De strafbaarheid van luisteren naar iemands broekzak

broekzak-telefoon-afluisterenEen rechter in Amerika heeft besloten dat broekzakbellers hun recht op privacy verliezen door het per ongeluk bellen van derden, las ik bij Webwereld (en ik reageerde bij RTL waar ze me advocaat durven te noemen).

Uit het Amerikaanse arrest blijkt maar weer eens hoe anders men daar tegen privacy aankijkt. Privacy heb je als je thuis de gordijnen dicht doet, punt. Als jij niet goed oplet en anderen komen iets over je te weten, sucks to be you en moet je de handleiding maar lezen volgende keer. ZOals men het in dit arrest formuleert:

Under the plain-view doctrine, if a homeowner neglects to cover a window with drapes, he would lose his reasonable expectation of privacy with respect to a viewer looking into the window from outside his property.

De grens daarbij ligt bij wat mensen met “technology in general public use” niet meer kunnen. Die NSA-satelliet die dwars door je dak heen filmt, schendt dus je privacy. Die drone boven je achtertuin filmt daar legaal. Of natuurlijk wanneer de ander het initieert: als ik je telefoon pak, mezelf bel en het toestal dan met uitgeschakeld scherm terug in je zak steek, dan ben ik aan het afluisteren.

Die telefoon in je broekzak die een billenbelletje pleegt, is dus ook legaal. Algemeen bekende technologie waarvan eveneens algemeen bekend is hoe je dat voorkomt: je telefoon locken, of de appstore doorsnuffelen op zoek naar anti-butt dial apps. Oftewel, je doet je best maar om het te voorkomen want anders is het jouw probleem. Ja, dat is een tikje hard.

Bij ons ligt dat anders. Het is strafbaar een gesprek af te luisteren of op te nemen als je daar geen deelnemer aan bent en ook niet in opdracht van een deelnemer handelt (art. 139a Strafrecht als het in een besloten ruimte is en 139b Strafrecht elders). En dat is precies de situatie als je een broekzakbelletje krijgt en vervolgens meeluistert naar wat je via die broekzak kunt horen. Natuurlijk, je initieert het afluisteren niet, maar zodra je doorkrijgt dat je per abuis gebeld bent en iets hoort dat eigenlijk een gesprek zonder jou had moeten zijn, kom je toch een heel eind in het strafrechtelijk gebied. Ik denk dat je over de grens gaat zelfs.

Wat vinden jullie? Amerikaans: je moet maar opletten? Of Europees: hang op in plaats van als nieuwsgierig Aagje mee te luisteren?

Arnoud

21 reacties

  1. Hoe zit het met de strafbaarheid van het afluisteren van een gesprek in het openbaar? Bj voorbeeld 2 mensen die een prive gesprek voeren in de bus en die denken dat ik niets hoor door mijn oordopjes? Ik heb vaak de oordopjes in zonder muziek om het omgevingsgeluid een beetje te dempen.

  2. Ik ben duiddelijk Europees: al maakt een ander een fout, een ieder heeft de verantwoordelijkheid om de gevolgen daarvan waar mogelijk te beperken. Als ik per abuis een medisch dossier in mijn brievenbus zou krijgen (of eigenlijk eender welk misbezorgd poststuk), vind ik dat er van mij verwacht kan worden dat ik zodra ik de aard van het stuk en de gemaakte fout doorheb, ik het lezen staak. En natuurlijk zeker geen kopieën voor eigen gebruik ga maken.

      1. Dat wil nog niet zeggen dat je dus toestemming hebt gegeven voor opname, want die moet (naar mijn weten) expliciet zijn.

        De redenering gaat hier achter om een reden de verkeerde kant op: het gaat in deze zaak niet om het [em]vastleggen[/em] van een gesprek, enkel om het [em]afluisteren[/em] ervan.

  3. De andere persoon heeft jou per abuis gebeld, ok. Maar die heeft toch echt zelf het gesprek gestart. Net als ‘in de VS’ had de persoon dat zelf kunnen voorkomen. Jij bent dus gewoon deelnemer in het (eenzijdig) gesprek. En je mag dat gesprek dus opnemen.

    Hoe is dit in de wet geregeld met het vergelijkbare per abuis versturen van een (e-)brief naar de verkeerde persoon?

  4. Ik ben blijkbaar wat amerikaans ingesteld, maar als je mij het gesprek stuurt dan heb je pech.

    Niet dat het uitmaakt, de bewijslast voor afluisteren zal nagenoeg onmogelijk zijn. Immers wie zegt dat jij hebt meegeluisterd? En dat je zaken uit het gesprek weet is ook al nietszeggend. Immers om te bepalen dat er sprake is van butt-dialing zal je op zijn minst een deel van het gesprek moeten horen.

    En wie zegt mij dat iemand niet mij butt-dialt omdat hij wil dat ik het gesprek hoor? En is die persoon in dat geval zelf strafbaar? Ik zou denken van niet, deze persoon is immers deelnemer aan het gesprek en mag het dus ook opnemen. Waarom dan niet iemand mee laten luisteren? Soms is het wel eens handig om een getuige te hebben.

    Het ligt dus geheel niet voor de hand om zomaar aan te nemen dat een gesprek niet voor jou is bedoeld.

  5. 139a Sr lijkt alleen op het opnemen van gesprekken te zien. Het eenvoudig meeluisteren bij een abusievelijk ‘billenbelletje’ valt daar toch niet onder? Alleen als je de audio in een bestand opslaat, heb je het m.i. over ‘opnemen’. Of zie ik dat verkeerd?

  6. Ik vind dat je mensen best wat eigen verantwoordelijkheid mag geven, maar alleen als / voor zover mensen in staat zijn om die verantwoordelijkheid te dragen, en het mogelijk is om die verantwoordelijkheid te dragen zonder afbreuk te doen aan de grondrechten van je zelf / anderen. Het instellen van een lock-functie is niet zo moeilijk, het is effectief, en het beperkt jou en anderen op geen enkele manier in hun grondrechten, dus daar is aan voldaan.

    Afluisteren van een broekzakgesprek blijft natuurlijk niet netjes, maar zou het verboden moeten worden? Aan de ene kant vind ik dat je dingen alleen moet verbieden als daar een noodzaak toe bestaat (dat is hier blijkbaar niet het geval), maar aan de andere kant: welk probleem zou je nou echt kunnen krijgen als je dit zou verbieden? Misschien dat mensen bestraft worden terwijl ze niet eens begrepen dat ze naar een broekzakgesprek aan het luisteren waren? In de meeste gevallen zal de geleden schade sowieso minimaal zijn, en de straf moet proportioneel klein zijn. De overhead-kosten van een rechtszaak worden dan al snel bepalend, dus ik denk dat juridische middelen hier niet echt op hun plaats zijn.

  7. Amerikaans: je moet maar opletten? Of Europees: hang op in plaats van als nieuwsgierig Aagje mee te luisteren?
    Gewoon, op zijn Wim’s: je telefoon niet in je broekzak stoppen! Ik snap ook niet dat mensen denken dat een broekzak een goede plek is voor een telefoon. De broek en je lichaamsvormen zorgen ervoor dat die telefoon helemaal krom wordt getrokken. Maar goed, mensen doen zich dat zelf aan. Broekbellers zouden voor straf hun telefoon een maand lang moeten inleveren omdat ze daarmee anderen aanzetten tot een strafbare actie! Dus ja, strafbaar, maar dan voor de broekzakbeller en niet voor diegene die ongewild meeluistert. Want je kunt wel ophangen maar vervolgens wordt je weer gebroekbelt. (Hey, die kan in de Van Dale!)

      1. Het is broekbellen, niet broek bellen. De broek wordt immers niet gebeld (de vergelijking met stofzuigen gaat hier mijns inziens niet op). De vervoeging is ik broekbel; jij broekbelt; hij broekbelt; wij broekbellen; ik heb gebroekbeld.

        En ondanks de mooie alliteratie vind ik broekbellen toch beter dan bilbellen. Maar dat komt vast omdat ik zelf eerder een dijbeller dan een bilbeller ben.

  8. Wat vinden jullie? Amerikaans: je moet maar opletten? Of Europees: hang op in plaats van als nieuwsgierig Aagje mee te luisteren?

    Mja, voor mijn geval is dit hetzelfde als het diefstalverhaal: dat ik een keer vergeet mijn deur op slot te doen, wil nog niet zeggen dat jij er met mijn stereo vandoor mag.

    Daarnaast heb je ook nog iets als een redelijke verwachting van privacy; zodra de gebelde doorheeft dat de ander hem niet hoort en niet de intentie had hem op te bellen, zou hij (of zij) moeten ophangen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.