Welk bordje wint: “niet aansprakelijk” of cameratoezicht?

Via Twitter kreeg ik deze prachtige combinatie van bordjes:

niet-aansprakelijk-wel-bewaken

Mooi is dat. Enerzijds zeggen dat je niet aansprakelijk bent voor zoekgeraakte kleding, anderzijds trots melden dat je uw en onze veiligheid én eigendommen bewaakt middels cameratoezicht.

Natuurlijk is dit een gevalletje 2x bureaucratische compliance: wie cameratoezicht wil hanteren, moet een bordje ophangen, en wie zijn klanten wil afschrikken van claims, moet een bordje ophangen. Dus hangen er nu twee bordjes maar niemand gaat over het onderlinge conflict van die bordjes, dus blijft het zo hangen.

Maar goed, toch even de jurist uithangen: wat ‘wint’ er nu?

Die vraag is nog ingewikkelder dan je zou denken. Enerzijds is dat “stelt zich niet aansprakelijk”-bordje juridisch betekenisloos, anderzijds is de “wij bewaken” ook niet meer dan een braaftaalfrase voor “wij filmen u”. Dus twee keer zinloos gemeld, als het ware.

Dat exoneratiebordje is betekenisloos, want je kunt niet met een eenzijdige mededeling je aansprakelijkheid beperken. En zelfs als je dat bordje wél als een contract opvat, dan is het niet rechtsgeldig want het contract gaat dan over het passen op de spullen (juridisch: bewaarneming) en het is gewoon niet redelijk om bij bewaarneming je aansprakelijkheid voor kwijtraken uit te sluiten.

Het bewakingsbordje is bedoeld om te voldoen aan de wetgeving over cameratoezicht. Dat mag alleen als dat duidelijk is aangekondigd. Logisch dus dat er een bordje hangt. Maar “U wordt gefilmd door onze beveiligingscamera” klink zo onaardig, dus zetten mensen daar dingen als “Wij waken over uw en onze eigendommen” bij. En dan heb je gelijk juridische grapjassen die dan zeggen “Aha, nu heeft u een zorgplicht op zich genomen om over mijn eigendommen te waken, dus ik stel u aansprakelijk bij vermissing of diefstal daarvan.”

Ik betwijfel of dat houdbaar is, want uiteindelijk wéten we dat mensen het alleen maar zeggen om op een niet-confronterende manier te zeggen dat je wordt gevolgd. Als een agent zegt “mag ik alstublieft uw ID zien” dan is dat ook niet meer dan een beleefde manier van zeggen “Ik vorder hierbij op grond van artikel 2 Wet op de Identificatieplicht inzage in uw identiteitsbewijs zoals bedoeld in artikel 1 daarvan.” En in het Nederlands recht wegen bedoelingen minstens zo zwaar als de letterlijke tekst, zeker bij contractuele afspraken.

Dus wat mij betreft: leuk voor op de borrel zo’n juxtapositie maar het levert niets op.

Arnoud

19 reacties

    1. Dit is precies de vraag die ik vaker ook heb. In Nederland heb je geen plicht om bewijsmateriaal over te dragen aan een slachtoffer, zover ik weet. Maar met zo een bord er bij heb je denk ik ten minste een poot om op te staan.

  1. Maar “U wordt gefilmd door onze beveiligingscamera” klink zo onaardig, dus zetten mensen daar dingen als “Wij waken over uw en onze eigendommen” bij. En dan heb je gelijk juridische grapjassen die dan zeggen “Aha, nu heeft u een zorgplicht op zich genomen om over mijn eigendommen te waken, dus ik stel u aansprakelijk bij vermissing of diefstal daarvan.”

    Waarom is deze gedachtengang alleen voor grapjassen? Als je mij op valse voorwendselen een winkel ‘in lokt’ dan moet je je daar ook aan houden. Ik zie het als een extra stukje service van de zaak dat ze voor een veilige omgeving zorgen door ook over mijn spullen te waken. Het kost ze immers bijna geen extra moeite, en waarom doen ze dan wel moeite om dat expliciet op een bordje te zetten (terwijl ze het blijkbaar niet menen).

    Het kan trouwens ook nog erger: Bij mijn lokale supermarkt hangt ook een bordje dat ‘de kassière gerechtigd is om mijn LEGE boodschappentas te inspecteren’. Kan ik nu zo’n inspectie weigeren indien er zich iets in mijn boodschappentas bevind? De tas is dan immers niet leeg.

    1. Als je boodschappentas niet leeg is, hoeft ze ‘m ook niet te inspecteren, want dan zitten er boodschappen in en die moet je betalen. (Zit er iets anders dan boodschappen in? Dan is het niet een boodschappentasje, maar een iets-anders-tasje is. Want je wilde taalgrapjes maken met de caissière. 😉 )

      1. Er kunnen ook alreeds eerder afgerekende boodschappen (van dezelfde winkel of een andere winkel) inzitten. Wat doe je dan?

        Er kunnen zelfs niet-afgerekende boodschappen inzitten van dezelfde winkel die je alleen maar in je boodschappentas gedaan hebt om ze na de kassa bij de klantenservice af te leveren omdat ze over de datum zijn

        1. Als je een winkel binnen gaat en daar hangt bijna altijd een bordje dat je verplicht bent om een winkel wagen of mandje mee te nemen en je doet dan toch boodschappen in je tas dan pleeg je in werkelijkheid diefstal ook al is er geen mandje of wagentje voor handen. Een winkel eigenaar hoeft niet te weten dat je met goede bedoelingen het doet maar in de meeste gevallen zal je daar enkel op aangesproken worden. Echter is het de vraag of ze wel de bevoegdheid hebben om in jou tas te kijken immers heeft ook een winkel eigenaar geen opsporingsbevoegdheid en zelfs een bewaker heeft dat niet. Behalve als ze je op heden daad betrappen mogen ze je niet eens staande houden en kan je ook zonder meer de winkel verlaten. Bij een heden daad zijn ze wel bevoegd om je staande te houden en zelfs in arrest te nemen en zo nodig mogen ze zelfs je handboeien omdoen wat overigens iedere burger zou mogen doen.

          https://nl.wikipedia.org/wiki/Burgerarrest

          1. Dit is feitelijk niet helemaal juist. Als er bij de ingang een bordje hangt met ‘huisregels’ dan kunnen ze daarin opnemen dat het personeel gerechtigd is om bijvoorbeeld in je tas te kijken. Door naar binnen te gaan ga je in principe akkoord hiermee en zul je dus ook hieraan moeten meewerken. Dit heeft een privaatrechtelijke oorsprong. Winkelpersoneel of een beveiliger mogen nooit een persoon ‘staande houden’, het naar iemands identificatiebewijs vragen/vorderen, zelfs niet op heterdaad. Staande houden is voorbehouden aan opsporingsambtenaren. Een ieder, dus ook winkelpersoneel of en een beveiliger, mogen wél iemand aanhouden op heterdaad wanneer zij getuige zijn van een strafbaar feit. Het gebruik van handboeien is ook voorbehouden aan bevoegde opsporingsambtenaren.

  2. Sinds wanneer is ‘waken over’ hetzelfde als ‘opnemen van wat er gebeurt’. Waken is iets actiefs, cameratoezicht is mosterd na de maaltijd.

    ‘Ja beste klant, ik heb gewaakt over uw eigendom. Mijn camerabeelden bevestigen dat u beroofd bent, prettige dag verder’

  3. Okie, dus we concluderen dat het camera-toezicht bordje nodig is, maar niet direct betekent dat er aansprakelijkheid is voor zoekgeraakte spullen. Dus als je je tas laat liggen bij de camera en hij is daarna weg; pech voor jou.

    Deze aansprakelijkheid is er alleen als spullen daadwerkelijk in bewaring genomen worden – je overhandigt je tas en jas aan garderobe-personeel (of stopt het in een automatische kluis), waar je het later mag ophalen –. En dan kan de aansprakelijkheid niet beperkt worden door een bordje. Dus je tas is leeg bij het ophalen en er hing zo’n bordje; pech voor de exploitant, hij is wel aansprakelijk.

    Is dat zo goed geïnterpreteerd?

    1. Mijn vermoeden is dat de formulering wél juridisch correct was, ooit. Op diverse plekken in het oud BW staat namelijk nog die formulering, zie deze blog: bv. art. 2:204a BW: “een verklaring neergelegd dat hij zich hoofdelijk aansprakelijk stelt” of art. 7:429 BW: “De handelsagent kan zich … uitsluitend schriftelijk aansprakelijk stellen.” Maar in het OUD BW kan ik het niet letterlijk vinden. Dus ik vermoed dat er ooit de juridische frase was “de directie stelt zich aansprakelijk voor” met dan waar je wél aansprakelijk voor was, en dat de eerste bordjesmaker die frase omkeerde tot “stelt zich niet aansprakelijk”.

  4. Bestaat dat eigenlijk jurisprudentie over, directies die zich niet aansprakelijk stellen dan wel achten? Want door zo’n bordje voelt de directie zich wel vaak gerechtigd de eigenaar van een verdwenen kledingstuk nul op rekest te hebben als deze komt reclameren. En recht hebben en recht krijgen zijn twee verschillende dingen. Verlies van een jas van pak ‘m beet honderd euro is vervelend, maar niet vervelend genoeg om over te procederen.

    1. Heel zeldzaam. In deze zaak uit 2011 werd het bordje onredelijk bezwarend geacht en kon de bezoeker van een uitgaansgelegenheid de waarde van haar jas €688 verhalen. Aansprakelijkheid was tot €150 beperkt (dus niet tot nul, het standaardbordje) maar nee:

      Door in de algemene voorwaarden op te nemen dat de wettelijke bepaling ten aanzien van bewaarneming niet geldend is en dat [gedaagde] tot niet meer dan vergoeding van € 150,00 gehouden is, is artikel 6:237 onder f BW van toepassing en wordt de uitsluiting van aansprakelijkheid door [gedaagde] vermoed onredelijk bezwarend te zijn. [gedaagde] heeft geen argumenten aangevoerd waarom zij tot exoneratie zou zijn genoopt, zodat dit vermoeden niet is weerlegd en het beroep van [eiseres] op vernietigbaarheid daarvan slaagt.

  5. Gaat het hier om een garderobe of gewoon om een kapstok ergens in een gang van een openbaar toegankelijk gebouw bijv. een school? In dat laatste geval zou je het bordje kunnen lezen als een waarschuwing aan de gebruiker dat hij zelf verantwoordelijk is bij eventueel verlies. Vind ik nog zo onredelijk niet. Dat het een beetje knullig geformuleerd is vinden we natuurlijk jammer als juristen want dat hadden wij natuurlijk graag beter gedaan voor een leuk uurbedrag.

    1. Ik was er natuurlijk niet bij, maar in een vervolgtweet schreef de originele tweeter dat het om een kapstok ging. Dus ik vermoed dat dat ook zo is, maar “kapstok” en “garderobe” worden ook wel eens door elkaar gebruikt omdat “kapstok” zo lekker algemeen klinkt, dus…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.