Hoe de KNVB en Always meisjes maandverband opdringen

e-mail-email-brief-post-envelopIemand met de functie ‘marketing intelligence’ bevestigt dat de KNVB ‘persoonsgegevens’ van leden verkoopt, meldde de Volkskrant licht verontwaardigd. De verkochte persoonsgegevens betroffen namelijk Volkskrantlezer Anne de Rooij en haar elfjarige dochter, die een “vrolijke envelop met smileys en de tekst ‘Kleine meisjes worden groot…’ ” ontving met daarin twee stuks Always maandverband. Ja, die puntjes vond ik ook dubieus. Maar goed, laten we bij het juridische blijven: mag de KNVB dat zo doen en mag de Always dan die reclame uit sturen?

De dochter blijkt vier jaar eerder bij de KNVB lid te zijn geweest. De voetbalbond heeft bepaalde gegevens (ongeveer: “Op adres X woont een meisje geboren in 2005”) verkocht aan databeheerbedrijf EDM, die ze op basis van intelligente profielen in liet zetten voor deze reclameactie van het maandverbandmerk. Dus laten we eens met de KNVB beginnen, mag die dat? Ja, aldus de bond: er is door de ledenvergadering toestemming gegeven voor dergelijke handel. Dat lijkt me niet heel relevant, sinds wanneer geeft de ledenvergadering opt-ins op lidgegevens?

Toen viel ik van mijn stoel, want de journalist had de Autoriteit Persoonsgegevens gebeld en die zegt:

Een vereniging mag na toestemming van de ledenvergadering inderdaad gegevens over die leden verstrekken voor commerciële activiteiten.

Dat wordt bevestigd in hun informatieblad over verenigingen:

Uw vereniging hoeft u niet expliciet om toestemming te vragen om uw gegevens door te geven als het gaat om activiteiten die zijn goedgekeurd door de ledenvergadering.

Wel moet je worden geïnformeerd en heb je een recht van verzet (opt-out) als je niet wilt dat men dit doet.

In telefonisch overleg meldt de AP aan mij dat goedkeuring door de ALV niet genoeg is. Je moet nog steeds toestemming of een andere grondslag vinden, bijvoorbeeld een eigen dringende noodzaak (art. 8 sub f) die zwaarder weegt dan de privacy van de leden. De goedkeuring ALV is een extra controle: zonder goedkeuring mag het überhaupt niet. Maar goedkeuring impliceert niet “alles mag”. Ik kan dan werkelijk geen rechtvaardiging bedenken onder die dringende noodzaak die handel in persoonsgegevens rechtvaa rdigt.

Dan duik ik nog even in de melding van de KNVB van haar verwerkingen als vereniging. Hierin staat gemeld dat men gegevens gebruikt voor reclame- en marketingactiviteiten. Alleen zie ik daar niet dat er verstrekt wordt aan dat EDM, tenzij dat onder “listmanagers” valt wat ik wel héél obscuur zou vinden. Verder is dat gebruik gekoppeld aan “Informatievoorziening aan de leden”, wat voor mij betekent dat het informatievoorziening dóór de KNVB is, waaronder reclame en marketing. Van de KNVB zelf dus. Ik zie dan ook geen melding van deze verkoop aan derden.

Via Twitter wijst Simon Hania erop dat het mogelijk kan gaan om een foute interpretatie van het Vrijstellingsbesluit Wbp. Daarin staat namelijk een vrijstelling voor verenigingen bij een verstrekking van persoonsgegevens aan

anderen, in de gevallen bedoeld in artikel 8, onder e en f, van de wet, voor zover het slechts gegevens betreft als bedoeld in het derde lid, onder a, en nadat het voornemen daartoe aan de betrokkene of diens wettelijk vertegenwoordiger is medegedeeld en deze gedurende een redelijke termijn in de gelegenheid is geweest het recht als bedoeld in artikel 40 of 41 van de wet uit te oefenen.

Die zou goed kunnen. Er is een wijdverbreid misverstand dat dingen mogen omdat ze in een vrijstelling staan. Dat is echt onzin. De vrijstelling gaat immers alleen over het moeten melden van deze verwerking. Het wil niet zeggen dat de verwerking überhaupt legaal is. Je moet nog steeds gewoon voldoen aan alle wettelijke eisen, en netjes het Vrijstellingsbesluit volgen is géén garantie dat je voldoet. Maar als ik een euro kreeg voor elke keer dat mensen dat misverstand uiten, dan had ik een dag minder kunnen werken. Maar de tekst hier lijkt genoeg op die uit het informatieblad om de basis te kunnen zijn van het misverstand.

Vervolgens dat matchen en reclamemaken door EDM voor Always. Als er een grondslag is voor de KNVB om die gegevens aan EDM te geven ten behoeve van marketing, dan mag EDM natuurlijk ook die marketingactiviteit uitvoeren. Niet naar kinderen, staat er dan. Klopt: het is een verboden (‘agressieve’) handelspraktijk, art. 6:193i BW om

e. kinderen in reclame er rechtstreeks toe aanzetten om geadverteerde producten te kopen of om hun ouders of andere volwassenen ertoe over te halen die producten voor hen te kopen;

Het doet dan wel wat raar aan dat de envelop zodanig is opgemaakt dat een kind zou denken, dit is wat voor mij. Maar goed, daar ben ik vast een kniesoor in.

En raar, dat is het algehele gevoel dat ik hierbij heb. Ik kan niet vinden hoe dit legaal is onder de Wbp. Maar je zou denken dat een club als de KNVB toch wel dingen juridisch checkt voordat ze zulke marketing doen?

Tijd om massaal te gaan opt-outen tegen zulke handel?

Arnoud

18 reacties

    1. Leuk dat je als individu moeilijk schade aan kan tonen. Dus in een civiele zaak zal de KNVB slechts op de vingers getikt worden.

      Klopt dit artikel nog steeds; http://lexx-it.nl/lexxit-knowledge/persoonsgegevens-en-handhaving/ ? Dan zou het OM hier gewoon een zaak van moeten maken. Dan krijgt de KNVB in ieder geval nog een minimale straf (het artikel is niet duidelijk of dat ook per geval is).

      Of het CBP zou hier gewoon eens een zaak van moeten maken (ja ja, overwerkt). Dan kan het boetebedrag best flink oplopen (hoewel ik betwijfel dat de maximale boete per geval gegeven zal worden). Alleen ben ik bang dat ze het niet durven vanwege hun eigen onduidelijkheid (in dat informatieblad).

      1. Als de KNVB laat blijken zich van geen kwaad bewust te zijn, kun je volgens mij wel naar de rechter om onder last van een dwangsom de KNVB te verbieden dit nogmaals te doen, en een inspanningsverplichting uit te spreken dat de KNVB de illegaal verkochte gegevens laat ’terughalen’. (jaja, data is niks. maar laat hen de koper maar overtuigen dat de data niet niet gebruikt mag worden, omdat deze in eerste instantie niet verkocht had moeten worden.)

    2. Precies. Het is wel een beetje naïef om te denken dat “een club als de KNVB” toch wel alles volgens de regels zal doen. Wat voor hun belangrijk is, is alleen of ze er mee weg komen. En als niemand een proces begint, dan komen ze er mee weg.

  1. Als ik het goed begrijp is er inmiddels opgezegd. Zou daarmee een eventuele toestemming ook niet moeten vervallen? Zo ja dan merkt de knvb het het beste als voetballers geen knvb lid meer zijn. Om te voetballen is dit immers niet nodig.

    1. Om te voetballen op straat heb je inderdaad geen lidmaatschap KNVB nodig. Om competitie te spelen is dit, voor zover ik weet, wel degelijk nodig. In die zin vind ik de KNVB een apartere club: zij zijn immers de enige organisatie in Nederland die een competitie organiseert op verschillende niveaus (en vanwege deze positie verwacht ik ook niet dat er snel een andere bond komt). Massaal uitschrijven is niet heel realistisch.

  2. https://www.collegebeschermingpersoonsgegevens.nl/asp/ORDetail.asp?moid=808e858884 “6. Informatievoorziening aan de leden en oud-leden waaronder reclame- en marketingactiviteiten en het organiseren van reünies.” Ah oud leden…

    Ik kom het verkopen van maandverband niet tegen op de http://www.knvb.nl/over-ons/over-de-knvb/missie-en-visie pagina “Je zoekterm ‘maandverband’ geeft geen resultaten terug binnen KNVB.nl.”

    Dus reclame naar oud leden ja maar zie geen kernactiviteit “verkoop van maandverband”

  3. De juridische kant daargelaten, is dit toch echt betwijfelbaar van Always uit. Wat als dit meisje pas hun producten nodig heeft als ze 14 wordt? En ze daar op 11jarige leeftijd niet mee lastig wenst gevallen te worden? Ik heb toch een ander gevoel bij semi-relevante reclame (sportschoenen, sportkledij, tickets voor televisie om het EK te zien,..), maar als er totaal geen link is tussen de vereniging en het product dat ze je proberen aansmeren voelt het toch een stuk ongewenster aan. Reclame naar kinderen sturen zou zowiezo verboden moeten worden. Wij krijgen regelmatig geadresseerde reclame binnen voor onze 2-jarige zoon . Vooral kunstvoedingsbedrijven hebben hier een handje van weg. Ze verpakken het dan wel graag als een infoboekje met wat bonnetjes, maar het blijft platte reclame gestuurd naar een kind dat nog niet uit de luiers is.

  4. Hoewel ik het ook een vreemde gang van zaken vind, vind ik het daarnaast interessant dat het balletje gaat rollen nu het juist om dit specifieke product gaat: maandverband. Nu ben ik geen vrouw maar ik dacht dat dit anno hodie een doodnormaal gebruiksproduct was of doet het feit dat het in dezen niet gaat om (bijv.) shampoo er wel degelijk nog toe?

  5. “… sinds wanneer geeft de ledenvergadering opt-ins op (correctie) ledengegevens? (/correctie) ” Recent nog een OR tegengekomen die eenzelfde machtslust had. Lijkt bijna gewoon te worden en ik denk niet dat de nieuwe verordening daar veel verandering in gaat brengen.

  6. Ik werd zelf al een tweetal jaar geleden door ik dacht het AD opgebeld op mijn 06-nummer voor een abonnement. Ik heb ze toen gewezen op het feit dat ze mij niet zo maar mogen bellen en toen gevraagd hoe ze in hemelsnaam aan mijn telefoonnummer zijn gekomen. Via de KNVB dus… Ik heb meteen mijn verenigingsbestuur benaderd hoe ze het in hun hoofd hebben kunnen halen om mijn 06-nummer aan de KNVB te geven, zonder mijn toestemming en meteen gesommeerd om die daar te laten verwijderen…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.