De Belastingdienst mag de foto’s die langs de snelweg zijn genomen met camera’s die zijn voorzien van automatische nummerplaatherkenning niet gebruiken, oordeelt de Hoge Raad. Dat meldde Tweakers afgelopen vrijdag. Door te datagraaien in de nummerplaatinfo vastgelegd door deze zogeheten ANPR-camera’s kon de Belastingdienst achterhalen dat een aantal zakelijke rijders een onjuiste ritregistratie had opgevoerd. De Hoge Raad acht dit in strijd met de wet: zonder aparte wettelijke regeling mag de overheid niet in databanken met persoonsgegevens grabbelen.
ANPR-camera’s zijn langs de weg aangebrachte camera’s die automatische kentekenherkenning kunnen uitvoeren. Deze worden door het Korps landelijke politiediensten opgehangen om onder meer gestolen auto’s te traceren en te kunnen vangen, of om verdachten of voortvluchtigen te kunnen achtervolgen. Dit is toegestaan onder de Wet politiegegevens, het broertje met platte pet van de Wet bescherming persoonsgegevens.
Function creep is ook de overheid niet vreemd, dus verbaast het niet dat de Belastingdienst zich al snel meldde om ook eens wat informatie over kentekens te achterhalen. Specifiek: ter verificatie van de rittenregistratie van zakelijke rijders, die immers niet meer dan 500 kilometer per jaar privé mogen rijden. Met de ANPR-registraties is na te gaan of de opgegeven privéritten kloppen, waarna bij discrepanties een naheffing kan worden opgelegd. De Belastingdienst kreeg toegang onder een convenant met de KLPD.
Dat mag alleen niet. Persoonsgegevens mogen alleen worden gebruikt voor de doelen waarvoor ze zijn verzameld, en delen met andere organisaties is al helemaal niet de bedoeling. Bij de overheid mag er iets meer, maar daar geldt een harde, duidelijke regel: dan moet in een wet zijn vastgelegd wat men gaat delen en waarom. De reden daarvoor is vrij simpel, dan kan het parlement beslissen of dit een gewenst overheidshandelen is en kan de rechter concreet toetsen of de wet wordt nageleefd.
De Hoge Raad is hier vrij snel klaar: er is geen wet die zegt dat dit mag, dus mag dit niet. Natuurlijk heeft de Belastingdienst altijd een kapstokartikel over het heffen van belasting, het controleren van aangiftes of het verkrijgen van informatie, maar een wet die raakt aan de privacy moet specifiek zijn. En dat zijn kapstokwetten per definitie niet.
Natuurlijk ziet iedereen de bui al hangen dat er dan nu snel een wetje komt om dit te regelen. Dat voelt als een makkelijke truc, maar juridisch gezien klopt het: zo ongeveer alles mág, als het maar expliciet in een wet vastligt.
Arnoud
Ik heb geen medelijden met mensen die vinden dat ze hun km-administratie moeten vervalsen zodat ze minder belasting betalen, maar de manier waarop in Nederland tegenwoordig met privacy omgegaan wordt door onze regering maakt ons ondertussen meer tot klapvee dan zelfstandige burgers. Gebruik van contant geld wordt ontmoedigd, overheidsdiensten slaan gegevens onnodig lang op onder het mom van dat het in de toekomst mogelijk misschien wel eens handig kan zijn, de spionnendiensten luisteren het liefst iedereen af voor onze veiligheid en als ze op de vingers getikt worden, verzint met een wetje om het alsnog mogelijk te maken. Niemand die zich afvraagt wat dit allemaal doet met onze privacy en het fundament van onze democratische rechtstaat. Vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering en betoging, vrijheid van verkeer en verblijf (en zo kunnen we nog even verder gaan) worden allemaal aangetast door dit soort dingen. Niet omdat ze deze direct raken, maar omdat als je weet dat als er meegeluisterd, meegekeken of gevolgd wordt je onbewust minder uitgesproken en meer geconformeerd gedrag gaat vertonen. Zelfcensuur dus. En op het moment dat mensen zich niet meer durven uitspreken of zich vrij voelen ergens naar toe te gaan, dan is er geen democratie meer. Democratie en vrijheid bestaan bij de gratie van dissonantie en weerwoord. En daarvoor heb je privacy nodig, zodat mensen zich vrij voelen om zich naar elkaar te uiten.
/einde zeepkist sessie 🙂
Dit zit mij wel hoog. Lees eens voor de grap diagonaal het WRR-rapport “Big data voor fraudebestrijding”. Je oren zullen klapperen.
Zo deelt DigID standaard IP-adressen met bijv. UWV, zodat men op basis van inlog van een persoon kan kijken of er bijv. uit het buitenland wordt ingelogd, wat dan weer een signaal voor fraude is in een model. Nog mooier is dat soms wordt geregistreerd wát je vraagt, zodat bij vragen met hoog frauderisico, het stellen van een vraag (“Hoe doe ik het goed”) een signaal voor fraude is.
Je zou hopen dat de AP hier de rechten van de burger bewaakt. Maar blijkbaar heb je de Hoge Raad nodig om compliance bij de overheid met de eigen wetgeving af te dwingen.
Pssst, het heet inmiddels Landelijke Eenheid. KLPD bestaat al even niet meer.
Vraag die overblijft: Als er op 1-4-2017 een wet wordt aangenomen die dit wettelijk regelt, mag de belastingdienst dan met terugwerkende kracht alsnog de beelden gebruiken? Of geldt het dan voor de gegevens die per die datum gemaakt worden?
Een algemeen rechtsbeginsel is dat wetten niet met terugwerkende kracht mogen worden ingevoerd. Dat is echter geen keiharde regel, het hangt af van wat de impact is op de burger. Hier zou de overheid zomaar kunnen zeggen, het raakt alleen mensen die in overtreding zijn en daarvan is de privacy niet veel waard.
Dat lijkt me geen goede redenering. Het gaat om de privacy van alle goedwillende burgers die niet misbruik maken van belastingaftrek.
Ik zou heel graag willen weten of dit ook mijn privacy raakt… Ik heb een tweedehands auto die van een leasemaatschappij komt. Zijn mijn ritten dan ook geregistreerd als de oude bestuurder vrijstelling aangevraagd had?
APNR camera’s registreren per definitie iedere verkeerdbeweging, dus ook die van jou.
Met de introductie van de ANPR cameras hebben ze (ik geloof in artikel 126jj) een maximum bewaartijd opgenomen, van 4 weken (wordt natuurlijk langer als er daadwerkelijk bruikbare zaken op staan). Dat werd voor opsporing (waarvoor die dingen opgehangen werden) voldoende geacht.
Via het covenant wilde de beslatingdienst toegang, en kreeg dit.
MAAR de belastingdienst mag langer bewaren ivm de belastingwet (jaren, niet weken). Dus die mannen slaan het vervolgens langer op. Laat het covenant de politie mogelijkheid geven de data bij de belastingdienst te raadplegen en ze hebben de maximale bewaartijd van de wet mooi omzeild via een truukje.
Dus Ja, ook jou gegevens worden opgeslagen want ook jij zou wel eens kunnen frauderen en dan hebben ze mooi de ANPR gegevens al om dat te controleren.