Tot waar kan een programmeur auteursrecht claimen op generatoroutput?

Een lezer vroeg me:

Als je een generator maakt, bijvoorbeeld om tekst of visuele kunst te produceren, valt de output daarvan dan onder het auteursrecht van de programmeur? Ik had altijd begrepen dat wanneer een compiler voor software bijvoorbeeld eigen routines toevoegt, ze in theorie een mede-auteursrecht kunnen claimen. Hoe ver gaat dat in theorie?

Nu computers steeds meer zelf kunnen leren en genereren, wordt het mogelijk om computers zelf creatieve teksten te laten maken of kunst te laten genereren. Een visueel voorbeeld is the Next Rembrandt, en natuurlijk zijn er nog veel meer.

Auteursrecht krijg je wanneer je een eigen intellectuele schepping produceert. Als je dat criterium loslaat op een tool die zulke kunst genereert, dan is het duidelijk dat de tool onder je auteursrecht valt. Maar in hoeverre dat ook voor de output geldt?

In principe alleen wanneer jouw creativiteit herkenbaar is in die output. Bij compiler-output is het nog redelijk goed te zien dat er bepaalde input naar de output gaat, zoals standaardbibliotheken of stukjes code die ieder programma nodig heeft dat wordt gecompileerd. Dat is in principe een rechttoe-rechtaan kopie van code waar de programmeur van de compiler auteursrecht op heeft.

Bij optimalisaties door die compiler ligt het al lastiger. Dat is meer een stukje herkenning van iets inefficiënts waarna een truc wordt toegepast. Maar de output zou ik niet direct een gewijzigde versie van code uit de compiler willen noemen.

Bij kunst uit een computer neig ik er naar om te zeggen, nee dat is in het geheel geen gewijzigde versie meer van de input. Weliswaar bevat het programma in de kern (het algoritme) de mogelijkheden om tot die uitvoer te komen, maar die uitvoer is te abstract, te ongerelateerd aan de broncode van de software om nog van een wijziging daarvan te spreken.

Arnoud

9 reacties

  1. Lastige, de creativiteit van de programmeur zit in het punt dat je de algoritmes dusdanig toepast dat er iets moois uitkomt. Dat vergt technische kennis en creativiteit (in de zin van probleem oplossend vermogen). In die zin is de output wel gerelateerd aan de code, andere samenstelling/gebruik van de algoritmes levert andere output op.

  2. Klinkt logisch. Elk programma converteert invoer naar uitvoer. Word converteert tekst aanslagen en muis kliks naar bijvoorbeeld een stapeltje mooi bedrukt papier. De uitvoer lijkt totaal niet op de invoer en dat het resultaat er zo uitziet als het doet komt bijna volledig door Word. Maar we vinden het wel normaal dat Microsoft geen auteursrechten heeft op het resulterende stapeltje papier.

  3. Te abstract? Ik kan mij voorstellen dat de programmeur een bepaald kleurenpalet vastlegt voor de code om de kunst van te maken. Die keuze voor specifieke kleuren is dan toch weer creatief genoeg, volgens mij.

    Daarnaast, wat als de auteur na het genereren van de output nog even Photoshop erbij pakt om het contrast iets bij te stellen en wat vlekjes gaat wegpoetsen of zo? Zijn dergelijke bewerkingen genoeg om alsnog auteursrechten te verkrijgen?

  4. Er zit denk ik wel een essentieel verschil tussen de compiler en de libraries die worden meegeleverd (of die je meelinkt). De compiler zelf lijkt me eerder een soort gereedschap, zoals een penseel of videocamera. Penselen hebben niet allemaal dezelfde kwaliteit en een videocamera voert, net als een compiler, optimalisaties uit. Gaat deze vraag toevallig over https://processing.org/?

    1. Bij libraries is het duidelijk dat de code van een andere programmeur komt, de code die uit een compiler komt is gebaseerd op de input die jij of een andere programmeur gemaakt hebt.

      Nu kan het zijn dat een compiler aanzienlijke (en herkenbare) blokken code die door het compilerbouwteam geschreven is aan de compileroutput toevoegt (je ziet dit bijvoorbeeld bij lex en yacc), in dat geval kan de compilerbouwer een medeauteurschap op de code die de compiler genereert claimen.

      (In het geval dat een computerprogramma tien “Rembrandogen” combineert tot een uitvoer “Nieuw-Rembrandoog” zou ik het auteursrecht op dat oog toch bij Rembrand leggen.)

  5. Als de auteursrechten niet meer bij de programmeur liggen (of wie dan ook de auteursrechten op de code heeft), bij wie liggen de auteursrechten dan?

    Het voelt oneerlijk om dergelijke output dan maar automatisch als publiek domein te bestempelen. Tenzij we zeggen dat iets gegenereerds niet creatief kan zijn, maar dan kun je dat ook zeggen van alle creaties van mensen, die immers ook niets anders zijn dan complexe biologische computers. We kunnen dan ofwel zeggen dat creativiteit niet bestaat, ofwel dat computers ook creatief kunnen zijn en daarmee de houders van het auteursrecht worden. Aangezien computers geen mensen zijn en auteursrechten niet aan computers (of apen) toebedeeld kunnen worden, wordt dan de eigenaar van de computer de eigenaar van het auteursrecht?

    1. Er zijn dan gewoon geen auteursrechten; prima uitkomst. Ik zie er niets oneerlijks in: de bedoeling van de auteurswet is het bevorderen van de beschikbaarheid van creatieve werken ten behoeve van de maatschappij als geheel. Het auteursrecht is ontstaan ongeveer gelijk met de opkomst van massa-productie van werken door mechanische reproductie. Menselijke creativiteit is een schaars en dus kostbaar iets, en toen het mogelijk werd met mechanische reproductie “gratis” mee te liften op de inspanning van een ander ontstonden hierdoor de nodige problemen in de toen ontluikende markt (Ik laat het andere historische spoor van auteursrecht als censuurmiddel even buiten beschouwing). Dit is in het auteursrecht opgelost met een tijdelijk monopolie. Als nu ook het maken van creatieve werken zelf blijkbaar ook mechanisch kan gebeuren (ik heb er nog mijn twijfels over) is daarmee een schaarsteprobleem en dus het ongewenst gratis meeliften geen probleem meer, en is dus ook het auteursrecht daarop overbodig.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.