Is een Periscope-livestream auteursrechtelijk beschermd?

periscope-livestreamVia Twitter kreeg ik de vraag wat je kunt doen als een nieuwsmedium je Periscope-livestream overneemt zonder toestemming of bronvermelding. Inbreuk op het auteursrecht zou je denken, dat geldt immers ook voor livestreams. Alleen, bedacht ik me later: zít er wel auteursrecht op die stream?

Met Periscope kun je live video’s uitzenden die over de hele wereld kunnen worden bekeken, aldus de app-aanbieder. Heel simpel maar effectief. Druk op de knop en gaan met die banaan, pardon telefoon. Een principieel verschil met rondlopen met een ouderwetse camera en dat later op internet zetten zie ik niet; filmen is filmen en op internet zetten is op internet zetten.

Voor auteursrecht is nodig dat je een werk maakt. Vastlegging daarvan is niet nodig, ook op een livestream zit gewoon auteursrecht. Het gaat om de inhoudelijke eis: is sprake van een “eigen intellectuele creatie”, oftewel doet de maker van de video iets creatiefs (dat uit het werk te halen is) waardoor we kunnen spreken van meer dan basaal beeld?

De lat ligt niet heel hoog, maar er is wel iets van creativiteit nodig. Mijn standaardvoorbeeld is de bewakingscamera: die hangt daar om gewoon te filmen wat ergens gebeurt, daar gebeurt niets mee en daar verandert niets aan het beeld behalve wat er in werkelijkheid gebeurt. Dat is niet creatief. Ook een scan van een schilderij is niet beschermd. Een film van anderhalf uur waar een regisseur en producent uitgebreid in edit voordat deze op de markt komt, is natuurlijk wél beschermd.

Periscope zit hier tussenin. Enerzijds is het idee dat je ‘gewoon’ de werkelijkheid filmt, en bovendien heb je geen mogelijkheid om de video te bewerken voordat deze de wereld in gaat. Je bent dus een wandelende bewakingscamera. Anderzijds zit er misschien creativiteit in dat wandelen: je kiest een betere hoek, je houdt de camera schuin en ga zo maar door. En dat zijn typisch activiteiten waarvan juristen vinden dat ze auteursrechtelijke creativiteit opleveren. Derderzijds (hypothenusazijds?): doe je dat vanuit een creatief oogpunt of alleen maar om de werkelijkheid beter vast te leggen.

Spontane activiteiten kunnen tot auteursrecht leiden, bepaalde de Hoge Raad in 2008. Het is niet nodig dat mensen zich voornemen een creatief werk te maken, of zelfs maar dat ze auteursrecht wilden. Op de achterbank leeglopen over wat je meegemaakt hebt, levert dus al heel snel een auteursrecht op. Verschil met Periscope is wel dat je meer moet nadenken over je woorden dan over wat je camera vastlegt.

Alles bij elkaar lijkt het me dus zeker mogelijk om auteursrecht te kunnen claimen op je Periscope-stream, maar je hebt denk ik wel de schijn tegen je vanwege de afwezigheid van editten en het live-karakter van de stream. Je zult dus bij een claim op zoek moeten gaan naar redactionele keuzes in de stream: waarom veranderde je daar van hoek of positie, en waarom is dat creatief?

Arnoud

11 reacties

  1. Wat betekent dat voor een verslaggever die een stukje filmt voor het journaal ? ‘We staan hier live bij … waar zojuist…’ etc. Ook geen auteursrecht ? Of straks bijvoorbeeld van de live uitzending van Koningsdag of een willekeurig ander event ? Is de regie daar, de keuze welke camera wordt uitgezonden, wezenlijk anders dan de keuze welk camerastandpunt gebruikt wordt bij een enkele camera ? In beide gevallen wordt die keuze gedaan om zo goed mogelijk verslag te doen lijkt me.

    1. In opdracht gedaan van de werkgever, dus die zal dan ook de auteursrechten hebben, lijkt me.

      Overigens zou ik verwachten dat persvrijheid zwaarder weegt dan auteursrecht, dus als het voor de persvrijheid nodig is dat anderen delen van een uitzending overnemen zou dat toegestaan moeten zijn.

  2. Hoe creatief is live streaming eigenlijk? Ik ken b.v. <a href="https://www.twitch.tv/"Twitch TV waar iedereen zijn eigen live stream kan opzetten met bijbehorende chat, inclusief eventuele voice-chat om zo je eigen show online te zetten. Mijn favoriete auteur van de Goblins strips heeft zo’n livestream aan staan waar je hem aan het werk kunt zien wanneer hij weer aan het tekenen is. Dat tekenwerk is creatief, maar is de uitzending dat ook?

    Maar ik denk niet dat het iets uit maakt! Auteursrecht of niet, als je iets online deelt, deel je het al met een enorme doelgroep, namelijk iedereen op Internet! Een nieuwsmedium herpubliceert het eigenlijk alleen maar naar grotendeels hetzelfde publiek. Om auteursrechten te schenden moet je volgens mij nieuw publiek aanboren en dat gebeurt in dit geval dus niet. Dus ja, je hebt auteursrechten en nee, deze worden niet geschonden!

    Of heb ik het mis?

      1. Je zei “Nieuwsmedia” en ook die zitten tegenwoordig op het Internet. 😀

        Maar goed, in hoeverre is het televisie-kijkende publiek binnen het bereik van RTL nou anders van het internet-kijkende publiek. Veel mensen hebben al een SmartTV met minimaal een web browser erin en in principe heeft vrijwel iedereen in Nederland op de een of andere manier een Internet-verbinding, ook al zit dat op een mobiel telefoontje. Ofwel, hoeveel TV-kijkers zijn er nog die geen Internet hebben?

        Want uiteindelijk zul je ook tot een schadevergoeding willen komen ter compensatie van dit misbruik. En zul je moeten betogen dat je ook alleen de internet-bezoekers als publiek wilde en niet die mensen die geen internet, maar wel TV hebben. Dat in combinatie met een standaard-tarief wat je hanteert voor je filmwerk en dan is het allemaal best veel moeite voor iets dat misschien niets oplevert.

        Misschien moet de wet op dit punt worden aangepast zodat er sprake is van een minimum-vergoeding voor dergerlijk misbruik. Dat, plus boetes natuurlijk. Hoge boetes graag voor dergelijke mediabedrijven. Maar willen we dat wel?

  3. Heeft een fotograaf die over straat loopt willekeurig kiekjes maakt dan ook geen auteursrecht? Of vervalt dat recht opeens op magische wijze zodra het niet één foto betreft maar een reeks fotos (oftewel een stream/film)

    1. Je hebt auteursrecht als je creatieve arbeid verricht en die creativiteit ergens in het werk terug te vinden is. Over straat lopen met een ingedrukte sluiterknop vind ik niet creatief*. Stilstaan, nadenken, sluitertijd bijstellen en een mooie hoek kiezen, ja dan wel. Het maakt niet uit of je fotografeert of videoot.

      • Ja ja, alles is kunst, zelfs een toiletpot ophangen met een bordje “Dit is geen pijp” maar dat zijn toch echt uitzonderingen.
      1. Ah, maar nu komen we op juridisch glad ijs:

        Over straat lopen met een ingedrukte sluiterknop vind ik niet creatief.

        Het probleem is hier dus dat je opeens meningen krijgt met juridische waarde. De Rechter moet dus op basis van zijn mening bepalen of iets nu wel of niet creatief is. En daar zullen dan toch richtlijnen voor moeten bestaan welke hij daarbij moet opvolgen om tot een correct besluit te komen.

        Want stel voor, ik vul een ballon met rode verf en kwak dat tegen een stuk textiel aan. Vervolgens knip ik het in 20 stukken en span ieder stuk textiel in een houten frame. Best creatief, maar ik denk niet dat er iemand ook maar enige waarde aan hecht. Ja, misschien als ik beroemd was, maar anders? En zou je deze waarde niet moeten meerekenen bij de creativiteit?

        Ofwel, ik doe creatief en ik maak iets, maar het heeft totaal geen waarde omdat niemand het wil hebben. Is het dan nog wel creatief?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.