’t Is legaal: je baas mag meegluren in je privéberichten op je werk. Dat stond op RTL Z gisteren. Het Hof voor de Rechten van de Mens bepaalde (zaaknr 61496/08) dinsdag dat de privacy van een werknemer niet geschonden werd door een ontslagzaak waarbij een privéchat was gelezen door de werkgever. Maar het ligt iets anders dan RTL Z hier suggereert.
De werknemer in deze zaak was ontslagen vanwege het versturen van privéberichten vanaf de werkcomputers. Het ICT-reglement was kort en duidelijk:
It is strictly forbidden to disturb order and discipline within the company’s premises and especially … to use computers, photocopiers, telephones, telex and fax machines for personal purposes.
Het ging hier echter niet om enkel het versturen van privéberichten. De werknemer had een zakelijk Yahoo Messenger account aangemaakt om daarmee met klanten te kunnen chatten. De werkgever monitorde dit account en constateerde op zeker moment dat er privécommunicatie (met onder meer zijn broer en zijn verloofde) was geweest, en gebruikte dat als grond voor ontslag. De werknemer stelde dat het monitoren in strijd met de privacy was zodat hierop geen ontslag kon worden gebaseerd.
Het Hof bevestigt nogmaals dat privacy ook gewoon geldt op het werk. Iedere inbreuk daarop moet dus worden gerechtvaardigd met een duidelijk zwaarwegend belang dat opweegt tegen de privacy.
Vervolgens kijkt men hoe dat in deze zaak uitpakte. Een belangrijk punt was hier dat het account aangemaakt was voor zakelijke doeleinden, waardoor het al vrij snel redelijk is dat de werkgever daarin kijkt. Dat Yahoo Messenger een typisch consumentenchatprogramma is, doet daar niet aan af. Verder werden de berichten niet inhoudelijk bekeken in de rechtszaak, maar werd heel snel vastgesteld dat het privécommunicatie betrof, waarna de rest van de zaak ging over of duidelijk was gemeld dat dat niet mocht, hoe ernstig alles was et cetera.
Op grond van die analyse concludeert het Hof dan ook vrij eenvoudig dat hier geen privacyschending plaatsvond. Als je een werkaccount gebruikt voor privézaken, dan kan de werkgever die tegenkomen en hij mag daar dan wat van zeggen. Dat is niet hetzelfde als “je baas mag meegluren in je privéberichten”. Ook is dat niet hetzelfde als “de werkgever mag de privéinformatie in detail gebruiken voor van alles en nog wat”.
Wat mij betreft is deze uitspraak niet verrassend en geen probleem voor de privacy. De boodschap is duidelijk: privézaken doe je op privéaccounts en wel zodanig dat je baas er geen last van heeft. En in die situatie mag je baas niet zomaar meegluren, ook niet als het onder werktijd gebeurt.
Arnoud
Dan vind ik het alsnog wel een behoorlijke stap om te zeggen “privecommunicatie bewezen, dus ontslag op staande voet”. Je zou haast denken dat er meer aan vooraf gegaan is.
Natuurlijk, een goede werknemer ontsla je niet en al helemaal niet op deze manier.
“Sjonge Jan is goed voor 80% van onze omzet, wat een super salesman! Maar, maar, wat nu??? Hij heeft privé berichten over z’n zakelijke account gestuurd. We moeten hem ontslaaaannn…huil huil, dat gaat ons zwaar geld kosten..maar ja, het kan niet anders….”
Ja, maar dan gaat het wel erg lijken op een verkapte manier om manier om om ontslagbescherming heen te komen.
Bijvoorbeeld: Diefstal is vaak een reden voor ontslag op staande voet, en iedereen heeft wel eens een pen van werk mee genomen. Maar als ik vervolgens alleen mijn slechte werknemers er om deze reden uit gooi, terwijl ik de goede laat zitten, dan voelt dat toch niet best (en zal dus ook wel illegaal zijn).
Dat gaat inderdaad niet werken. Bij een ontslagzaak worden altijd de omstandigheden meegewogen. En ik kan me niet voorstellen dat een goed werkende medewerker wordt ontslagen vanwege overtreding van een ICT-reglement.
Mij verrast deze uitspraken wel enorm. Goed, het is geen privacy-schending. Maar dat rechtvaardigt alsnog niet het ontslag als er enkel sprake is van privécommunicatie. Ik geloof dat iedereen wel eens een berichtje, mailtje of telefoontje krijgt op het werk. En ook dat je wel eens in je vrije tijd een telefoontje krijgt van je werkgever. Kan ik andersom ook ontslag gaan nemen en schadevergoeding eisen als mijn baas mij eens buiten werktijd belt op mijn privételefoon?
Ik vind hoe dan ook dat bedrijven dan gelijke gevallen gelijk zouden moeten behandelen, zodat dit niet een makkelijk excuus wordt om iemand te kunnen ontslaan. Als ze een ‘lastige’ werknemer op deze manier bonjouren, moeten ze dat ook met ‘goede’ werknemers doen als zij een privé gesprek aangaan tijdens werk.
Sterker nog: Als ik van de baas geen privé gesprekje mag voeren, dan ga ik snel op zoek naar een andere werkgever. Wanneer moet ik dan bellen met bijvoorbeeld een gemeente, een KvK, een bank…
Dat is in principe je eigen keuze. Maar je kunt ook gewoon gebruik maken van je eigen prive-mobieltje of je eigen webmail account. Waarom zou je dergelijke dingen doen via een zakelijke account? Dat is gewoon niet slim. Ik ken mensen die hun werk-adres hadden gebruikt voor vrienden, familie en diverse mailinglijsten. Vervolgens vinden ze elders een betere baan en nemen ontslag, maar dan moeten ze aan iedereen meteen het nieuwe email adres doorgeven en maar hopen dat niemand meer blijft mailen naar het oude adres. Een lastig probleem bij bedrijven is vaak dat werknemers hun email adres voor prive-zaken gebruiken en vervolgens opstappen, maar diverse partijen nog steeds blijven mailen naar datzelfde adres. Moet je het betreffende adres dus blokkeren, wat weer heel vervelend is indien de gebruiker het adres verkoop@example.com gebruikt. Want ja, dat algemene kanaal is niet bedoeld voor prive-mails. Het gaat dan ook om het prive-gebruik van bedrijfs-accounts. Moet je gewoon niet willen!
Los van de uitspraak, hoe reëel is het om het gebruik van IT-middelen voor privédoeleinden ‘strictly’ te verbieden? Als je iemand achter een computer zet, dan is het toch logisch dat hij er af en toe een mailtje op stuurt of op buienradar kijkt?
In Nederland is het toch gebruik dat je in redelijke mate zakelijke communicatiemiddelen gewoon privé mag gebruiken, tenzij expliciet besproken of overduidelijk in het nadeel van de werkgever? Daarmee valt toch, buiten de privacy, grotendeels het belang van deze uitspraak voor NL weg?
De uitspraak van het EU hof gaat blijkbaar niet over of het ontslag een gerechtvaardigde maatregel was voor het misbruik van de zakelijke yahoo account door de werknemer maar alleen over of het gerechtvaardigd was dat de werkgever in de (zakelijke) messengeraccount van de werknemer mocht rondneuzen.
Nog maar even voor de duidelijkheid: het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is beslist geen instelling van de EU!
Inderdaad: Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is van de Raad van Europa, waar o.a. ook Rusland lid van is.
Niet te verwarren met het Hof van Justitie van de Europese Unie, en die andere ook niet met de Europese Raad, die beide WEL van de EU zijn.
Dus de baas mag wel vaststellen dat het priveberichten zijn, maar mag verder niet de inhoud bekijken (en al helemaal niet opslaan of delen met anderen) wegens privacyredenen.
En verder is het simpelweg een gevalletje van arbeidscontract/reglementen overtreden, waarbij de feiten door de rechter beoordeeld zullen zijn geweest en naar zijn/haar mening ontslag rechtvaardigden
Heb ik het zo goed samengevat?
Ik vond het ook een doodnormale uitspraak. Je moet als werknemer toch gewoon werk en prive zo veel mogelijk gescheiden houden. Als je dan met Yahoo Messenger prive wilt chatten, gebruik dan je eigen account! Idem voor Skype, Google Talk en andere messenger applicaties. En idem voor emails. Prive-mails moet je niet met je werk-account versturen! Tegenwoordig heeft iedereen toch al een prive-email adres en die is vrijwel altijd ook met een webmail optie uitgerust zodat je gewoon in een webbrowser je privemail kan beheren tijdens werk.
Toch heb ik het gevoel dat er meer meespeelt dan alleen het prive-gebruik van een zakelijk middel. Maar in de uitspraak lees ik dat ze van donderdag 5 t/m vrijdag 13 juli 2007 de account hebben gemonitord en daarbij 45 pagina’s aan prive-berichten hebben verzameld. Toch al ruim 6 pagina’s typwerk per werkdag. Niet absurd veel maat toch genoeg om niet te negeren… Maar wat meetelt is dat zijn werkgever hem hierop had aangesproken en hij vervolgens aangaf dat hij Yahoo niet voor privezaken had gebruikt. Pas toen werden de berichten erbij gehaald om aan te tonen dat hij overduidelijk had gelogen. En dat was een tweede overtreding. Daarnaast merk ik op dat de werkgever al voor die tijd duidelijk had gemaakt dat ze al deze communicatielijnen aan het monitoren waren en prive-gebruik ervan wilden ontmoedigen. In principe logisch want privegebruik genereert meer dataverkeer waar de werkgever mogelijk extra voor moet betalen. Er was al iemand anders ontslagen voor teveel prive-gebruik van het Internet dus hij was ook nog eens gewaarschuwd.
Misschien dat het bedrijf toch enige werknemers kwijt wilde en op deze manier de boel opruimt maar hoe toon je dat aan?
Maar wat ik nu ook besef is hoe lang deze werknemer al bezig is om zijn gelijk te krijgen en hoeveel kosten hierbij dus zijn gemaakt. Ik zou niet diegene willen zijn die opdraait voor deze rekening van 8 jaar procederen. En het lijkt mij dat deze werknemer een groot deel hiervan mag gaan ophoesten. Dat zal geen pretje worden voor hem…
Ach, je weet toch nooit wat de echte argumentatie is…. Voor hetzelfde geld had de betreffende werknemer berichten van pornografische aard, of provocerende fascistische teksten gebezigd. Om netjes afscheid te kunnen nemen wordt dat dan verzwegen…
Ook belangrijk om je te realiseren bij het lezen van het nieuws over deze uitspraak: Het EHRM toetst dit geval zeer marginaal. Er wordt alleen beoordeeld of de nationale rechter het privacybelang van de werknemer voldoende heeft meegewogen in de beslissing. Dat zegt dus niet zo veel over de vraag of een werkgever wel of niet het privégebruik van communicatiemiddelen op het werk mag monitoren.
Overigens is de ‘dissenting opinion’ bij de uitspraak lezenswaardig. Daarin wordt aandacht besteed aan de feiten van de zaak die erop wijzen dat de werkgever hier toch echt wel laakbaar heeft gehandeld.