Hoe je met een nepvonnis je reputatie op kunt schonen

grumpy-cat-no-nee-weigering-juristTwee Californische advocaten worden ervan beschuldigd met neprechtszaken hun cliënten beter in zoekmachines te laten uitkomen, las ik bij Ars Technica. Of nou ja, neprechtszaken: ze bestonden echt, en er werd ook echt wat geëist. Gelukkig voor partijen kwam men meteen tot een schikking. Dus hoezo is dat raar, en vooral wat levert het je dan op voor je zoekresultaten?

Eigenlijk is de truc briljant in zijn eenvoud. Waar het hier om ging, is het weg krijgen van onwelgevallige publicaties over je cliënt. De meeste blogdiensten en recensiesites doen dat naar goed Amerikaans gebruik alleen met een court order want free speech en zo. Notice en takedown heeft dus niet echt zin, tenzij je auteursrechtelijke trucs gaat toepassen. Je moet naar de rechter, en zijn vonnis “die recensie is smaad” is het enige waarmee dat bericht dan weggehaald wordt.

De scam komt erop neer dat je een bereidwillige stooge (hoe noem je dat bij ons, een katvanger?) zoekt die zich wel wil laten aanklagen voor die recensie. Je dagvaardt hem voor een verklaring voor recht en misschien één dollar schadevergoeding, hij erkent meteen dat hij schuldig is en daarmee is voor de rechter de zaak snel klaar.

Immers wat niet wordt betwist, is voor de rechter waar. Als beide partijen het erover eens zijn dat deze meneer de auteur is en dat de inhoud onrechtmatig is, dan kan de rechter dus niet nader bewijs eisen of die meneer écht de review geschreven heeft, of alsnog gaan beslissen dat géén sprake is van onrechtmatigheid. Vonnis, stempel, klaar. En vooral: opsturen dat vonnis naar de site met de review. Want weet die veel welke persoon achter Henkiepenkie123 zit?

Nee, natuurlijk klopt dat van geen kant. Zeker niet als je als eisende advocaat wéét dat de meneer die je dagvaardt, niet de schrijver van het bericht is. Maar dat is lastig te bewijzen als de gedaagde niet gevonden kan worden. En op zich is het niet gek dat een auteur van een smadelijke tekst niet meer gevonden wil worden. Heb je dan verder ook geen identiteitsgegevens of wat dan ook van je Henkiepenkie123, dan sta je als reviewsite dus met lege handen. Ja, zeer creatief.

Arnoud

38 reacties

      1. Jij zit in Nederland en dit is in de US gebeurd, en toch blog jij erover. Dat bewijst dat je zoiets niet geheim kunt houden.

        Natuurlijk kun je het wel 1 of 2 keer geheimhouden, maar zodra je er als advocaat een business van gaat maken komt dit uit. Een rondshoppende klant die het tegen een andere advocaat vertelt, een medewerker die weggaat, een oplettende rechter die na een serie van dit soort zaakjes het niet meer vertrouwt, etc.

        Je moet als advocaat nogal wat externe zaken in de gaten houden en onder controle blijven houden om zeker te zijn dat dit niet uitkomt.

        Bewijs is een ander verhaal. Ik weet niet veel van tuchtrecht, maar het lijkt me toch dat als er een paralegal en een trainee samen komen bij de Orde om te getuigen over de praktijken, en er geen gefundeerd verweer is (en dat kan er niet zijn), het heel moeilijk wordt voor die advocaat.

        1. Er van uitgaande dat de advocaat zelf de gedaagde opzoekt. Het lijkt mij meer voor de hand liggen dat die advocaat een goedbetaalde tussenpersoon gebruikt om de auteur van die smadelijke review te achterhalen. Die advocaat kan toch niet weten dat die tussenpersoon en de gedaagde samenwerken.

        2. Bij civiele zaken onder de 25,000 Euro kom je uit bij de kantonrechter, waar partijen zichzelf vertegenwoordigen. Dit soort zaken blijft dan geheel buiten deadvocatuur. Met een handige generator (Arnoud’s specialiteit) kan iedere onbenul een zaak aanbrengen, laten voorkomen en op de zitting de rechter naar de gewenste uitspraak leiden. Geen advocaten nodig. Het enige gemeenschappelijke in een reeks zaken is de gedupeerde (de partij met de slechte recensie). De recensie site kan dan weer actie ondernemen tegen deze partij want dit is toch echt wel onrechtmatig handelen jegens de recensiesite.

    1. Wie gaat er een klacht tegen deze advocaten indienen?
      – Niet de auteur die niet gevonden wil worden;
      – Niet Google want die kan de waarheid niet achterhalen;
      – Niet de gedaagde partij want die is hiervoor beloont.
      Wie blijft er dan nog over?

  1. Maar zou Henkiepenkie123 zijn identiteit per se verborgen willen houden? Stel hij wordt door de recensiesite op de hoogte gebracht dat zijn recensie wordt verwijderd, dan kan hij zich bekend maken. Heeft Henkiepenkie dan nog mogelijkheden om dit vonnis ongedaan gemaakt te krijgen?

    1. Dat is een mogelijkheid. Maar wat als de gereviewde de reviewer bedreigt? “Als je mij een negatieve review geeft, dan ga je er aan. Capisce?” Je kunt dan natuurlijk naar de politie gaan, maar zonder bewijs bereik je daar niets mee. Een anonieme review kan dan een manier zijn om anderen te waarschuwen voor deze gevaarlijke maffioos.

      Zeker als er in het geheel een goede privacy-bescherming is (dus: de review-site verifieert wel dat er contact tussen beide is geweest dat gereviewd kan worden, maar geeft de partijen niet elkaars identiteits-informatie / heeft geen identiteits-informatie van de partijen) is dit een mogelijkheid, waarbij een anonieme reviewer toch geloofwaardig kan zijn.

      Of wat als het gaat om een situatie die voor de reviewer zelf genant is? Dan heeft de reviewer persoonlijke redenen om anoniem te blijven, en kan ‘ie zich dus niet verdedigen.

    2. Uiteraard kan Henkiepenkie124 klagen bij de reviewsite. Na 10 uitspraken en 5 klachten over onterechte verwijdering, loopt de organisatie die valselijke uitspraken uitlokt uiteindelijk tegen de lamp, zoals kennelijk ook in de beschreven kwestie.

  2. Het probleem is dus dat de reviewsite-beheerder belanghebbende is in de zaak, maar zich niet kan verdedigen. Het belang bestaat er uit dat ‘ie anonieme reviews mogelijk wil maken (zodat mensen kunnen schrijven wat ze willen, zonder risico op represailles), en dus niet op zo’n flauwe manier gedwongen wil worden om anonieme reviews te verwijderen.

    In theorie zou de uitspraak toch ook geen gewogen moeten hebben voor de reviewsite-beheerder? Het is een uitspraak over een (vermeend) conflict tussen twee partijen, dus de uitspraak moet alleen gaan over die twee partijen. Als de partijen dan bij de reviewsite-beheerder komen met de opdracht om de review te verwijderen, dan kan de reviewsite-beheerder dat toch gewoon weigeren, met als argument dat ‘ie niet gelooft dat ‘ie met de echte Henkiepenkie123 te maken heeft? Als dat dan op een nieuwe rechtszaak uit draait, dan moet de vraag over de echte identiteit van Henkiepenkie123 toch opnieuw gesteld kunnen worden?

    Wat mij betreft moet de website-beheerder gewoon de echte Henkiepenkie123 de mogelijkheid geven om (na inloggen) zijn eigen reviews te verwijderen. Dan kan ‘ie verder zijn handen in onschuld wassen en zeggen “het is nu aan Henkiepenkie123 om de review te verwijderen; als je beweert te weten wie dat is, dan moet je hem daar maar toe dwingen”.

      1. Ja maar die autoriteit beslecht dat geschil tussen partijen in het geding, en het vonnis is dan ook niet bindend voor derden, waaronder de reviewsite. En terecht, want die site heeft zich niet kunnen verweren.

        Natuurlijk heeft een vonnis tussen twee partijen zekere precedentwerking voor volgende geschillen over het zelfde onderwerp tussen anderen. Maar als uit dat vonnis blijkt dat er gewoon helemaal geen verweer is gevoerd, dan is die precedentwerking gering. Het lijkt mij dat, wanneer de review in kwestie onvoldoende beledigend/onrechtmatig is om verwijdering te rechtvaardigen, de reviewsite zich weinig gelegen hoeft te laten liggen aan een dergelijk vonnis.

      2. Omdat die uitspraak alleen waarde heeft binnen de context van het conflict tussen de twee partijen (de vermeende reviewer en de gereviewde). Als de reviewsite-beheerder weigert (en natuurlijk kan ‘ie dat), dan ontstaat een nieuw conflict, deze keer met de reviewsite-beheerder, en mogelijk een nieuwe rechtszaak. Wat ik stel is dat de “vaststelling” uit de eerste rechtszaak niet per sé meegenomen hoeft te worden in de tweede rechtszaak. De reviewsite-beheerder mag die vaststelling ter discussie stellen, en op basis daarvan de tweede rechtszaak winnen. IANAL, maar dat lijkt mij een redelijke gang van zaken.

        1. Helemaal mee eens, Corné.

          Vraag 2 is natuurlijk of de reviewsite-beheerder zin heeft om te procederen, maar als ie daar niet toe bereid zou zijn had ie de betreffende reviews ook wel zonder nepvonnis verwijderd.

        2. Daar heb je gelijk in. Alleen ik zou mijn kansen niet groot inschatten als er zo’n vonnis ligt over een recensie bij mij. Ik ben formeel geen partij, maar welk argument heb ik dan als beheerder? “Ja dat zegt die rechter nu wel maar hoewel ik me niet bemoei met recensies (zie mijn algemene voorwaarden) vind ik de recensie alsnog wél legaal”?

          Zeker als in mijn AV staat dat ik dingen alleen offline haal met gerechtelijk bevel, zou ik dat best zwak vinden. Er ís toch een bevel nu?

          1. Dat je dingen alleen offline haalt bij een gerechtelijk bevel betekent toch niet dat je dingen altijd offline haalt bij een gerechtelijk bevel?

            Sowieso: waar komt dat gerechtelijk bevel vandaan? Als alleen de gereviewde en de vermeede reviewer partijen zijn in een privaatrechtelijke zaak, dan zijn dat toch ook de enige partijen die een gerechtelijk bevel moeten kunnen krijgen? Anders kan je zomaar alles bij derden voor elkaar krijgen via zo’n nep-proces.

            Volgens mij is de procedure: de vermeende reviewer krijgt een gerechtelijk bevel om de review te verwijderen. Mocht de site-beheerder daar niet aan meewerken, dan kan de site-beheerder aangeklaagd worden(*). Het verweer “er is helemaal geen bewijs dat dit de echte Henkiepenkie123 is, dus is er geen bewijs dat de echte Henkiepenkie123 akkoord is met verwijdering” is voldoende om de eerdere uitspraak irrelevant te maken. Er moeten dan andere argumenten komen waarom de review verwijderd moet worden. Een verder verweer “het is mijn site, en ik bepaal wat daar wel/niet op staat” zou, zeker met de First Amendement in de VS, vrij krachtig moeten zijn. Maar het belangrijkste heb je al gehad: uitspraken uit onzinprocessen moeten geen consequenties hebben voor derden.

            (*) Door wie? weet ik niet. Misschien kan de reviewer gedwongen worden om daartoe over te gaan, onder het mom van “je moet alles proberen om de review verwijderd te krijgen”? Klinkt een beetje krom, gedwongen worden een ander aan te klagen. Ik denk dat zo’n gekke constructie niet nodig is: in het geval van een onzin-proces is het sowieso niet nodig dat het proces consequenties heeft; in het geval van een terecht(**) veroordeelde reviewer kan je de reviewer een periodieke boete opleggen zolang de review niet is verwijderd. Dan kan ‘ie zelf kiezen of ‘ie de boete verder wil verhalen op de website-beheerder.

            (**) Voor zover zoiets überhaupt bestaat, in het licht van free speech.

            1. Nee, maar het staat wel raar dat als iemand komt met wat jij eist, dat je dan zegt, ik haal het toch niet weg.

              Het idee van zo’n bevel eisen was in mijn herinnering dat je als reviewsitebeheerder er niet tussen wilt zitten, jij kunt niet oordelen of een recensie smaad is bijvoorbeeld. Een rechter kan dat wel. Dus als er een vonnis ligt “yup, dat is smaad” dan heb je precies wat je nodig hebt. Ik snap niet goed waarom je dan nog zou zeggen “ja nee ik laat hem tóch staan”. Dan zeg je toch juist, ik weet het beter dan de rechter?

              Stel we doen het anders: het bedrijf klaagt de site aan omdat het smaad zou zijn. Dan zeg je toch juist, ho ik wil hier niet tussen zitten, vecht dat uit met die recensent en laat het me dan weten?

              Ik blijf het niet sterk vinden om te zeggen “ik weet helemaal niet of dit echt de henkiepenkie123 is”. Dat is in die zaak aan de orde geweest, Henkie heeft bekénd dat hij het was. HOe veel meer wil je nog? En los daarvan: wat kán er nog meer komen? Want jij hebt geen identificatie van je gebruikers. Dus zelfs als we die meneer laten opdraven en hij zegt ten overstaan van jou, ik ben henkiepenkie123, hoe controleer je dat dan?

              1. Henkie heeft bekénd dat hij het was. HOe veel meer wil je nog?

                Nee, iemand heeft “bekend” dat hij het was. Dit soort nep-processen tonen aan dat dat niet alles zegt; het is niet echt overtuigend.

                wat kán er nog meer komen?
                Misschien niets. En wat dan?

                • * Moet je de volledig voorgekauwde uitkomst van zo’n onzinproces opdringen aan de site-beheerder? Dat lijkt me ongewenst: elke review, ook niet smadelijke, kunnen dan gedwongen verwijderd worden.
                • * Moet je de site-beheerder aansprakelijk houden op de inhoud van de reviews? Dat lijkt me ook ongewenst: voor een grote site is dat een hoop juridisch gedoe, en het leidt tot over-ijverig modereren door site-beheerders, dus ook niet-smadelijke reviews zullen verwijderd worden. Maar: de site-beheerder heeft dan in ieder geval de mogelijkheid zich te verdedigen in een proces.
                • * Moet de site-beheerder alleen verplicht worden om reviewers de mogelijkheid te geven reviews te verwijderen? Dat is prettig voor site-beheerders: makkelijk te implementeren en voldoende om de verantwoordelijkheid verder over te laten aan een bekennende reviewer. Alleen: wat moet er gebeuren als reviewers niet bekennen en anoniem blijven? Is de site-beheerder dan wel aansprakelijk voor de inhoud, of moet je accepteren dat eventueel smadelijke reviews online blijven staan?

                Dat laatste komt eigenlijk neer op een botsing tussen twee werelden:

                • * een wereld waarin mensen niet anoniem zijn (zoals de site-beheerder), waar rechten relatief zijn en altijd afgewogen kunnen worden door een rechter, en mensen zich hebben te houden aan wetten
                • * een andere wereld waarin mensen wel anoniem zijn (zoals reviewers), waar rechten absoluut zijn: ofwel absoluut verdedigbaar (zoals free speech) of absoluut onverdedigbaar (zoals het recht om je goede naam niet onterecht beschadigd te krijgen), en waar wetten geen grip op hebben
                Zolang de eerste wereld niet het bestaan en het karakter van de tweede wereld accepteert, zullen mensen op de interface tussen die werelden met botsingen te maken blijven hebben.

                Ik voel zelf wel wat voor “free speech fundamentalisme”: accepteer een absolute vorm van “free speech”, zonder uitzonderingen. Natuurlijk leidt dat helemaal niet tot een ideale wereld; we weten allemaal hoe het internet er uit ziet. Het zorgt er wel voor dat onze juridische verhoudingen op het internet een stuk eenvoudiger en werkbaarder worden. En hoe we dan om moeten gaan met zaken als smaad, bedreigingen, aanzetten tot geweld en ergere zaken? Een opgeslagen uiting is een vorm van geschiedenis; verwijderen is een vorm van geschiedvervalsing en censuur. Erken gewoon dat een uiting is gedaan; probeer die niet te verwijderen of ongedaan te maken, maar zorg ervoor dat ‘ie in de toekomst in de juiste context geplaatst wordt. Soms zegt een review meer over de reviewer dan over de gereviewde, en het is in het belang van alle goedbedoelende partijen dat de waarheid daarover boven tafel komt.

                1. De hele reden dat dit nieuws is, is natuurlijk dat dit een zeer extreme uitzondering is. Je kunt geen beleid baseren op bizarre uitzonderingen, als je daarmee de normale gang van zaken compleet onmogelijk maakt.

                  Je free speech-constructie zie ik ergens wel, maar ik zet er tegenover dat mensen écht pijn en last kunnen hebben van smadelijke of onware uitingen. Niet alleen bedrijven maar ook particulieren: denk aan gestolen naaktfoto’s, lasterverhalen over dat ze hun kinderen mishandelen, je kunt vast nog meer bedenken. Dat allemaal laten staan betekent dat je grote hoeveelheden leed toestaat, zelfs nadat we met z’n allen hebben gekeken en gezegd, dit kan écht niet. Wat heeft dat nog met vrijheid van meningsuiting te maken? Wat valt er te ‘erkennen’ aan een compleet uit de duim gezogen bericht dat jij een peuter doodgeschopt hebt?

                  1. Je kunt geen beleid baseren op bizarre uitzonderingen, als je daarmee de normale gang van zaken compleet onmogelijk maakt.

                    Als de loophole effectief is, dan hoeft het niet een uitzondering te blijven. Mensen ontdekken de loophole, en gaan ‘m gebruiken. Daarom zijn uitzonderingen belangrijk; soms zelfs allesbepalend. Criminaliteit is een uitzondering, maar het zou een slecht idee zijn om daarom maar het strafrecht af te schaffen.

                    Wat valt er te ‘erkennen’ aan een compleet uit de duim gezogen bericht dat jij een peuter doodgeschopt hebt?

                    Erkennen dat jij dat verhaal op het internet hebt gezet, en stellen dat jij dat compleet uit je duim hebt gezogen.

                      1. Dat blijft pijnlijk. Ik denk dat het dan in de praktijk toch meer een soort “damage control” wordt. Het is gebeurd, de schade is geleden, en je probeert verdere gevolgen zo veel mogelijk te beperken. Het instrument van censuur heb je dan misschien niet (misschien had je dat toch al niet), maar je kunt misschien wel proberen er voor te zorgen dat mensen jouw kant van het verhaal minstens zo makkelijk vinden als het verhaal van de lasteraar.

                        Het pijnlijkste is denk ik dat gevolg-schade iets zegt over de mensen om je heen. Als je merkt dat mensen de ongefundeerde ideeën van een lasteraar serieus nemen; dat mensen te lui zijn om dingen te verifiëren; dat mensen sensatie interessanter vinden dan jouw gevoelens. Dat gaat veel verder dan die ene lasteraar. Je leert hoeveel mensen echt om je geven, en dat kan confronterend zijn.

                  2. De hele reden dat dit nieuws is, is natuurlijk dat dit een zeer extreme uitzondering is.

                    Dit specifieke voorbeeld is een zeer extreme uitzondering, maar dat zijn specifieke voorbeelden altijd.

                    De site chillingeffects.org (tegenwoordig: Lumen) is ooit opgezet omdat meer dan 30% van de DMCA take-down requests vals waren. Die site wordt met een blanco cheque van Google onderhouden, wat al aangeeft hoe extreem veel last Google heeft van dit soort praktijken.

    1. Ik zou in het vonnis laten vastleggen dat Henkiepenkie123 helaas de inlog gegevens is kwijtgeraakt, of dat het account gestolen is. Dan kan Henkiepenkie123 die in een opwelling geschreven recensie dus niet meer zelf verwijderen en is de hulp van de reviewsite nodig.

      1. Het probleem is alleen dat, in Nederland, de rechter geen partij gaat veroordelen die geen procespartij is. Je kunt met dat vonnis dus altijd verzoeken om de medewerking, maar het afdwingen kan alleen als je de website eigenaar zelf voor de rechtbank sleept (Geen letterlijke variant van slepen).

    2. In hoeverre is het van belang wie smaadt heeft gepleegd, als de rechter heeft vastgesteld dat het smaad is? (Rechter moet zo’n uitspraak natuurlijk nooit alleen doen op basis van feit dat een verdachte bekend)

      1. De rechter kan vaststellen dat het mogelijk smaad is… Het kan zijn dat de auteur een ware gebeurtenis beschrijft, waarmee de review terecht is.

        Ik het geval dat de echte auteur niet gedagvaard wordt of niet komt opdagen kan de rechter alleen uitgaan van de verklaring van de andere partij.

        1. Laten we eens onderscheid maken tussen de verschillende vormen van “smaad” over een restaurant door henkie123:

          1. Algemene “belediging”. Bijvoorbeeld: “de hygiene in de keuken is beroerd”. Daar kun je je als bedrijf moeilijk tegen verweren en het is misschien wel goed als een dergelijke review zou moeten worden verwijderd t.g.v. de uitspraak van de rechter. En dat impliceert dan wellicht zelfs dat ook soortgelijke berichten door anderen moeten worden verwijderd.

          2. Specifieke “belediging”. Bijvoorbeeld: “ik ben 3 keer gaan eten en 3 keer was het eten te koud en veel te vet. Bovendien zagen we een keer een muis uit de keuken komen”. T.g.v. een uitspraak van de rechter voelt de site zich dan wellicht verplicht deze reactie van henkie123 te verwijderen. Maar de echte henkie kan dan vervolgens een nieuwe reactie plaatsen (desnoods als henkie1234) en er aan toe voegen hoe/onder welke omstandigheden zijn vorige reactie is verwijderd. Dat lijkt me uiteindelijk nog erger voor het restaurant en dus een nogal riskante strategie..

    1. Ik ken de details van de Amerikaanse wetgeving op dit punt niet, maar volgens mij mag een rechter daar alleen een schikking weigeren te bekrachtigen als die duidelijk onredelijk of in strijd met de wet is. (Het gaat om civiel recht, dus en gevangenisstraf kan nooit opgelegd worden.)

      Het probleem voor de katvanger is dat hij meineed pleegt; dat kan uitmonden in een strafzaak en gevangenisstraf. Een civiele rechter in de VS mag wel van het vermoeden van meineed aangifte (laten) doen en zo een strafrechtelijk onderzoek laten starten.

      Als ik het Ars Technica artikel lees vermoed ik dat de aangeklaagde verstek laat gaan (niet reageert) waarmee de aanklager bijna automatisch krijgt waarom hij gevraagd heeft.

  3. Ik vraag me af of dit in Nederland eigenlijk wel een issue zou kunnen zijn. Als je bijvoorbeeld kijkt (Google even, ik noem geen namen…) naar een grote Nederlandse website om bouwklussen uit te besteden, dan zijn de negatieve recensies daar nauwelijks te vinden. De reden is, dat geeft de website zelf toe, dat als een bouwbedrijf even belt (eventueel door de advocaat) dat ze stappen zullen gaan ondernemen tegen de website als de negatieve recensie blijft staan, die recensie direct wordt verwijderd. Volgens de website zelf “omdat ze geen partij willen kiezen”. Dat zal bij meer websites zo gaan.

      1. Ze zetten het uiteraard niet pontificaal op hun website, maar diverse particulieren die in een klachtenprocedure verzeilt zijn geraakt bij die website kregen dit allemaal zo te horen na wat doorvragen.

        En Arnoud zit uiteraard niet te wachten op boze telefoontjes/brieven/etc.

  4. Deze zaak is aanhangig gemaakt door een reviewsite, die signalen kreeg dat negatieve reviews zomaar uit de zoekmachines verschenen, en van de oorspronkelijke reviewer te horen kregen dat zij daar niets mee van doen hadden. Techdirt heeft er een heel aantal artikeltjes aan gewijd met de nodige details. Waarschijnlijk zullen de betrokken advocaten hier binnenkort een stevige rekening voor krijgen, wegens het onrechtmatig verstoren van de business van de reviewsite.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.