Overnemen van een disclaimer als auteursrechtinbreuk

Kan het overnemen van een “free disclaimer” inbreuk op het auteursrecht van de disclaimermaker zijn? Een recent vonnis stelt die kwestie weer ter discussie (via Menno Weij). Kort gezegd: ja dat is inbreuk, maar de wijze van presenteren maakt dat de schadeclaim fors omlaag gaat.

De disclaimer in kwestie werd overgenomen van www.freedisclaimer.eu. Het is een nogal lange tekst die er erg juridisch uitziet, dus als je dan als ondernemer op zoek bent naar een mooie afschriktekst dan zou je die wellicht willen overnemen. Maar dat mag dus alleen als je de gebruiksvoorwaarden in acht neemt, anders krijg je van de advocaat achter die site een stevige factuur: € 693,67 en enige tijd later € 962,00. Een bedrag waar zelfs menig claimend fotograaf even van opkijkt.

De rechter begint met constateren dat er auteursrecht zit op de disclaimer, want “de gebruikte woorden en opmaak van (de tekst van) de disclaimer is het gevolg van creatieve keuzes.” Dat vind ik wat erg makkelijk, maar goed er is geen verweer tegen gevoerd.

En tsja, als er auteursrecht zit op een tekst dan mag je die niet zomaar overnemen. Ook niet als er geen keiharde knipperende “Auteursrechtelijk beschermd materiaal”-tekst bij staat. Maar hier doet zich wat merkwaardigs voor: de site héét “Free disclaimer”. En de gebruiksvoorwaarden waren niet bepaald eenvoudig te vinden, dus dan wordt het wel een beetje onredelijk om zomaar claims te leggen:

Onder de nadere informatie is de zin (inclusief hyperlink) “Klik hier als u deze disclaimer op uw website wilt gebruiken.” opgenomen. Pas bij het doorklikken op “hier” komt de website van [eiser] in beeld, waar de gebruiksvoorwaarden staan vermeld. De kantonrechter overweegt dat het meer voor de hand ligt dat, als er gebruiksvoorwaarden zijn gekoppeld aan de disclaimer, deze ook op de site worden gepubliceerd waar de disclaimer op staat vermeld. Te meer, nu internet uitnodigt tot het overnemen van informatie, zonder daarbij in acht te nemen dat deze informatie auteursrechtelijk beschermd kan zijn, en nu het webadres van de website impliceert dat de disclaimer zonder nadere voorwaarden mag worden gebruikt. Door deze wijze van publiceren van de disclaimer, en dan met name gelet op het gebruikte webadres en het ontbreken van de gebruiksvoorwaarden op de hoofdsite, wordt er een grote kans op onbedoeld, dan wel onbewust, schadeplichtig gebruik gecreëerd.

Gezien deze situatie vindt de rechter het niet redelijk om de geëiste schadeclaim en advocaatkosten toe te wijzen. Hij beperkt het vonnis dan ook tot 148 euro aan kosten die zijn gemaakt na de eerste ontvangen sommatie, omdat de wederpartij toen niet direct de disclaimer had verwijderd.

Ik blijf het een rare zaak vinden. Disclaimers hebben juridisch geen waarde, dus waarom zou je ze überhaupt aanraden om te gebruiken? En dan ook nog eens geld vragen voor de overname, tegen een bedrag dat geen reële schade vertegenwoordigt. Hoezo mag een eisende advocaat zomaar zijn uurtarief als schade opvoeren, om eens wat te noemen.

Arnoud

13 reacties

  1. Ik heb wel eens als tegen-argument tegen het auteursrecht gehoord dat juist in beroepen waar werken geen bescherming hebben, en vrij mogen worden gekopieerd, er een enorme creativiteit is. Een voorbeeld is de mode: kleding-ontwerpen, of in ieder geval de algemene stijl van kleding-ontwerpen, worden in razend tempo gekopieerd. De enige manier om je als trendsetter te onderscheiden is door continu je stijl te veranderen.

    Een ander voorbeeld zouden advocaten zijn. Advocaten kunnen creatief zijn in het bedenken van krachtige argumenten om hun zaken te winnen, maar ze zijn ook vrij om elkaars argumenten te kopiëren. Goede advocaten kunnen zich onderscheiden door goed te weten welke argumenten ze moeten kopiëren, en met het zelf ontwikkelen van nieuwe argumenten. En ondanks het ontbreken van auteursrechtelijke bescherming hebben veel advocaten best een aardig salaris.

    Het idee dat je juridische teksten niet zou mogen overnemen vanwege auteursrechten vind ik een zorgelijke ontwikkeling. Het is iets waar het auteursrecht-denken terrein dreigt te winnen op een situatie die zonder auteursrechten heel goed functioneert.

  2. Dit klinkt ook meer als een doelbewuste poging tot ‘entrapment’ om schadevergoedingen af te kunnen troggelen van onwetende ondernemers die geen kwaad in de zin hebben. Tja, had je maar op de link moeten klikken om de algemene voorwaarden te lezen toch?

  3. In 2013 kwam een andere rechter tot een compleet ander vonnis.

    De uitkomst van deze nieuwe procedure is teleurstellend. De eisende partij heeft e-mails en brieven gestuurd om de inbreuk te laten stoppen. Uiteindelijk is de inbreuk pas na telefonisch contact gestaakt. Of de brieven nou zijn ontvangen of niet, de eisende partij heeft daaraan tijd besteed. De eisende partij – die alleen een vergoeding voor zijn tijd vorderde – kon de inbreukmaker niet tot betaling bewegen, en kon daarom niet anders dan een zaak beginnen om zijn schade vergoed te krijgen. Wat hij van de rechter kreeg toegewezen dekte niet eens de griffierechten. De eisende partij is er zowel financieel als qua tijd bij ingeschoten door te procederen.

    1. Ik heb de website eens bekeken. Het lijkt erop dat de auteur deze tekst geschreven heeft ter publicatie op die website, en toestaat dat anderen daar naartoe linken (“ik heb geen eigen disclaimer, maar op deze andere site buiten mijn controle staat er eentje en die geldt”). Zoals de rechter en Arnoud ook al aangaven, is het niet zo duidelijk dat overnemen zonder bronvermelding niet mag.

      Er bekruipt mij het gevoel dat dit geen ongelukje is, en dat de auteur geregeld googelt op zijn eigen tekst om aanmaningen te kunnen sturen, waarbij hij hoopt een zakcentje te verdienen. Zo niet, dan zou je verwachten dat er explicieter staat dat deze tekst niet zonder bronvermelding overgenomen mag worden, zeker nadat de rechter mee ging in dat de naam van de website suggereerde dat dit toegestaan was.

      Ik denk dat de auteur leering moet nemen van dit vonnis, dat men zich in grijs gebied begeeft door op deze manier zaken te doen.

      1. Ik vind er persoonlijk niets grijs aan. De site heet ‘free disclaimer’ als je er dan toch geld voor vraagt, dan is dat misleiding.

        Ik zou het niet meer dan logisch vinden als deze jurist gedwongen wordt om het expliciete! aanbod verwerkt in zijn site naam gestand te doen. Met andere woorden het is klinklare onzin dat er uberhaupt geld betaald is en de auteur zou verboden moeten worden om weghalen te eisen. Hij biedt het duidelijk gratis aan en dat aanbod is aangenomen.

        Alleen op die manier kan je voorkomen dat dit soort figuren auteursrecht misbruiken voor wat extra inkomsten.

        1. Free Record Shop: je mocht de platen gratis meenemen? Neen! De naam sloeg erop dat de eerste winkel niet was aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Grammofoonplaten Detailhandelaren.

          Free software, je mag er dus geen geld voor vragen? Driewerf neen! De naam slaat op de vier vrijheden die je als gebruiker van free software geniet, maar de distributeur mag zeker geld vragen voor zijn dienst.

          Free betekent niet alleen ‘gratis’ in het Engels, maar ook ‘vrij’. De naam is zeker verwarrend (de vrijesoftwarejongens moeten voortdurend ter verduidelijking ‘free as in liberty’ zeggen), maar daarmee nog niet misleidend.

          Ter aanvulling: het is ook niet misbruik maken van het auteursrecht. Het is gebruik maken. Dat het gebruik maken van het auteursrecht tot misstanden leidt, komt, omdat het auteursrecht een misbaksel is.

          1. Ik ken er nog wel één hoor: Vrije Universiteit Amsterdam.

            Maar ik vind je Free Software voorbeeld het mooist, omdat je daar jezelf tegenspreekt. Je mag geld vragen voor de distributie van Free Software, maar als ik het gratis kan downloaden is één van de 4 vrijheden nu juist dat ik het vrij mag gebruiken. Je betaald dan voor de distributie, niet voor de software. Als je de software op andere wijze gratis krijgt, dan hoef je deze distributeur niet te betalen.

            En laat in dit geval de auteur nu net geld vragen voor het gebruik van het ‘product’ en niet voor de distributie via zijn website.

            En dan zijn er nog de massas die niet bekend zijn met Free Software en die zien daar gratis staan. Dit is niet nieuw, het gebeurt regelmatig. Jaren terug al met de CDs met ‘gratis’ afbeeldingen voor je documenten. Getty met Royalty Free en de vele slachtoffers. De praktijk wijst uit dat de massas free vertalen met gratis, zelfs in de VS en VK.

            Het aanbieden onder de term ‘free’ wetende hoe veel mensen dat lezen en wetende dat nog intentie, nog onwetendheid een excuus is onder het auteursrecht is en je dus een schade vergoeding zal krijgen is misleiden. Je kan heel makkelijk de term free vermijden en boven aan je pagina zetten ‘koop nu deze disclaimer’ denk je echt dat het toeval is dat een ICT ADVOCAAT dat niet doet? Juist zo iemand weet precies hoe het in de praktijk werkt. En als het dan nog geen misleiding vindt dan is het op zijn minst grove nalatigheid, moeten we dat dan gaan belonen.

            Eén ding zijn we het zeker over eens, het auteursrecht is een gedrocht dat zijn doen volledig voorbij schiet.

          2. Branko, ‘Het is gebruik maken’ is ook wel een beetje kort door de bocht. Dit geval is een beetje als een lolly voor de neus van een kind bungelen, zeggen ‘daar staat een hele zak vol’ en als het kinf er dan een pakt tegen de ouders zeggen: 5 Euro graag.

            Dit is een wat gechargeerd geval, en daarom wel interessant, maar het idee dat als je een tekst geschreven wilt hebben door een professional, je daarvoor betaalt, is toch niet zo gek? Daarmee wordt het auteursrecht toch geen misbaksel?

            Er is wel wat te zeggen voor een groter bewustzijn dat je niet zomaar mag kopieren. Dat ‘Free’ is toch wel heel misleidend, maar daarom is er nog niets mis met het fundament.

            1. Als suggestie al misleiding is, dan zou elke reclamemaker voor lange tijd de gevangenis in moeten.

              “Het idee dat als je een tekst geschreven wilt hebben door een professional, je daarvoor betaalt, is toch niet zo gek?”

              Dat is geen gek idee, maar heeft ook weinig met het auteursrecht te maken. Als jij mij de opdracht geeft tegen betaling een tekst te schrijven, is dat een normale overeenkomst. Als ik vervolgens die tekst op een website zet en iedereen die hem overneemt een factuur stuur, dat is auteursrecht.

              Een bakker blijft toch ook niet tot 70 jaar na zijn dood vangen voor elk brood dat hij maakt?

    2. Er zit altijd een risico aan het naar de rechter stappen met een betwistbare vordering. Normaal gesproken krijgt een persoon die procedeert zijn eigen tijd niet vergoed; wat dat betreft is het vonnis uit 2013 uitzonderlijk en behaalt onze “auteur” een leuk financieel voordeel. Dit jaar besluit (een andere) rechter om zijn “uitlokking” minder te belonen, dat is dan pech hebben.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.