Mag Johan Nijenhuis wel stiekem upskirts maken tijdens #rokjesdag?

vondelpark-rokjesdag-privacyRegisseur Johan Nijenhuis gaat binnenkort van start met de opnames van zijn nieuwe romantische komedie Rokjesdag en kan deze echte rokjesdag vandaag niet laten schieten. Dat meldde Spitsnieuws gisteren. De “totaal niet creepy” (dixit Spitsnieuws) regisseur gaat met een verborgen camera dames in rokjes filmen vanuit de bosjes, en meent dat dat legaal is omdat hij films maakt of zoiets. Maar ís het legaal?

Aan de openbare weg mag je filmen wat je wil. Pas bij publicatie van de beelden loop je tegen portretrecht aan. De enige situatie waarin de strafwet direct wat verbiedt over filmen van de openbare weg (inclusief het Vondelpark dus) is wanneer je een camera vast monteert op een bepaalde plaats (art. 441b Strafrecht).

Alleen: Nijenhuis gaat met een verborgen camera ergens filmen, is dat op zich niet strafbaar dan? Nee. Er is wel een strafwetartikel over filmen met een verborgen camera maar dat artikel (139f Strafrecht) gaat alleen over filmen in woningen en andere niet openbare plaatsen. Een verborgen camera in de wc is dus strafbaar (of deze nu vastzit aan de muur of niet), maar een verborgen camera in de bosjes buiten is dat dus niet.

Specifiek voor Amsterdam vond ik nog artikel 2.25 APV Amsterdam, waarin staat:

2. Het is verboden zich op of aan de weg op te houden met de kennelijke bedoeling personen die zich op of aan de weg of in een gebouw of vaartuig bevinden te bespieden.

Me dunkt dat in de bosjes liggen met een camera wel valt onder ‘bespieden’. Dus wie zich bespied voelt door die camera, zou ik aanraden een agent aan zijn jasje (of rokje) te trekken met een printout van dit artikel in de hand. Afgezien daarvan zou ik geen wettelijke regel vinden die zich hiertegen verzet.

Maar dan, wat doe je als je eigen rokje ineens herkent in die nieuwe film? Hier zou je je dan op het portretrecht moeten beroepen. En dat zal niet meevallen als er alleen wordt ingezoomd op benen en -ahem- het gebied rond het rokje.

In een zaak uit juli vorig jaar werd een billenfoto geen portretrechtschending genoemd. Je moet voor een beroep op portretrecht wel herkenbaar zijn, en hoewel dat ook kan zonder een gezicht in beeld, is enkel het onderlijf niet genoeg. Zouden andere mensen je herkennen, dan kan dat andres worden

Het vervelende is alleen dat zo’n juridische claim gelijk publiciteit is voor de film én gelegenheid is voor “totaal niet creepy” media om die foto nog eens extra in beeld te brengen. Dus of de juridische weg nu de beste is?

Arnoud

18 reacties

  1. Wonderlijk dat het aan een gemeentelijke APV ligt of je wel of niet onder rokjes mag filmen op een roltrap. Ik zou verwachten dat daar wel landelijke regels voor zouden zijn. Is er niet een soort kapstok artikel wat gebruikt zou kunnen worden?

    Is er nog een grens tot hoe ver je kan gaan of is alles toegestaan (mits geen APV) zolang je maar niet publiceert?

  2. Of het nou legaal is of niet, als vrouwelijk werkbijtje vind ik het wel een griezelig idee. De enige die bepaalt wie welk deel van mij mag zien, ben ik. En niet een of andere onbekende griezel in de bosjes. Ik was al fan van de “oude-spijkerbroek-en-z0-lelijk-mogelijk-eruitzien-want-dan-word-je-het-minst-lastiggevallen-op-straat-en-kun-je-tenminste-gewoon-je-gang-gaan”-look, en deze regisseur draagt daar zeker aan bij. Als ik ooit naar ’t Amsterdamse Vondelpark moet, zal ik dit artikel afgedrukt en wel meenemen. Je weet maar nooit.

  3. Dus als de een of andere weirdo een camera in zijn schoen of onderin een wandelstok monteert en daarmee de straat op gaat voor zijn eigen “onder-de-rokjesdag”, dan is er geen wet die hem dat — of de publicatie van de resultaten — verbiedt, zolang zijn slachtoffers maar onherkenbaar blijven?

    Dat vind ik geen prettige gedachte.

  4. Stel je bent een model, met een heel specifiek uiterlijk waardoor je “juist” herkenbaar bent: Is dan portretrecht niet alsnog af te dwingen? Of stel je hebt een “own”-design rokje aan waarvan er maar een ter wereld is en je staat erom bekend als designer… De vraag is dan ook, in hoeverre is bekendheid vs publiek figuur hier een rol in? En hoever kan men dit zien als kwadelijke intentie?

    Rokjes dag? Dat is het bij mij altijd, althans… 95% van alle dagen vind je me in “jurk” of “rok”. Hekel aan broeken xD

    1. Als je herkenbaar bent door je kleding of pose, dan is sprake van een portret. Ik ken geen voorbeelden maar als er dames zijn met heel karakteristieke heuppartij dan zouden die best een kans maken. Een uniek rokje zou iets minder sterk zijn, dat kan immers zijn verkocht of geleend dus hoe weten mensen dat jij de drager bent? Het gaat uiteindelijk om jou, niet om kleding. Bekendheid zal dus zeker een rol spelen, hoe eerder je herkenbaar bent hoe eerder portretrecht speelt. Daar staat tegenover dat een bekend persoon meer inbreuken op haar privacy moet verdragen.

      Kwadelijke intentie is niet echt een juridisch begrip. Het zal hooguit indirect terugkomen bij de vraag of je bijvoorbeeld iemand “bespiedt” in de zin van de APV. Kijken is legaal, bespieden niet. Beiden zijn fysiek dezelfde handeling, dus de intentie speelt daar een rol.

        1. Kijken is neutraal, je neemt iets waar. De term ‘bespieden’ impliceert een negatief waardeoordeel: je kijkt naar iets waar je niet naar behoort te kijken, bijvoorbeeld op een manier die onfatsoenlijk is. Als ik voor je sta, dan kijk ik naar je. Als ik in de bosjes zit met een verrekijker, dan bespied ik je. Dat laatste is onfatsoenlijk.

      1. Ik vermoed dat herkenbaarheid op internet vrijwel altijd een probleem is/blijft: Als een persoon op een foto of filmpje voor het reguliere publiek onherkenbaar is, wil dat niet zeggen dat de persoon onherkenbaar blijft. Wellicht is het nu of in de toekomst mogelijk de persoon alsnog te identificeren met technische hulpmiddelen en zeker op internet is er toch al een risico dat een tweede persoon op een of andere website zegt: volgens mij is dat Marietje X op de foto (bijvoorbeeld nadat die gezien heeft dat de fotograaf de foto van Marietje maakte of dit op een andere onbekende wijze heeft vastgesteld). Ten eerste vraag ik me af of er nog iets te doen is tegen de tweede persoon uit het verhaal. En daarnaast vraag ik me af hoe lang portretrecht geldt. Tot 70 jaar na dood van geportreteerde?

  5. Even een ideetje? Wat denk jij van art. 240 Sr?

    Artikel 240 Wetboek van Strafrecht, Met gevangenisstraf van ten hoogste twee maanden of geldboete van de derde categorie wordt gestraft hij die weet of ernstige reden heeft om te vermoeden dat een afbeelding of voorwerp aanstotelijk voor de eerbaarheid is en die afbeelding of dat voorwerp: 1 op of aan een plaats, voor het openbaar verkeer bestemd, openlijk tentoonstelt of aanbiedt; 2 aan iemand, anders dan op diens verzoek, toezendt.

    Is het aanstotelijk? Daarover zegt de HR:

    Niet aanstotelijk voor de eerbaarheid is volgens de Hoge Raad wat volgens de heersende opvattingen in Nederland nog als niet kwetsend voor het normaal ontwikkelde schaamtegevoel kan worden aanvaard (HR 19 november 1968, NJ 1969, 360).

    Gezien de reacties hier vind ik de aanstotelijkheid wel bewezen. De openbaarheid lijkt mij bij een film ook geen probleem.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.