Ben je nou eigenaar van je gekochte ebooks of niet?

scanbook.pngJe bent geen eigenaar van je ebooks als er DRM op zit, las ik bij Gizmodo. Je krijgt slechts een tijdelijk leesprivilege. Dat concludeert men uit het staken van eboekenleverancier Nook. Hierdoor worden alle aangekochte boeken ontoegankelijk. Men “werkt aan een oplossing” en bladiebla, maar ondertussen zijn je boeken dus mooi weg. Kan dat zomaar, juridisch?

Het begint een mantra te worden hier, maar: data is niets. Data kun je niet kopen. Maar daar zit een nuance op. In Nederland gelden de regels over kopen uit het Burgerlijk Wetboek ook voor

de levering van digitale inhoud die niet op een materiële drager is geleverd, maar die wel is geïndividualiseerd en waarover feitelijke macht kan worden uitgeoefend,

Je kunt dus bij een niet-werkend ebook eisen dat dit wordt hersteld, want dat is een conformiteitsgebrek (art. 7:17 BW) net zoals bij een televisie die het niet doet. Echter, een belangrijke uitzondering op deze regel is dat bij koop van digitale inhoud er géén eigendomsoverdracht (art. 7:9 BW) plaatsvindt. Je koopt het dus wel maar je wordt geen eigenaar. Eh, ja, oké.

En daarmee zijn we dan toch weer terug bij mijn mantra. Een ebook is niets, het is gestolde dienstverlening en dienstverlening mag stoppen. Specifiek bij digitale inhoud (zoals boeken maar ook films of muziek) heb ik daar moeite mee, in ieder geval als er “kopen” bij staat.

Tegelijkertijd weet ik ook niet hoe je het dan wel moet doen als leverancier. Als mensen alles in de cloud willen hebben, dus ook hun boeken, dan moeten die boeken bij jou op je server staan. Maar het voelt niet redelijk te verlangen dat die servers dan levenslang aan blijven staan. Dienstverlening houdt een keertje op.

Arnoud

30 reacties

  1. Het probleem is niet het e-book, maar de DRM : Het bind je voor de eeuwigheid aan de leverancier. De oplossing is simpel : ze niet kopen. Er zijn tegenwoordig genoeg technische maatregelen om te voorkomen dat er gekopieerd wordt (watermerken, personaliseren, etc).

    En tweede probleem met DRM is dat het strafbaar is het te verwijderen. Wel een beetje een probleem : Je kan de content niet meer gebruiken, en de maatregelen verwijderen die ervoor zorgen dat het niet werkt mag ook al niet. Nodig tijd dat de wet hierop wordt aangepast, en uitgevers verplicht DRM te verwijderen in het geval dat de dienstverlening word gestaakt.

  2. Arnoud, puur technisch gezien kun je toch niet volhouden dat data niet is / zijn? Het zijn mijns inziens patronen, daadwerkelijk fysiek vastgelegd op dragers, digitaal of niet. Waarom zou je niet het eigendom kunnen verkrijgen over een set patronen?

    1. In het Nederlandse strafrecht weten ze wel raad met electronische gegevens, of dat nou giraal geld is of zwaardjes in een online spel. En in het buitenland (in de VS maar IIRC ook bv. in Duitsland) worden electronische gegevens veelal hetzelfde behandeld als fysieke dingen. IMO loopt het Nederlandse privaatrecht hier gewoon enorm achter op de ons omringende landen en de realiteit. Maar all it takes is één arrest van de HR om daar verandering in te brengen, lijkt me.

      1. In het strafrecht is het wegnemen van doorslaggevend belang. Zo kan je een pincode niet stelen en kunnen gegevens ook niet gestolen worden, wel gekopieerd (maar dan is het geen diefstal omdat je het niet wegneemt, de oorspronkelijke ‘eigenaar’ heeft de gegevens ook nog).

        En met 1 arrest van de Hoge Raad ben je er niet. Er is namelijk al een arrest geweest van de Hoge Raad (Beeldbrigade 27 april 2012) maar dat is beperkt tot standaardsoftware. Het is ook een kunst om het goed in de wet te verwoorden. Dat is wel af te leiden aan de toevoeging van digitale inhoud aan het kooprecht op 13-6-2014 en de aanpassing die een jaar later is gedaan (19-6-2015) omdat anders ook bijvoorbeeld streaming onder het kooprecht zou komen te vallen: In het vijfde lid wordt de zinsnede «de levering van digitale inhoud die niet op een materiële drager is geleverd» vervangen door: op de levering van digitale inhoud die niet op een materiële drager is geleverd, maar die wel is geïndividualiseerd en waarover feitelijke macht kan worden uitgeoefend.

  3. Tegelijkertijd weet ik ook niet hoe je het dan wel moet doen als leverancier. Als mensen alles in de cloud willen hebben, dus ook hun boeken, dan moeten die boeken bij jou op je server staan. Maar het voelt niet redelijk te verlangen dat die servers dan levenslang aan blijven staan. Dienstverlening houdt een keertje op.

    Als ik het zo lees dan is B&N in 2013 gestopt met het maken van de hardware, dan hebben we het natuurlijk niet over levenslang. Als je graag dit soort ‘diensten’ wilt aanbieden dan zal je ook voor een exit plan moeten zorgen als je er mee wilt stoppen.

    Dus je zal je diensten open source moeten maken zodat iedereen er mee door kan gaan óf je zal (in dit geval) de boeken/films DRM vrij moeten gaan maken.

    1. dan zal je ook voor een exit plan moeten zorgen als je er mee wilt stoppen.

      Precies dat. Stuff verkopen is leuk. Maar je hebt ook een verantwoordelijkheid. Helaas is het ‘normaal’ dat je daar niet aan gehouden wordt.

      Zie het als een kerncentrale bouwen. In sommige landen komen de kosten van het ontmantelen simpelweg bij het land te liggen. Terwijl dat vanaf het begin in het bedrijfsplan opgenomen moet zijn om eerlijke concurrentie met andere energiebronnen aan te gaan (niets ten nadele van kernenergie).

  4. Als slimme consument moet je twee dingen NIET willen:

    * cloud services waar je van afhankelijk bent

    * DRM

    Als ik een boek niet in een open, DRM-loos formaat kan downloaden, koop ik gewoon de papieren versie.

    Misschien moet de overheid maar eens een reclame-campagne opzetten om mensen te waarschuwen tegen DRM en cloud services.

    1. Misschien moet de overheid maar eens een reclame-campagne opzetten om mensen te waarschuwen tegen DRM en cloud services.

      Dat. Maar ook: moet onze wetgever niet eens doordrongen raken van dit ongewenste verschijnsel waarbij de burger beroofd wordt van zijn rechten zodat er eindelijk wetgeving over komt?

      1. Ik vind “beroofd worden van rechten” wel een beetje te sterk gesteld. Als je als burger vrijwillig en goed geïnformeerd akkoord gaat met een bepaalde deal, dan noem ik dat geen beroving. Dat zijn dan natuurlijk wel de voorwaarden: de burger moet van te voren weten waar ‘ie aan toe is, en het moet vrijwillig zijn (er moeten redelijke alternatieven zijn).

        Niet dat het daarmee ook een goede deal zou worden of zo. Een burger doet er in mijn ogen nog steeds goed aan om DRM te vermijden, maar die keuze is aan de individuele burger, en niet aan jou, mij of aan de overheid.

        1. Maar als genoeg burgers het niet willen, is het toch wel aan de overheid?

          Een ander groot probleem met DRM en cloudservices is privacy en vrijheid. Je kan geen boek meer lezen zonder dat het gerapporteerd wordt. Een verlies van vrijheid, en volgens mij van een fundamenteel mensenrecht. Wat betekent vrijheid, als je geen boek kan lezen, zonder dat een bedrijf dat weet/meet, alsof iemand continue meekijkt met wat je doet in je woonkamer of slaapkamer.

          Waarschijnlijk een profiel aanlegt van alles wat je gelezen hebt, leuk als dat van alle gebruikers vastligt, en een enkel bedrijf die (meta-)informatie in haar bezit heeft.
        2. En als de burger niet vantevoren weet waar hij aan toe is, en/of er geen redelijke alternatieven zijn? Moet de overheid dan wel ingrijpen?

          Ik stel dat de burger inderdaad niet weet waar hij aan toe is, en dat het met de redelijke alternatieven ook bar slecht is gesteld.

          1. Het lijkt mij dat de consument verwacht een boek te kopen. Een elektronisch boek, maar een boek desondanks. De consument mag dan verwachten dat die ermee kan doen wat je met elk boek kan. Als dat niet kan, dan is dat een conformiteitsgebrek, tenzij de verkoper heel duidelijk maakt dat er geen boeken verkocht worden maar iets anders. Het is nu een beetje een geval van je taart willen bewaren en opeten tegelijk: men wil het wel de “verkoop” van een “boek” noemen, maar wil niet voldoen aan de verwachtingen die mensen hebben van zoiets.

    2. Het moet toch niet zo moeilijk zijn om bij faillisement van een licentiehouder, of na een redelijke termijn waarin het boek nog economisch rendabel is (5 jaar? 10 jaar) af te dwingen dat een e-book zonder DRM beschikbaar komt?

      Je kan van een provider niet verwachten dat ie de servers levenslang op houdt, maar wel dat dat een aantal jaar gebeurt en de boeken daarna vrij geeft omdat ze toch niks meer op zullen leveren.

      1. Dat zou zomaar vrij lastig kunnen zijn, binnen de context van Europese regels en andere internationale verdragen omtrent auteursrecht, en gezien de situatie dat veel aanbieders zich buiten Nederland bevinden.

    3. Het zou inderdaad mooi zijn als (extra mooi uitgevoerde) boeken hetzelfde doen als de nieuwe rage van vinyl. Koop het fysieke medium (wat je daarna nooit meer uit je kast haalt) en krijg een code voor het DRM-vrij downloaden van de muziek. Bij boeken zou prima hetzelfde kunnen, zeker gezien je voor de prijs ook geen ebooks hoeft te kopen grom.

  5. Je kan natuurlijk wel willen dat een uitgever bijvoorbeeld een niet geDRM’de versie beschikbaar stelt op het moment dat hij zijn cloud-gebaseerde dienst wil stopzetten, maar dat werkt alleen als die uitgever daartoe nog in staat is. Als het bedrijf failliet gaat, wie moet daar dan zorg voor dragen? De deuren zijn dicht, de mensen zitten thuis of zijn of op zoek naar ander werk. Voor de curator heeft het ont-DRM’en van digitale content nou niet echt de hoogste prioriteit, sterker nog, dat doen zou de waarde de resterende belangen wel eens kunnen beschadigen en dat is het laatste wat de curator wil. Ook van de toeleveranciers van het bedrijf (de it-dienstverlener, de cloud-storage partner, de ISP etc) kan je moeilijk verlangen dat ze doorgaan met het leveren van hun diensten aan een bedrijf dat failliet is en zijn rekening niet meer zal kunnen betalen, voor niets gaat de zon op, die partijen hebben geen boodschap aan jouw gedrm’de e-book. Iemand zal toch een “dienst” moeten leveren, sleutels beschikbaar stellen, downloads aanbieden, controleren dat de vrager inderdaad ooit die content gekocht heeft, en in het geval het een reseller betreft dit moeten regelen via de rechthebbende die daarvoor ongetwijfeld een of andere vergoeding wil hebben als die het al toelaat. Ik zeg niet dat het eerlijk is, maar het is wel een inherent nadeel aan content met DRM erop.

    1. En in dat kader….

      Als data niets is, waarom bestaat dan zgn illegaal downloaden/stelen (in Breins woorden). Het gaat toch om niets.

      Als data niets is in juridische zin (in economische zin is het natuurlijk een ander verhaal), hoe kan je het dan stelen? Ik heb niets gestolen, meneer de rechter.

          1. Het is in het algemeen geen vereiste dat er een ‘iets’ is om een recht te hebben. Als je promoveert bij een universiteit, heb je het recht de dr./Ph.D titel te voeren, ondanks dat een titel geen iets is. De auteurswet definieert zelf op welke dingen hij van toepassing is, daarom gaat dat goed.

  6. Als mensen alles in de cloud willen hebben, dus ook hun boeken, dan moeten die boeken bij jou op je server staan.

    Ik betwijfel of mensen dat willen. Je hebt niet echt een keus in de meeste gevallen, en dat ligt toch echt bij de fabrikanten.

    De consument is blij als die zijn/haar data kan synchroniseren, al dan niet on-demand. Daar heb je geen dienst-specifieke ‘cloud’ voor nodig, dat is gewoon een gevalletje data-synchronisatie, iets dat we al een behoorlijke tijd hebben. Dat de fabrikant er nu per se een dienst-specifieke ‘cloud’ van wil maken, tja… dan moeten ze wat mij betreft ook maar gewoon op de blaren zitten.

    1. En is het niet zo dat Apple alle muziek die iemand in iTunes heeft gezet (waaronder geripte CD’s), door Apple geïndexeerd en in de cloud wordt geplaatst, zodat Apple geen vergoeding hoeft te betalen aan artiesten waneer het nummer door diegene gestreamd wordt, omdat diegene de muziek al zou bezitten. Is dat dan een fabeltje, of zijn die nummers dan juridisch opeens wel iets.

  7. Ik zeg: fck it met die big-brother-is-watching-you cloud oplossingen. Mijn e-boeken staan op mijn eigen servertje in calibre. Kan ik er altijd bij wanneer ik dat wil. Wat een leverancier ook zegt: als ik iets ‘koop’ wil ik er controle over hebben. Of dat nu een e-boek is of een koffiezet apparaat.

  8. Ik heb net gekeken op de website van een grote boekhandel: paperback 19 euro, ebook 15 euro. Ik vind de prijs voor een ebook, dit voorbeeld althans, zodanig hoog dat ik er als nietsvermoedende consument vanuit mag gaan dat ik daadwerkelijk iets heb gekocht, zijnde géén dienstverlening. Pas bij een ebook onder de 3 euro gaat dat voor mijn gevoel schuren. Op zich fijn te weten dat data niets is en niets voorstelt. Als ik dus een film download heb ik niets gedownload want data is niets, op zich niets waard en kan niet opgeëist worden. Oh nee, wacht, omdat ons Nederlands recht mijlenver achterloopt heeft iemand hier tijdens een waanzinnig creatieve trip een uitzondering voor bedacht en het aan auteursrecht gekoppeld… Maar de data zelf is dienstverlening en kan toch niet onder auteursrecht vallen? Als niet-jurist snap ik de gekunstelde constructies in het Nederlands recht niet echt 🙂

  9. Een ebook is niets, het is gestolde dienstverlening en dienstverlening mag stoppen.

    Voor mijn gevoel staat dit haaks op een commentaar wat je schreef onder een stukje (ook van jouw hand) op security.nl in 2011. Het betrof een werknemer die na zijn ontslag te horen kreeg dat de software die hij tijdens zijn dienstbetrekking in vrije tijd had geschreven, van de baas was.

    Op de vraag of de ex-werknemer nu ook verplicht was de broncode over te dragen, antwoordde jij: “Natuurlijk heeft het bedrijf recht op de broncode als het gaat om software waarvan het bedrijf de auteursrechthebbende is.”

    Ben je in de tussentijd van mening veranderd? Of was de situatie niet helemaal vergelijkbaar? (Zo ging het om een toekomstige ex-werknemer.)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.