Mag je een aankomende trein eigenlijk wel filmen?

ns-trein-station-foto-filmenEen vraag via Twitter:

Even een vraag, is het verboden om zonder toestemming van weet ik veel wie een trein te filmen die aankomt op een station? / Ik kreeg namelijk net een conducteur over mij heen, die ik overigens niet gefilmd heb.

In principe niet, zou je denken: je mag toch op de openbare weg filmen wie en wat je wilt? Maar hier ligt het subtiel anders, want de stations van de NS zijn privébezit (NS Stations). En de eigenaar van een stuk privéterrein mag regels stellen over wat daar gebeurt, inclusief regels die botsen met de rechten die je normaal hebt.

De NS heeft dan ook huisregels over wanneer en hoe je mag fotograferen of filmen op hun terreinen. Journalisten mogen hun gang gaan, mits ze maar een persvoorlichter erbij vragen “om de opnamen in goede banen te leiden”.

Voor particulieren lijkt het simpeler:

Een particulier die voor privégebruik op voor het publiek toegankelijke gedeelten van het station en in treinen opnamen wil maken, heeft geen toestemming nodig.

Inderdaad. Echter, vervolgens komt er anderhalf kantje A4 met randvoorwaarden die gelden als je geen toestemming nodig hebt, waar ik een juridische wenkbrauw van optrek. Maar dat zijn logische zaken: niet flitsen richting een machinist, die kan dan verblind raken. Of uitkijken met een hoge microfoon want als die tegen de bovenleiding komt, ga je dood. En natuurlijk dat je niet in de weg mag staan voor passagiers. Niets zo ergerlijk als een bruidsstel dat romantisch op de roltrap op de foto wil (“Onderweg naar hun nieuwe leven”) terwijl jij de 9:02 wilt halen, immers.

Men vermeldt in de voorwaarden ook nog dat “reizigers of NS-medewerkers niet zonder hun toestemming herkenbaar [mogen] worden afgebeeld”, maar dat is een bekend misverstand: portretrecht gaat niet over het afbeelden van mensen maar over het publiceren van de beelden. Op grond van portretrecht kun je niet tegenhouden dat je op de foto wordt gezet.

Volgens deze regels zou een conducteur dus niet behoren in te grijpen als je een particulier bent die zonder mensen te hinderen staat te filmen op het station. Maar helaas blijkt de praktijk nog wel eens weerbarstig: iemand heeft half onthouden dat “fotograferen niet mag” of denkt dat een telelens betekent “commerciële cameraploeg” en gaat hard ingrijpen. Een voorbeeld van je recht hebben versus het krijgen, denk ik.

Hoe zouden jullie reageren als je de vraagsteller was met een conducteur in zijn nek?

Arnoud

23 reacties

  1. Ik ben een beetje dwars, ik zou nooit geweld gebruiken tegen een conducteur, maar hij zal wel degelijk naar geweld moeten grijpen als hij wil dat ik stop met filmen.

    Overigens is dat pas sinds 2 minuten mijn standpunt, omdat ik er anders vanuit was gegaan dat het prive terein was en verboden en ik sinds kort weet wat de algemene voorwaarden zijn. 😉

  2. Men vermeldt in de voorwaarden ook nog dat “reizigers of NS-medewerkers niet zonder hun toestemming herkenbaar [mogen] worden afgebeeld”, maar dat is een bekend misverstand: portretrecht gaat niet over het afbeelden van mensen maar over het publiceren van de beelden. Op grond van portretrecht kun je niet tegenhouden dat je op de foto wordt gezet.

    Dat het niet via portretrecht kan worden tegengehouden, betekent toch niet dat het via de voorwaarden ook niet kan? Of zoals het erboven staat:

    de eigenaar van een stuk privéterrein mag regels stellen over wat daar gebeurt, inclusief regels die botsen met de rechten die je normaal hebt.
    Hoe zouden jullie reageren als je de vraagsteller was met een conducteur in zijn nek?
    Is het geen misbruik van recht? Regeltjes maken en inroepen zonder dat daar enig gerechtvaardigd belang bij is gediend. De roltrap blokkeren is een ander verhaal, maar als je aan het einde van het perron een aankomende trein filmt, heeft niemand daar last van.

      1. Heeft dat niet te maken met de hoeveelheid overlast? Een snelle foto met je iPhone versus een hele installatie met van die flits-paraplu’s en een groot statief en mensen aan de kant houden omdat ze door het beeld lopen, plus een bruidspaar dat in dertig houdingen moet gaan staan en een assistent met een doos broodjes en een visagist?

        1. Dat is een aanname, dat een professional meer overlast zou veroorzaken. Zet dan de grens bij bepaalde types apparatuur, of een bepaalde tijdsduur, als het daarom gaat.

          Trouwens,overlast veroorzaken mag toch al niet, daar is geen fotografieregelement voor nodig

          1. Dat is 1 ding. Een ander ding is dat als een professional in de weer gaat, je er van mag verwachten dat het commercieel gebruikt gaat worden. Waarom zou je er anders de tijd voor nemen als professional? Als op mijn terrein commerciële opnames worden gemaakt dan wil ik het A) weten en B) wellicht commercieel gebruiken (geld voor vragen dus).

  3. Men vermeldt in de voorwaarden ook nog dat “reizigers of NS-medewerkers niet zonder hun toestemming herkenbaar [mogen] worden afgebeeld”

    NS-voorwaarden §4.1, laatste punt zijn een stuk strenger:

    U mag geen foto-, film- of geluidsopnamen maken van personeel van NS tenzij u daarvoor voorafgaande, uitdrukkelijke toestemming van NS heeft gekregen.


    Wat je zou moeten doen als een conducteur je vertelt dat je niet mag fotograferen (§4.1):

    [De] huisregels worden aan u bekend gemaakt […] bijvoorbeeld door personeel van NS.
    Het personeel is dus autoriteit op gebied van de regels. Nou kun je natuurlijk een kopie van de voorwaarden bij je hebben, waar je delen gemarkeerd hebt om je gelijk aan te tonen, maar je loopt een risico dat de conducteur liever de politie op je af stuurt dan dat ‘ie met je in discussie wil gaan. Heb je opnieuw het gelijk hebben vs. gelijk krijgen probleem.

    1. maar je loopt een risico dat de conducteur liever de politie op je af stuurt dan dat ‘ie met je in discussie wil gaan
      Zeker met de kopie van de voorwaarden in de hand zie ik dat gesprek met de politie graag aan. Sterker nog, hoe zou een dergelijk telefoontje met de politie in z’n werk gaan?

      > “Ik wil dat deze persoon verwijderd wordt.” “Waarom dan meneer?” > “Nou, hij maakt een foto van de trein die binnen komt” “En dat mag niet?” > “Nou, uh, volgens de AV die deze meneer mij geeft eigenlijk wel, maar uh, tsja.” “Fijne dag meneer.”

      1. Nee, dat mag inderdaad niet volgens mij.

        Maar als je het toch doet, dan mag het daarna wel gewoon als bewijsmateriaal worden gebruikt. En volgens mij mag het NS-personeel ook niet eisen dat je de filmpjes verwijdert.

  4. Ik vind het nogal bizar dat mensen hier een probleem van maken. Dat je medewerkers en passagiers niet mag fotograferen, OK, dat wil ik wel respecteren, uit oogpunt van privacy. Maar het fotograferen van voertuigen, die ook nog eens niet persoonsgebonden zijn?

    Ik had in Frankrijk een keer een vergelijkbaar probleem. Ik wilde het toestel fotograferen waarmee ik op Charles de Gaulle vliegveld aan kwam, maar een vliegveld-medewerker maakte mij duidelijk dat dat volgens hem echt niet mocht; ik heb toen niet aangedrongen, en mijn fototoestel opgeborgen. Ik heb nog wel even rondgekeken of er toevallig militaire objecten op de achtergrond zichtbaar waren, maar er was werkelijk niets bijzonders te zien.

    Volgens Nico Spilt (dank Martijn voor de link) golden tot en met 1967 Nederlandse treinen als militair geheim. Dit bewijst maar dat vroeger lang niet alles beter was. Vanuit welke redenering werden normale civiele treinen als militair geheim bestempeld?

  5. Dit lijkt precies hetzelfde als wat doe je met een politie-agent die vordert dat je stopt met filmen. Ja, uuh…

    Ik zou zijn onrechtmatige opdracht in ieder geval filmen. En dat daarna ‘op journalistieke manier’ (Youtube 😉 ) inzetten Want je film dat je als particulier, voor privégebruik hebt genomen, heeft opeens nieuwswaarde gekregen.

    Conducteurs zijn BOA en hebben volgens mij ook aanhouding- en geweldbevoegdheden. Dus wellicht pakt hij de camera met geweld af en houdt hij je staande, om je daarna aan de politie over te dragen. En ik zou niet eens verwachten dat de politie op dat moment nog even de huisregels er bij pakt. Dus zit je uiteindelijk op het bureau met een kapotgeslagen camera, als je toch door blijft gaan. En heb je daarna een ‘sorry’ waar je niks voor koopt.

    Ik zou wel roepen ‘kom maar op met die boete’, maar doorfilmen zal waarschijnlijk niet worden toegelaten.

    1. Niet alle conducteurs hebben een geweldsbevoegdheid en de bevoegdheid te fouilleren.

      Maar zoals ook bij de politie, als ze iets eisen zullen ze daar een grond voor moeten hebben. Dus laat ze de politie er maar bij halen. En reken maar dat alles dan gefilmd wordt. (en zoals ik al eerder heb gezegd onmiddelijk geupload zodra ik op stop duk naar een server vanwaar het niet gewist kan worden met de telefoon.)

      Ik verheug me nu al op het youtube filmpje met commentaar wat ze verkeerd doen en een zwart balkje over de ogen van de agenten ‘alsof’ het criminelen zijn. 🙂

    2. Kom je niet in aanmerking voor schedeloosstelling als blijkt dat zonder grond je eigendommen kapot gemaakt worden door de politie? Misschien zelfs wel gevolgschade? (winstderving door het niet kunnen uitvoeren van een opdracht, tijd dat je onterecht op het bureau hebt gezeten…)

  6. Mijn reactie zou heel eenvoudig zijn:

    Beste conducteur, ik stel voor, dat u de politie informeert en officieel een klacht tegen mij indient. Ik blijf hier netjes op de politie wachten, we sturen het geheel op naar uw chef en als U door Uw chef de leviten bent gelezen, krijgt u van mij een lekker kopje koffie met een gebakje. Belt U of zal ik even bellen?

  7. Overigens komt het overgrote deel van de filmers en fotografen (naar alle waarschijnlijkheid) uit de hoek van de treinenhobbyisten. Menig treinenliefhebber, die dus graag rollend materieel fotografeert of filmt, vindt het juist irritant indien er mensen (herkenbaar) in beeld lopen. Het gaat louter om het materieel, tenzij een bewust poserende betrokkene of een prettig ogende celebrity het beeld versterkt 😉

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.