Mag je je smartphone uitzetten na het werk?

In Frankrijk krijgen werknemers per 1 januari het wettelijk recht om hun smartphone buiten werktijd uit te zetten, meldde Nu.nl onlangs. Bedrijven met meer dan vijftig werknemers worden wettelijk verplicht hun werknemers te zeggen wanneer ze hun telefoon kunnen uitzetten. Het doel van deze maatregel is de bereikbaarheidscultuur te doorbreken en te zorgen dat werknemers zich niet verplicht voelen te werken als dat eigenlijk Hoe zit dat bij ons?

De Arbeidstijdenwet (Atw) stelt de absolute ondergrenzen (zoals maximaal 12 uur per dag en 60 uur per week werken). Daarbinnen mag de werkgever zelf bepalen hoe de werktijden worden ingevuld. Dat kan met harde regels (8:30 zit je op je plek en 17:00 mag je weer weg) maar dat is niet verplicht. Je kunt dus binnen de redelijkheid dit samen uitzoeken of de werknemer zelf laten kiezen wanneer hij verschijnt en verdwijnt.

In steeds meer beroepen (zeker in de ICT) is het niet gebruikelijk dat met harde werkuren wordt gewerkt. Hoewel er vaak wel streeftijden worden genoemd, is de werknemer in de praktijk vaak best vrij in hoe hij zijn tijden wil invullen. Die praktijk wordt dan wet: als het normaal is dat je tussendoor even privézaken regelt of af en toe eerder weggaat voor een eigen afspraak, dan is dat kennelijk hoe partijen het willen en dan is dat dus de afspraak.

Dat geldt ook voor werken buiten de 8 uren die in het contract staan. Als het normaal is dat je ’s avonds of op een vrije dag nog even je mail checkt, dan is dat deel van je werk. Daarvan kun je dus niet ineens eenzijdig zeggen, ik ben om 17 uur afgewerkt en tot maandag weer. Wijzigen van hoe het werk wordt uitgevoerd, is iets dat in ieder geval in onderling overleg moet worden afgestemd.

Werknemer en werkgever moeten zich ‘goed’ (redelijk en constructief) naar elkaar opstellen. Het lijkt me dat een goed werkgever er weinig moeite mee zou moeten hebben als een werknemer zegt, het is nu avond maar morgen ben je de eerste. Maar ik snap dat dat niet in alle bedrijfsculturen er zo 1-2-3 even door is. Een wetswijziging kan dan een (hoewel grof) middel zijn om dit af te dwingen.

Hoe werkt (haha) dat bij jullie? Wat gebeurt er als je een mail van je manager niet beantwoordt in dezelfde avond of weekend/vrije dag?

Arnoud

21 reacties

  1. Tjah, dat is bij mij voor iedere klus (werk in detachering) weer anders. Bij mijn huidige opdracht heb ik niet eens toegang tot mijn mail vanaf mijn telefoon (of zelfs webmail). Thuiswerken is hier ook geen optie. Bij mijn vorige opdracht werd ik ’s avonds inderdaad wel eens (misschien eens in de maand) gebeld door een leidinggevende of collega om iets op te pakken met wat spoed, omdat er wat medewerkers in Zuid-Amerika de nodige problemen hadden. Ik heb ook voor een kleine outsourcing club gewerkt (max 6 man), waarbij ik degene was met de meeste technische kennis, kunde en ervaring, toen werd ik wekelijks wel gebeld voor vragen buiten de reguliere kantoortijden of op vakantie. De laatste situatie was soms vervelend, maar ik wist dat dit zou gaan gebeuren toen ik bij die klus kwam werken.

    Mijn ervaring is tot nu toe dat je eigen flexibiliteit erg wordt gewaardeerd door de leidinggevenden, waardoor je wat meer credits opbouwt en je dus ook makkelijker een keer verlof kunt opnemen of wat eerder weg kunt gaan als dat nodig blijkt te zijn.

  2. Als het normaal is dat je ’s avonds of op een vrije dag nog even je mail checkt, dan is dat deel van je werk.

    Is dat niet een beetje kort door de bocht ? Het komt een beetje over alsof daar geen compensatie tegenover hoeft te komen (in tijd of geld). Als het al normaal wordt dat er buiten de overeengekomen arbeidsduur gewerkt wordt dan loop je toch tegen het rechtsvermoeden van arbeidsomvang aan (BW 7:610b)? (De Atw lijken mij overigens geen onder- maar bovengrenzen en er mist een stukje zin in de eerste paragraaf “als dat eigenlijk ….”)

    1. Als het gebruikelijk is dat je dat doet zonder compensatie, dan is dat deel van de overeenkomst lijkt me. De overeenkomst wordt immers aangevuld door de gewoonte (art. 6:248 lid 1 BW). Waarom zou dat móeten betekenen dat er toch betaald moet worden? Kunnen partijen niet overeenkomen dat er onbetaald overgewerkt wordt?

      1. Precies! Daarnaast kan het ook zo zijn dat je op een andere manier gecompenseerd wordt. Bijv. dat je werkgever aan het einde van het jaar zegt “nou, je hebt je dit jaar extra ingezet voor ons bedrijf door ook buiten de werktijden nog mensen te woord te staan en dat waarderen we zeer, dus je krijgt van ons een kerstbonus [of: extra verlofdagen o.i.d.]”.

      2. Wanneer wordt het ‘gebruikelijk’ ?

        Ik word nu ineens bang om buiten werktijden mails te beantwoorden, omdat het dan zomaar ‘gebruikelijk’ kan worden, en het van me verwacht wordt (wat ik pertinent niet wil hebben).

          1. Nee, partijen kunnen niet overeenkomen dat arbeid onbetaald verricht wordt. Een van de kenmerkende element van een arbeidsovereenkomst is dat er betaald wordt voor de arbeid. De vraag is meer of het overwerk al bij het salaris zit inbegrepen.

            Ik ben van mening dat de meeste werknemers er bij aanvang van de arbeidsovereenkomst vanuit mogen gaan dat het salaris is afgestemd op de afgesproken uren. Hierop zijn uiteraard uitzonderingen mogelijk zoals mensen met een leidinggevende functies. Zij zijn verantwoordelijk voor het reilen en zijlen van de onderneming of deel daarvan en moeten daarom aannemen dat het urenregiem niet erg strikt is en van tijd tot tijd extra inzet mag worden verwacht en dat dus in het salarisonderhandelingen is meegenomen.

            Het maakt dus uit hoe hoog je zit in de organisatie en wat je salaris is.

            1. Eens, goede nuance. Maar waarom beperken tot de leidinggevende functies? Volgens mij zijn er ook genoeg uitvoerende functies waarbij je kunt zeggen, het salaris is een vergoeding voor je werk en het aantal uren is daarbij ondergeschikt. Een systeembeheerder bijvoorbeeld, die is niet leidinggevend maar je mag wel verwachten dat die flexibiliteit toont in wanneer hij beschikbaar is voor werk.

              1. Vanwege HR 2 april 1993, NJ 1993, 612. Dat van een systeembeheerder enige flexibiliteit mag worden verwachten, met name in noodsituaties, betekent niet automatisch dat hij daarvoor niet een (extra) vergoeding hoeft te ontvangen. In de praktijk wordt in de overeenkomst aangegeven dat overwerk bij de functie hoort. Maar zelfs dan kan het zo zijn dat de medewerker over een deel toch een extra vergoeding moet ontvangen (Hof’s Hertogenbosch 12 juni 2012, JAR 2012/186).

            2. Bij mijn voorgaande werkgever was het vrij duidelijk. Tot een bepaalde functie een tijd voor tijd regeling of betaald overwerk. Bij promotie uit die functie een flinke hoeveelheid salaris erbij (meer dan bij eerdere stappen) en extra vakantiedagen, maar geen TVT en betaald overwerk meer.

              En in het verlengde van Olav van Gerven, ik ben blij dat ik die laatste functie niet meer heb. Ik heb sindsdien (nu drie jaar terug) geen migraine aanval meer gehad. Daarvoor had ik die bijna maandelijks met tussenduur ook nog flinke hoofdpijn, maar net geen migraine dagen… Ibupfrofen kocht ik in grootverpakking! Ik heb nu financieel wat ingeleverd, maar heb zoveel gewonnen in gezondheid.

  3. Ik zie voornamelijk directe collega’s die elkaar bellen/mailen tijdens afwezigheid. Voornamelijk gevallen waarin de parate kennis van iemand nodig is. 1 minuut iemand te woord staan kan die persoon soms een uur zoeken in de documentatie besparen. Het is niet verplicht om je collega te helpen in zo’n geval, maar vroeger of later ben jij degene die zijn kennis nodig heeft.

    Leidinggevende die werknemer bellen gebeurt eigenlijk alleen tijdens zeldzame noodgevallen. Opnieuw, het is niet verplicht. En er staan geen officiële sancties op. Maar een dergelijke mentaliteit is niet bevorderlijk voor je toekomst.

  4. Ik kan, als programmeur, bij mijn huidige werkgever niet vanaf thuis werken. Een klein deel (support) kan dat wel. Ik kan bij mijn (web)mail. En ook wel iets meer, maar dat kost enige moeite. Ik hoef dat echter ook niet. Want vervolgens kan ik toch weinig. Dus buiten werk lees ik mijn werkmail eigenlijk niet. Misschien in extreme weersituaties.

    Een hele enkele keer (<1/jaar) wordt ik op mijn privénummer gebeld met de vraag of ik wat eerder op het werk kan komen. Verplicht is het dan nog niet; maar wel zo vriendelijk natuurlijk.

  5. Bij de meeste bedrijven waar ik gewerkt heb kon ik niet vanaf huis werken; mail lezen was soms wel mogelijk, maar er werd van mij niet verwacht dat ik dat buiten werktijd ook bijhield. Heel incidenteel ook wel eens “telefonische bereikbaarheidsdienst” gehad…

    Maar de tijd dat ik ZZP-er was, was ik dat 168 uur/week. Ik werkte vanuit huis met een bedrijf in de VS en het was toen niet ongebruikelijk om ’s avonds nog een uur aan de telefoon te zitten. Maar dat compenseerde ik dan met uren overdag.

  6. Intussen is het bijna tien jaar geleden dat mijn huisarts mij voorstelde mijn begravenis te regelen. “Nu kan je het nog zelf doen, als je zo doorgaat niet meer…” waren zijn duidelijke woorden. Dus leerde ik mijn mobiel uit te zetten, leerde mijn werk E-Mails niet meer ’s avonds en in het weekend of tijdens mijn vakantie te lezen. Het was een proces, duurde ongeveer een jaar en toen begreep ik het. Hoe duidelijker ik naar mijn omgeving (Werkgever, ouders, anderen) communiceerde, dat ik slechts 20 uur per week betaald word en dus niet van plan was nog langer 60 uur te werken, hoe eenvoudiger het werd. Mensen toonden begrip en die paar die er een probleem mee hadden (of hebben) hebben gewoon pech. Het resultaat: Ik ben veel relaxter, heb meer tijd voor mijn familie gehad en kan ook in conflictsituaties rustig blijven. Terugblikkend: Ik had het al veel eerde moeten doen, maar ja, wat was ik trots op het feit dat ik altijd nodig was. Dat er niets zonder mij gedaan kon worden, dat men altijd mijn raad wilde hebben. Wat ik nu zie is een ander beeld. Ik was gewoon de domkop die altijd bereikbaar was, wel zo gemakkelijk voor die, die geen zin hadden een probleem op te lossen. En wat het werk aangaat: Ach ik ben veel productiever geworden, kan me beter concentreren en doe mijn werk met meer plezier.

    1. Heel mooi, Olav! Bij mij kwam het besef gelukkig ruim voordat ik een groot probleem had. Ik las oude mails van vier jaar eerder terug, en ik zag dat ik vrije dagen had uitgesteld, prive-afspraken had afgezegd, en onbetaald (en ongevraagd) veel uren had overgewerkt, omdat ik blijkbaar het gevoel had dat het project heel belangrijk was. En toen, vier jaar later, kon ik me het project nauwelijks herinneren, maar ik had wel spijt van de dingen die ik voor het project had uitgesteld. Ik ben toen gestopt met structureel meer uren maken dan in mijn contract staat. Planningsproblemen los ik nu niet meer op door langer te werken, maar door op tijd te communiceren dat planningen niet haalbaar zijn. En sindsdien ben ik ook een stuk productiever en heb meer plezier in mijn werk (en in de rest van mijn leven!).

      Als ik buiten werktijden gebeld wordt, dan kies ik zelf of ik opneem of niet. Als ik niet opneem, kijk ik meestal even later toch in mijn mail. Vaak heb ik dan een mail met een vraag die totaal niet urgent is, maar die mij ruim een half uur zou hebben gekost per telefoon. Dan weet ik dat als deze persoon in het vervolg in de avonduren belt, ik niet op ga nemen. Maar van sommige collega’s weet ik dat ze alleen bellen als het een kort gesprek is dat veel tijd kan voorkomen, en dan neem ik wel op. Ik kan deze methode aanbevelen!

  7. Als het normaal is dat je ’s avonds of op een vrije dag nog even je mail checkt, dan is dat deel van je werk. Daarvan kun je dus niet ineens eenzijdig zeggen, ik ben om 17 uur afgewerkt en tot maandag weer.

    Ik werk in de ICT maar ik ga dat echt nooit ‘normaal’ vinden. Als ik al eens gebeld wordt in mijn vrije tijd vanwege bijvoorbeeld en urgent probleem dan compenseer ik dat of schrijf het als overwerk maar is ook de kans reeel dat ik geheel niet opneem. Het is gewoon onzin dat je als ICT’er altijd maar bereikbaar moet zijn. Doe dan gewoon een echte standbye regeling of een oproep regeling waartegenover ook passende compensatie staat zoals ook bij andere beroepsgroepen normaal is voor werk buiten reguliere uren.

    1. Ik ben het hier helemaal mee eens.

      In het bedrijf waar ik werk is de discussie gaande: leveren we 24×7 support of niet. Gelukkig is het zelden nodig, maar als het eens mis gaat, dan zijn de meeste medewerkers bereid om ook buiten kantoortijden hun beste beentje voor te zetten. Dat betekent echter niet dat ik als leidinggevende mag verwachten dat iemand zijn telefoon opneemt buiten kantooruren. Dit is simpelweg het verschil tussen “best effort” en een SLA. Als je voor het laatste kiest, dan moet je dat ook echt doen.

      In onze contracten staat dat overwerk “verlangt kan worden”, maar als dat structureel is, dient dat ingeregeld te worden, met stand-by dienst, en dient er compensatie tegenover te staan. Tijd-voor-tijd, of overwerk, vergoeding voor monitoring dienst (dat hebben we nu ook tussen kerst en oudjaar, 2 uur per dag tegen 150% om in de gaten te houden dat er geen alarmen zijn).

  8. Bij mijn huidige baan waken we hier voor. We willen absoluut niet de situatie dat mensen het gevoel hebben buiten werktijd dingen te moeten doen.

    Tegelijkertijd maakt het ook niet heel erg uit wanneer je nou precies wil werken, het team is toch over de hele wereld verspreid dus alles moet toch asynchroon gecommuniceerd worden.

    Die twee dingen combineren wel lastig, vandaar dus dat we er wel goed voor blijven opletten.

    Zelf vind ik het niet zo’n probleem om af en toe, wanneer ik persoonlijk niet specifiek iets wil doen, buiten werktijd iets op te pakken. Maar ik vind het dan wel netjes als een werkgever er geen probleem van maakt als ik een keer overdag iets voor prive moet regelen.

    Ik snap dat dat niet bij elke baan zo is, maar goed ik ben dan ook niet in elke baan geinteresseerd.

    1. Mijn werkgever stuurde er zelfs op. OA door alles per telefoon te doen en niets vast te leggen maar wel heel erg op het gemoed te spelen. OA omdat ik op een gegeven moment alles per mail bevestigde had ik bij de rechter nog ea te vertellen en heeft mij dat nog wat opgeleverd. Maar liegen dat ze doen…. en omdat je het tegendeel niet kan bewijzen lig je er gewoon uit. gewoon verzonnen leugens in aangetekende berichten worden door de rechter geaccepteerd als je het tegendeel niet kan bewijzen. Zelfs niet in twijfel getrokken.

      BTW naar de rechter gaan is/was een hobby van deze werkgever. Is in de krant en op tv geweest dat hij buitenlandse werknemers als slaaf behandelde. Diverse waarschuwingen van de beleggings-waakhond over zijn aandelen enz. Dat is daar trend. oud collegae zullen dit zonder meer herkennen. En tijdens maandelijkse de maandelijkse verplicht c.q. vrijwillige vergaderingen, uiteraard in je vrije tijd. zijn ze daar nog trots op ook, zelfs klagen dat een feestdag niet in het weekend valt… Suggestief wedstrijdje welke regio de minste zieken heeft, enz, enz.

      1. Toen een werkgever van mij af wilde kreeg ik – out of the blue – een slechte beoordeling van de hoogst leidinggevende in het feedbacksysteem. Dit terwijl iedereen waarmee en waarvoor ik dat jaar gewerkt had in de feedback aangaf dat ik uitstekend werk geleverd had. Het beoordeling gesprek wat volgde heb ik dat aangekaart en gaven ze dat – mondeling – toe.

        In het verslag van het beoordelingsgesprek stond hierover uiteraard niets en ze weigerden het erin te zetten. Ik had dit echter per e-mail aangekaart bij twee leidinggevenden en in één reactie gaven ze toe dat dit besproken was en dat ik inderdaad alleen positieve feedback had over op werk, maar dat ze het niet gingen opnemen want het was niet relevant voor de uiteindelijke beoordeling. Deze e-mail was beveiligd en kon ik niet doorsturen, printen en zelfs printscreen gaf alleen een zwart vlak. Ik heb toen maar even een foto van het beeldscherm gemaakt… De feedback kon ik wel uitprinten, dus dat heb ik gedaan.

        Toen ze niet veel later bij me kwamen dat ze me een aanbod gingen doen om me weg te krijgen, kon ik toevallig niet meer in het feedback systeem.

        Die foto en de printjes maakte de onderhandelingen voor mij wel een stuk makkelijker.

        P.S. Ik mag contractueel niets negatiefs over het bedrijf zeggen, vandaar dat ik anoniem reageer. Ik zou mensen graag voor dit bedrijf willen waarschuwen, maar dat kost mij te veel geld. S.V.P. dus niet vragen naar welk bedrijf, dat heeft geen zin.

        P.P.S. Eén van de redenen die ze gaven voor hun beoordeling was dat ik vakantie had genomen tijdens een belangrijke opdracht en niet beschikbaar noch bereikbaar was. Er was geen enkele waardering voor het feit dat die vakantie al een keer verplaatst was vanwege een eerdere opdracht. En dat de nieuwe vakantiedatum bekend was voor de nieuwe opdracht werd aanvaard.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.