Oeps, ik heb per ongeluk de iTunes voorwaarden geaccepteerd!

macbook-play-pauseEen lezer vroeg me:

Ik heb een MacBook met op het toetsenbord een play/pause-knop. Wanneer ik deze (al dan niet per ongeluk) indruk, wordt iTunes gestart. Ik heb nooit de voorwaarden van iTunes geaccepteerd, omdat ik andere software gebruik voor het luisteren naar muziek, derhalve wordt mij eerst gevraagd of ik de voorwaarden wil accepteren. Ik weigerde dit, waarna het scherm direct weer tevoorschijn kwam. Als techneut wist ik wel hoe ik iTunes snoeihard kon afschieten, maar ik kan me voorstellen dat andere gebruikers na een aantal keer de voorwaarden accepteren met het enkele doel om iTunes te kunnen afsluiten. Is in die situatie een rechtsgeldige overeenkomst tot stand gekomen?

Een overeenkomst komt juridisch gezien tot stand doordat partij A een aanbod doet dat partij B aanvaardt. Het maakt in principe niet uit hoe aanbod of aanvaarding worden gedaan of gecommuniceerd. Een door twee partijen ondertekend stuk papier is net zo bindend als een mondeling “ja oké” of een klik op een akkoordknop.

Aan een per ongeluk gegeven aanvaarding zit je niet vast. Je moet juridisch gezien wel de wil hebben gehad dat aanbod te aanvaarden. Alleen: hoe weet je wederpartij dat? Het is wel erg makkelijk om achteraf te zeggen “oh sorry dat had ik niet bedoeld”.

De Nederlandse wet lost dit op met de zogeheten wilsvertrouwenleer (art. 3:35 BW. Als de wederpartij er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat wat je deed een uiting van jouw wil was, dan zit je eraan vast. Klikken op ‘akkoord’ is een uiting van een wil (je wilt akkoord gaan). De vraag is dan dus: mag Apple erop vertrouwen dat jij werkelijk dat wilde?

Het probleem met die knop is dat er nauwelijks een nuance aan te brengen is: je drukt erop, of niet. Ik zie dus twee mogelijkheden. De ene is dat je zegt, dit is bindend want je moet maar uitkijken waar je op klikt. De tweede is dat je zegt, dit is niet bindend want Apple moet maar beseffen dat veel mensen dit eigenlijk niet willen en/of niet snappen.

Ik neig zelf naar het tweede standpunt, want het wordt wel érg makkelijk zo om mensen aan allerlei voorwaarden te binden. En vandaag de dag is het nauwelijks nog verdedigbaar (vind ik) om te zeggen dat mensen elke set voorwaarden rustig lezen, eventueel juridisch advies inwinnen en dan welbewust op akkoord klikken.

Jullie?

Arnoud

12 reacties

  1. “De ene website waar iemand elke dag naar linkt toont telkens zo’n stomme cookiemuur. Ja, op een gegeven moment wil ik die artikelen ook wel lezen en niet ongeïnformeerd zijn ten opzicht van mijn collega’s. Dus klik ik dat stomme ding maar weg, in plaats van dat ik de pagina maar weer sluit. Het is toch logisch dat ik die cookies helemaal niet wil accepteren?”

    Waar ligt dan de grens?

  2. En vandaag de dag is het nauwelijks nog verdedigbaar (vind ik) om te zeggen dat mensen elke set voorwaarden rustig lezen, eventueel juridisch advies inwinnen en dan welbewust op akkoord klikken.
    Hiermee ga je wel een hellend vlak op waarbij het toepassing zijn van voorwaarden op een hellend vlak komt te staan. Voor voorwaarden die breed worden toegepast is dit vermoedelijk geen issue want gebruikelijk. Maar voor specifieke bepalingen die gekoppeld zijn aan de dienst of het product kan dit knelpunten geven. Dit is potentieel een juridische bedreiging van innovatie. Innovatie geeft immers niet zelden frictie met de gebruikelijke juridische praktijk.

      1. Wil je bij een innovatieve (of minder innovatieve) dienst voldoen aan de eisen die o.a. de privacytoezichthouders stellen aan alleen al rechtsgeldige toestemming, dan is 3 pagina’s niet zo veel. Daar bovenop nog alle informatieverplichtingen uit om EU richtlijnen en het contract wordt vanzelf dik. Daar kun je rechtseconomisch / politiek van alles van vinden, maar je lan een app bouwer lastig verwijten dat hij zich aan de wet houdt en zijn belangen beschermt.

        1. Maar dat hoort allemaal niet in de algemene voorwaarden! Toestemming onder de Wbp (en zeker straks onder de AVG) moet uitdrukkelijk en apart. Ook aan informatieplichten kun je niet of nauwelijks voldoen door het in je algemene voorwaarden op te nemen en nergens anders. Dat kan er dus allemaal uit en verhuisd naar de FAQ of de diverse schermen in je bestelproces.

  3. maar art. 227c lid 1 BW dan “Degene die een dienst van de informatiemaatschappij als bedoeld in artikel 15d lid 3 van Boek 3 verleent, stelt de wederpartij passende, doeltreffende en toegankelijke middelen ter beschikking waarmee de wederpartij voor de aanvaarding van de overeenkomst van door hem niet gewilde handelingen op de hoogte kan geraken en waarmee hij deze kan herstellen.”. Je moet wel kunnen terugklikken toch, anders vernietigbaar.

  4. Een klik = ja dag, dat is te makkelijk. Dat kan per ongeluk gebeuren of in een key RAGE opzouten met dat scherm!!! Vinkje naast “Ja ik ga akkoord met de voorwaarden/Ja ik wil dat tshirt kopen” dan op een knop drukken = wilsvertrouwen.

    evt setting>oneclick>activate oneclick en op later tijd stip klik knopje tshirt gekocht = ook wilsvertrouwen

    Je moet minimaal twee dingen doen die zeer onwaarschijnlijk zullen gebeuren als je een aap achter het scherm zetten die een beetje gaat zitten rammen op het toetsenbord.

    1. Laat ze om te beginnen natuurlijk maar eens stoppen met niet-wegklikbare schermen die alleen verdwijnen als je de algemene voorwaarden accepteert. Het drukken op ‘Escape’, ‘ALT-F4’ of het aanklikken van de knoppen “Annuleren”, het kruisje, of voor mijn part een knop “Nee, hoepel op!” zou allemaal als gevolg moeten hebben dat het programma gewoon afsluit en niet de vraag opnieuw stelt.

      Juist dat opdringerige gedrag geeft een gebruiker het idee dat ze geen keuze hebben en dus maar op het knopje ‘I agree’ klikken, en dan wordt de bindendheid van die knop toch erg twijfelachtig.

  5. Ik wil het eigenlijk ook een beetje omdraaien: waarom heeft de concurrerende muziekspeler niet de keybindings van iTunes afgepakt?

    Het lijkt me logisch dat de echte speler die shortcuts krijgt. Heeft Apple dat bewust onmogelijk gemaakt? Dat is concurrentje pesten! Waar is de Europese commissaris van mededinging als je haar nodig hebt?

    1. Als Apple slim genoeg is om een default key-binding te maken die iTunes start met een vraag om een licentie te accepteren, kan redelijkerwijs van Apple verwacht worden dat Apple de key-binding weghaalt wanneer de licentie niet geaccepteerd wordt. Het probleem is veeleer dat “Nee” geen optie is. De keuze voor dit soort licentievragen is veel te vaak “Accepteer”/”Cancel”.

  6. Apple heeft er natuurlijk belang bij om zoveel mogelijk hun eco-landschap te pushen. Ik zie voor hen geen voordeel om de key-binding te laten overrulen.

    Theoretische respons op per ongeluk drukken: direct na klikken mailen aan info@apple (zinloos, maar toch) en start de software nooit meer op (wat vast kan worden aangetoond met een of ander log, ik gebruik alleen PC’s). Dan kan de wederpartij er niet redelijkerwijs op vertrouwen dat wat je deed een uiting van jouw wil was.

    Voor wat het waard is. Praktische respons: start de software nooit meer op en plak de toets af. Nadeel is alleen dat er allerhande “spyware” kan zijn geactiveerd en “geaccepteerd” – geen idee of iTunes er voortaan autostart.

  7. De voorwaarden van Apple interesseren me – zeker als Apple-gebruiker – al langere tijd. Voor Arnouds standpunt vind ik zeker wat te zeggen, temeer daar Apple je doodgooit met zijn voorwaarden. Bij iedere update van hun iOS (omdat bijvoorbeeld een veiligheidslek moet worden gedicht) moet je eerst weer akkoord gaan met hun algemene voorwaarden en het privacybeleid. Dat doe je dan maar z.s.m. want wie wil er met veiligheidslekken zitten? De gebruiker wordt op die manier door de (nota bene) door Apple zelf veroorzaakte gebreken tot een zeker automatisme gedwongen, want je kunt al die pagina’s voorwaarden wel doorlezen, maar wie nee wil zeggen moet zelf maar op de (veiligheids)blaren zitten.

    Daarnaast zit er nóg een aspect aan deze werkwijze van Apple. Het is op die manier eenvoudig om in de voorwaarden een ‘aanpassing’ aan te brengen die minder gunstig is voor de gebruiker van de Apple-apparatuur. Want wie leest dat en wie valt het op? Je wil een veilige telefoon en wel nú, want nú moet je hem gebruiken. Dus meteen akkoord maar weer met die voorwaarden. Het zal een herkenbaar gedrag zijn, dat ook meteen een aardige aanleiding kan zijn voor een discussie m.b.t. artikel 3:35 BW.

    Persoonlijk vind ik (vooralsnog gevoelsmatig en niet juridisch onderbouwd) dat dergelijke voorwaarden eigenlijk maar één keer ter sprake mogen komen, namelijk op het moment dat je Apple-apparatuur aanschaft. Als ik een dure iPhone koop mag ik verwachten dat ik die een aantal jaren kan gebruiken en dat dat gebruik niet een maand later weer ter discussie wordt gebracht door met nieuwe voorwaarden te komen. Eenzijdig voorwaarden wijzigen nadat de koopovereenkomst is gesloten vind ik ongepast gedrag. Óf je neemt het standpunt in: als ik de voorwaarden wijzig aanpas, mag u natuurlijk uw aankoopbeslissing heroverwegen en de koop ontbinden. Maar ja, dat doet Apple niet. Nee, wie eenmaal heeft gekocht gaat of akkoord of legt de spullen in de kast. Persoonlijk vind ik daar nog wel wat op af te dingen, maar zonder een advocaat van ICTRecht naast me ga ik die strijd vooralsnog niet aan. 😉 .

    Overigens heb ik de nieuwe voorwaarden vergeleken met de vorige versie die ik voorgeschoteld kreeg (want zo’n gek ben ik dus wel) en ze verschillen niet met de vorige keer. En ook niet met de keer daarvoor. Wat de vraag oproept wat voor zin het heeft je klanten steeds weer te dwingen opnieuw akkoord te gaan met dezelfde voorwaarden? Nou ja, misschien om er bij de gebruikers het automatisme in te brengen om maar meteen op Akkoord te klikken. Want op die manier wordt het natuurlijk wel makkelijker in de toekomst opeens ‘nuttige aanpassingen’ uit te voeren.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.