Mag je een spionerende drone met je luchtbuks neerhalen?

Buurjongen schiet de drone uit de lucht. Dat zie je niet vaak in een vonnis, dat er wordt geschoten in Nederland. Maar in deze privacyzaak wel: de drone-eigenaar vloog met een drone met camera boven de tuin van de buren, waarop de buurjongen zich zó in zijn privacy aangetast voelde dat hij met een luchtbuks vanuit het raam van zijn ouderlijke woning op de drone geschoten heeft – en deze geraakt had ook. Drone stuk. Wie is nu waar voor aansprakelijk?

De zaak werd in twee delen beslist. Allereerst lag daar de kwestie of de drone-eigenaar wel mocht vliegen waar hij vloog. Het kan voor aansprakelijkheid nogal uitmaken of het slachtoffer zelf binnen de wet bleef of niet, immers. In dit geval ging het om een relatief kleine drone die binnen het zicht van de vliegenier bleef, en binnen de 300 meter vanaf de grond. Daar zijn verder dan geen specifieke regels voor over waar je dan mag vliegen. Ook is nergens expliciet vastgelegd of je met een drone-camera mag vliegen.

Dat wil echter niet zeggen dat het dan dus mag. Privacy is immers een grondrecht, dat dus ook geschonden kan worden met handelingen die op zich wettelijk toegestaan zijn. Het komt altijd neer op een afweging van belangen. Hier begint het dan met dat het ging om vrijstaande woningen op ruime percelen in een landelijke omgeving, waardoor je je thuis een stuk vrijer zou voelen dan in een kamertje in een pijpenla drie hoog achter.

Het vliegen met een drone, zodanig dat een aan de drone bevestigde camera beelden kan maken van hetgeen zich in de woning van [gedaagde] afspeelt levert een ongerechtvaardigde schending op van de persoonlijke levenssfeer. In de privésfeer van de eigen woning mag de bewoner absolute eerbiediging van zijn privacy verwachten. Voor een inbreuk daarop is geen rechtvaardiging aangevoerd. Ook indien de camera niet ‘aan’ staat en dus feitelijk geen beelden vastlegt, brengt het enkele gegeven dat de camera aanwezig is en dat onzeker is of deze in werking is, in werking zal worden gesteld, of ‘uit’ blijft een inbreuk op. De onzekerheid zorgt voor een gevoel van onvrijheid waarvan men in de eigen woning gevrijwaard behoort te blijven.

Dat over de uit-staande camera betrof een verweer van de drone-eigenaar: hij zou wel hebben gevlogen daar maar zonder camera aan. Maar dat is dus geen argument, want het gaat er uiteindelijk om of je je geschonden voelt of niet. Daarmee was de kwestie van de privacy-inbreuk dus gegeven: nee, de buurman mocht daar niet vliegen (tussenvonnis).

Vervolgens de schade in het eindvonnis. Want die drone is wel stuk door dat schieten (dat op zich óók onrechtmatig is, het is immers strafbaar andermans eigendom te vernielen) en wie gaat dat betalen?

Ieder de helft, in principe:

De beide onrechtmatige handelingen hebben samen de schade aan de drone veroorzaakt. Immers, wanneer geen inbreuk was gemaakt op de privacy van [gedaagde] had deze niet geschoten en wanneer [gedaagde] niet had geschoten was de drone niet beschadigd door het schot. In artikel 6:101 BW is opgenomen dat in een dergelijk geval de schade wordt verdeeld over beiden, in evenredigheid met de maakte waarin de aan ieder toe te rekenen omstandigheden tot de schade hebben bijgedragen. Daar kan een billijkheidscorrectie op worden aangebracht indien de ernst van de gemaakte fouten of andere omstandigheden dat eisen.

De rechter constateert dat hier zowel het grondrecht privacy als het grondrecht eigendom even zwaar wegen. Er is geen bijzondere reden waarom dan de een meer of minder zou moeten betalen dan de ander, dus het is en blijft 50/50. Er is nog wat discussie over de exacte hoogte van het bedrag, maar daar moeten partijen samen uit zien te komen.

De drone-eigenaar krijgt verder nog wel een verbod onder dwangsom om met een drone te vliegen boven het perceel van de buren, ongeacht of die drone filmt of niet.

Arnoud

23 reacties

  1. In dit geval ging het om een relatief kleine drone die binnen het zicht van de vliegenier bleef, en binnen de 300 meter vanaf de grond. Daar zijn verder dan geen specifieke regels voor over waar je dan mag vliegen.

    Max hoogte is 120 meter?

    3. In artikel 2, onderdeel h, wordt ‘maximaal 300 meter’ vervangen door: maximaal 120 meter.
    https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2015-12034.html
    U mag niet hoger vliegen dan 120 meter boven de grond of het water.
    https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/drone/vraag-en-antwoord/vliegen-met-drone

    En er zijn GROTE no fly zones (oa Rotterdam, Denhaag en Amsterdam en regio) https://kadata.kadaster.nl/dronekaart/

    Handige samenvating https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/drone/inhoud/regels-hobby-drone

    En let op , het gaat binnenkort weer op de schop.

      1. “Een particuliere drone mag niet zwaarder zijn dan 25 kilogram. Deze regel wordt mogelijk op korte termijn aangepast naar een lager maximum gewicht.” staat op de samenvatting maar er zal wel meer aangepast worden.

      2. Deze aanscherping houdt ondermeer in dat de recreatieve dronegebruikers straks tot maximaal 50 meter hoog mag vliegen, maximaal 100 meter ver mag vliegen en 50 meter afstand van bebouwing, mensenmenigten en wegen moet houden. Het streven is deze aanscherping voor recreatief gebruik najaar 2016 gereed te hebben.
        Aldus de minister, (kamerstukken II 2015/16, 30806, 35, p. 8). De verwachting is dat in 2018 er Europese regelgeving komt voor alle soorten drones, er ligt hiervoor al een voorstel van de commissie (2015/0277 COD).

    1. Wat bedoelt u precies met “Amsterdam en regio”? Want bijv. Almere, waar ik woon, ligt ook in de regio rondom Amsterdam maar hier in Almere Haven (stadsdeel) mag je gewoon met een drone vliegen. Sterker nog: er hangt hier (niet al te ver van mijn huis nota bene) zelfs een bord dat het mag.

    2. Wauw, dat zijn nogal grote verboden gebieden!

      Ik heb in Delft wel eens drones zien vliegen, terwijl dat toch in de verbodszone van Rotterdam ligt. De verbodszone lijkt gecentreerd rondom Rotterdam Airport; toch heb ik niet het idee dat een drone die niet boven de bomen uit komt, laat staan boven de hoogbouw van Delft, een gevaar kan vormen voor het vliegverkeer.

      Ik denk dat je ook moeilijk alle techneuten in Delft kunt verbieden om met drones te vliegen. Als die willen vliegen, dan doen ze het gewoon. Succes met handhaven.

  2. Interessante materie. Ik ben eigenlijk vooral benieuwd wat de uitspraak zou zijn als de droge geraakt zou zijn door iets dat niet van zichzelf al illegaal is. Bijvoorbeeld door een gegooide appel, of een net. In ieder geval iets waarvan je zou kunnen aanvoeren dat de drone volstrekt per ongeluk is geraakt.

    1. Ik ben eigenlijk vooral benieuwd wat de uitspraak zou zijn als de droge geraakt zou zijn door iets dat niet van zichzelf al illegaal is.

      Een luchtbuks is niet illegaal… dat zou dus niets uitmaken, je maakt een drone moedwillig kapot en dus is er schade voor de drone-eigenaar.

      1. Als ik beide vonnissen lees, wordt niet verwezen naar privacywetgeving maar worden de vorderingen slechts getoetst aan luchtvaartwetgeving (mag die drone vliegen, met name 1e vonnis) en het burgerlijk wetboek (verhalen van de schade, onrechtmatige daad). Erfvredebreuk is iets uit het strafrecht en heeft niet direct iets met privacywetgeving te maken.

  3. Hier ziet iets scheef… Het vonnis suggereert dat het met een drone zonder camera wel had gemogen. Maar ik geloof er NIETS van dat de schutter de camera heeft kunnen zien, dus dat heeft nooit een overweging kunnen zijn.

    Camera, privacy…. volgens mij is dat er na de daad bijgesleept om maar een excuuste hebben.

    1. De rechter doet een uitspraak in dit concrete geval en vindt het argument “de camera stond uit” irrelevant. Wat een rechter zou besluiten in een geval dat de drone geen camera voerde is nog niet bekend; goed mogelijk is dat de uitkomst hetzelfde wordt “omdat van algemene bekendheid is dat drones veelal een camera dragen.”

      Een goede maatschappelijke norm lijkt me om niet zonder toestemming boven andermans achtertuin te gaan vliegen met drones en ander speelgoed.

      1. Nee, de hele privacyschade wordt niet genoemd.

        Er wordt alleen gesteld dat de schutter en de vlieger beiden wat fout deden en dus beiden schuld hebben en dus de schuld moeten delen.

        Als ze de privacyschade vergoed willen hebben moeten ze daarover een zaak aanspannen (of hadden ze dat als claim in deze zaak moeten neerleggen).

        1. Jammer dat er niet op de (privacy)schade van de andere partij is ingegaan. Nu kan de indruk ontstaan dat je (totdat de rechter een dwangsom opgelegt) met een drone ongestraft mensen thuis kunt bespioneren of anderszins storen (zolang je drone maar buiten het schietbereik blijft …).

          Terzijde: wat is “verbod op vliegen boven perceel van de buren”? Alleen niet loodrecht erboven? Dan helpt de dwangsom weinig. Als je het breder trekt zal een drone al snel niet meer mogen worden gebruikt vanuit de tuin van de bezitter. (En dat is in zo’n hoog opgelopen geval wellicht ook beter).

  4. Ja, wees gewaarschuwd, dronespelers. Kom op mijn privéterrein en hij gaat stuk. In dat geval speel ik voor eigen rechter. En ga ervoor verder, dan heb je een nog groter probleem. Ik kan deze persoon niet meer dan het grootste gelijk geven.

  5. Het mag niet, maar wanneer ze drones uit de lucht schieten, doen buurmannen er goed aan dat boven eigen grond te doen zodat de drone op eigen grond neerstort, opgepakt en vernietigd kan worden. Dan wordt de zaak voor de drone-eigenaar een stuk lastiger: hoe toont die aan dát zijn drone uit de lucht geschoten is en wíe dat dan gedaan zou hebben? Alles wat er is is een vermiste drone en een sterk persoonlijk vermoeden dat de buurman daar iets mee van doen kan hebben. Geen agent die daarmee aan de slag gaat, laat staan huiszoekingsbevelen etc. gaat regelen.

    Disclaimer: er zijn natuurlijk drones met camera’s die de beelden realtime doorsturen.

  6. Maar diezelfde overheid(vermoedelijk) die beide personen veroordeeld mag wel massa-surveillance doen met drones in de avond en nacht in o.a. Assen. In Arnhem heb ik hetzelfde gezien. Ik kan me niet voorstellen dat het niet op andere plekken ook zo massaal plaatsvind. Dat moeten we dan met zijn allen normaal vinden om massaal ongericht bespioneert te worden vanuit de lucht door (vermoedelijk) onze eigen overheid. Vervolgens kan ik diezelfde overheid (vermoedelijk) niet aanklagen omdat ik mijn privacy geschonden vind, want die mogen alles. En ja ik heb dit structureel gezien, leek wel alsof er vliegroutes boven het huis van mijn moeder zat en boven mijn eigen appartementencomplex, soort vaste routes. Ik heb het overigens de laatste tijd wat minder/niet gezien, maar dat kan ook betekenen dat men bijvoorbeeld lager vliegt (toestemming heeft gekregen om) zodat het niet zo opvalt, of dat het een test of iets dergelijks was, of er minder op ben gaan letten omdat ik het “normaal” moet gaan vinden.

  7. Ik vind dit nogal een straf staaltje van eigenrichting door de windbuksschutter wat de rechter kennelijk allemaal goed vindt. OK, de rechter vermindert de verplichting tot betaling van schadevergoeding tot 50 %, maar dan nog. Stel de hond of kat van buurman A was al loslopend in de tuin van buurman B terechtgekomen en dat dier gaat daar bijvoorbeeld de bloemetjes uitgraven, mag buurman B dat beest dan ook beschieten, met, stel, een windbuks? Analoog geredeneerd volgens deze rechter dan wel: als de hond wel was aangelijnd, was die niet in de tuin van buurman gaan graven en had buurman het dier niet beschoten en was de hond niet gewond geraakt door het schot. Ik had altijd geleerd dat de enige toegestane eigenrichting was geregeld in art. 5:44 lid 2 BW (doorschietende wortels van buurmans boom op jouw grond mag jij eigenmachtig weghalen).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.