Duitse mededingingsautoriteit onderzoekt Facebook om gebruiksvoorwaarden

facebook-duitsland-likeHet Bundeskartellamt laat weten dat het is begonnen met een onderzoek naar Facebook, omdat de toezichthouder vermoedt dat het bedrijf zijn dominante marktpositie misbruikt, las ik bij Tweakers. Het misbruik zou eruit bestaan dat ze steeds meer privacyschendingen opdringen, waar iedereen dan zich verplicht voelt toestemming voor te geven. Want tsja, ga maar eens weg bij Facebook.

De aankondiging verraste me wel een beetje. Als het gaat om privacyschendingen, dan zou je zeggen dat de privacytoezichthouder daar wat van moet vinden. En in Duitsland gebeurt dat ook met enige regelmaat. Wordt er wel netjes toestemming gevraagd, krijgt de gebruiker adequate informatie, kun je je dossier inzien en wordt er geen data naar het perfide Amerika gesmokkeld, dat soort dingen zijn eigenlijk gewoon privacyvragen. Dus waar bemoeit die mededingingswaakhond zich mee?

Tegelijk voelt het ook heel logisch. Het punt met Facebook is niet zozeer dat ze heel veel van je vragen en je diep besnuffelen om getargete advertenties naar je te sturen. Het punt is vooral dat je eigenlijk geen keuze hebt. Weggaan bij Facebook is voor veel mensen geen optie. Het netwerk is te waardevol om contact te onderhouden met familie, vrienden en kennissen. En dát noemen we een schending van de Mededingingswet, mensen de facto dwingen bij je te blijven en ze dan steeds eenzijdiger voorwaarden opleggen of dingen laten doen.

Een ander punt waar de Bundeskartellamt mee komt, is dat de terms & conditions van het sociale netwerk wel héél erg onduidelijk en daardoor onbegrijpelijk zijn voor de gemiddelde consument. Wat gebeurt er met je data, en waar ga je allemaal mee akkoord? Zelfs mensen die de Facebook TOS hebben gelezen, weten dat niet: de voorwaarden veranderen immers met enige regelmaat. En gezien de impact die dat heeft, is ook dat een stukje machtsmisbruik.

Ik ben heel benieuwd wat hieruit gaat komen. Want iedereen weet: als een kartelwaakhond je in het vizier heeft (een hond met een vizier?), dan heb je een serieus probleem. De boetes zijn stevig en men is niet bang voor politieke gevolgen.

Alleen: wat zouden ze kunnen doen? Ja, boetes opleggen natuurlijk, maar meestal doe je dat om een gedragsverandering af te dwingen. Maar wat zou Facebook anders moeten doen? Haar voorwaarden en privacyverklaring leesbaarder maken? Wat ze ook opschrijven, niemand leest het. Vaker apart toestemming vragen? Alsjeblieft zeg, ik heb nóg RSI van al die cookiepopups. Minder data verzamelen? Ah kijk, nu komen we ergens. Alleen, dat kost Facebook geld en dat moet dan ergens vandaan komen. Een betaald snuffelvrij abonnementje dan? Ik zou wel een paar tientjes per jaar betalen daarvoor. Jullie?

Arnoud

22 reacties

  1. Maar Facebook dwingt niemand om te blijven. Het zijn onafhankelijke derden die je dwingen om bij Facebook te blijven. Je kan Facebook toch niet verantwoordelijk houden voor de acties van derden? En bovendien, het is prima mogelijk te leven zonder Facebook en dergelijke.

    1. “Maar de PTT dwingt niemand om een telefoonlijn af te nemen. Het zijn onafhankelijke derden die je dwingen om bereikbaar te zijn. Je kan de PTT toch niet verantwoordelijk houden voor derden? En bovendien, het is prima mogelijk te leven zonder telefoon en dergelijke.”

      “Maar Microsoft dwingt niemand om Windows te kopen. Het zijn onafhankelijke derden die Windows standaard installeren. Je kan Microsoft toch niet verantwoordelijk houden voor derden? En bovendien, je kunt prima Linux installeren.”

      1. Echt? PTT?

        Voor het gemak doe ik net of je KPN bedoelt. Die markt ligt al jaren open. Ben je niet tevreden, dan stap je over naar een andere provider. Voor Windows zijn er overigens ook voldoende alternatieven denkbaar.

        Er wordt een beeld geschetst alsof je leven zonder facebook iets mist. Ligt dat dan aan facebook of aan jezelf? Heb facebook jaren geleden al verwijderd. Wat een opluchting was dat destijds. Zouden meerdere mensen moeten proberen, zal bij velen willicht hun productiviteit te goede komen.

        1. Datzelfde kan ik zeggen over mobiele telefoons, werken van 9 tot 5 of boodschappen doen bij de Albert Heijn. Bij al die dingen zijn er mensen die dat een opluchting vinden of hun productiviteit ermee verhogen, maar ik heb zelf toch het gevoel dat de meeste mensen dat maar raar zitten. Zonder telefoon op de hei zitten en aan je roman werken of je eigen aardappels poten, tsja het kan maar is het realistisch voor de meeste mensen?

          1. Zeker waar. Waarschijnlijk is het voor de meeste mensen niet wenselijk om facebook te verwijderen. Echter blijft ik het bijzonder vinden dat mensen gebruik maken van een bepaalde dienst waarvoor je niet in geld betaalt, maar met je privacy. Om vervolgens dezelfde gebruikers te horen klagen over de inbreuk op die privacy. Het zal waarschijnlijk nog lang een grijs gebied blijven, aangezien de interpretatie van inbreuk op privacy door iedereen anders kan worden ervaren.

            Maar je punt is duidelijk. Ik ben zelf schuldig aan 2 van de 3 voorbeelden die je gebruikt. 😉

            1. Ik wil geen gebruik maken van facebook, alleen ben ik dan sociaal gehandicapt om dat mijn vrienden dit gebruiken om afspraken te maken. Zonder facebook kwam het vaak voor dat ik niet kon, omdat ik niet wist dat er uberhaupt iets gepland werd. En ik wil graag mijn sociale leven (waar ik facebook niet toe reken, maar face to face afspraken wel) in stand houden. Mijn vrienden en kennissen kring dwingt mij zo tot facebook gebruik.

              En ja ik klaag dus over de privacy en het gedrag van facebook en juig de actie in Duitsland toe.

              1. Ik moet eerlijk zeggen, Elroy, jou eerdere situatie zou ik toejuichen. Val me maar lekker pas lastig als er een datum is, dan kijk ik wel of ik kan. Moet ook erbij zeggen dat ik vaak genoeg kan en het niet erg vindt als het een keer niet zo is.

                Maar ik hoor bij Dennis’ kamp; Facebook heb ik jaren geleden de rug toegekeerd en dat is wat mij betreft prima. Maar, als je een dienst aanbiedt die door zoveel mensen gebruikt wordt en ondertussen ook gewoon als deel van de gewone infrastructuur wordt beschouwd, heb je een machtspositie. Facebook misbruikt die machtspositie voortdurend.

                Ze zullen alleen nooit verbeteren, omdat mensen nu eenmaal een stelletje gierige en kortzichtige wezens zijn. Er zijn er, zoals Arnoud, Dennis en ik, die de diensten of niet gebruiken of zouden betalen voor een ‘nette’ variant, maar het gros van de mensen wil niet betalen en kan toch niet zonder.

                Daar sta je dan :/

            2. Dat je een beetje privacy inlevert lijkt me voor meeste FB-ers een acceptabele part-of-the-deal. Echter, FB is praktisch monopolist (ook eigenaar van whatsapp en instagram) en het is dan aan de overheid om de regels zo te stellen dat zo’n monopolist zijn macht niet misbruikt. Duidelijke, begrijpelijke en overzichtelijke voorwaarden eisen lijken me een minimum (ook voor niet-monopolisten), en als FB de voorwaarden telkens eenzijdig weet op te rekken is duidelijk dat het ook tijd wordt om t.a.v. inhoud daarvan extra regels te stellen; m.i. zou dat vanalles kunnen zijn: aan de de frequentie van wijziging van voorwaarden, aan de data die verzameld mag worden, aan de duur daarvan, etc. Een betaald alternatief zonder enige privacy inbreuk eisen lijkt me ook wel wat; dat maakt ook duidelijk wat Facebook jouw privacy waard vindt.

              PS1 ik gebruik geen FB.

              PS2 monopolisten worden ook wel eens gedwongen opgesplitst, maar dat lijkt me voor de FB-dienst niet reeel, want hoe splits je politiek correct een netwerk 🙂

      2. @Martijn: Ik geef je helemaal gelijk. Ik heb dan ook ruim een jaar geleden wel mijn Facebook account verwijderd. Het liefst zou ik alle Google meuk er ook uit donderen, maar daar zit ik dan weer mee, dat ik bijv nog met een android telefoon zit. Het wordt je wel heel erg moeilijk gemaakt om dan zonder Google account rond te lopen. Ja, er zijn alternatieven. Bijvoorbeeld om in plaats van Facebook en G+ bijvoorbeeld naar Diaspora te gaan. Maar ook daar loop je tegen beperkingen aan. “…Dia-wat? Nooit van gehoord…” roepen de meesten. Ik vind privacy een van de belangrijkste rechten. Stukje bij beetje wordt deze ingeperkt en het bizarre vind ik dat bijna niemand het erg lijkt te vinden. Kijk en huiver: https://www.ted.com/talks/glenngreenwaldwhyprivacymatters

  2. Naar mijn bescheiden mening zou het goed zijn om bij wet te bepalen dat een dienst reclamevrij aangeboden dient te worden, eventueel naast een “gratis” alternatief welk door reclame wordt bekostigd. Veel aanbieders van content of diensten denken dat reclame de enige inkomstenbron is, maar dat is onzin. Sterker nog: je devalueert je product als je als je mhet ondergeschikt maakt aan je verdienmodel. Volgens mij zijn er best veel Tweakers bijvoorbeeld, die betalen voor een reclamevrije website. Ik ben er één van. Ik wil graag betalen voor content die mij bevalt, en reclame bevalt mij helemaal niet. Een verplichting om het reclamevrij aan te bieden houdt de aanbieder beter in contact met zijn content of dienst, en hij wordt minder afhankelijk van de reclame maffia. Bovendien ontstaat er een betere feedback over het product. Het opzeggen van een abonnement komt toch iets duidelijker over dan “een gegeven paard mag je niet in de bek kijken”.

    1. Het probleem is niet reclame, het probleem is tracking. Het is heel goed mogelijk om reclame aan te bieden zonder aan tracking te doen. Dan stem je de reclame af op de inhoud van een pagina, niet op een profiel van de gebruiker.

      Ik erger mij er groen en geel aan dat ik op alternate computeronderdelen heb bekeken (voor een ander) en sindsdien gebombardeerd wordt op facebook met reclames voor exact die zaken die ik bekeken heb.

      Ik heb ook lang geen facebook gehad. Alleen merkte ik dat mijn vrienden die dat wel hadden afspraken op facebook planden en vervolgens als datum en tijd al vast stond mij even belden of ik ook zin had. Ik heb dus toch maar ingeschreven bij facebook zodat ik voor de datum vaststaat nog wat input kan geven wanneer ik wel en niet kan. Langzaam ga je dan toch meer doen met facebook, maar dat extra kan ik allemaal prima missen.

      Terechte conclusie van de duitse mededingingsautoriteit dat facebook een dominante marktpositie heeft.

      1. Géén reclame = géén tracking. Ik erger me ook groen en geel inderdaad aan de overdaad aan reclame van producten die ik al gekocht had, of toch niet nodig bleek te hebben… Veel mensen verwarren het reclame-verdien-model met “gratis”. Je betaald echter met het je bewust laten bombarderen met reclame. Veel van die mensen denken immuun te zijn voor de reclame die ze zich door de strot laten drukken, maar denken die dan echt dat er miljarden aan reclame wordt uitgegeven terwijl dat geen uitwerking zou hebben? Hoeveel mensen kopen bij MediaMarkt een TV “zonder BTW” in de wetenschap dat de prijs is verhoogd vlak voor de actie? Reclame werkt, bij iedereen, dat is net de pest ervan. Daarom vind ik ook dat producten reclamevrij aangeboden zouden moeten worden, desnoods bij wet bepaald. Dat is bescherming van de volksgezondheid…

        1. Ik kan het hier eigenlijk alleen maar geheel mee eens zijn, en dit is ook nog wat verder interessant leesvoer betreffende reclame… De kans dat je dergelijke wetgeving er doorheen krijgt is echter vrijwel nihil – diezelfde reclame-industrie is immers ook in een uitstekende positie om hiertegen te lobbyen.

        2. Tracking gebeurd op veel meer manieren dan via reclame. Alleen al een facebook button op een website (zelfs als je geen facebookaccount hebt!) maakt het voor facebook mogelijk jou te profileren. Big data heeft heel veel mooie opties, maar op de manier waarop die door de grote datagraaiers (zowel commercieel als vanwege kuch ‘nationale veiligheid’ kuch) wordt misbruikt maakt Big data tot een zeer gevaarlijk instrument.

  3. Het probleem licht bij het feit dat Facebook (door het netwerkeffect inherent is aan een systeem als data van Facebook) feitelijk een zeer grote (bijna monopolistische) marktmacht heeft. De oplossing tot monopolistische bedrijfsvoering is het doorbreken van het monopolie. In dit geval zou je kunnen denken aan (op zijn minst) het openbreken van het facebook netwerk door standardisatie zodat andere sociale netwerken kunnen integreren waar dat past. Denk hierbij aan het toevoegen van facebook-profielen aan hyves, en het frienden van een linked-in account. Uiteraard veranderd dit fundamenteel het marktmodel van Facebook, maar op de lange duur is zoiets wel het meest wenselijk. Over het algemeen is het beter zulk soort maatregelen preventief uit te stippelen, op de manier van: als je meer dan 30% marktaandeel hebt moet je API’s aanbieden die je systeem openstellen voor concurrerende producten.

    1. Dan zullen daar toch wel echt wat verdere haken en ogen aan moeten zitten, anders krijg je geintjes zoals een bewust-vervelend-om-mee-te-werken API, of eentje waar je alleen toegang toe krijgt als je belooft bepaalde dingen niet te implementeren, of eentje die heel veel geld kost, of…

  4. Facebook zou gedwongen moeten worden om hosting van profielen bij derde partijen toe te staan. Mensen kunnen dan kiezen voor derde partijen die betere privacy-voorwaarden hebben, in een geschikter land gevestigd zijn en dergelijke. Dit alles zou zonder verlies aan functionaliteit moeten kunnen.

    Het profiel “pietje” wordt dan “pietje@facebook.com”, en die kan best contact houden met “klaas@privacyhost.de”. Je moet nog wat bedenken voor betrouwbare inter-host-authenticatie, dus er zijn nog wat technische uitdagingen, maar volgens mij is dit waar we naar toe moeten. Het moet een beetje meer worden zoals wat e-mail nu is (en misschien nog wat beter).

    1. Precies om deze reden heb ik de Kickstarter, pardon Indiegogo “Hub of all things (HAT)” £15 gedoneerd. Weer zo’n project dat beoogt dat gebruikers hun data in eigen hand nemen. Net als RemoteStorage enige tijd terug. En er zijn vast meer van dit soort idealistische ideeën.

      Niet dat ik de illusie heb dat hier iets uitkomt. Ik betwijfel of Facebook, Google of Apple een van deze ideeën zal omarmen. Of eigenlijk, ik twijfel niet. Ik weet vrij zeker dat ze dat niet gaan doen. Maar bevlogen mensen een paar centen toestoppen is altijd goed voor m’n zelfbeeld, dus doe ik het maar.

  5. Ik ben ook erg benieuwd en het is me bekend dat de Duitsers en Oostenrijkers een stuk achterdochtiger zijn op dit gebied. Kijk maar eens waar Streetview niet welkom is.

    Ik ben 5 jaar geleden bij Facebook weggegaan en toen was het nog echt moeilijk. Gelukkig had ik er geen vrienden opgebouwd aangezien ik denk dat een mens hooguit 5 echte vriendschappen kan onderhouden en naar de rest hooguit vriendelijk kan zijn. Ik heb wel eens begrepen dat het nu eenvoudiger gaat, maar dat die zogenaamde vrienden je weerhouden.

    Die a-sociale druk ervaar ik inmiddels ook. Om mee te kunnen doen met vrijwilligersorganisaties of een dorpsraad ben je zo ongeveer ook verplicht een account bij facebook te hebben. Soms doen die erg onbenullig over dit soort zaken en wijzen er op dat je bij Facebook ook de gordijnen dicht kan doen zodat niet iedereen bij je inkijkt. Alleen vergeten ze dat als je ingelogd bent bij Facebook, die club met nog een 10-tal andere ‘geïnteresseerde’ clubs in huis hebt gehaald.

    Facebook is zeker niet de enige, zo heb ik ook geen gmail en geen gravatar. Die maken waarschijnlijk van de zelfde snuffelware gebruik en verkopen het net zo hard aan de grote analyzebedrijven in de USA. Alleen niet op een schaal waarop Facebook dat doet. Zelf gebruik en bezoek ik WordPress.com en blokkeer Gravatar, Skimresourches en nog een wat van die ellende. Gaat goed. Vraag me af of je ook bij Facebook de snuffeldomeinen kunt blokkeren of dat Facebook zelf harvest en het daarmee niet mogelijk is. In dat geval zal een snuffelvrij Facebook wel eens erg lastig kunnen worden.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.