenden.

    Een alternatief dat Arnoud niet noemt is: laat de handhaving aan de rechthebbenden, op basis van door een rechter bewezen geachte daadwerkelijke inbreuk, en schrap die verdere niet productieve regelgeving.

      1. Even een analogie: Je kunt je internetverbinding delen met meerdere mensen. Als je hem met de hele straat deelt dan handel je mogelijk onrechtmatig t.o.v. je internetaanbieder. Maar dat betekent niet dat die opeens recht heeft om bij mensen binnen te komen om te controleren of ze hun internetverbinding niet delen.

        Op dezelfde manier kan de bewijslast bij rechthebbenden gelegd worden, zonder dat je ze noodzakelijk het recht hoeft te geven achter de voordeur van mensen te mogen komen.

    1. Als je dat gaat doen dan krijg je dus de zaken waarbij de rechthebbenden de eindgebruikers civielrechtelijk gaan aanpakken. Omdat we in Nederland niet iets als een ‘small claims court’ hebben, krijg je als snel proceskosten van duizenden euro’s en een veel te hoog schadebedrag dat je mag vergoeden. Want de kosten waar je als particulier mee te maken krijgt als je wordt aangepakt door Buma, daar kun je levenslang Netflix, Spotify en al die andere diensten van betalen. Volledig buitenproportioneel dus.

      1. En mensen een heffing opleggen voor iets dat ze misschien gaan doen, dat is niet buitenproportioneel?

        Weet je wat, we stoppen iedereen vast een dag per maand in de gevangenis voor het geval ze in de toekomst een misdaad begaan.

          1. Dat DRM kastje zou privacy-bezwaren geven, en dan zou je zelf de eerste zijn die daar tegen is.

            Wat ik het liefste heb: Geen inmenging met wat ik doe (waardoor er ook weer veel belastingcentjes bespaard worden) en ik ben zelf verantwoordelijk voor de inbreuken/overtredingen/misdaden die ik doe en zal daar de consequenties van dragen.

            Of gaan we op iedere auto preventief een alkoholslot plaatsen? Doen we toch ook niet? Waarom dan wel op iedere PC een DRM kastje?

                1. Als het hun probleem is dat ze er niet achter komen, dan gaan ze manieren vinden om er wel achter te komen. En daarmee gaan ze dus massaal iedereens privacy schenden. En dat willen we niet. MAW: Als zij een probleem hebben, dan maken ze er een probleem voor ons van.

              1. Daar komen ze niet achter maar je zal dan dus ook de vraag moeten stellen of die inbreuk wel zo groot is.

                Je zal je dus moeten richten op die inbreuken die wel grootschalig genoeg zijn dat je ze kan opsporen zonder grootschalige privacy gevolgen.

  3. Waarom hoor ik niemand erover dat je nu niet meer mag kopieren uit illegale bron, je geen beveiliging mag omzeilen (EUCD) en je dus het gros van de films helemaal niet meer legaal kan kopieren.

    Combineer dit met het gegeven dat het ilegaal downoaden en kopieren van muziek met de komst van diensten als spotify drastisch is afgenomen en de heffing zou eerder 90% dan 10% omlaag moeten. En geen enkele cent zou naar de filmstudios moeten gaan, want zoals gezegd, die kan je helemaal niet legaal kopieren.

    1. Zeker wel, je kunt de beveiliging van een DVD effectief omzeilen door hem op je televisie af te spelen, er een camera voor te zetten, en het geheel weer op te nemen. Dat is niet illegaal, en daarvoor krijgen die studies wat van die poet. Dat geen niemand dit doet is een ander verhaal.

      1. Tuurlijk doet niemand dat. Illegaal kopiëren is véél makkelijker. Dat is de hele makke van de filmindustrie, en juist dáár verliezen ze hun geld mee. Ze moeten een makkelijke laagdrempelige service gaan bieden die kan concurreren met illegaal kopiëren. Liever hullen ze zich in (soms ook illegale) DRM praktijken en maken daarmee de keuze voor de consument nog makkelijker: dan maar illegaal…

  4. Toen kopieerapparatuur (stencilmachine, bandrecorder en dergelijke) steeds populairder werd, begonnen rechthebbenden zich te beklagen over al dat gekopieer dat zonder hun toestemming werd gepleegd met hun werken. Je kunt dan twee dingen doen als wetgever: het toestaan of het verbieden. Verbieden werd niet wenselijk geacht, omdat je dan als rechthebbende bij particulieren thuis “achter de voordeur” zou moeten handhaven en dat werd gezien als een te grote inbreuk op de privacy van die particulieren. Natuurlijk kun je zeggen, we verbieden het zonder handhaving maar opzettelijk een dode letter in de wet zetten is niet zo’n prettig idee. Je ondergraaft dan ook het respect voor het auteursrecht *kuch* bij de gebruikers van werken. Toestaan dan maar.

    De goede oude tijd: toen kon dat nog. Wanneer gaan we dit doen met file sharing?

  5. Dat dit niet goed werkt en buitengewoon oneerlijk voelt als je géén populaire muziek of films downloadt, erken ik meteen

    Alsof je alleen koppieen maakt bij downloaden.

    De heffing is bijvoorbeeld ook voor het opnemen van TV programma’s of radio programma’s en voor het kopieren van gekocht of geleende CD’s en DVD’s en als je een leuk plaatje van het internet gebruikt als achtergrond op je computer (of voor iets anders) of een muziekje uitkiest voor je ringtones ja dan is de heffing effectief eingelijk zelfs ook daarvoor.

  6. Hoe maak je vandaag de dag eigenlijk een legale thuiskopie? Ik heb onlangs nog een backup gemaakt van al mijn DVD’s, maar dat is niet legaal want DRM. De heffing is daar dus niet op van toepassing. En de tijd dat we CD’s aan elkaar uitlenen is nu wel voorbij. Het lijkt me dat een echt legale thuiskopie inmiddels al zo ongebruikelijk is, dat het eigenlijk onzinnig is om daar een aparte belasting voor te hebben.

    1. hoe is dat niet legaal? Je mag toch zeker een back-up maken voor eigen gebruik als je het origineel kwijtraakt. Je hebt toch ook voor het auteursrecht voor 1 exemplaar betaalt, levenslang, niet zolang de drager het uithoudt

        1. Je mag geen “effectieve” kopieerbeveiliging omzeilen. Wat effectief is valt over te discussieren, maar als iedereen het zonder veel inspanning kan dan valt het zeker buiten de normale woordenboekdefinitie van “effectief”

  7. Ik snap het niet zo goed. Als de industrie vindt dat hun producten te weinig opbrengen door al dat stoute gecopiëer, dat ze dan gewoon hun prijs verhogen. Dat komt toch op hetzelfde neer als de overheid een belasting laten heffen die we daarna doorschuiven naar de content industrie.

    Het verandert een klein beetje in de modaliteiten wie wat moet betalen, maar over het algemeen zijn dat gewoon dezelfde mensen.

  8. Wat ik veel interessanter vindt dan de discussie over thuiskopieheffing voor kopieen uit legale bron (doe ik zelden), is de volgende opmerking van Arnoud:

    Verbieden werd niet wenselijk geacht, omdat je dan als rechthebbende bij particulieren thuis “achter de voordeur” zou moeten handhaven en dat werd gezien als een te grote inbreuk op de privacy van die particulieren. Natuurlijk kun je zeggen, we verbieden het zonder handhaving maar opzettelijk een dode letter in de wet zetten is niet zo’n prettig idee. Je ondergraaft dan ook het respect voor het auteursrecht *kuch* bij de gebruikers van werken.

    Wat mij betreft moet dit natuurlijk al de basis zijn voor een totale auteursrechtherziening v.w.b. consumenten. Want het is nog steeds niet wenselijk dat er “achter de voordeur” wordt gesnuffeld, en daarmee het downloadverbod een schoolvoorbeeld van de genoemde dode letter die respect voor auteursrecht af doet nemen. Dan kunnen we gelijk daarin kijken naar de aanpassing of vervanging van de thuiskopieheffing.

  9. Het probleem van een heffingensysteem is tweeledige

    1. er is geen redelijke grondslag: de waarde van informatie wordt op geen enkele manier gerepresenteerd door het aantal bytes dat nodig is die informatie op te slaan. Vaak kost het achterhalen van een specifieke paar bits meer dan het genereren van enkele terabytes aan (op zich) zinvolle informatie. Met een heffing op lege media maak je de laatste nuttige functies onmogelijk, zonder dat het eerste er beter door gaat.

    2. er is geen redelijke manier om de opgehaalde buit te verdelen. Zoals je al aangeeft worden voor muziek de lijsten van de radio gebruikt, maar die worden tegelijkertijd door de belanghebbenden zelf gevuld. Raar. Wie de jaarverslagen van de stichting thuiskopie erop naslaat ziet dat er jarenlang geld naar de producenten van games is gegaan, ook al bestond er helemaal nooit het recht van een thuiskopie voor games. Daar werd dus gewoon de wet geschonden, maar niemand die er tegen optrad (formeel werd er geclaimed dat dat was voor het kopieren van muziek uit die games, maar aantallen mensen die dat deden rechtvaardigden bij lange na niet de percentages die werden uitgekeerd.)

    Mijn eigen insteek: niet verbieden, en ook geen heffing. Er zit geen meerwaarde, dus ook geen gederfde inkomsten in wat er thuis wordt gekopieerd, simpelweg omdat de kosten van de handhaving niet opwegen tegen de opbrengsten, en de methodologie van heffingen is dusdanig irrationeel, dat je die niet kunt rechtvaardigen.

    Wat mij betreft dient het auteursrecht primair een publiek doel: zorgen dat het potentieel kan lonen werken (boeken, muziek, films, games, etc.) te maken. Hoe minder wetgeving en ingrijpen er nodig is om dat doel effectief te bereiken, en hoe lager de kosten voor het publiek, hoe beter. Ik ben dus voor het minimale auteursrecht dat dat doel kan bereiken. Tegenwoordig is het echter zo dat het auteursrecht dusdanig is doorgeschoten dat die doelstelling zelfs ernstig ondermijnt wordt: de termijnen zijn te lang, en ook anderszins claimen belanghebbenden veel te veel rechten die dat maatschappelijke doel niet dienen.

  10. Wat ik nou niet begrijp is dat er dus vanuit gegaan wordt dat ik een opslag medium gebruik om auteurusrecthelijk beschermde content te kopieren. Maar ik gebruik het voornamelijk om eigen foto’s en video’s op te slaan. Daarnaast, als ik ooit een film op DVD heb gekocht, dan vind ik dat ik voor de content heb betaald en niet de DVD schijf. Dat de technologie op dat moment een DVD als mediumopslag is doet er dan niet toe. Als ik dezelfde content later op een nas-server zet om vervolgens vandaar te streamen naar mijn laptop, vind ik het oneerlijk om daarvoor ook nog eens heffing te betalen.

    Oplossing blijft het aantrekkelijk maken voor het betalen van de content, door prijs te verlagen en betaalmethode laagdrempelig te maken. Als ik voor een film een keer in de week € 2,50 betaal om te downloaden, dan wil ik het wel betalen om niet de risico te lopen dat ik € 5000,- moet betalen als ik betrapt wordt voor het illegaal downloaden.

    Maar een DVD kopen voor € 14,95 no way José!

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.