Interview: Volgens de auteurswet is mijn hele generatie crimineel. Wat nu?

copyright-protect-pirates.pngOp de Correspondent een interview met mij: Iedere dag zetten we miljarden plaatjes online, vaak zonder toestemming. Het is de gewoonste zaak van de wereld en toch hartstikke illegaal. Ik vroeg een expert hoe we deze bizarre situatie moeten begrijpen en verbeteren.

‘Je hebt een leuk fotootje op internet gevonden en zet dat op Facebook. Of je bent bezig met een blog en haalt een plaatje van Google Afbeeldingen. Het zijn dingen die we dagelijks doen. Het zijn ook ernstige inbreuken op het auteursrecht, misdrijven waar tot vier jaar op staat.’

Oké die is wat gechargeerd, want in de praktijk is dat strafrecht een dode letter. Maar civielrechtelijk heb je wél een serieus probleem als je op deze manier te werk gaat. En ik heb er steeds meer moeite mee dat het zo werkt.

Ik ben heel benieuwd wat jullie van het interview vinden!

Arnoud

71 reacties

  1. Een teken van democratisch falen. Als dat wat vrijwel iedereen volslagen normaal vindt illegaal is, dan moeten we eens goed kijken naar de democratische structuren, en vaststellen hoe we deze kunnen aanpassen, zodat het systeem wel in staat is wetten vast te stellen die in overeenstemming zijn met wat cultureel aanvaardbaar is. Voor mij ook een zeer helder signaal dat de auteurswetgeving “special interest” wetgeving is, die niet in een gezonde samenleving thuishoort: wetgeving dient het algemeen belang te dienen, niet een heel kleine groep binnen de maatschappij.

      1. Dat is wellicht de achterliggende gedachte geweest, maar ik vind een belangrijke waarde die het auteursrecht nu beschermt ook dat ik mag beslissen over wat ik heb gemaakt.

        Als ik foto’s van mijn kinderen heb gemaakt vind ik het fijn dat ik mag bepalen in welke context die gebruikt worden. Er kan veel persoonlijke waarde zitten aan iets wat iemand gemaakt heeft. Als het enige alternatief is “publiceer het dan maar helemaal niet” is wel erg schraal. Als ik een tekst heb geschreven, ik zelf mag bepalen welke CC-licentie ik erop plak: commercieel hergebruik of niet? Een vorm van eigenaarschap over dat wat je zelf hebt geschapen vind ik niet onlogisch, en dat gaat wel verder dan alleen er geld aan willen verdienen.

        1. Voor het beschermen van foto’s van je kinderen hebben we portretrecht. Voor de rest ben ik het niet met je eens, eigenaarschap over ideeen is volstrekt onlogisch. Als ik jou een mop vertel dan is het toch van de zotte dat je die niet mag doorvertellen?

          1. Ideeen vallen niet onder het auteursrecht en ook niet onder andere IE-rechten. Er is ook geen wet die je verbiedt moppen door te vertellen. Je kunt veel zeggen over lobbyisten en belangengroepen maar die weten tenminste waar ze het over hebben, in tegenstelling tot jij en vele anderen die zo tegen het auteursrecht te hoop loopen louter omdat ze te beroerd zijn een paar centen te betalen ten behoeve van mensen die hun geld moeten verdienen met het maken van content.

            1. Het portretrecht beschermt zo’n foto alleen in bepaalde specifieke gevallen die je aannemelijk moet maken. Ik vind het op zich niet raar dat als ik een foto van mijn kinderen maak ik daarover standaard het eigenaarschap heb, en niet een casus hoef te bouwen waarom deze foto specifiek nou wel bescherming zou behoeven. Als jij graag een foto wilt hebben waarmee je kunt doen wat je wilt, maak je toch gewoon zelf een foto?

            2. Lobbyisten weten waar ze het over hebben, maar lobbyen louter uit eigen belang, en niet uit maatschappelijk belang. Het is erg belangrijk dat daar tegenwicht tegenover wordt gesteld door partijen die handelen uit algemeen maatschappelijk belang, want de burger interesseert het niet meer (en het wordt ook allemaal te moeilijk gemaakt). Ik vergelijk internet met een straat. Als ik iets bruikbaars vind op straat, wat let mij dan om het op te rapen en te gebruiken? Natuurlijk zijn er werken die beschermd moeten worden, maar wat nu gebeurd is dat werken op internet gepubliceerd worden, nog net niet met de tekst “deel mij deel mij!”, en dat rechthebbenden dan gaan speuren naar mensen die “misbruik” maken van hun werk. Dat lijkt het nieuwe verdienmodel te zijn en dat slaat nergens op. Het gaat ook helemaal niet om geleden schade, want over het algemeen zou niemand voor dat specifieke werk gekozen hebben als hij wist dat het geld ging kosten. Zo “waardevol” zijn dus die vele gedeelde werken…

              1. Wie bepaalt wat het algemeen belang is? Ik had nu juist het idee dat daar de meningen over uiteenliepen, kijk eens naar een willekeurig kamerdebat. Mensen proberen altijd hun eigen belang te verpakken als algemeen belang. Er zijn verschillende belangengroepen. Zo is er een creatieve sector die zijn geld verdient met het maken van content, en er is een groep mensen die graag content gemaakt door anderen gebruikt zonder daar een vergoeding voor te willen afdragen. Ieder heeft zijn eigen belang en zal dat proberen verpakken als algemeen belang. De eerste zelft dat de creatieve sector van enorm belang is voor de economie, de ander zegt iedereen doet het dus dan moet het mogen.

                Jou vergelijking met de straat is de straat is een beetje wazig. Voorzover jij ervan uitgaat van het beginsel ‘wat je vindt mag je houden’ leren ze tegenwoordig op Sesamstraat (Buurman Baasje) al dat dat niet zo is.

  2. Nou, ik vind het helemaal niet gechargeerd eigenlijk. Het is precies zoals je het schrijft. 95% van de jongeren maakt zich schuldig aan vergrijpen waar wettelijk zoveel gevangenisstraf op kan staan (en die andere 5% is hooguit te digibeet om mee te doen). Wetten geschreven door industriën en afgedwongen door lobbies, en waar gemiddelde echte auteurs zelf nogal vrij weinig aan hebben. ’t Is zoals het is.

        1. Voor verreweg de meeste auteurs is het feit dat zij auteursrecht op hun werk hebben van essentieel belang. Niets staat een auteur tegenwoordig in de weg om zijn werk via internet zelf te publiceren zonder tussenkomst van een uitgever of wie dan ook. Het auteursrecht zorgt ervoor dat alleen hij mag beslissen hoe dat gebeurt. Internationale verdragen zorgen ervoor dat hij die bescherming over de hele wereld heeft. Zonder auteursrecht zou hij daar helemaal niets te zeggen over hebben. Goed nieuws voor iedereen die over de rug van anderen geld wil verdienen.

          1. Zijn er ook andere manieren dan het huidige auteursrecht denkbaar waarmee goede auteurs een redelijk inkomen kunnen verdienen? Waarom is het voor de verdiensten van de auteur nodig dat het auteursrecht na zijn dood doorloopt?

            1. Dat is ook mijn voornaamste probleem. Auteursrecht vind ik in feite een goed iets, maar waarom is bijvoorbeeld de muziek van Elvis Presley nog steeds auteursrechtelijk bescherm? Ik denk dat het goed is dat werken na bepaalde tijd in het publieke domein terecht komen en dat dit alleen maar bijdraagt aan meer creatieve werken. De steeds langere duur van het auteursrecht (van 50 naar 70 in NL, om maar te zwijgen over de VS) is volgens mij toch echt het resultaat van inspanningen van de industrie; niet de bevlogen artiest.

              1. Ik heb geen probleem met doorlopen na de dood. Bij auteursrechtelijke werken gaat de inspanning de inkomsten vooruit. Als iemand op zijn sterfbed nog een werk creert dan heeft hij recht op inkomen daarvoor. Ook al zullen het zijn erfgenamen zijn die er het meest van ‘genieten’.

                Wat ik niet begrijp is waarom uberhaupt zo lang leven+70? Ik vind vast 70 jaar al te lang. Waarom 70 jaar? kijk hier de Mickey Mouse curve: https://techliberation.com/2009/08/06/copyright-duration-and-the-mickey-mouse-curve/

                Tot 1930 had de VS een prima auteursrecht: 28 jaar. Een mooie tijd om wat in te verdienen en een mooie stimulans om te blijven werken. Als je in 28 jaar niet voldoende kan verdienen met je inspanning is het tijd om een ander beroep te zoeken. Er is blijkbaar onvoldoende interesse in jouw werk.

                1. Ik had het niet over het feit dat hij dood is. Ik zou het zelfs onterecht en lullig vinden dat als een artiest plotseling overlijdt (en dat lijken ze nog wel eens te doen), de rechten automatisch in het publieke domein komen. Of zoals jezelf aangeeft, een werk maken op je sterfbed. Ik had het over Elvis omdat zijn jongste werk inmiddels 39 jaar oud is (iets dat dus uitstekend voldoet aan jouw creterium van 28 jaar).

            2. Nieuwe ideeen zijn altijd welkom:) Ik ben het ermee eens dat de duur van 70 jaar na overlijden van de maker te lang is. Bij de duur van de zgn persoonlijkheidsrechten (ter bescherming van de bijv. integriteit van een werk) vind ik dat weer anders.

  3. Maar als je bedenkt dat de kern van de auteurswet uit 1912 stamt, wordt de wet een stuk begrijpelijker.

    Ik vind dat een beetje een dooddoener. Die wet wordt, net als veel andere wetten, telkens aangepast. De auteurswet de laatste keer in 2015 dacht ik. Dat de kern dan een eeuw oud is… Tja…

    We hebben op een gegeven moment in de wet gezet dat rechtsaf [E:op de fets] door rood moet kunnen
    Dat is wel heel generiek gesteld. Volgens RVV 68 mag dat indien er een bord geplaatst is die dat toestaat. Zoals onder elk verbodsbord een onderbord kan staan die de werking van dat verbod beperkt. Wat meer on-topic heb je gelijk. Misschien iets als een ‘fair use’ systeem ?

    1. De kern is echt nog steeds uit 1912: alle rechten liggen bij de auteur, behalve waar expliciet anders aangegeven (een soort onderbord, als het ware). Daar is wel van alles aan gesleuteld, maar wat mij betreft komt 90% daarvan neer op “de rechten liggen óók bij de auteur bij medium X, Y en Z” plus wat gedoe over wie de rechten krijgt en wat Buma/Stemra mag doen.

      1. Ook de oprekking van de termijn (2006?) vind ik significant en komt op mij nogal ondemocratisch over. Maar misschien is het ook wel een (te) gemakkelijke manier om op korte termijn nationale omzetten te verhogen, de economie te laten groeien, en daarmee ook belastinginkomsten te verhogen? Iemand een idee hoeveel geld er via het auteursrecht de schatkist binnenkomt?

        Relevanter voor de huidige discussie: de kern lijkt me zo gek nog niet. De termijn had echter wel ingekort kunnen worden en er hadden wel wat meer onderborden (uitzonderingen) bij gemogen. En wellicht ook meer bescherming/coulance/inperking van aansprakelijkheid voor de gebruikers: schenden van auteursrecht lijkt nu een van grootste zondes die je kunt begaan.

  4. Minimaal drie dingen die moeten gebeuren;

    1. Versoepeling auteursrecht voor consumenten (en ZZP’ers, anders krijg je dat weer) voor non-commercieel gebruik.
    2. Verduidelijking en voorlichting over Joe het nu eigenlijk wél zit. Mijn vriendin is docent, en niemand bij haar op school weet hoeveel materiaal ze wel en niet mogen kopieeen voor gebruik in de klas. Laat staan dat hun leerlingen dat meekrijgen.
    3. Auteursrechten inperken. Het voelt gewoon niet okee meer dat bepaalde werken nog 70 jaar na overlijden nog steeds beschermd zijn.
    1. SpacyRicochet: Het is echt niet zo moeilijk hoor, voor die vriendin van jou, en de anderen bij haar op school. Ze mogen helemaal NIETS kopieren voor gebruik in de klas, tenzij de auteursrechthouder dat heeft toegestaan. (of tenzij er geen auteursrecht op het werk zit natuurlijk, auteur al 70 jaar dood over het algemeen).

      Hebben ze daar geen jurist op die school? Of willen ze geen paar honderd euro uitgeven voor extern advies? Of willen ze liever onwetend blijven zodat ze zich daar achter kunnen verschuilen. Eerlijk gezegd, ik vermoed het laatste.

      Waar komt toch dat idee vandaan dat bepaalde dingen wel mogen, of dat er ergens een limiet qua aantallen is?

      De studenten mogen wel voor eigen studie eigen kopieen maken, en die mogen ze ook nog wel in een projectverslag opnemen dat ze moeten indienen om punten te krijgen, maar that’s it.

      Je vriendin mag dus wel aan de leerlingen vragen om bijvoorbeeld een kaart van Europa met geologische kenmerken te downloaden om hun huiswerk te doen, en zelfs om die mee nemen naar school om die te gebruiken als hulp bij de lessen, en ze mag de juiste link ook nog meedelen aan de leerlingen, maar ze mag niet zelf die kaart in haar lesmateriaal opnemen.

      Het simpelste is gewoon: het mag niet, behalve in enkele zeer specifieke gevallen. (En als je eerlijk bent is dat ook wel logisch: het feit dat jij zo graag dat plaatje wilt hebben geeft al aan dat het ‘waarde’ heeft, en dan is het toch ook logisch dat de maker daarvoor vergoed wordt, of niet? Als je zelf iets gemaakt hebt wil je toch ook niet dat het gekopieerd wordt?)

      1. En hoe staat het met een collectieve regeling, zoals die met Stichting Reprorecht, waar je een (nominale) kopieervergoeding betaalt?

        En ja, je mag citaten bespreken op school, ook beeld- en muziekcitaten.

      2. @cg

        Was het maar zo’n feest, “Niks mag, tenzij toestemming direct van de auteur of publiek domein.” Dan was het niet zo’n probleem geweest.

        “Jullie zijn illegaal bezig. Punt.” “Ja maar… een paar pagi…” “Nee, illegaal.” “Paar secon…” “Nope, illegaal. Ga gerust je gang, maar kijk niet verbaasd op als de facturen je om de oren vliegen later.”

        Nee, het probleem zit hem juist in het feit dat er wel collectieve regelingen zijn voor scholen, waar haar school gewoon netjes aan meedoet. Dus ze mag inderdaad wel een x aantal pagina’s uit een boek kopiëren voor lesmateriaal zonder toestemming. Ze mag wel y aantal seconden/minuten van videomateriaal tonen in de klas. Maar die regeling is dus vrij vaag (voor zover ik het heb begrepen en heb kunnen opzoeken), waardoor leraren eigenlijk dus nog steeds niets zeker weten.

        En er wordt eigenlijk ook nul aandacht aan besteedt. De oude generatie weet van niks, dus die kopieert maar raak. De nieuwe generatie weet ook van niks, want ze zijn ook opgegroeid met ‘kopieer maar raak’. Nu heeft mijn vriendin al een workshop ‘auteursrecht en googlen naar rechtenvrije afbeeldingen’ gegeven aan de leraren, maar het blijft een moeilijke gewoonte om af te leren.

      3. … het feit dat jij zo graag dat plaatje wilt hebben geeft al aan dat het ‘waarde’ heeft, en dan is het toch ook logisch dat de maker daarvoor vergoed wordt, of niet?
        Nee dus, want je kunt ook gewoon een ander plaatje pakken…

        1. Ja, dan pak je maar een ander plaatje, bijvoorbeeld eentje waar geen beperkingen aanzitten. Het feit dat je zo graag dat ene specifieke plaatje wilt hebben, is er al bewijs van dat dat ene plaatje, meer dan andere plaatjes, waarde heeft voor jou. Blijkbaar heeft die auteur iets bijzonders goed gedaan waardoor dat plaatje beter is dan andere. Dan mag hij toch ook vergoed worden voor dat bijzondere wat anderen blijkbaar niet kunnen?

  5. Ik vind dit een politiek probleem. Men zou dringend eens grote kuis moeten houden alle wetten en de niet toegepaste wetten eruit smijten of herschrijven. Het is ethisch niet verdedigbaar om miljoenen mensen muziek te laten downloaden en dan enkele pechvogels een mega boete te geven. Het is niet normaal dat iedereen afbeeldingen deelt zonder gevolg maar dat je als je pecht hebt, een Getty of een actieve fotograaf er voor kan zorgen dat je duizenden euro’s verliest.

    De regels moeten zo zijn dat als je ze altijd toepast, de wereld er op vooruitgaat. Als iedereen zich aan de snelheidslimiet houdt dan zijn er minder verkeerslachtoffers. Maar als iedereen zich aan de huidige auteursrechten houdt, dan is dat waarschijnlijk goed voor de rechtshouders (of dit ook goed is voor de creatievelingen zelf is niet zo clear cut), maar is het maatschappelijk gewenst? Je krijgt dan veel minder informatiedeling en er zal minder media geconsumeerd worden. Dit is een afweging die de politici moeten maken.

    Maar zoals het nu is – iedereen doet maar wat, en héél soms heeft er een pineut pech-, lijkt me niet houdbaar. Het enige resultaat op termijn zal zijn dat de realiteit beetje bij beetje zich gaat aanpassen aan de technische realiteit. Of er wordt steeds meer vrij (en gratis) gedeeld, of de techiek om je auteursrechten te beschermen worden zo sterk dat de mensen hun gedrag vanzelf aanpassen.

  6. Een mooi betoog Arnoud! Zelf zou ik nog een argument willen opvoeren: het Auteursrecht staat kennisnemen van cultuur in de weg. Uitgevers hebben het recht om werken “op de plank” te laten liggen waardoor consumenten daar geen kennis van kunnen nemen. Jazzmuziek die op LP minder goed liep wordt niet digitaal (of op CD) uitgebracht, en gaat met de tijd verloren.

    Zal er snel iets veranderen? Misschien dankzij het Internet, nu de uitgevers veel minder de maatschappelijke discussie kunnen sturen.

    1. Ben het met veel wel eens, maar dan staat er dit:

      Mashups, memes, and GIFs are all examples of modern Internet culture. Copyrighted works are remixed, reimagined, and reused in new and creative ways every day. These elements build on existing ideas in a way that breathes new meaning into old content.
      En als ik dan even mijn juridische pet af zet kan ik het niet helpen om te denken: wat een armoe allemaal. Als jouw content valt of staat bij de content van anderen dan hebben die gewoon recht op een vergoeding. Wil je dat niet leer dan een camera bedienen of instrument spelen en maak het zelf. Ik zit toevallig een beetje in jaren 70 muziek en er wordt zoveel gekopieerd dat is haast eng. Het is al zo dat nieuwe hip-hop knipt en plakt van oude hip-hop. In de filmwereld zie je iets vergelijkbaars (‘Hollywood is running out of ideas’) en hebben we nu inmiddels Star Wars 7. Maar wat is dit voor een tijd waarin mensen haast de straat op gaan voor het recht om maar vrijelijk te knippen en te plakken? Wat we nodig hebben is juist nieuwe kunst. Iedere ‘kunstenaar’ die zo prat gaat op zijn recht om te kopieren zou wat mij betreft zich eens goed achter de oren moeten krabben over hoe bona fide hij is binnen artistieke sferen. Ik zeg: verscherpen dat auteursrecht, het is tijd voor nieuwe kunst. Weg met die slappe aftreksels en knip en plak youtube-meuk. Ga maar werken voor je geld. Dat je dat allemaal niet meer leert op moderne ‘kunst’-opleidingen is dan wel weer jammer.

        1. LuckyTV moet toestemming hebben van de maker van het materiaal dat hij niet zelf geproduceerd heeft. Als dat materiaal gemaakt is met behulp van publieke middelen vind ik dat hij dat zonder meer zou moeten krijgen. Ik ben verder niet voor strafrechtelijke vervolging (uberhaupt mag dat van mij uit de Auteurswet) als hij die toestemming niet zou hebben, wel voor een vergoedingsverplichting tegenover de rechthebbende.

      1. Volgens mij is het in vele branches, van kunst tot wetenschap, zo dat nieuwe generaties verder gaan en voortbouwen op de resultaten van de vorige. Soms kun je dat gemakzuchtig noemen, maar vaak leidt dat ook tot briljante vernieuwingen. In de wetenschap doet men er niet moeilijk over als je voortbouwt op resultaten van anderen. In de techniek moet je wel betalen als je gebruikt maakt van patenten, maar dat is dan beperkt tot zo’n 20 jaar.

        Ik vermoed dat meeste (arme) kunstenaars ook eerder meer dan minder vrijheid zouden willen bij het creeeren van hun nieuwe werken. 70 jaar wachten op de dood van de personen X, Y en Z , terwijl persoon A nu een brilliant idee heeft om hun stukjes te hergebruiken in zijn meesterwerk?

        Zou het voor het commerciele deel van auteursrecht niet mogelijk zijn om hergebruik in eerste instantie veel vrijer te laten en X, Y en Z recht te geven op een deel van de inkomsten die A daarmee behaalt indien het werkelijk een meesterwerk blijkt? Moeilijkheid is dan misschien nog wel hoe de verdeelsleutel zou moeten worden bepaald en door wie …

  7. Ik kan alleen maar voor mezelf spreken, maar… ik wil best wel betalen. Maar ik wil dan ook wel graag die content net zo gemakkelijk kunnen krijgen als ‘illegale’ content.

    Als je een legaal plaatje wilt kopen: Eerst een account maken bij de verkoper, dan resolutie kiezen, dan bestellen, dan betalen, dan downloaden, en eindelijk kan ik de content gebruiken. Dan ben ik al tien minuten verder (oh nee, de resolutie was toch net iets te laag, opnieuw bestellen in een hogere resolutie). Zo raakt mijn presentatie/website nooit af natuurlijk.

    En natuurlijk moet de prijs redelijk zijn. Zo moest ik laatst bepaalde software installeren. Die software stond er echter op dat ik Arial Unicode font moest hebben, anders weigerde de software gewoon de installatie. En nu blijkt een licentie voor dat font 189 Euro te kosten. (No kidding!!)

    Ja maar het zit gewoon bij Word, zei de leverancier. Ja maar ik gebruik Libreoffice…. En inderdaad, bij Word krijg je gewoon een licentie erbij. Dus… In de kringloopwinkel een 10 jaar oude Word gekocht voor 5 Euro, en klaar is Kees.

    Maar het blijft natuurlijk belachelijk, zo roep je over jezelf af dat er gekopieerd wordt.

    Kortom: Legale content moet veel gemakkelijker beschikbaar worden (net zo gemakkelijk als illegale), en ze moeten je geen poot uitdraaien als je het probeert te kopen.

      1. Dus… Ik weet niet. Ik signaleer een probleem, maar heb geen oplossing. Dwanglicenties, of dwang-wat-dan-ook, gaan er bij mij niet in. Ik denk eerder aan het redelijk maken van de prijs van ‘achteraf’ licenties.

        Het wil er bij mij niet in dat een reele licentieprijs voor een (niet-exclusief) gebruik op een beperkt medium (website) van een foto 3, 4, 500 euro is (en dan nog maal 2 of 3 als afschrikking).

        1. Ik begrijp dat je allergisch bent voor dwang, maar het woordje “dwang” wordt in het jargon “dwanglicentie” op een beetje vreemde manier gebruikt; anders dan hoe je het woord “dwang” meestal gebruikt.

          Meestal betekent “dwang” dat je een ingreep doet in het leven van een ander, tegen de zin van die ander in. In het geval van een dwanglicentie dwing je een ander alleen om een derde toestemming / vrijheid te geven. Dus A (overheid) dwingt B (auteursrechthebbende) om C (houder van een kopie) de vrijheid te geven om kopieën te maken / verspreiden. In wezen herstelt dat (voor een specifieke situatie) de default die zonder auteursrecht ook zou bestaan: alles is toegestaan, tenzij het expliciet is verboden.

          Zie het als een dubbele ontkenning: het auteursrecht ontneemt derden het recht tot kopiëren, en een dwanglicentie ontneemt mensen in specifieke omstandigheden het recht om derden, via het auteursrecht, het recht tot kopiëren te ontnemen. Het netto-effect is dat dit het bereik van het auteursrecht verkleint.

  8. Ik zou graag vanaf de andere kant willen ranten. Als je erachter komt dat een foto massaal is gekopieerd door particulieren en commerciële partijen, is het knap lastig om je schade vergoed te krijgen. Standaardreactie is: “we hebben de foto weggehaald, de kous is hiermee af”. Als je dan door wilt pakken, kom je bij een Amerikaanse hostingpartij (van een Nederlandse website) niet verder zonder court order. Bij een Nederlandse partij variëren de reacties van “bewijs maar dat het jouw foto is”, “dat je ons een grotere versie stuurt bewijst nog niets”, tot “ga maar procederen”. Er is werkelijk niemand die zijn fout toegeeft en het volledige schadebedrag betaalt. Je moet dan bij elke partij veel moeite doen en procesrisico lopen. Je zult maar een digibete rechter treffen die het verschil tussen embedden en zelf hosten niet kent.

    1. Ik denk dat het in stand houden van een niet-functionerende auteurswet ook voor auteurs nadelig is, of in ieder geval erg frustrerend. Het auteursrecht wekt gewoon bepaalde verwachtingen die het in de praktijk niet (meer) kan waarmaken.

      Het kernwoord in jouw rant is volgens mij “schade”; ik zou dat graag willen vervangen met “gemiste potentiële inkomsten”, want dat is wat er werkelijk aan de hand is. Dat is wel een verschil: “schade” veronderstelt een inbreuk op jouw eigendom (of lichaam, of misschien geest), maar het verminderen van andermans potentiële inkomsten is iets veel minder ernstigs. Er zijn allerlei algemeen geaccepteerde manieren om iemands inkomsten te verminderen, bijvoorbeeld door de concurrentie met iemand aan te gaan, of, als consument, door bij een concurrent te kopen, of door niet te kopen. Er is niet zoiets als een fundamenteel recht om op een bepaalde manier inkomsten te verwerven.

      Het auteursrecht is daarom niet iets fundamenteels: het is slechts een “spelregel” voor hoe we elkaar wel/niet in de weg mogen zitten. Een spelregel die we ook anders zouden kunnen maken, of af zouden kunnen schaffen. Het is ook een spelregel die in de praktijk niet (meer) blijkt te werken, en dat is een goed argument om de spelregel te veranderen. Je moet wel in de discussie meenemen dat, bij verminderende inkomsten, er wellicht minder moeite wordt gestoken in het maken van kwalitatief goede werken, maar in een situatie waarin een auteursrecht-achtig verdienmodel hoe dan ook onmogelijk is moet je sowieso nadenken over alternatieve verdienmodellen.

      Het aanpassen van het auteursrecht aan de bestaande praktijk heeft voor de auteur het voordeel van duidelijkheid: je weet van te voren waar je aan begint, zonder valse verwachtingen. Merk daarbij op dat niemand (in deze discussie) je de vrijheid wil ontnemen om werken te maken: sterker nog, met een afgezwakt / afgeschaft auteursrecht heb je in principe meer vrijheid, bijv. om andermans werken (gebouwen, standbeelden) te fotograferen, of remixes te maken van andermans werken. Het is puur een economische discussie.

      1. Jij koketteert met het afschaffen van het auteursrecht. Leg eens uit hoe een schrijver of opnemend muzikant volgens jou zijn geld zou moeten verdienen. Het is inderdaad uiteindelijk een economische discussie. Het economische doel van het auteursrecht is het stimuleren van creativiteit. Als we zeggen dat 1) het auteursrecht al meer dan 100 jaar nagenoeg hetzelfde is, 2) het niet werkt, dan zou de conclusie moeten zijn dat het de afgelopen 100 jaar onvoldoende de creativiteit heeft gestimuleerd. Hoe ga je dat uitleggen aan de gehele naoorlogse kunstwereld? Oh we hebben nu LuckyTV? En jij wilt een fotootje dat je niet zelf gemaakt hebt op Facebook zetten? En je wilt een compilatie van poezenfilmpjes op Youtube zetten? Laten we dan nu inderdaad maar het auteursrecht afschaffen… Met de complimenten van Facebook en Google.

        1. Uiteindelijk is het een culturele discussie. Vanaf het eerste moment dat mensen zich aan elkaar begrijpbaar konden maken, zijn we elkaar gaan kopiëren. Verhalen na vertellen, liederen na zingen, generatie op generatie. Nu hebben we in de laatste 1 procent van die tijd besloten dat dat niet meer mag, onder druk van grote maatschappijen. Blijkbaar is de mensheid niet in staat om daar mee om te gaan, dus misschien moeten we die beslissing, die nog geeneens heel lang staat, gewoon terug draaien naar de status quo zoals we dat gewend zijn.

          1. Als ik je goed begrijp had jij dus graag gezien dat Hermans en Mulisch net zo berooid aan hun eind kwamen als Vondel en Multatuli?

            Overigens liederen nazingen en verhalen navertellen vallen 9 van de 10 keer helemaal niet onder het auteursrecht. Dat ‘onder druk van groete maatschappijen’ is ook een mythe. Noem mij een kustenaar die er toe doet die voor het afschaffen van het auteursrecht is.

            1. Ik denk dat voor alle 4 geldt dat ze zijn gaan schrijven omdat ze dat leuk vonden. Dat 2 van hen dusdanig succesvol waren dat ze er geld mee konden verdienen is mooi meegenomen voor hen, maar waarschijnlijk nooit het absolute doel van hun inspanningen geweest. Ik denk dat voor de meeste kunstenaars geldt dat zij niet verwachten rijk te worden. Het is maar voor een zeer klein deel van hen überhaupt mogelijk om er van te leven. Misschien is het ook nog wel zo dat de mooiste kunst voortkomt uit armoede…

              1. Jouw antwoord op mijn vraag is dus ja. Mag ik dan uit jouw stellingname tevens concluderen dat je ook tegen het verstrekken van kunstsubsidies bent?

                Het is inderdaad niet zo dat zonder het auteursrecht er geen kunst zou zijn, hiervan getuigen de oeuvres van Vondel en Multatuli. Het probleem was nu juist, dat heel veel mensen wel veel geld verdienden aan hun werk, behalve zij. Dat werd niet eerlijk geacht, en ik vind dat ook. Dat is wat mij betreft de basis van het auteursrecht. Jij hebt iets gemaakt, dan heb jij dus het recht dat economisch te gelde te maken en niet iemand anders.

                Mulisch en Hermans konden overigens goed leven van hun inkomsten dat staat vast maar we hebben het hier over twee van de grootsten. Het grootste deel van de kunstenaars zou al blij zijn met een normale boterham. En dat het hebben van een normale baan het schrijven van een boek in de weg kan zitten lijkt me duidelijk.

                1. De vraag is natuurlijk of je kunstenaars die geen normale boterham kunnen verdienen met hun kunst wel moet stimuleren om kunstenaar te worden/blijven. Blijkbaar is dat dan een kunstenaar waar de samenleving geen behoefte aan heeft.

            2. Overigens liederen nazingen en verhalen navertellen vallen 9 van de 10 keer helemaal niet onder het auteursrecht.

              Sinds er steeds meer via internet gecommuniceerd wordt, valt er ook steeds meer communicatie formeel onder het auteursrecht. Bovendien zijn plaatjes en filmpjes steeds meer de verhalen van deze tijd geworden.

              Dat betekent niet dat het auteursrecht dan moet worden afgeschaft (ik vermoed dat een grote meerderheid het prettig vindt om enige controle over eigen werken te houden), maar het zou wel aangepast (moeten) kunnen worden aan de huidige situatie.

              En het voelt voor mij dan erg vreemd aan dat regels die een enorme impact hebben op zoiets basaals als de manier waarop wij communiceren nauwelijks te veranderen zijn omdat ze zwaar ingebed zijn in internationale wetten en afspraken…

              Of is er nationaal toch meer speelruimte dan op het eerste gezicht lijkt (bijvoorbeeld omdat de huidige situatie niet was voorzien ten tijde van de internationaal gemaakte wetten en verdragen?)

              1. Blijf het een vreemde manier van redeneren vinden. De hoogste maximum snelheid in NL is 130 terwijl de meeste auto’s tegenwoordig veel sneller kunnen. Gezien het aantal boetes zouden de meeste mensen zonder handhaving veel sneller rijden. Alleen maar omdat het kan en omdat iedereen het doet zou dat dan ook moeten mogen? Er kunnen altijd dingen verbeterd worden maar de basis van deze hele discussie deugt gewoon niet.

                Verder zijn er via internet vele manieren om plaatjes en filmpjes binnen een besloten groep te verspreiden zonder dat dat over het hele internet hoeft.

                1. Ik snap de weerstand tegen de discussie niet. We hebben een economische regeling ter stimulans van innovatie en creativiteit. Er zijn aanwijzingen dat die regeling niet meer breed wordt gedragen. Dan is het toch logisch dat je het hebt over aanpassen of opheffen daarvan?

                  De vergelijking met de maximumsnelheid is een mooie. Als iedereen vindt dat 130 moet kunnen, dan passen we de wet aan. Dat is ook gebeurd. Waarom zouden we dat niet doen, dan kom je toch nooit verder?

                  Ook als je zegt, auteursrecht is fundamenteel. Dan nog verschuiven opvattingen. Privacy is ook fundamenteel, toch vinden we vandaag de dag veel meer oké qua inbreuk dan zeg begin jaren negentig. De wet schuift dan mee. Dat is normaal, wetten moeten opvattingen volgen. Verwijzen naar de huidige wetgeving is dan ook geen argument als je bediscussieert wat de wet moet worden.

                  1. Dat is een drogredenering Arnoud. ‘Niet breed gedragen’ is niet voldoende omdat de meesten mensen de consequenties niet kunnen overzien. Zie het Oekraine referendum en de Brexit.

                    Een democratie biedt ook bescherming aan een minderheid (de creatievelingen) tegen het wolvengehuil van de massa. Democratie is niet dat de meerderheid besluit dat de minderheid een been moet worden afgezet omdat ze vlees willen.

                  2. Discussie is altijd goed natuurlijk, maar mijn punt is dat er vaak te weinig aandacht is voor waar dat hele auteursrecht nu eigenlijk voor bedoeld was. Te vaak ook worden de belangen van auteurs uit het oog verloren, en te gemakkelijk vereenzelvigd met die van uitgevers.

                2. Alleen maar omdat het kan en omdat iedereen het doet zou dat dan ook moeten mogen?

                  Dat zeg ik toch helemaal niet, ik geef juist aan dat het niet mijn bedoeling is het auteursrecht af te schaffen. Maar het is zaak om na te blijven denken over onze doelen en middelen, ook in de AR wetgeving.

                  Als iedereen dagelijks een camera bij zich heeft, tig foto’s per dag kan maken, en velen de foto’s ook nog eens met miljoenen mensen delen via internet, is het dan nog effectief de productie foto’s te stimuleren met meer dan 70 jaar auteursrecht, waarbij de fotografen je “boetes” (kosten) van vele duizenden euro’s kunnen “opleggen” (blafbrieven/advocatenkosten) voor het kopieren van wat plaatjes naar je FB-pagina (waar er misschien 3 van je vrienden naar kijken)? Ik vind dit soort bedragen absurd in een dergelijke context.

                  Aansluitend bij je voorbeeld: vroeger mocht je 120, nu zijn voertuigen veiliger en mag je 130. Als de techniek verder voortschrijdt, wordt het miscchien nog ooit 140 🙂

                  1. Op heel veel plekken is de maximumsnelheid in de loop der tijd juist omlaag gegaan. Het gaat om de reden waarom je de maximumsnelheid omhoog schroeft.

                    Wat mij betreft trouwens is de duur van het auteursrecht ook te lang.

          2. Uiteindelijk is het een culturele discussie. Vanaf het eerste moment dat mensen zich aan elkaar begrijpbaar konden maken, zijn we elkaar gaan kopiëren. Verhalen na vertellen, liederen na zingen, generatie op generatie. Nu hebben we in de laatste 1 procent van die tijd besloten dat dat niet meer mag, onder druk van grote maatschappijen. Blijkbaar is de mensheid niet in staat om daar mee om te gaan, dus misschien moeten we die beslissing, die nog geeneens heel lang staat, gewoon terug draaien naar de status quo zoals we dat gewend zijn.
            De status quo tijd die jij beschrijft konden de meeste mensen niet lezen en kon je muziek niet vastleggen op een medium en bestond uberhaupt video nog niet eens. Heel veel zaken die wij nu normaal vinden hadden de meeste mensen in het verleden gewoon geen toegang toe. Vrijwel alle vormen van entertainment en nieuwsgaring worden momenteel voor een grootste deel betaald door direct of indirect gebruik te maken van auteursrechten.

      2. Ik denk dat het in stand houden van een niet-functionerende auteurswet ook voor auteurs nadelig is, of in ieder geval erg frustrerend. Het auteursrecht wekt gewoon bepaalde verwachtingen die het in de praktijk niet (meer) kan waarmaken.

        Waarmaken lukt nog wel, het vereist alleen een risicovolle gang naar de rechter.

        Het kernwoord in jouw rant is volgens mij “schade”; ik zou dat graag willen vervangen met “gemiste potentiële inkomsten”, want dat is wat er werkelijk aan de hand is.
        We hebben de spelregel dat we voor de schade kijken naar de licentievergoeding die betaald zou zijn wanneer er een licentie was verkregen. Zo’n regel heb je bij enige vorm van auteursrecht nu eenmaal nodig, want anders zegt een inbreukmaker: “ja maar ik had er nooit voor betaald, dan had ik wel een andere foto gebruikt”, en wordt auteursrecht een dode letter.

        1. Het vereist een risicovolle gang naar de rechter, of dreigen met een gang naar de rechter: dat tweede is goedkoper en zal meestal ook wel werken. Toch blijf ik erbij dat de verwachtingen van de auteurswet niet waargemaakt kunnen worden: voor elke “piraat” die je aanpakt zijn er honderden tegen wie je niets begint.

          Die spelregel voor bepaling van de schadevergoeding hebben we voor zover ik weet niet. Het kan sowieso geen wet van Meden en Perzen zijn: als de auteursrechthebbende astronomische bedragen vraagt, heeft dat geen enkele binding met de realiteit. Ik geloof dat iemand voor auteursrechtschending wel eens is aangeklaagd voor een bedrag dat een veelvoud was van de totale hoeveelheid geld in de wereld; dat slaat natuurlijk nergens op.

    2. Wat is schade? Als ik een foto van jouw aantref op straat, ik plak hem op het prikbord bij de supermarkt (analogie van internet en facebook), en jij stuurt mij dan een factuur voor “geleden schade”, dan vraag ik mij af, wat is jouw schade? Als ik de foto verwijder en in de prullenbak gooi, vind ik inderdaad dat daarmee de kous af is. Bovendien doe ik jouw werk daarmee waarschijnlijk meer geweld aan dan laten hangen… Als jij mij betrapt op het veelvuldig afdrukken van die foto en het innen van geld bij verkoop, dan kun je stellen dat je die foto zelf had kunnen verkopen en daarmee geld had kunnen verdienen. Vooralsnog vind ik het delen van een foto op mijn (private) facebook of website géén reden tot schadevergoeding. Commercieel kan dat anders liggen. Als ik een bedrijf heb en jouw foto onderdeel maak van een merkbeeld of huisstijl, dan vind ik dat je kunt spreken van schade.

      Ik snap dat onderscheid vaak lastig te maken is, maar om dan maar van iedereen schadevergoeding denken te kunnen krijgen is echt een brug te ver.

      1. Als ik je goed begrijp vind je dat in het geval dat jij iemand anders foto op Facebook plaatst, je geen vergoeding aan de maker verschuldig zou moeten zijn omdat je er zelf geen geld aan verdient. Dat kun je vinden. Maar hoewel jij er dan misschien geen geld aan verdient, doet Facebook dat uiteindelijk wel. Waarom mag Facebook wel geld verdienen aan die foto maar de fotograaf niet? En wat als het jouw Facebook-account betreft als zzp-er?

        1. Voor mij is het heel simpel: De grote massa zit op sociale netwerken, dit zijn feitelijk de nieuwe fotoboeken. Een fotograaf die voor een particulier tegen betaling foto’s maakt die men vroeger in een album stopte of op de mantel zette en daarbij niet standaard een licentie voor facebook geeft heb ik dan ook geen enkel respect voor. Verwacht van mij geen sympathie als je klaagt dat de mensen je fotos/inkomen ‘stelen’ als ze het op toch facebook zetten.

            1. Dat werkt alleen als je delen op facebook niet als een nieuwe openbaarmaking ziet. Daar is iets voor te zeggen, aangezien je dan feitelijk de originiele post embed en embedden van een legaal geplaatst werk geen nieuwe openbaarmaking is.

              Overigens zou het de duidelijkheid al vergroten als de standaard prijslijst expliciet noemt plaatsen op eigen facebook en een meerprijs opties voor onbeperkt niet commercieel gebruik. Fotografen die daar over klagen dat het broodroof is hebben boter op hun hoofd.

              Voor mensen massaal op internet fotos deelden bestelden mensen de fotos na bij de fotograaf. Een setje van 5 prints voor opa en oma was vrij normaal. Daarvan kon die fotograaf goed leven. Nu met digitaal bestellen mensen niet meer na, maar als de fotograaf de prijs afstemt op wat vroeger een setje van 5 kostte (uiteraard met inflatie correctie) moet hij nu ook rond kunnen komen. En is er dus geen enkel bezwaar om daarbij geen beperkingen aan niet commercieel gebruik op te leggen.

              Probleem is dat veel fotografen internet graag willen zien als een oneindige geld machine. Idere keer dat een foto gedeeld wordt graag even afrekenen. Dat is ook een model waarnaar je kan werken, maar dan moet je ook met een realistische marginale kostprijs van een foto werken en niet met bedragen van 100 euro of meer per gebruik aan komen zetten.

        2. Hoe denk je over dit?

          Fotograaf is ingehuurd voor een feest. Organisatie betaalt hem hiervoor 800 + reiskosten. Fotograaf maakt 500 foto’s en zet ze online. 1 uur reizen, 3 uur fotograferen en 1 uur alles erop zetten. 5 uur werk voor 800 euro ofwel 160 euro per uur voor een beroep dat iedereen kan doen aangezien het niet beschermd is.

          Jantje gaat elke maand naar een feest en heeft een website. Jantje heeft 150 bezoekers per maand en heeft een banner waar hij 15 euro per maand voor krijgt. Voldoende om zijn hostingkosten te betalen. Jantje heeft zelf ook foto’s gemaakt en plaats zijn 30 foto’s plus 1 van de fotograaf. 2 jaar later ziet de fotograaf dat en eist 750 euro schadeclaim gebaseerd op 250 euro per foto per jaar keer 1,5. Jantje is in zijn ogen een dief en hij heeft schade gehad. Jantje heeft een commerciële website omdat er een banner op staat. Fotograaf dreigt Jantje met een schadeclaim en rechtszaak.

          Dan vraag ik mij af welke schade? Fotograaf is al een keer betaald en Jantje zou nooit 250 euro hebben betaald voor 1 foto. Hier zou sprake moeten zijn van fair-use en daarom zou de auteurswet aangepast moeten worden.

          1. Dat lijkt mij geen redelijke schadevergoeding, tenzij de fotograaf aannemelijk kan maken dat hij als gevolg van de plaatsing op de website van Jantje inkomsten is misgelopen. Wel moet Jantje op eerste verzoek de foto verwijderen.

            Ik ben verder geen fotograaf, maar er gaat wel wat meer werk in zitten dan wat jij beschrijft. Foto’s moeten uitgezocht worden, bewerkt, op een website geplaatst, eventueel gepresenteerd worden aan de opdrachtgever. Dan zijn er nog de kosten van zijn uitrusting. Als jouw bedragen bruto zijn valt het allemaal nog wel mee, zeker als je in aanmerking neemt dat hij moet zorgen dat hij een financiele buffer heeft voor het geval hij ziek wordt. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering is helemaal prijzig.

            1. Nee, er gaat niet veel werk in zitten. Er is gratis open-source software die foto’s automatisch bewerkt en hernoemt. In de situatie die ik beschreef, hoef je heel weinig tijd te besteden om foto’s uit te zoeken. Kunst is om niet 5.000 foto’s te maken waarvan 500 bruikbaar, dat weet een professional fotograaf. Foto’s die echt te wazig of te donker zijn kunnen automatisch door (gratis) scripts worden verwijderd.

              Ook uitrusting hoeft niet duur te zijn. Voor straatfotografie en feesten heb je geen dure apparatuur nodig. Met een body van 1000 euro, 2500 euro aan lenzen, 1000 voor een computer, 500 aan overige dingen en 40 euro er maand voor een smartphone plus abonnement kun je al heel veel. Lenzen zijn waardevast, maar een body en computer verliezen hun waarde wel.

              Ken fotografen die met minder kapitaal zijn begonnen en goed leven van bruidsfotografie en bedrijfsreportages. Elke freelancer moet een financiële buffer hebben, ook een freelance tuinman die je tuin doet voor 25 euro per uur. Die moeten ook investeren in apparatuur.

              Probleem ontstaat bij (amateuristische) paparazzi. Die investeren onnodig tienduizenden euro’s in apparatuur en werken gratis. Niemand huurt ze in, ze gaan gratis overal langs en hopen een foto te kunnen nemen die ze kunnen verkopen. Vroeger kochten bladen hun foto’s en hadden ze weinig concurrentie. Tegenwoordig heeft elke persoon een telefoon met camera om van bekende mensen foto’s te maken. Bekende mensen maken zelf ook foto’s die ze gratis op Facebook en Instagram plaatsen en er zijn veel minder bladen. Internetsites betalen veel minder en er zijn spelers die liever 15 euro vragen en het verkopen aan 25 internet sites, dan dat ze 250 euro vragen en het verkopen aan 1 blad. Maar deze paparazzi werken nog met ouderwetse tarieven en hebben een probleem om rond te komen. Zij denken dat een oplossing is om achter elke persoon te gaan die ooit een foto van hun heeft gebruikt en absurde schadeclaims eisen en wetgeving werkt in hun voordeel, dus blijven ze mensen bedreigen om geld te verdienen.

  9. Ik heb als variant hierop wel eens gezegd, dat iedereen met de achterhaalde auteurswet uit een criminele familie komt. Niet iedereen zal zelf downloaden, maar iedereen kent wel iemand binnen zijn familie, die er handig in is. Als een als misdrijf aangewezen handeling door zoveel mensen bedreven wordt, dat je hele families of generaties als crimineel kunt afschrijven, dan klopt er waarschijnlijk iets niet in de overheidsopvatting van wat crimineel is.

  10. Huidig systeem heeft meerder problemen. Er moet een ander systeem komen. Kijk maar naar muziek. Eerst werd het massaal (illegaal) gedownload en nu nauwelijks meer omdat je Spotify, Youtube en andere legale diensten hebt. Een fair-use zou ook een oplossing zijn.

    Eerste is dat je bij het zoeken van een foto niet weet wie het heeft genomen. Zo kun je als consument onbewust gebruik maken van een foto die 10 jaar geleden door iemand is genomen en vervolgens is het zo goed als onmogelijk om te achterhalen van wie het is.

    Probleem twee is dat sommige fotografen absurde bedragen vragen. Ze bezoeken een openbaar evenement, maken 2000 foto’s en willen vervolgens 250 euro per foto. Hun foto is online te vinden tussen 10.000 andere foto’s die door festivalgangers zijn genomen en qua kwaliteit is het niet te onderscheiden. Een consument gebruikt zijn foto en overtreed hiermee een wet. Dezelfde consument zal nooit 250 euro hebben betaald voor die foto. Dat is het niet waard, behalve in een rechtbank. Waar de fotograaf kan eisen dat hij minimaal 250 euro schade heeft gehad en dat nog eens verdubbeld.

  11. Ligt eraan hoe je het gebruikt

    Als je gewoon een bronvermelding zet waar je de afbeelding voor gebruikt if desnoods de webpagina waar de afbeelding naar toe leidt is daar niets mis mee. Je helpt zo zelfs de auteur met publiciteit.

    Staat er expliciet bij dat de auteur het niet wenst of zijn het persoonlijke foto’s, denk dan even 2 x na. Misschien is het beter om even verder te zoeken. …..

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.