Wanneer zijn toestemmingsvinkjes nou verplicht?

Een lezer vroeg me:

Hoe zit het nu precies met die vinkjes die je overal moet zetten om toestemming te geven voor van alles en nog wat? Sommige sites doen dat niet (met algemene voorwaarden), anderen zelfs niet met nieuwsbrieven. Wat zegt de GDPR hierover?

Het is een misverstand dat je alleen akkoord kunt gaan met algemene voorwaarden door een vinkje of iets dergelijks. De wet eist niet meer dan dat je gewezen bent op de voorwaarden en dat je mocht begrijpen dat ze van toepassing zouden zijn. Dat kan prima door enkel de tekst “Door op ‘Bestellen’ te klikken, gaat u tevens akkoord met de verkoopvoorwaarden.” op te nemen net boven de bestelknop. (Wel even linken naar een downloadbare versie van die voorwaarden.)

Meer algemeen zegt de wet eigenlijk nergens dat een aparte handeling nodig is om instemming met wat dan ook te verkrijgen. Rechtshandelingen zijn vormvrij, zoals dat heet. Het mag op iedere manier, zolang maar duidelijk is dát die handeling opgevat gaat worden als instemming. Dat vinkje is dus eigenlijk sowieso nergens voor nodig en volgens mij vooral gemakzucht om het zo op te nemen.

Of nou ja, één wet wel, namelijk de privacyverordening oftewel AVG/GDPR. Wanneer daaronder toestemming vereist is, dan moet die “door middel van een verklaring of een ondubbelzinnige actieve handeling” worden verkregen. Dit houdt in dat de handeling waarmee toestemming wordt gegeven, niet voor meerdere interpretaties vatbaar mag zijn. Een bestelknop in een webwinkel kan dus niet tevens worden gebruikt om toestemming mee te vragen, zoals met een tekst “Door uw bestelling te plaatsen, gaat u tevens akkoord met ontvangst van onze nieuwsbrief” onder die knop. Het is immers niet ondenkbaar dat mensen wel de prominent vormgegeven knop zien maar niet de tekst daaronder.

Specifiek wordt daarbij verder nog bepaald:

Indien de betrokkene toestemming geeft in het kader van een schriftelijke verklaring die ook op andere aangelegenheden betrekking heeft, wordt het verzoek om toestemming in een begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke vorm en in duidelijke en eenvoudige taal zodanig gepresenteerd dat een duidelijk onderscheid kan worden gemaakt met de andere aangelegenheden.

De toestemmingsvraag moet dus echt apart komen te staan. En ik denk dat het in de praktijk dan vrijwel onvermijdelijk is dat er een vinkje bij komt te staan, al is het maar om vast te stellen dat de persoon echt bedoeld had die toestemming te geven. Een apart vormgegeven paragraaf over privacytoestemming voldoet wel aan het ‘zodanige presentatie’ vereiste, maar ik aarzel of je dat ondubbelzinnig genoeg kunt vinden.

Arnoud

9 reacties

  1. Een losse knop met de tekst “bestellen met betaalverplichting en ontvangen nieuwsbrief”” lijkt mij ook zeer duidelijk als er ook een knop zonder de nieuwsbrief is. Maar met vinkjes konden mensen wel eens sneller de nieuwsbrief nemen.

  2. Wat heeft enkel en alleen het versturen van een nieuwsbrief met de privacytoestemming van doen? (Het email adres heeft de webwinkel al om mee te communiceren naar de klant)

    Volgens mij is die toestemming mbt nieuwsbrieven vereist voor artikel 11.7 lid van de telecommunicatiewet.

    Die was je waarschijnlijk vergeten…

    1. Het vinkje voor de nieuwsbrieven is nodig vanwege artikel 11.7 lid van de telecommunicatiewet. Die was je vermoedelijk vergeten

      1 Het gebruik van automatische oproepsystemen zonder menselijke tussenkomst, faxen en elektronische berichten voor het overbrengen van ongevraagde communicatie voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden aan abonnees is uitsluitend toegestaan, mits de verzender kan aantonen dat de desbetreffende abonnee daarvoor voorafgaand toestemming heeft verleend, onverminderd hetgeen is bepaald in het tweede lid.

        1. Ook onder de Telecommunicatiewet is volgens mij niet te allen tijde een vinkje vereist. Je moet toestemming vragen, maar dat kan op meerdere manieren

          Volgens jullie eigen factsheet wel:

          De Telecommunicatiewet eist namelijk expliciete (ondubbelzinnige) toestemming van de ontvanger. Kort gezegd betekent dat, dat u een aanvinkvakje moet tonen met als tekst “Ik wil graag de nieuwsbrief ontvangen”. Pas als dat vakje is aangekruist, mag u het e-mailadres op de verzendlijst van die nieuwsbrief zetten.
    2. Sorry voor de dubbele referentie aan de telecommunicatiewet. Het blog gaf geen reactie bij het muteren van mijn 1e post en liet de originele post ongeeditte post zien en ik dacht dat de edit tijd verstreken was en heb daarom nog een reply eraan vast geplakt.

  3. Heel even dit blogje opnieuw leven inblazen. Voor zaken als een nieuwsbrief moet je dus actief een vinkje aanzetten. Zou de volgende situatie mogen?

    • Scherm met een aantal toestemmingsvragen (bijv. push, locatie, nieuwsbrief) en een ‘bevestig knop’ om dit af te ronden.
    • Meeste vinkjes staan default uit (geen toestemming tenzij gebruiker dit actief doet).
    • Nieuwsbrief vinkje staat default aan (gebruiker moet dit actief uitzetten).

    In principe gaat de gebruiker alleen akkoord nadat deze actief de vinkjes bevestigd heeft. Waarschijnlijk is daarmee volgens de marketing de ‘actieve toestemming’ voor de nieuwsbrief geregeld is. Zelf zou ik zeggen dat de ‘default aan’ niet mag hier, zeker gezien de rest default uit staat.

    Wat vinden jullie?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.