Mag ik mensen certificeren als Agile scrum master?

Een lezer vroeg me:

Mag je zomaar een certificaat ontwikkelen en uitgeven? Wij geven trainingen en workshops in Scrum, een vorm van Agile. Andere opleiders geven een certificering uit. De cursist is na het volgen certified scrum master, certified agile coach et cetera. Kan dit zomaar c.q. kunnen wij dit ook doen?

De term ‘certificaat’ is niet beschermd. Het betekent niet meer dan dat jij formeel iets verklaart. Iedereen mag dus anderen certificeren voor wat dan ook. De waarde van een certificering is dan ook wat de markt er van vindt.

Natuurlijk mag je geen certificeringen uitgeven die pretenderen door een ander uitgegeven te zijn, zeker niet als daar het merk of logo van die ander in staat. De vraagsteller kan dus niet “Microsoft certified” verklaringen afgeven, om eens wat te noemen.

Je mag wél een certificering uitgeven voor een merkproduct, zoals Microsoft Office. Als ik vind dat iemand goed kan omgaan met dat pakket, dan mag ik dat verklaren, en dat Microsoft een merk heeft op de term “Office” maakt daarbij niet uit. Ik mag echter niet de indruk wekken dat dit een certificering dóór Microsoft is, of zelfs maar dat mijn certificering op een of andere manier door hen goedgekeurd is.

Een certificering mag natuurlijk ook niet verklaren dat iemand een als merk beschermde titel heeft, zoals in dit voorbeeld Microsoft Office Specialist. Alleen de houder van dat merk mag verklaren dat iemand die certificering heeft ontvangen. (Af en toe zie je mensen die certificeren dat iemand aan de criteria voor zo’n beschermde titel voldoet. De grap is dan dat je formeel niet zegt dat iemand MOS is (wat dus niet mag) maar alleen dat hij dat volgens jou zou moeten/mogen zijn. Ik denk niet dat dat de giecheltoets overleeft.)

Voor Agile en scrum bestaan geen merken, voor zover ik weet. (Dat zou ook gek zijn want dat zijn gewoon termen voor een bepaalde methodologie, dat héét gewoon zo.) Iedereen mag dus iedereen “certified scrum master” of iets dergelijks verklaren, en je mag daarbij ook je eigen criteria hanteren die zelfs mogen afwijken van wat gebruikelijk is. Het is overigens wel handig als je die criteria ergens publiceert.

Als je wat groter wordt, dan zul je ook meer eisen van zorgvuldigheid moeten hanteren bij het toekennen van de certificering. Jouw verklaringen hebben dan meer waarde in de markt, en daar mag je dan niet lichtzinnig mee omgaan. Je criteria moeten dan duidelijk en objectief zijn, zodat iedereen weet waar hij aan moet voldoen en hoe hij die kan halen.

22 reacties

  1. SCRUM is zo ver ik weet juist wel een merk. In 2002 heeft Ken Schwaber (Ken Schwaber en Jeff Sutherland hebben samen SCRUM ontwikkeld) de Scrum Alliance opgericht en daarmee het Certified Scrum Master programma. Je kan op de website van de Scrum Alliance dan ook trainingen en cursussen vinden over heel de wereld (ook Nederland).

    Om dan dus iemand Certified Scrum Master te noemen, kan misleidend zijn, omdat men niet aan de hoge standaard van de Scrum Alliance hoeft te voldoen (waaronder het halen van een x aantal Scrum Education Units voor sommige opleidingen).

    Wat mij betreft kan je het vergelijken met Certified Information Systems Security Professional (CISSP). Iedereen mag de trainingen geven, maar het examen gebeurd altijd door een officiële geaccrediteerde instantie, waardoor het ook zijn waarde krijgt. Dit komt ook omdat je de CISSP titel pas mag voeren, als je het examen hebt voldaan en aan een aantal extra voorwaarden voldoet (jaarlijks genoeg punten halen, minimaal 2 jaar werkervaring in het vak etc).

    In mijn ogen mag je dus iemand NIET zomaar certificeren als Certified Scrum Master, tenzij je geaccrediteerd bent door de Scrum Alliance.

    1. In mijn ogen mag je dus iemand NIET zomaar certificeren als Certified Scrum Master, tenzij je geaccrediteerd bent door de Scrum Alliance.

      Tuurlijk vindt de Scrum Alliance dat niet leuk maar het vraagstuk is of er een juridisch kader is om die certificeringen te verbieden. Arnoud legt hier duidelijk uit dat het eigenlijk heel moeilijk is om deze ‘certificaten’ te beperken tot de organisaties die de methode hebben bedacht.

      Dat de arbeidsmarkt een eigen uitgegeven certificaat niet bijzonder serieus neemt is een compleet andere kwestie. Tuurlijk kan iedereen zich een mooi naampje zoals “Certified .NET Professional” aanmeten, maar zo lang er op je certificaat niet staat wáár je het hebt gehaald is het niet meer waard dan het papier waarop het gedrukt staat. Leuk reclamefoldertje voor recruiters maar verder niks waard.

      Je kan zonder problemen ‘waardeloze’ (self-signed) certificaten uitbrengen maar er is geen juridische basis om ze te verbieden. De enige uitzondering daarop is wanneer het om een handelsmerk gaat — bij Scrum is dat zeker niet zo. “Scrum is free and offered in this Guide” (http://www.scrumguides.org/docs/scrumguide/v1/Scrum-Guide-US.pdf#zoom=100)

    2. Dank je! Ik kon geen merk vinden, maar had dus niet goed gezocht. De SCRUM Alliance heeft een Europees merk (008996191) voor “Certified SCRUM Developer”. Dat merk mag je dus niet op certificaten zetten want dat is dan te verwarrend. Je zult dus je eigen terminologie rondom de naam “SCRUM” moeten verzinnen, en daar dan certificaten voor uitreiken.

        1. Het is intrigerend dat ze wel CSD en CST (009734773) hebben als merk maar niet CSM. Misschien werd ‘Master’ te generiek geacht, iets meester zijn is wat algemener gezegd dan specifiek verklaren dat je developer bent?

          Er is wel een logo (3376497) gedeponeerd in de Benelux voor CSM.

          Voor het woord ‘scrum’ vind ik geen depots van Scrum Alliance, wel een chocoladegreep en een merk voor conferenties van ESPN.

  2. In het geval van Scrum zijn er twee algemeen geaccepteerde certificeringen.

    De Scrum Alliance certificering heet “Certified Scrum Master”, de Scrum.org certificering heet “Professional Scrum Master”.

    De Scrum Alliance is opgericht door Ken Schwaber en Jeff Sutherland. Echter, in 2009 is Ken Schwaber zijn eigen weg gegaan, en heeft Scrum.org opgericht. Sappige details heb ik niet kunnen vinden over deze afscheiding, beide organisaties lijken in relatieve harmonie te bestaan.

    Even zoeken levert wat meer verschillen op. De een is bijvoorbeeld een stuk duurder dan de andere, en moet om te zoveel tijd hernieuwd worden.

    Sorry Arnoud, je mag een Certified Legal Blog Professional zijn, maar Certified Search Engine Guru zit er vandaag niet in 😉

  3. Even aansluiting zoeken bij Agile Consortium, en de prijs doorberekenen aan cursisten.

    Certificatie is een vetpot en de markt beschermd haar inkomstenbron. Overal zijn merken voor gedeponeerd en speciale exameninstituten (zoals Exin) die exclusief recht op examinatie hebben.

    Laat je voorlichten over deze markt, want anders krijg je gegarandeerd juristen op je dak.

    1. Wees ook zeer voorzichtig met het aanbieden van een zelfverzonnen certificaat (certified scrum grandmaster, certified agile engineer), zeker als u in dezelfde prijsklasse opereert als bedrijven die wel officiele certificaten aanbieden. Een cursist met een “waardeloos” certificaat kan zich bedrogen voelen en mijn inziens is dit ook een vorm van consumentenmisleiding. Als je eerlijk duidelijk maakt dat je de enige bent met deze certificatie-titel zal een groot deel van de klanten naar de concurrent gaan?

      1. Niks consumentenmisleiding.

        Je koopt een opleiding, en als bewijs van aanwezigheid/afleggen examen krijg je een certificaat. Dat anderen meer waarde hechten aan het certificaat dan aan de inhoud van de opleiding is hun eigen verantwoordelijkheid.

        Pas als de inhoud van de opleiding niet aan redelijke verwachtingen voldoet is er misschien sprake van consumentenmisleiding.

        1. Er is sprake van een misleidende handelspraktijk als een aanbieder: informatie aan de consument geeft die niet juist is, of als hij informatie geeft die feitelijk correct is, maar die de gemiddelde consument op enigerlei wijze misleidt, bijvoorbeeld over de kenmerken van een product of dienst, over de prijs of over de aanbieder zelf (dit heet een ‘misleidende handeling’), of nalaat de consument informatie te geven die voor de gemiddelde consument belangrijk is om een goede keuze te maken over een aankoop (dit heet een ‘misleidende omissie’), waardoor de gemiddelde consument een besluit over een aankoop neemt of kan nemen dat hij anders niet had genomen.

          Als je duidelijk maakt: “Dit certificaat is door onszelf verzonnen. Het heeft geen waarde in de markt, en wordt niet erkent door de officiele instanties.” Dan stapt iedereen over naar je concurrent die wel een officieel certificaat aanbied, dat waarde heeft in de (arbeids)markt. Als je dit niet duidelijk maakt, dan laat je na de consument informatie te geven die belangrijk is om een goede keuze te maken over een aankoop. Als je dan ook nog een zeer gelijkende naam pakt, en hetzelfde bedrag rekent als de concurrent, dan lijkt mij dit kat in het bakkie: Consumentenmisleiding.

          Veel cursisten kopen niet de inhoud van de cursus, maar motiveren aankoop door het uiteindelijke certificaat dat ze op CV kunnen zetten. Dit heeft voor hen de meeste waarde (meer kans op een baan bijvoorbeeld). De inhoud van de cursus is (helaas) een tweede. Je kan de inhoud en certificatie echt niet los van elkaar zien. En een zelfverzonnen certificaat is waardeloze aankoop (hoe goed de inhoud ook moge zijn)

          1. Ja, ik weet wel dat voor velen het briefje meer waarde heeft dan de inhoud van de cursus. En ik begrijp ook wel dat een zelfverzonnen certificaat niet veel ‘waarde’ heeft als je waarde definieert als het respect wat de drager ervoor krijgt.

            Desalniettemin: Het ligt grotendeel buiten de invloedssfeer van de opleider/certificeerder hoeveel ‘waarde’de markt toekent aan het certificaat. Hij moet zich daar ook niet mee bezig houden: Hij geeft tegen betaling goede opleidingen, punt uit.

            Jij redeneert een beetje als: Het eten in het sterrenrestaurant was goed, maar de belichting was slecht voor een foto van het eten, misleiding dus, want iedereen komt voor een foto van het eten, of: de Nachtwacht heeft geen waarde want ik kon hem niet zien, er stonden teveel mensen omheen.

            Je verwart de intrinsieke waarde met het bewijs van die intrinsieke waarde.

            1. Ik zal meegaan met uw vergelijking. Je bent eigenaar van een restaurant, maar wil niet investeren in het behalen van Michelinsterren. In plaats daarvan adverteer je op je website dat je 4 Michelonsterren hebt (of 4 sterren). Sommige klanten komen nu naar je restaurant in de veronderstelling dat ze in een heus Michelinsterren-restaurant gaan eten. De prijskaart is immers ongeveer gelijk aan een restaurant met wel officiele Michelinsterren.

              Als je eerlijk zou melden: “Die Michelonsterren/sterren zijn niet officieel, maar door onszelf verzonnen”, dan zou dat deel van je klanten naar een echt Michelinsterren-restaurant gaan. Maar door dit: Na te laten te vermelden, een naam te kiezen die dichtbij een officiele beoordeling staat, en geen prijsverschil te voeren met wel officieel beoordeelde restauranten, misleid je je consumenten.

                1. De Scrum-markt is een zooitje qua trademarks:

                  Scrum – Abandoned

                  Professional Scrum Master – Active

                  Certified Scrum Programmer – Abandoned

                  Certified ScrumMaster – Active

                  Professional Scrum Product Owner – Active

                  Professional Scrum Developer – Active

                  Professional Scrum Master – Active

                  Professional Scrum Foundations – Active

                  Scaled Professional Scrum – Active

                  Scrum User Group – Abandoned

                  EXIN Agile Scrum Foundation – Active

                  EXIN Certified Integrator Agile Service Projects – Active

                  Zie ook de blog door Ken Schwaber: https://kenschwaber.wordpress.com/2015/07/13/greed-and-control-can-ruin-an-industry-and-movement/

                  Ikzelf zou zeggen dat “Certified SCRUM Expert” verwarrend dichtbij trademarks als “Certified ScrumMaster” zit. Moet “Certified Scrum Master” (spatie) dan ook mogen? Zodra iedereen aanhaakt met zelfverzonnen titels, is het voor consumenten lastig de bomen tussen het bos te vinden, en bovendien kan de markt geen kwaliteitscontrole meer uitvoeren: Alle (inclusief officiele) certificaten worden dan waardeloos.

                  Aangezien Scrum een algemene term is, zonder trademark, moet een “Thorvald Scrum Certified” certificaat mogen. Maar mijn inziens komt er een punt, waar het misleiding wordt: Bedrijven willen niet betalen voor officiele certificatie, dus proberen ze de waan te wekken dat ze een officieel certificatie aanbieden. Ze hebben goed door wat ze beogen met gelijkende zelfverzonnen, waardeloze, certificaten.

                  Ik hoorde ooit van een advertentie in de krant die melde: Voor 200 gulden modificeren wij uw auto, zodat u per jaar 2000 gulden benzine bespaard. Consumenten die hier op ingingen kregen dan een blokje hout toegestuurd, met de instructie dit onder het gaspedaal te leggen. Daar moet ik aan denken als een opleidingenboer adverteert met een “Certified Scrum Expert”.

              1. OK, ik denk dat ik zie waar het probleem zit. Jij gaat ervan uit dat het zelfverzonnen certificaat actief gebruikt wordt bij het adverteren, en reden is om die opleiding te kiezen. Dan is het inderdaad dubieus.

                Ik was er meer vanuit gegaan: ‘Bij ons kun je een goede opleiding volgen, en aan het eind krijg je een certificaat daarvan’. Er staat dan niets bedriegelijks op dat certificaat, alleen dat Jan Jansen bij Opleiding BV de opleiding XYZ Master level II gevolgd heeft.

  4. Afgezien van de wildgroei van certificaten is het nuttiger om eens te kijken naar de kwaliteit van zowel de ‘officiële’ als niet officiële certificaten. Certificering komt toch vooral neer op het beantwoorden van een berg meerkeuzevragen. Maakt je nog geen ‘master’ imho. Hooguit bewijs van een beetje basiskennis.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.