Vanwege mijn vakantie deze week geen nieuwe blogs. In plaats daarvan een terugblik op de afgelopen tien jaar: ik heb vijf populaire blogs geselecteerd en kijk er anno 2017 graag nog eens naar met jullie.
Vandaag: Mag een stiekem gemaakte geluidsopname gebruikt worden als bewijs?, met bijna 100 reacties en 85.000 views (robots niet meegeteld) een zeer populair onderwerp kennelijk.
Regelmatig krijg ik in diverse varianten de vraag of een stiekem gemaakte geluidsopname van een gesprek gebruikt mag worden als bewijs. Dit meestal naar aanleiding van mijn artikel Opnemen van gesprekken, waarin dat met zoveel woorden staat:Een telefoongesprek opnemen dat je zelf voert, mag je dus opnemen – ook wanneer je dat niet meldt aan de tegenpartij. Alleen het heimelijk opnemen van zo’n gesprek zonder deelnemer te zijn is dus strafbaar (tenzij je toestemming hebt van één van de deelnemers).
Gebruik als bewijs is eigenlijk altijd toegestaan. In het gewone (civiele) recht gelden namelijk geen specifieke eisen voor hoe het bewijs verkregen mag zijn. De rechter mag zelf alles beoordelen op de merites. Hij hoeft bewijs niet uit te sluiten omdat het een stiekeme opname is. Wel zou hij het bewijs anders kunnen waarderen: een informeel gesprekje op de vrijmibo zal minder bewijskracht hebben over de intenties van een bedrijf dan een formele verklaring van de directie bij een persconferentie. Maar dat gaat dan over de inhoud, niet over de vorm.
Toch hoor ik nog regelmatig dat mensen zeggen, dit is onrechtmatig verkregen bewijs en dus onbruikbaar. Dat klopt dus niet, naar Nederlands recht. Te veel Amerikaanse rechtbankseries gekeken. En nee, ook niet als een agent het zegt: ook in strafzaken mogen stiekeme opnames worden gebruikt als bewijs. Alleen opnames gemaakt door de politie zijn onrechtmatig verkregen bewijs als er geen taplast of andere toestemming conform het Wetboek van Strafvordering is gegeven.
Er is wel een grens: als er sprake is van inbreuk op iemands privacy en die inbreuk “rechtens ontoelaatbaar” is. Dat is een vrij hoge lat, waar je bij zakelijke gesprekken niet snel aan zult zitten. Héél misschien bij een rechtszaak over een echtscheiding, maar zelfs daar geen garanties. Ik heb in ieder geval nog steeds geen vonnis gevonden waarin een illegale gespreksopname als bewijs terzijde werd geschoven vanwege deze grond. (Vanwege kwaliteitsproblemen, authenticiteitsproblemen of gewoon te weinig concreets, ja dat wel.)
Voor bedrijven die gesprekken opnemen, geldt natuurlijk wel de privacywet (Wbp en straks AVG). Zij moeten mensen melden dat ze gesprekken opnemen en waarom, moeten op verzoek een kopie van de opname verstrekken en moeten opnames goed beveiligen. Maar ook wanneer die wet wordt geschonden, mag de opname als bewijs worden gebruikt. Dat er dan een boete voor het schenden van de privacywet volgt, staat daar helemaal los van.
Arnoud
In theorie dus toelaatbaar. Maar in praktijk best moeilijk. Ik heb het ook al eens met een (bestuurs)rechter aan de stok gehad.
Ik mocht mijn opname van een gesprek met de blauwe-enveloppendienst niet afspelen: de rechter beweerde niet te kunnen weten of de persoon aan de ‘andere kant van de lijn’ ook was wie het zei dat het was. Het opgenomen gesprek kon wel beginnen met “Goedemiddag, u spreekt met instantie X; Mijn naam is Y; Hoe kan ik u helpen?”, maar jah, dat had ik mijn buurman ook wel kunnen laten inspreken. En ergens vond ik het wel wringen dat de rechter dit uit eigen initiatief tegen hield, terwijl het m.i. de tegenpartij had moeten zijn, die dit eerst had moeten opwerpen.
Dan stond je daar vol moed, omdat je in je recht stond en dacht goed bewijs te hebben…
Niet alleen dat, maar dan kun je elk bewijs wel terzijde schuiven met argument dat het een vervalsing zou kunnen zijn.
Precies. Dit had die rechter niet mogen doen, als de wederpartij de echtheid van de opname erkent dan is die niet in geschil en de rechter mag niet buiten het geschil treden.
Wat als een bedrijf alle interne gesprekken opneemt, dit niet meldt aan de klant, maar alle medewerkers hebben toestemming gegeven om de opname te maken. Moet dit dan alsnog aan de klant worden gemeld of is het voldoende dat 1 van de deelnemers (medewerker bedrijf) toestemming heeft gegeven
De privacy regeling staat los van het verbod op gesprekken opnemen als je geen deelnemer bent. Je zal je aan alle regels tegelijk moeten houden. Net zoals je met een rijbewijs wél mag auto rijden, maar dan weer niet door rood. En niet mag auto rijden als je geen rijbewijs hebt, ook al heb je groen.
bij de volgende telefonische marketeer, ook maar eens de kopie van het gesprek opvragen, eens zien hoe ze daarop reageren 😉
@ sjoerd
Vind die telefonische marketeers altijd zo lachwekkend. Als ik geen zin heb ‘momentje’ en ik leg neer en kom 10 min later nog eens terug om te vragen hoe het staat, is ie er nog dan heb je nog een momentje nodig…
En dan heb zelf ook nog een uitvraag script, in de trant van ‘voordat we beginnen mag ik u wat vragen? Wil heb wel weer eens opzoeken, wan sind ik mobile heb gebeurd het niet meer. Gegarandeerd dat ze je niet meer bellen, en anders heb je een kwartiertje lol
Negeer even die boete, heb je als afgeluisterde niet gewoon een schadepost ter grootte van de rechtsgevolgen van het jou ten laste gelegde?
Dat denk ik niet. De anti-afluisterwet beschermt jouw privacy, dus je schade is 1x een stukje privé dat kapot is gemaakt. Wat kost dat bij de deskundig hersteller van privacyproblemen? In ieder geval niet wat toevallig de prijs is van de commerciële deal waarover je belde.