Ruim 5.000 mensen melden zich om abonnement met ‘gratis’ smartphone

telefoon-smartphone-kinderen-schoolZeker 5.000 mensen hebben zich gemeld bij juridischeclaimclub ConsumentenClaim, omdat ze bij het aangaan van een abonnement met smartphone mogelijk niet duidelijk is verteld hoeveel de smartphone kost. De Hoge Raad bepaalde in februari dat een mobieletelefonieabonnement met all-in prijs voor toestel en gesprekskosten niet rechtsgeldig is, omdat dit moet worden gezien als een kredietovereenkomst waarvoor strenge regels gelden. Al deze abonnementen zijn nu van rechtswege ongeldig (nietig), en de consument mag niet eens een bedrag in rekening worden gebracht voor het toestel. Auw.

Al eerder bepaalde de HR dat een telefoonabonnement met een gratis GSM telt als een koop op afbetaling. Men werkt nu verder uit wat dit betekent voor al die abnonementen die gesloten zijn onder onjuiste toepassing van de regels. En dat gaat met de botte bijl: die zijn nietig, de zwaarste straf die een rechter een contract kan geven. Zo’n contract wordt geacht nooit bestaan te hebben. Dus niet: we schrappen het stukje onredelijkheid. Of: we lezen dit welwillend als X of Y dat wél legaal is. Nee, we hebben hier te maken met consumentenbescherming en wie de consument niet beschermt, krijgt het keihard voor de kiezen: contract, niks contract. U gaf gratis telefoons weg en liet mensen gratis bellen, wat aardig van u. Nee, niks te vorderen, de groeten.

Oké, juridisch ligt dat natuurlijk genuanceerder. Wanneer een overeenkomst wordt vernietigd, betekent dat niet dat je dus zomaar mag houden wat je heb gekregen of wegkomt zonder vergoeding. Je hebt dan immers een ding in je bezit (zoals die telefoon) zonder dat je daar recht op hebt. Die moet terug, die is nooit van jou geweest want zonder overeenkomst geen eigendomsoverdracht. En je hebt ook een dienst afgenomen zonder contract, daar moeten we ook wat mee.

Toestel terug dus. Maar goed, dat is nu een paar jaar oud en ongetwijfeld fors gebruikt. Dan gaan telecomjuristen natuurlijk schadevergoeding vragen voor de waardevermindering of compensatie voor het ‘genot’ van deze onverschuldigd verkregen zaak. Logisch, alleen (en hier gaat het pijn doen) dat mag niet bij dit soort situaties. De consument hoefde niet te weten dat hij het toestel zou moeten teruggeven, en dan kun je niet verlangen dat je hem mag aanslaan voor de waardevermindering. Ook andere juridische trucs (zoals houderschap te kwader trouw, ongerechtvaardigde verrijking, ‘genot’-compensatie) worden preventief alvast afgeschoten. De HR kent haar pappenheimers. (Of beter gezegd, de kantonrechter die de HR om hulp vroeg kent haar pappenheimers want die noemde in de vraag al alle mogelijke trucs.)

In het algemeen mógen zulke trucs niet, aldus de HR:

[Toekennen van een vergoeding op zo’n grond] zou bovendien afbreuk doen aan het vereiste dat de sanctie op schending van art. 7:61 lid 2 BW doeltreffend en afschrikwekkend moet zijn (zie hiervoor in 3.7.1). Om deze redenen is een vergoeding op grond van art. 6:212 BW in strijd met de strekking van deze bepalingen en derhalve onredelijk. Dit geldt ook voor een vergoeding met als grondslag de aanvullende werking van redelijkheid en billijkheid.

Stichting Consumentencaim pakt gelijk door op nog een ander punt. Die all-inprijs was bedoeld voor het abonnement als zodanig én als aflossing van de aanschaf van de telefoon. Maar dat mag niet, die aflossing verstoppen in een all-inprijs. Plus, die prijs ging nooit ineens omlaag nadat de telefoon was afbetaald. Dus daar klopt nóg iets niet. En dat is wat men wil gaan aanvechten bij de rechter in die massaclaim.

Dat wordt helemaal nog een leuke. Het voelt gek dat je daar zou toestaan dat providers zeggen “de telefoon was x euro per maand” en dan dat terugbetalen. Dat is dan immers toch iets van belonen voor een illegale constructie. Maar het alternatief is zeggen “dat maandbedrag is ongeldig want je wist niet wat je ervoor kreeg” want dan komt het neer op gratis bellen. En dat voelt ook weer wat onredelijk. Ik vermoed dus dat de rechter daar dan toch een (laag) bedrag per maand gaat kiezen dat als belkosten geldt, en dat de rest terug moet.

Arnoud

14 reacties

  1. Consumentenbescherming OK, maar dit schiet door.

    Er zijn ongetwijfeld veel opportunisten bij de klager die willens en wetens zo’n contract hebben gesloten, en nu weer vooraan staan om hun geld terug te eisen.

    De consument is niet zo dom als hij zich soms voordoet.

    1. Ik heb altijd het rekensommetje gemaakt en het goedkoopste genomen. Het opvallende is dat een aantal jaren een abonnement zonder telefoon nauwelijks goedkoper was dan met telefoon.

      De vraag is dan natuurlijk wat moeten de mensen terug krijgen aan geld. Het lijkt mij dat dit niet de losse prijs van een toestel verdeeld over de aflossingsperiode moet zijn, maar het prijsverschil tussen een contract met en zonder toestel. Dat is effectief wat je betaald hebt voor het toestel.

      Dat betekent dat ieder die een abonnement heeft afgesloten in zo’n periode nauwelijks geld terug zou krijgen.

    2. Ondertussen zijn alle telefoonmaatschappijen opportunisten die héél goed wisten dat dit eigenlijk niet mocht (of op z’n minst wisten dat het twijfelachtig was), maar ondanks de risico’s de constructie bleven aanbieden. Als je wéét dat de sanctie vernietiging van het contract is, en ondanks die kennis een twijfelachtige constructie blijft aanbieden dan is het wat mij betreft een kwestie ‘wie zijn billen brandt moet op de blaren zitten’.

      1. Als mensen niet kunnen uitrekenen of 24 maal 30 meer of minder is dan 400 + 24 maal 10, dan is dat niet de schuld van de telefoonmaatschappij. Van de luiheid van die mensen, van het onderwijs, of van whatever, maar je mag er toch in het maatschappelijk verkeer van uigaan dat mensen basisberekeningen kunnen doen en weloverwogen kunnen besluiten.

        Ik blijf erbij, voor mij is dit ver overdreven consumentenbescherming.

        1. Dat uitgestelde betaling duurder is, weet iedereen wel. Je moet dat afzetten tegen de rente op een spaarrekening, en dan wordt vergelijken een stuk moeilijker omdat je moet rekenen met meetkundige reeksen en logaritmes. In jouw voorbeeld betaal je bijna 20% rente op jaarbasis. Bij koop op afbetaling geldt een verbod op rente hoger dan 16%.

        2. Natuurlijk is het geen schuld van de telefoonmaatschappij als mensen niet kunnen rekenen. Wie daar schuld aan is, is niet aan de orde. Vraag is (voor mij) hoe je wilt dat telefoonmaatschappijen hiermee omgaan. Willen we dat telefoonmaatschappijen gaan concurreren op marketing-inspanningen om de luie consumenten en slechte rekenaars op het verkeerde been te zetten, of hebben we liever dat ze concurreren op goede aanbiedingen en service? Heldere en eenvoudig vergelijkbare aanbiedingen lijken me veruit het prettigst voor de maatschappij; in dat licht vind ik consumentenbescherming niet snel overdreven.

          1. Andere Alex,

            je keuze is niet de esstentie van de zaak. Natuurlijk willen we liever dat ze concurrreren op goede service en aanbiedingen. Maar het gaat er niet om wat we in detail willen. Het gaat erom of marktpartijen de vrijheid hebben om een (blijkbaar) aantrekkelijk aanbod in de markt te zetten, natuurlijk zonder misbruik te maken van de mensen.

            En in een liberaal-kapitalistisch systeem is het antwoord:Ja. Dat het resultaat misschien is dat er veel aan marketing wordt gedaan en minder aan inhoudelijke zaken, kunnen we betreuren of niet, maar ligt nu eenmaal binnen de vrijheid die we aan de marktpartijen gegeven hebben met betrekking tot de invulling van de details.

            De essentie is veel meer een kwestie van waar de grens ‘misbruik’ ligt. Dat is een politiek-filosofische discussie.

            Voor mij ligt dit geval ver van die grens af, maar blijkbaar denken anderen daar anders over. Prima.

            Zolang we maar niet de fout maken de wetsteksten als eeuwige en onveranderlijke norm te gaan nemen. Die zijn namelijk slechts een weergave van de normen die er in de samenleving leven, en kunnen, en zouden, continue tegen het licht gehouden moeten worden om te kijken of ze nog wel overeenstemmen met de normen van de samenleving.

            1. Als je van een liberaal-kapitalistisch systeem uitgaat, ligt het voor de hand om marktpartijen veel vrijheid te geven. In Europa hebben we echter (sociaal-democratisch) veel regels gesteld waaraan ondernemingen moeten voldoen. Ik ben het wel met je eens dat dit soms (of misschien zelfs vaak) leidt tot overdreven, niet effectieve, consumentenbescherming. Maar dat is zelfs zo in een als liberaal-kapitalistisch bekend staand land als de VS (“Objects in the Rear View Mirror May Appear Closer Than They Are”, “Caution contents are hot”, …). In de case die Arnoud beschrijft zie ik de voordelen van bescherming juist wel en ik ben het hier dan ook eens met Martijn: ‘wie zijn billen brandt moet op de blaren zitten’ en dat mag dan wat kosten; in de VS doen ze daar ook niet moeilijk over.

  2. Hmm, ConsumentenClaim? lees dit stukje eens op radar, of google eens op hoe die club zijn geld verdiend: https://radar.avrotros.nl/forum/viewtopic.php?t=91978t=91978

    Het lijkt deze club vooral te doen te zijn om zo veel mogelijk mensen vooraf een relatief klein bedrag te laten betalen voor hun diensten, en als ze dan verliezen (wat ze nogal eens doen) Dan hebben ze alsnog een flink bedrag bij elkaar geschraapt van mensen die zich al belazerd voelen…

    Geen fijne club wat mij betreft…

  3. “Wanneer een overeenkomst wordt vernietigd, betekent dat niet dat je dus zomaar mag houden wat je heb gekregen of wegkomt zonder vergoeding.” Waarschijnlijk denken al die melders dat wel. Ze zijn niet geïnteresseerd in de juiste toepassing van rechtsprincipes, maar alleen maar in gratis producten, vooral Hollanders.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.