Kabinet heeft geen interesse in Nederlandse boetewet sociale media

Het kabinet ziet niks in een nieuwe wet die sociale media beboet bij verspreiding van haatzaaiende berichten, meldde Nu.nl onlangs. Een recent aangenomen Duitse wet zet boetes tot 50 miljoen euro op het doen verspreiden van haatzaaiende, smadelijke of anderszins onrechtmatige inhoud, voor beheerders van social media platforms. Volgens de Nederlandse ministers zou dat weinig toevoegen, en bovendien botsen met de vrijheid van meningsuiting.

Duitsland loopt voorop in het bestrijden van online haatzaaien, discriminatie en dergelijke. Zij zien sociale media als een belangrijke bron van dergelijke informatie, en willen dan ook dat de beheerders daarvan hun verantwoordelijkheid nemen en proactief ingrijpen op dergelijke berichten. In het verleden is veel gesproken over samenwerking, convenanten en dergelijke maar dat mocht niet baten. Vandaar de recente Netzwerkdurchsetzungsgesetz, die verwijdering binnen 24 uur na notificatie vereist op straffe van megaboetes.

Wel moet het evident strafbaar zijn, dus bij twijfel geen boete. En de wet is beperkt tot platforms met meer dan 2 miljoen gebruikers, en geldt niet voor platforms met een wetenschappelijke of journalistieke functie.

Nederland ziet weinig in de wet, en noemt het vooral symbolisch. Uiteindelijk moet iedere klacht toch getoetst bij de rechter, wanneer zo’n boete zou worden opgelegd. Gezien het grote aantal berichten en klachten dat te verwachten is (want het gaat om klachten van bezoekers, niet officiële sommaties van Justitie) is dat niet erg realistisch.

Belangrijker is ook dat er natuurlijk een chilling effect uit kan gaan van zo’n boete. Als platform zou je dan kunnen besluiten gewoon veel minder toe te laten, om te voorkomen dat je ooit in zo’n boetetraject terecht komt. En dat is dan voor Nederland de reden om dit niet te doen.

Ons huidige systeem lijkt goed te werken. Organisaties als het Meldpunt internetdiscriminatie (MiND) beoordelen berichten naar aanleiding van klachten, en verzoeken dan bij de beheerders om weghalen als zij denken dat het illegaal is. Werkt die niet mee, dan kan de organisatie aangifte doen (dat mag immers iedereen, bij vermoede strafbare feiten). In de afgelopen twee jaar is dat drie maal gebeurd. In één geval heeft het OM deze zaak voor de rechter gebracht. Deze zaak loopt nog.

Het lijkt er op dat de meeste bedrijven een aardig effectieve klachtenprocedure hebben, dus ook vanuit dat perspectief zou het weinig toevoegen om boetes te zetten op het niet hebben van een klachtenregeling of uitvoering daarvan.

Arnoud

14 reacties

  1. Misschien is het wel effectiever om politie en justitie in deze meer tijd te laten besteden aan de bestrijding van allerlei misdaden op internet. Hierbij denk ik aan haatzaaien en wraakporno. Zodra slachtoffers zelf bezig moeten om zich te verdedigen via de rechter wordt het eigenlijk al gauw onmogelijk om iets te bereiken.

  2. En de wet is beperkt tot platforms met meer dan 2 miljoen gebruikers, en geldt niet voor platforms met een wetenschappelijke of journalistieke functie.

    De wet geldt dus niet voor Facebook? Facebook heeft tenslotte ook een journalistieke functie.

      1. Ok, het was mij niet duidelijk dat een platform zelf journalistiek bezig moet zijn (is m.i. niet hetzelfde als een journalistieke functie hebben). Wel ben ik benieuwd waar de grens moet liggen. Hoeveel journalisten moet Facebook in dienst nemen om de censuurwet te ontsnappen?

        1. Voor mij is het wel hetzelfde, Facebook presenteert zich immers altijd als een neutraal platform waar gebruikers dingen doen. Journalistieke functie hebben betekent voor mij journalistiek bezig zijn, dus zelf feiten, meningen en ideeën aan het publiek aanreiken. Maar goed.

          Ik denk dat er geen getalsmatige grens is, het gaat er om of je een functie hebt en dat beoordeel je naar de output en kernactiviteiten van je bedrijf. Bij Nu.nl werkt een team van tig journalisten, en gezien hun output zijn ze evident journalistiek. Een eenmansblog met dagelijkse nieuwtjes uit de buurt lijkt me ook journalistiek, ondanks dat ze minder mensen hebben dan Nu.nl. Bij mijn eigen blog heb ik twijfel of dit journalistiek is. Enerzijds is het meningen en ideeën brengen, anderzijds voelt het niet echt vergelijkbaar met zeg Nu.nl.

          1. Toch denk ik dat het risico voor jou dat je met deze wet te maken krijgt niet heel groot is. Ten minste de meeste content op deze site is in mijn ogen vrij netjes/legaal. Daarnaast weet ik niet of je wel 2 miljoen mensen bereikt.

            Hoe je blog is opgebouwd denk ik dat die wel onder journalistiek zou kunnen vallen. Inhoudelijk zou het ook op nu.nl kunnen.

            1. Het gaat er ook niet om of Arnoud’s blog 2 miljoen mensen bereikt. Arnoud schrijft dat het gaat om platforms met meer dan 2 miljoen GEBRUIKERS. We kunnen al moeilijk van gebruikers spreken op Arnoud’s blog aangezien er geen accounts zijn, maar dan nog is het aantal reacties vaak niet meer dan hooguit 60 en dan nog zitten er mensen tussen die meer dan eens reageren (incl. Arnoud zelf).

          2. Ik heb de wetstekst er op nageslagen:

            Plattformen mit journalistisch-redaktionell gestalteten Angeboten, die vom Diensteanbieter selbst verantwortet werden, gelten nicht als soziale Netzwerke im Sinne dieses Gesetzes.
            Oftewel: platformen met zelfgemaakt journalistiek aanbod zijn uitgezonderd. Over de hoeveelheid wordt niets gezegd, behalve “Angeboten” meervoud is. Dus het kan niet om een enkel artikel gaan. Maar ik lees daarin ook niet dat de journalistieke inhoud de hoofdmoot moet zijn, of zelfs dat je een journalistieke functie moet vervullen.

        2. Uit het wetsontwerp:

          Plattformen mit journalistisch-redaktionell gestalteten Angeboten, die vom Diensteanbieter selbst verantwortet werden, gelten nicht als soziale Netzwerke im Sinne dieses Gesetzes.
          Ik zou dat interpreteren dat hosting providers zoals facebook altijd onder de wet vallen omdat ze in eerste instantie niet verantwoordelijk zijn wat hun gebruikers posten.

          Overigens geld dit wetsartikel alleen voor commerciële aanbieders (“Gewinnerzielungsabsicht”).

  3. In geding met de vrijheid van meningsuiting? Maar je mag toch sowieso niet discrimineren en haatzaaien volgens de wet? Dus de vrijheid van meningsuiting staat hier volledig los van, beste ministers.

    Wel ben ik het met ze eens dat ik niet weet hoe erg dit zou helpen in het bestrijden ervan. Laten we maar even afwachten hoe of het in Duitsland gaat uitpakken en dan kunnen we altijd later evt. nog zo’n wet invoeren.

      1. Providers kunnen 95% van de aangemelde uittingen zonder meer verwijderen omdat een kleuter nog kan zien dat het volstrekt niet kan en voor die 5% kunnen ze zich laten adviseren door een jurist en/of een paar medewerker laten scholen om het juiste onderscheid te maken. Er zal heus wel eens een discutabele uiting te veel verdwijnen maar is dat heel erg ten opzichte van de duizenden haatzaaiende uitingen die wel terecht worden verwijderd. Zelfs als je een rechter inschakelt ben je trouwens in enige mate afhankelijk van de luck of the draw en de waan van de dag omdat ook verschillende rechters niet altijd hetzelfde oordelen.

          1. Het gaat hier niet om mensen die op hun tenen zijn getrapt door een rechtmatige uitspraak van een ander maar om het opvolgen van een provider op meldingen van evident strafbare uitingen met bijvoorbeeld haatzaaien of discriminatie daarin.

            Degenen die er melding van doen hoeven zelf helemaal niet de beledigde partij te zijn. Iedereen kan dat melden.

            Volgens mij kun je aan de hand van een paar honderd voorbeelden je medewerkers in een dag of twee wel leren om onderscheid te maken tussen vrijwel alle voorkomende situaties.

            Als een provider niet wil dat medegebruikers op de teentjes getrapt worden dan meten ze gewoon dat in hun voorwaardes zetten en bijvoorbeeld kiezen om te modereren. Dat is ook gewoon wat populaire forums als tweakers doen. Als je een vredige community wilt dan moet je strengere on line gedragsregels stellen en ook handhaven. Dat blijkt prima te hanteren.

            Mede omdat er zat plaatsen zijn op het internet waar veel strengere regels gelden dan de wettelijke regels lijkt het me ook niet zo’n probleem als er op een ongemodereerde site af en toe eens een dubieuze melding verdwijnt waarvan de rechtmatigheid twijfelachtig is.

            Er is trowuens bijna altijd wel een manier om een punt te maken zonder haat te zaaien of te discrimineren en ik denk dat het niet veel moeite kost om een verwijderde uiting te herzien naar ene nieuwe uiting waarbij hetzelfde punt wordt gebracht in een minder dubieuze tekstformulering.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.