Is een mondelinge afspraak ook rechtsgeldig als papier afgesproken was?

pen-contract-ondertekenen-algemene-voorwaardenEen lezer vroeg me:

Onlangs wilde ik geld lenen van een kennis. Hij stond erop dat dat dit op papier gezet moest worden, dus hij zou een contract opstellen. Maar uiteindelijk voelde het niet goed, dus ik heb nee gezegd. Hij zegt nu dat ik er tóch aan vast zit. Maar ik heb niets getekend, hoe zit dat nu?

Hoofdregel in het Nederlands recht is dat je ergens aan vast zit zodra een concreet aanbod is gedaan dat je hebt aanvaard. Hoe je die aanvaarding aangeeft, doet er niet toe. Mondeling ‘ja’ zeggen, een e-mailtje met “ik ben akkoord” of een circus met handtekeningen op papier is dus juridisch allemaal hetzelfde.

De eis om dingen op papier te zetten is slechts zelden echt nodig. Een geldlening tussen particulieren mag van de wet gerust mondeling, per e-mail, chat of ander kanaal worden afgesloten.

Op zich zit de vraagsteller dus vast aan de lening. Hij heeft gevraagd om een lening en de kennis heeft gezegd dat hij dat wil doen. Dat is al genoeg: de overeenkomst van geldlening is nu rechtsgeldig tot stand gekomen. (Uiteraard kun je er dan onderuit door het geleende meteen terug te betalen, er is vast geen verbod afgesproken op vervroegd aflossen. Maar dat even terzijde.)

Echter, in dit geval misschien toch niet: de kennis wilde perse een en ander op papier. In dat geval heeft de kennis een vormvoorschrift ingevoerd bij zijn aanvaarding. De overeenkomst wordt dan pas rechtsgeldig nadat aan dat voorschrift is voldaan. En dat betekent dat de vraagsteller nog nergens aan vast zit zolang hij niet tekent. Papier is dan dus verplicht omdat partijen zelf bedacht hebben dat zij dat als verplichting willen.

Arnoud

11 reacties

  1. Zelfs als er nog geen overeenkomst is gesloten omdat er nog niet aan een bedacht vormvereiste wordt voldaan, is het maar de vraag of de kennis nog zomaar mag afhaken. Het leerstuk van de precontractuele fase stelt dat onderhandelende partijen ook gehouden zijn aan de beginselen van redelijkheid en billijkheid. Als de geldlener de indruk heeft gewekt dat hij het papieren contract wel zou ondertekenen, zodat de geldschieter er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de overeenkomst tot stand zou komen, kan de geldlener gehouden zijn tot schadevergoeding.

  2. een afspraak is nog geen overeenkomst, het wordt pas rechtsgeldig zodra ook alle voorwaarden bekend zijn, of voorzover dat wettelijk kan, daarvan expliciet afstand van gedaan is. en als beide partijen daarmee instemmen, moeten ook alle handeling volgen. de crux is vaak bewijslast als afspraken niet worden nagekomen, regel dus altijd een getuige.

    1. Dat is iets te snel. Een overeenkomst is gesloten zodra een aanbod is aanvaard, en zodra men er op hoofdlijnen uit is (alleen nog ondergeschikte punten te regelen) dan ben je daar al (vgl. 6:225 lid 2 BW). Een veel gemaakte fout daarbij is pas achteraf over algemene voorwaarden beginnen. Dat is echt te laat als je dat niet bij het originele aanbod vermeldt.

      1. geld lenen kost geld, dus als wij afspraken dat jij 2 euro leent en kort later spreek ik je weer, mag ik dan 15 euro terug ? want het is in het algemene verkeer gebruikelijk dat lenen geld kost, ook al hebben over de kosten niets afgesproken.

        ik ga vaker geld uitlenen dan hihi

  3. goed artikel. ook zou gesteld kunnen worden dat het “normaal” is om een lening bij een vriend niet op papier te zetten (afhankelijk van de hoogte) en dat dus de wil van de potentiële lener helemaal niet overeenstemde met hetgeen verklaard. je wilt geld lenen, maar zonder allerlei papieren en in vriendelijk overleg (denk dat dit normaal is), gaat dat gepaard met allerlei negativiteit dan lijkt er sprake van een wilsgebrek (en dus een vernietigbare overeenkomst – mocht daar al sprake van zijn).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.